Morgunblaðið - 26.05.1979, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 26. MAI 1979
13
ÆLT& STOLIЗSTÆLT & STOLIЗSTÆLT
Skilaboð frá Bern...
• Þaö þykir nokkur álitsauki íslenzkum dagblöðum að geta sent blaðamenn
á vettvang er meiriháttar íþróttaviðburðir fara fram erlendis. Þannig sá til
dæmis Dagblaðið dyggilega til þess að ekki færi fram hjá lesendum að blaðið
ætti sinn eigin fréttaritara á landsleik íslendinga og Sviss í vikunni. Á
íþróttasíðum blaðsins á þriðjudag hafa Dagblaðsmenn ekki talið á annað
hættandi en taka fram fjórtán sinnum á íþróttasíðum blaðsins: „Frá Halli
Símonarsyni í Bern í morgun". Daginn eftir kom svo ótvírætt í ljós hvers
virði var að „hafa okkar mann“ í Bern:
Frá Halli Símonarsyni í Bern í morgun:
Friðjón N. Friðjónsson, gjaldkeri KSÍ, sagði í gær að forsala aðgöngumiða
á landsleikinn gegn V-Þjóðverjum hæfist á föstudag og yrðu þá seldir miðar
úr tjaldi við Útvegsbankann frá kl. 10 um morguninn til kl. 16 og einnig í
Laugardalnum. Á laugardagsmorgun hefst forsala aðgöngumiða kl. 10 á
Laugardalsvelli.
Og Tíminn lét ekki sitt eftir liggja: Sigmundur Ó. Steinarsson skrifar frá
Bern: Toshack skoraði „hat-trick“ fyrir Wales, sem vann Skota 3:0 á Niniam
Park í Cardiff.
• í Suðurnesjatíðindum segir að Styrktarfélag Sjúkrahúss Keflavíkur-
læknishéraðs hafi nýlega gefið sjúkrahúsinu baðker. Myndin er frá
afhendingu baðkersins og sýnir fyrirmenni þakka styrktarfélagskonum
yfir baðkerinu.
Slóknuðum til áminningar
• Færeyskt orðfæri kemur íslendingum oft spaugilega fyrir þar sem
orð sem stöfuð eru á sama eða svipaðan hátt eru allt annarrar
merkingar í þessum náskyldu málum færeysku og íslenzku.
Meðfylgjandi fyrirsagnir voru á tveimur minningargreinum í Dimma-
lætting nýlega:
Tummas Pauli íHúsavík slóknadurr
l Nú týsdagin andi
jTummas Pauli OJ
i^avík, 77 án
'Móa
Símun V. Dahl í Klaksvík til áminningar
25. april andaðist Xalis 73 ferY*
ára pamaL Tqlis var sonur^-^*
Svampkrabbar óvænt
úr djúpi íslandsála
• í Náttúrugripasafninu í Vest-
mannaeyjum hafa um nokkurt
skeið verið sérkennilegir krabbar
sem hafa veiðst djúpt suður af
Heimaey. Er hér um að ræða
kuðungakrabba sem býr ekki í
hefðbundnum kuðung heldur hef-
ur hann tekið sér bólfestu í sér-
stakri svamptegund. Krabbinn
skríður inn í holu í svampinum og
skríður síðan með hann á bakinu,
en hins vegar þá ver svampurinn
krabbann með nokkurs konar
fálmurum sem eru á honum eða
túðum eins og sjá má á myndinni
sem Sigurgeir í Eyjum tók af
kröbbunum í safninu í Eyjum. Slík
ORKUNYTING
samvinna sjávardýra er þó ekki
einsdæmi. Til dæmis tíðkast það
að sæfíll sezt stundum á bakið á
kuðungakrabba eða snigli og ver
þá síðan.
Svampurinn sem um ræðir er
nokkuð harður, fjólublár á litinn,
en krabbinn sjálfur er að því leyti
frábrugðinn kuðungakrabba að
hann er sléttari og rauðbleikari. í
safninu í Eyjum eru nú fjórir
svampkrabbar, en að sögn Frið-
riks Jessonar forstöðumanns
safnsins áttu vísindamenn ekki
von á því að slíkir krabbar fyndust
við ísland.
Tœkninni
fleygir
fram....
V-I>jóðverjar hafa nú hannað
nýja vasatölvu, sem ekki getur
aðeins gengið fyrir sólarorku
heldur rafljósi cinnig. Það er
fyrirtæki í Ntlrnbcrg sem
hyggst framlciða tölvuna og
segir markaðsverð hennar tölu-
vert la'gra en þeirra sem fram-
lciddar hafa vcrið hingað til.
Myndin sýnir vasatölvuna og
verður þess vonandi ekki langt
að bíða að hún sjáist f búðum
hérlendis.
HELGARVIÐTALIÐl
Leikfélag Reykjavíkur frumsýndi síöastliðið sunnudagskvöld leikritið „Er petta
ekki mitt líf?“ eftir brezka rithöfundinn Brian Clark. Leikritið hefur vakið athygli
enda sætir tíöindum er alvörugefnir menn rífa ritningar í tilefni leikrits í
dagblöðum. Aðalhlutverk leiksins er í höndum ungs leikara, Hjalta Rögnvaldsson-
ar, og er stærsta hlutverk hans á sviöi til Þessa.
„Betra að íðka
en tala um list”
„Það mætti gerast oftar að
ieikrit kveiktu umræður í
þjóðlífinu," sagði Hjalti.
„Hlutverk leikhúss hlýtur
meðal annars að vera að gera
skil mannlegum vandamálum
með þeim hætti að skerpi
skilning áhorfendans eða veki
hann til umhugsunar."
Er Þetta flókiö sviðsverk?
„Alls ekki. Þvert á móti er
það mjög einfalt. Að vísu má
segja að gæti ákveðinnar tví-
ræðni. En aðalsmerki leiksins
er hiklaust hnitmiðaður texti.
Flækjur eru fáar og hvergi
teygt úr atriðum. Á verki með
svo heimspekilegu ívafi hlýtur
skorinorð framsetning að
vera óumdeilanlegur kostur.
Menn ræða það helzt sem
grípur þá föstum tökum."
Er ekki sjaldgæft að leikar-
ar fái sérfræðinga til að
ræða viö sig efni leiksins?
„Það kemur fyrir. Ástæða
þess að við fengum Þorstein
Gylfason til að spjalla við
okkur er sú að hann hefur
haldið fyrirlestra um siðfræði
í læknadeild og þar á meðal
líknardráp. Ég minnist þess
að Helgi Hálfdánarson,
Shakespeare-þýðandi, ræddi
við okkur um bragarhátt þeg-
ar Mackbeth var settur á svið
fyrir tveimur árum. Þessar
heimsóknir hafa reynzt gagn-
legar þótt þess sjáist e.t.v.
ekki merki í leiknum
sjálfum.M
Hvenær byrjaði þinn
leikaraferill?
„Ég lauk leiklistarskóla
Þjóðleikhússins 1972. Mig
minnir að ég hafi fyrst leikið
hjá Leikfélaginu árið eftir í
„Leikhúsálfarnir" eftir Tove
* Janson. Þá hafði ég mig Iítið í
frammi, þar sem hlutverkið
var afturpartur á ljóni. Ég tók
síðan þátt í „Atómstöðinni",
„Loki þó“, „Valmúinn spring-
ur út á nóttunni", „Refirnir"
og „Equus“ o.fl. og o.fl. en
hlutverk niitt í því síðast-
nefnda minnir að sumu leyti á
það sem ég fer með nú. Ég
gerði eins árs hlé árið ’74—’75
og starfaði við
byggingavinnu."
Er hægt að lifa af leikara-
störfum nú?
„Raunveruleg laun af
leikarastörfum hrökkva vart
fyrir meiru en fæðureikning-
um. Á hinn bóginn er það
skoðun mín að fólk eigi ekki
að vera ánægt með laun.
Auðgi slævir áhugann og
mönnum hættir til að láta
annað ganga fyrir starfinu.
Starf leikara væri til að
mynda ógerningur að verð-
setja í peningum. Það er ekki
einungis mjög óreglulegt
heldur gerir kröfu til þess að
leikarinn sinni því af lífi og
sál.“
í leikritinu „Er petta ekki
mitt líf?“ leikur pú lamað-
an mann. Er pað erfitt
hlutverk?
„Það sem gerir hlutverkið
erfitt er hve fáum hjálpar-
brögðum leikarign getur beitt
rúmliggjandi og hreyfingar-
laus. Hann verður því að nýta
til fullnustu þau úrræði er
hann hefur yfir að ráða. Auð-
vitað þýðir það strangari
kröfur en ég verð að segja að
þetta hefur verið feikna
skemmtilegt viðfangsefni."
Hefur Þú mótað Þér skoð-
un á hlutverkinu?
„Mótun hlutverksins fer
fram allt fram á síðustu sýn-
ingu. Það má því segja að
skoðun mín á hlutverkinu lýsi
sér í því hvernig mér tekst að
skila því.“
A leikhús að vera pólitísk
uppeldismiðstöð?
„Leikhús verður aldrei
ópólitískt þar sem stjórnmál-
in koma alls staðar við sögu í
einhverri mynd. Hins vegar er
ég mótfallinn einhliða notkun
leikhúss í áróðursskyni. Þegar
leikrit verður predikun og
leikarar mæla af vörum fram
eins og þeir væru að lesa upp
úr forystugreinum hæfir því
betur annar vettvangur en
leikhúsið. Sjálfum líkar mé.r
bezt þegar skotið er a.m.k. í
tvær áttir.“
Þegar fólk sækir leikhús
vill Það samt sem áður
nema hugmyndir. Þaö vill
„Aöalatriðið er
að leikhús hafi
eitthvað að segja.
Samt sem áður er
mikilvægt að
greina á milli
leikrits og fyrir-
lesturs. “
Leikurinn snýst að veru-
legu leyti um réttmæti
líknardráps. Kemst höf-
undur að niðurstööu?
„Það er rétt sem fram hefur
komið að leikritið fjallar ekki
um lömun. Það fjallar um
frelsi, frelsi einstaklings til að
ráða yfir lífi og limum, frelsi
til að skera úr um hvort líf
hans er þess virði að lifa því
en umfram allt, til að leggja
sinn eigin skilning í hvað líf
er. Dómur er felldur í leikrit-
inu. En hvort Kenneth
Harrison lifir áfram eða deyr
læt ég ósagt um, spurninguna
eftirlæt ég áhorfandanum. En
ég legg áherzlu á að þetta er
ekki fyrirlestur heldur fyrst
og fremst leikhúsverk. Þess
vegna kýs ég að útlista það
ekki frekar. Menn ættu að
gera minna af því að tala um
list en reyna heldur að iðka
eða komast í snertingu við
hana sjálfir. Mestu listaverk í
ólíkum greinum eru oft þess
eðlis að ekki er hægt að tjá sig
um þau.“
Þess gætir oft hjá svo-
nefndum „leikhúsfræðing-
um“ aö peim Þykja leikhús
ekki nógu atkvæðamikil í
viðleitni til að breyta Þjóð-
félaginu.
Hjalti Rögnvalds-
son
með öðrum orðum ekki
aöeins „sjá“ heldur einnig
„heyra“, ekki satt?
„Það er rétt. Á undanförn-
um árum hefur mjög borið á
vangaveltum leikhúsfólks um
stíltegundir. Starfsbróðir
minn sagði mér eitt sinn frá
þvi að hann tók þátt í leikhús-
umræðum á Norðurlöndum
þar sem einn ræðumaður af
öðrum lýsti áhyggjum sínum í
þessu efni. Hann sagði að þá
hefði finnsk kona kvatt sér
hljóðs og sagt: „Þið hinar
Norðurlandaþjóðirnar getið
haldið áfram að brjóta heil-
ann um stíltegundir. Við
Finnar höfum engan tíma til
slíks, við höfum allt öf mikið
að segja.” Þessi kona hitti
naglann á höfuðið. Ég tel
fráleitt að stíll eigi að vera
aðalatriðið. Inntakið sjálft
hlýtur að koma á undan. Ég
held raunar að yngra fólkinu
sé farinn að leiðast „realismi"
(raunsæisstefna). Það vill líka
ævintýri. Ævintýrið er nefni-
lega órofa þáttur í lífinu
sjálfu. Þegar á allt er litið
skiptir ekki máli hvað stefnan
heitir. Á mestu veltur að
viðfangsefnið höfði til fólks."
—gp
I