Morgunblaðið - 15.09.1979, Blaðsíða 11

Morgunblaðið - 15.09.1979, Blaðsíða 11
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 15. SEPTEMBER 1979 11 fram á, aö unnt sé að tryggja kaupmátt verkafólks," sagði hann og gumaði af ólöglegum verkföll- um fyrr á árinu. Nokkrum dögum síðar kom í ljós, að ráðstafanir ríkisstjórnarinnar ollu því, að uppmælingarmenn fengu mestar kauphækkanir, en hinir, sem lægst höfðu launin, færri krónur en áður. Ferjumaður kóngsins manns yfir Skerjafjörð, Guð- mundur jaki, hafði lagt blessun sína yfir þetta, svo að ekkert var við því að segja. Þó var einstaka verkalýðsleiðtogi með múður eins og Kristján Thorlacius eða Jón Hannesson, en enginn tók mark á þeim. Bangastaðahöín verðbólgunnar í þann mund sem stjórnarsátt- málinn var undirskrifaður var hugur í einstaka krata, enda bakk- aðir upp af Gylfa Þ. Gíslasyni sem Benddikt Gröndal bað afsökunar, af því að hann hafði reiðzt því þegar Gylfi reyndi að hafa vit fyrir honum. Má vera, að Gröndal skilji það nú, hvað fyrir Gylfa vakti, þótt hann skildi það ekki þá. Þrír þingmenn Alþýðuflokksins greiddu atkvæði gegn stjórnar- sáttmálanum, enda sagði Sighvat- ur Björgvinsson, að aðgerðirnar í efnahagsmálunum yrðu til þess eins fallnar „að halda áfram með óbreytta óráðsíu, stjórnleysi og óðaverðbólgu". Á tungumáli Vil- mundar hét það: „Þetta er sóða- skapur. Þetta er subbuskapur. Þetta eiga kjósendur okkar ekki skilið." Þau Árni Gunnarsson og Jó- hanna Sigurðardóttir samþykktu stjórnarsáttmálann vegna þess, sem ekki stóð í honum og ríghéldu í einhver loðin loforð, sem fulltrú- ar Framsóknar og Alþýðubanda- lags áttu að hafa gefið í viðræðu- nefndinni. Vitaskuld sagði Lúðvík, að engin slík loforð eða fyrirheit hefðu verið gefin, enda yrði efna- hagsstefnan ekki sveigð að vilja Alþýðuflokksins. Og Steingrímur Hermannsson spurði, hvort Al- þýðuflokkurinn hefði yfirleitt nokkra efnahagsstefnu frá degi til dags. Þetta varð upphafið að senn- unni um efnahagsmálin, sem enn stendur og veldur því, að stýri- mennirnir á þjóðarfleyinu, emb- ættismennirnir, hrópa: „Engan kúrs“, þegar spurt er um stefnuna. Þeir verða að látast vera að stýra, af því að Ólafur kafteinn segist vera úti á rúmsjó, — þó vita þeir Lúðvík, að bryggið er orðið vatns- ósa og sígur æ meir út á bakborðs- síðuna í Bangastaðahöfn verðbólg- unnar. Þar er skipum hættast í austanáttinni. Hvað er í vísitölunni? Fyrir síðustu kosningar voru allir að tala um það, að ekki væri staðið við vísitöluna. Þó vissi enginn, hvað í henni væri. Og varla datt nokkrum í hug að virða Geir Hallgrímsson fyrir það, að hann reyndi ekki að nota sér af þessari vanþekkingu. Á vordögum 1978 hugsuðu býsna margir eins og Guðmundur jaki: Ég ætla ekki að flytja kóngsins mann yfir Skerjafjörð, hvorki lifandi né dauður, — og hófu síðan heilagt stríð fyrir samningunum í gildi en álíka grundað og 1. krossferðin forðum. í september snemmindis fengu kratar þá bókun samþykkta í ríkisstjórninni, að endurskoðun vísitölunnar skyldi lokið fyrir 20. nóvember. — Dagsetningin er svona óskadagur, sagði forsætis- ráðherra og lét sér fátt um finn- ast. Kommar fóru í fýlu og Svavar sagði, að þeir væru i ríkisstjórn- inni „til þess að verja kaupið. Og við munum aldrei samþykkja neitt sem gengur í þá átt að lækka Valgerður Árna- dóttir Hafstað launin". Reynslan átti eftir að sýna, að hann var ekki forvitri eins og Njáll. Miklu fremur var hitt, að um hann mætti segja: Það sem helzt hann varast vann varð þó að koma yfir hann. Frá því mun brátt sagt verða. Krötum var vísitalan undarlegt alvörumál á þessari stundu með hliðsjón af því hversu auðveldlega þeir gleymdu henni þegar hin dramatíska dagsetning 20. nóvem- ber rann upp. Þannig talaði Magn- ús Magnússon um, að hún væri „prófsteinn á það, hvort aðilar vinnumarkaðarins og ríkisstjórn- in sjálf“ væru „tilbúin í slaginn við verðbólguna". Þegar á átti að herða var enginn tilbúinn í þenn- an slag. Örlögin höguðu því þannig, að þjóðin fékk vitneskju um hvort tveggja samtimis kröfuna um endurskoðun vísitölunnar og bráðabirgðalög ríkisstjórnarinn- ar. I þeim var gert ráð fyrir áð niðurgreiða stórlega nautakjöt, sem löngu var uppselt í landinu, og þannig fékkst fram lækkun á kaupinu. Söluskattur var felldur niður á sumum matvörum, af því að þær vógu þungt í vísitölunni. Hins vegar var vörugjald lagt á aðrar vörur, sem voru ekki eða gætti lítils í vísitölunni, einnig til þess að kaupið yrði lægra en ella. Skattar, sem ekki voru í víssitöl- unni, voru lagðir á öðru sinni. Með þessum hætti var svikamyllan spennt. Samt töluðu hvorki „verkalýðsflokkarnir" né Guð- mundur jaki, ferjumaður kóngsins manns yfir Skerjafjörð, um það, að grunnur vísitölunnar væri það, sem þyrfti að lagfæra. Spilamað- ur, sem hefur rangt við, vill ógjarna, að menn eins og Culbert- son setjist við hans borð. Ilvað varðar mig um stjórnar- skrána? I Siglufirði var einu sinni sagt: Hvað varðar mig um þjóðarhag? í Þjóðviljanum höfum við lesið þetta með ýmsum tilbrigðum æ síðan. Næsta byggðarlag er í Fljótum. Þaðan er forsætisráð- herra upprunninn, sem lagði grunninn að nýrri grein lögskýr- ingar, þegar hann lét svo ummælt um bráðabirgðalög sín: Þetta er ekki beinlínis bannað. Stjórnarskrá okkar íslendinga er ekki í smámununum. Þar er t.a.m. gengið út frá því sem sjálfsögðum hlut, að skattar séu lagðir á einu sinni á ári. Á 19. öldinni voru menn svo rómantísk- ir, að ekki hvarflaði að þeim, að stjórnvöld myndu gera það tvisv- ar. þrisvar eða fjórum sinnum. A miðju sumri 1978 voru skatt- ar lagðir á eftir venjunni og þóttu jafn ranglátir og vant var. í september þótti hinni nýju ríkis- stjórn rétt að auka á óréttlætið með því að leggja aftur á þá, sem verst urðu úti við hina fyrri álagningu. Lagaprófessor lét þess getið, að hann efaðist um, að þetta stæðist fyrir dómstólunum. Mér er ekki kunnugt um, að úrslit hafi fengizt í neinu slíku máli. En hitt vita menn að með þessum ósköp- um hófst ný skattabylgja, sém riðið hefur yfir þjóðina æ ofan í æ því að í þeim efnum er ekki ein báran stök frekar en endranær. Fyrir kosningar höfðu kratar lofað því að afnema tekjuskatt, — með öllu sögðu sumir þeirra. Samt stóðu þeir að þessari nýju skatt- lagningu og bættu um betur fyrir áramótin. Svo hafa þeirra orð enzt sem óbreytt kaup fyrir nauðþurft- um. Annað ézt upp í verðbólgunni, — úr hinu fer vindurinn eins og úr belgnum — í sem glettin ungfrú stakk ástar títuprjóni. H.Bl. Einn góökunningi minn, er ég hitti á sýningu Valgerðar Árnadótt- ur Hafstaðs í FÍM-salnum, tók þannig til orða: Það er svei mér gott, að enn er til fólk, sem nennir því að mála. Þetta fannst mér orð í tíma töluð, og því segi ég frá þeim hér. Sýning Valgerðar Hafstað er þess eðlis, að maður fær á nýjan leik trú á sjálft málverkið í öllu því gumsi, er manni er boðið uþþ á og flokkaö er sem myndlist. Ef til vill er þannig komiö á öllum sviðum listar, að lítið er eftir nema yfir- borðsmenning og hismi, en ég held, að fáar listgreinar hafi orðið eins fyrir baröinu á því, er menn kalla nútímalist og myndlistin á þessum seinustu og verstu tímum. Það getur einnig verið, að ætíð hafi veriö seinustu og verstu tímar, en ef það er rétt, held ég, aö jafnan hafi nokkuö rofaö til um síðir, og það er verðugt var lífs, hafi orðiö þaö, er skapaði nýjungar og hélt þróun listar í horfinu. Þaö var sérstaklega ánægjulegt að kynnast þessum verkum Val- geröar Árnadóttur Hafstaö. Hún hefur um langan aldur átt viö myndlist og er því enginn viövan- ingur í faginu. Hún stundaöi nám hjá ágætum kennurum í Fransi hér áöur og fyrr, en hefur nú búið í návist New York borgar seinustu 5 árin. Þaö er engu líkara en dvöl hennar þarna fyrir vestan hafi haft hin ágætustu áhrif á myndgerð Valgeröar. Hún hefur haldiö stöö- ugt áfram á sinni fyrri braut og þróaö myndgerð sína til miklu meiri átaka og sannfæringarkrafts DANSKA ferjan Ms. Winston Churchill, sem strandaði fyrir utan Gautaborg 26. ágúst s.l., mun sigla milli Færeyja, Danmerkur og Englands næsta sumar. Winston Churchill er nú í slipp í Svíþjóð þar sem bráða- birgðaviögerö fer fram. '■'■'Aqn verður skipinu siglt en áður fyrr. Hér er ekki kastað til höndum, heldur unnið af mikilli nákvæmni og innileik. Valgerður hefur næma tilfinningu fyrir litum og hrynjandi þeirra, form hennar eru látlaus og oft á tíðum smá- gerö, en hafa samt sinn tilgang í Myndllst eftir VALTÝ PÉTURSSON sjálfri myndbyggingunni. Hér áður fyrr voru þessi eiginleikar aö vísu í mörgum verkum Valgerðar, en nú er eins og þeir hafi þroskast og fengið aukna merkingu. Og það er auösætt, að það eru hin markvissu vinnubrögð, sem hér eru að verki. Ég hef haft auga meö verkum Valgeröar, frá því hún stundaöi nám í París fyrir tugum ára. Hún fór sér ekki óðslega til aö byrja með, en hélt ætíð á brattann. Nú er mér næst aö segja, að koma sé í Ijós afraksturinn af því öllu, er hún hefur safnaö í sarpinn á þessum árum. Hún var um tíma mjög tengd því, er þá var kallaö frammúrstefna, en eins og allir góöir listamenn, hugsaði hún ekki fyrst og fremst um nýjungarnar, heldur var þaö strangt gildismat, er hún byggði ætíö á. Nú í FÍM-salnum sjáum við árangurinn. Þessi sýning Valgerðar Árna- dóttur Hafstaös er aö mínu áliti ein til Danmerkur til endan- legrar viðgerðar. Reiknað er með að kostnaður við viðgerðina nemi um 700 milljónum íslenskra króna en nýtt skip sömu tegund- ar mun hins vegar kosta um 7 milljarða. Winston Churchill var smíðaður á ítalíu árið besta sýning, er hér hefur sést um langt skeiö. Hún er að minnsta kosti í fremstu línu, hvað snertir gæði og öryggi. Hér er á ferð listakona, sem á það sannarlega skilið, að eftir henni sé tekiö. Yfirleitt eru það ekki fyrirferð- armikil verk, er Valgeröur hefur valið til sýningar aö sinni. En þau standa fyililega fyrir sínu. Þarna eru 42 verk, og eru þau flest undir gleri. Þau eru unnin í akryl, gouache og blandaða tækni. Ég fæ ekki annað séð en aö þessi sýning fari sérlega vel í FÍM-saln- um, og er ekki kominn tími til, aö þessi salur sé meira notaður en verið hefur. Það hefur nokkuð verið tönnlast á þessu hjá okkur, sem skrifum um sýningar, en ef einhver er í vafa um ágæti þessa salar, þá getur hann sannfært sjálfan sig, meö því að skoöa sýningu Valgeröar Árnadóttur Haf- staö. Verulega falleg sýning, sem á erindi til okkar, og þetta mun vera sjötta einkasýning Valgeröar. Hér verða að lokum nefnd nokkur verk, er sérstaklega sanna mál mitt hér aö framan. Verk, sem maður gleymir ekki um leið og komið er út í blíöa eöa stríöa náttúruna. Þar á ég viö No. 13, 14, 18, 20, 26, 31, 37 en svo mætti lengi telja. Ég þakka Valgerði fyrir komuna og vonast til, aö hún eigi eftir aö gleðja okkur aftur, áöur en langt um líöur. Það eru ekki nema nokkrir klukkutímar milli Reykja- víkur og New York. Valtýr Pétursson. 1967 og er 8,658 brúttó- lestir aö stærö. Eigandi skipsins er danska skipa- félagiö D.F.D.S. sem und- anfarin ár hefur haldiö uppi feröum til Færeyja meö ferjunni Ms. Englandi sem nú verður seld. Þang- að til mun England sigla milli Newcastle og Gauta- borgar. T orf æruaksturskeppni Björgunarsveitin Stakkur heldur sína árlegu torfæru- aksturskeppni í nágrenni Grindavíkur sunnudaginn 16. september kl. 2. Komiö og sjáiö spennandi keppni um leið og þiö styrkið gott málenfi. Björgunarsveitin Stakkur. Ms. Winaton Churchill. Churcill í Fœreyjosiglingu

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.