Morgunblaðið - 06.03.1980, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 6. MARZ 1980
Stefnubreyting í
Miðausturlöndum
London, 5. marz. AP.
BRETAR hafa bersýnilega breytt
stefnu sinni i Miðausturlöndum því
að þeir hafa skýrt frá því að þeir
styðji nú rétt Palestínumanna til
að ákveða framtíð sina sjálfir.
Hingað til hafa Bretar stutt áiykt-
un SÞ nr. 242 frá 1967 sem aðeins
er rætt um „réttláta lausn“ Pal-
estínumálsins.
Talsmaður brezka utanríkisráðu-
neytisins lagði á það áherzlu í dag
að Bretar væru enn þeirrar skoðun-
ar að staða austurhluta Jerúsalems
væri enn óákveðin og samnings-
atriði. Bretar hvetja ennfremur enn
til þess að ísraelsmenn hörfi með
herlið sitt frá herteknum svæðum.
Stefnubreytingin er enn eitt dæmi
um ágreining í málinu milli efna-
hagsbandaiagslandanna og Banda-
ríkjastjórnar.
Valery Giscard d’Estaing Frakk-
landsforseti krafðist þess beinlínis í
fyrsta skipti í yfirlýsingu í Kuwait í
vikunni að Palestínumenn fengju
sjálfsákvörðunarrétt og óbeinlínis
að þeir fengju að stofna eigið ríki.
Sama dag greiddu Bandaríkin,
Bretland og Frakkland atkvæði með
nýrri ályktun í Öryggisráðinu þar
sem ráðizt var á landnám Israels-
manna á vesturbakkanum, þótt
Carter forseti segði síðar að mistök
hefðu ráðið afstöðu bandaríska full-
trúans í ráðinu.
Schmidt og Carter
í erf iðum viðræðum
Washington, 5. marz. AP.
HELMUT Schmidt kanslari ræddi í
dag við ýmsa bandariska leiðtoga
og Cyrus Vance utanrikisráðherra
sagði eftir fyrsta fundinn að hann
hefði verið „mjög gagnlegur“ og
„mjög jákvæður“.
Schmidt ræddi síðan við Harold
Brown landvarnaráðherra og því
næst við Zbigniew Brzezinski, ráðu-
naut Jimmy Carters forseta í þjóð-
aröryggismálum. Seinna bauð
Gagntilboð
í Bogota
ÐoKota, 5. marz. AP.
STJORN Kólombíu gerði í dag
skæruliðunum sem hafa 20 diplóm-
ata og aðra gisla i haldi i sendiráði
Dóminikanska lýðveldisins i Bog-
ota gagntilboð þess efnis að þeir
fái að fara með sérstakri flugvél til
Alsírs, Líbýu eða einhvers þriðja
lands i þriðja heiminum.
Mexíkó, Costa Rica og Panama
hafa boðist til að veita skæruliðun-
um hæli samkvæmt áreiðanlegum
heimildum. Þótt beint samband hafi
ekki verið haft við gíslana síðan á
sunnudag hafa samningaviðræður
farið fram í síma samkvæmt heim-
ildunum.
Schmidt forseta verkalýðssam-
bandsins AFL-CIO, Lane Kirkland
til hádegisverðar og við tók fundur
með forsetanum í Hvíta húsinu.
Að þeim fundi loknum hófst
fundur um efnahagsmál með þátt-
töku G.WiIliam Miller fjármálaráð-
herra, Charles Duncan orkumála-
ráðherra, Paul Volcker, forseta
seðlabankans, og fleiri ráðamanna.
Um kvöldið heldur forsetinn kansl-
aranum og konu hans veizlu í Hvíta
húsinu.
Talið var að mörg helztu vanda-
mál heimsins væru á dagskrá fund-
ar Schmidts og Carters, allt frá
Afganistan og íran til framtíðar
Atlantshafsbandalagsins og 01-
ympíuleikanna.
Samkvæmt bandarískum blaða-
fréttum eru þetta einhverjar erfið-
ustu viðræður kanslarans og forset-
ans. Þær segja að búast megi við að
lagt verði fast að Schmidt að sýna
með áþreifanlegri ráðstöfunum þá
samstöðu með Bandaríkjunum sem
hann hafi oft látið í ljós.
Hins vegar er sagt að talið sé að
kanslarinn leggist gegn öllum að-
gerðum sem gætu leitt til árekstra
milli Vestur-Þjóðverja og Rússa.
Fundur Schmidts og Carters er
tilraun beggja til að útkljá ágrein-
ing sinn í ýmsum heimsmálum, þar
á meðal Afganistan-málinu.
1970 — Alexander Dubcek rek-
inn úr tékkneska kommúnist-
aflokknum.
1965 — Kunngert að 3,500
bandarískir landgönguliðar
verði sendir til Suður-Víetnam
— fyrstu bandarísku bardaga-
hermennirnir í stríðinu.
1964 — Konstantín II verður
konungur Grikklands.
1957 — Gullströndin og Togo-
land sameinast og fá sjálfstæði
sem Ghana-ísraelsher afhendir
gæzluliði Sþ Gaza-svæðið.
1953 — Malenkov verður for-
sætisráðherra Rússa í stað
Stalíns.
1946 — Frakkar viðurkenna
Víetnam sem sjáifstætt ríki inn-
an sambands ríkis Indókína.
1945 — Fyrsti bandaríski her-
inn tekur Köln.
1944 — Bandaríski flugherinn
hefur loftárásir að degi til á
Berlín.
1933 — Pólverjar hertaka Danz-
ig-
1922 — Bandaríkin banna
vopnaútflutning til Kína.
1882 — Milan fursti tekur sér
konungsnafnbót í Serbíu með
stuðningi Austurríkismanna.
1857 — Úrskurður Hæstaréttar
Bandaríkjanna í Dred Scott-
málinu (svartur þræll getur ekki
krafizt frelsis fyrir airíkisrétti).
1836 — Umsátrinu um Alamo,
San Antonio, Texas lýkur: Davy
Crockett og 186 aðrir féllu.
1821 — Uppreisn í Moldavíu:
Alexander I af Rússlandi beðinn
um hjáip og Frelsisstríð Grikkja
hefst.
1664 — Frakkar og Branden-
borgarar mynda bandalag.
Afmæli. Michelangelo, ítalskur
myndlistarmaður (1475 — 1564)
— Elizabeth Barret Browning,
brezkt skáld (1806 - 1861).
Andlát. 1932 John Philip Sousa,
tónskáld - 1935 Oliver Wendell
Holmes hæstaréttardómari —
1964 Páll I Grikkjakonungur —
1965 Herbert Morrison, stjórn-
málaleiðtogi — 1965 Zoltan Ko-
daly, tónskáld.
Innlent. 1904 „Coot“, fyrsti tog-
ari íslendinga, kemur — 1426
Jón Gerreksson þiggur veit-
ingarbréf fyrir Skálholtsbiskup-
dæmi í Róm — 1844 Samkomu-
tíma Alþingis frestað um eitt ár
— 1845 Alþingi kallað saman 1.
júlí — 1857 Sex urðu úti í
Blindhríð á Mosfellssheiöi —
1930 Alþingi samþykkir stofnun
Útvegsbanka — 1950 Tilraun
Hermanns Jónassonar til stjórn-
armyndunar mistekst — 1966
Gömlu húsin í Engey brennd —
1967 Vb. „Bjarni“ frá Dalvík
strandar hjá Stokkseyri.
Orð dagsins. Spurðu sjálfan þig
hvort þú ert hamingjusamur og
þá ertu það ekki lengur — John
Stuart Mill, enskur heimspek-
ingur (1806 - 1873).
Edward Kennedy öldungadeildarþingmaður vann á þriðjudag
stórsigur i forkosningunum i Massachusettsfylki, en tapaði hins
vegar i Vermont. Hér veifa Kennedy og Joan kona hans til
stuðningsmanna i höfuðstöðvum demókrata í Boston á þriðjudags-
kvöld. Símamynd — AP.
Forkosningamar í Bandarikjunum:
Carter til að leysa efnahags-
vanda þjóðarinnar og vill forseta
sem þorir að takast á við verð-
bólguna. Kennedy hefur nú
stuðning 110 fulltrúa á lands-
þingi demókrata í sumar og
Carter 84 1666 fulltrúa er þarf
til að hljóta útnefningu flokks-
ins.
Anderson er frjálslyndur
repúblikani og hefur aðallega
höfðað til slíkra og óháðra kjós-
enda. í Massachusetts og Ver-
mont voru forkosningar flokk-
anna opnar hverjum sem er og
bentu Reagan og Bush báðir á
það þegar úrslit voru kunn. Þeir
töldu vinsældir Andersons
byggjast á óánægðum demókröt-
um og óháðum kjósendum, sem
munu lítið geta gert fyrir hann í
forkosningunum, sem framund-
an eru. Á laugardag halda repú-
blikanar forkosningar í South
Carolina og báðir flokkarnir í
Anderson kem-
ur öUum á óvart
Frá íréttaritara Morgunblaðsins,
önnu Bjarnadóttur í gær.
JOHN B. Anderson, fulltrúa-
deildarþingmaður frá Illinois,
kom ölium á óvart á þriðjudag
með þvi að ná öðru sæti i
forkosningum repúblikana i
Massachusetts og Vermont.
George Bush hlaut flest atkvæði
i heimariki sínu, Massachus-
etts, en Anderson kom strax á
hæla honum. Ronald Reagan
varð þriðji. Hann vann hins
vegar forkosningarnar í Ver-
mont, sem ekki skipta máli
hvað fulltrúafjölda á lands-
þingi repúblikana i sumar
John B. Anderson
snertir. Þegar 99% atkvæða
voru talin þar, hafði Reagan
hlotið 31% atkvæða, Anderson
30% og Bush 23%.
Edward Kennedy hlaut 65%
atkvæða í forkosningum demó-
krata í Massachusetts, heimaríki
sínu. Jimmy Carter sigraði hins
vegar 3:1 í Vermont með 75%
atkvæða. Kennedy sagði, eftir að.
úrslitin voru kunn, að staða hans
í Massachusetts væri ekki aðeins
svo sterk, vegna þess að þar er
hann á heimavelli, heldur kæmi
þar í ljós, eins og síðustu dagana
fyrir forkosningarnar í New
Hampshire, að fólk treystir ekki
Jimmy Carter
Florida, Georgia og Alabama
næsta þriðjudag.
Reagan og Carter er spáð sigri
í öllum þessum Suðurríkjum.
Kennedy leggur mesta áherzlu á
að standa sig vel í Illinois og
New York, síðar í mánuðinum,
en þar verður samtals 461 full-
trúi kosinn.
Anderson vonast til að standa
sig í Illinois og Connecticut.
Howard Baker, sem varð fjórði í
báðum kosningunum á þriðjudag
tilkynnti í dag að hann hefði
dregið sig í hlé og að framhald
yrði ekki á kosningabaráttu
hans.
George Bush
Uggur í Portúgal
um nýja byltingu
Lissabon, 5. marz — AP.
ANTONIO Ramalho Eanes for-
seti Portúgals neitaði því form-
lega i dag að nokkuð væri hæft i
því sem ríkisstjórn Francisco Sa
Carneiro forsætisráðherra hefur
gefið í skyn að vinstrisinnaðir
herforingjar kunni að ráðgera
aðra byltingu.
Hins vegar sagði Eanes forseti í
óvenjulegri yfirlýsingu að vakið
hefði verið máls á þeim möguleika
á fundi í byltingarráðinu að annað
hvort segði hann af sér eða
ríkisstjórnin.
Samkvæmt stjórnarskránni
hefur Eanes vald til að neyða
stjórnina til að segja af sér með
því að lýsa yfir vantrausti á hana.
Ef Eanes segir hins vegar af sér
fellur stjórnin og efna verður til
nýrra kosninga.
Yfirlýsing forsetans var til
komin vegna kröfu frá Sa Carn-
eiro forsætisráðherra um skýr-
ingu á þeirri frétt í hægrablaði að
fimm fulltrúar í byltingaráðinu
hefðu rætt um „ráðstafanir sem
yrði að gera ef stjórnin segði af
sér vegna flutningaverkfalls
marxista". Eins dags verkfall
vinstri verkalýðsfélaga á þriðju-
dag með þátttöku 90.000 verka-
manna lamaði allar samgöngur og
embættismenn sögðu að það væri
af pólitískum toga.
Blaðið O Dia sagði að fimm
herforingjar sem það nafngreindi
og tóku þátt í byltingunni 1975
gegn herforingjastjórn hægri
manna hefðu rætt um möguleik-
ann á því að stjórnin segði af sér.
Njósnanet byggt
upp í Bretlandi?
London, 5. marz. AP.
ÞINGMAÐUR úr brezka íhalds-
flokknum, Cyril Townsend, segir
að verið geti að Sovétríkin og
önnur Varsjárbandalagsríki séu
að byggja upp njósnanet í Bret-
landi á grundveili 215 viðskipta-
fulltrúa, sem gegna því hlutverki
að fylgjast með framleiðslu varn-
ings sem er fluttur út til rikjanna.
Townsend hefur borið fram
nokkrar fyrirspurnir um málið í
Neðri málstofunni. í einu svarinu
segir að 65 slíkir sovézkir við-
skiptafulltrúar séu nú í Bretiandi.
Samkvæmt lögum eru engar hör
ur á fjölda fulltrúanna, en þ
verða að sýna fram á að þeirra
þörf samkvæmt ákvæðum v
skiptasamninga.
Townsend sagði í dag að ha
hefði gengið úr skugga um að 1
austur-evrópskir viðskiptafulltrí
til viðbótar væru í Bretlandi. Ha
segir að þeir búi í Bretlandi ása
fjölskyldum sínum, í borgum ei
og Leeds, Birmingham og Me
chester. Honum finnst grunsa
legt að nokkrir eru á Norði
írlandi þar sem iðnvæðing er ekk
háu stigi.