Morgunblaðið - 14.03.1980, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 14. MARZ 1980
Þúsundir
æðarfugla
á Reykja-
víkurhöfn
Ljósm: ól.K.M.
Æðarfuglar á sundi í
blíðunni í Reykja-
víkurhöfn.
Vor í lofti og fuglarnir teknir að
undirbúa varpið sem hefst í maí
Þúsundir æðarfugla, bæði blikar
og kollur, hafa að undanförnu
verið á höfninni í Reykjavík og
vakið athygli þeirra sem þar hafa
átt leið um. Morgunblaðið sneri sé
því til Ævars Petersens náttúru-
fræðings hjá Náttúrufræðistofnun
Islands og spurði hann um þessa
fugla og hvernig stæði á þeirra
ferðum.
Ævar sagði það í sjálfu sér ekki
óvenjulegt að æðarfulgar væru við
suðvesturströnd landsins á þessum
árstíma. Á veturna leitaði fuglinn
á þetta svæði vegna þess að hér
væri hlýrra en víða norðanlands og
austan. Jafnan væri því mikið af
æðarfugli utan varptíma allt frá
Hvalfirði og suður á Reykjanes.
Núna væri svo vor í nánd og
fuglinn væri því að para sig fyrir
varptímann, og gæti það verið
skýringin á því hve mikið væri af
fugli hér einmitt nú. Sagði Ævar
æðarfuglinn para sig til margra
ára að vísu, og byggi líklega í
mörgum tilvikum í ævilöngu
hjónabandi, en hann er einkvænis-
fugl. Alltaf væri þó eitthvað um
það að upp úr slitnaði eða annar
fuglinn dræpist, og svo bættust á
hverju ári ungir fuglar við sem
væru að para sig. Æðarfuglinn
sagði Ævar líklega verða kyn-
þroska 2ja til 3ja ára, en fuglinn
getur orðið 10 til 20 ára. yfirleitt
eru í hverju hreiðri 4 til 6 egg, en
mikil afföll verða bæði á eggjum
og ungum þannig að það er aðeins
lfill hluti sem upp kemst. Varptími
fuglanna hefst í maímánuði, mis-
snemma eftir landshlutum, frá
fyrstu viku mánaðarins fram í
miðjan mánuð.
Ævar sagði æðarfugla vera út-
breidda bæði í Evrópu og í Norð-
ur-Ameríku, og væri mjög mikið af
fuglinum hér við land. Aðeins
samkvæmt dúntekjunni einni, sem
upp væri gefin, mætti giska á að
hér á landi væru 320 þúsund
fuglar, en þeir væru líklega mun
fleiri. Verpir æðarfuglinn hér um
allt land þar sem skilyrði eru fyrir
hendi, en þau eru víðast hvar nema
á Suðurlandi, þar sem er mest-
megnis sandströnd. Verpir fuglinn
í skýrslunni segir, að Sovét-
menn hafi 23 vélaherdeildir, 200
þúsund manna lið, 193 langdrægar
sprengjuflugvélar og 70 orrustu-
flugvélar í héruðum við landa-
mæri Irans. Auk þessa herafla
gætu þeir einnig beitt 103 flota-
sprengiflugvélum og 10 kafbátum.
Aðrir sérfræðingar telja, að
með hliðsjón af þeirri upplausn
sem nú ríkir í íranska hernum,
geti sovéskar vélaherdeildir
líklega farið þvert yfir íran að
Persaflóa á sjö dögum, og Sovét-
menn geti sent fallhlífahermenn
til að leggja undir sig mikilvæga
staði við flóann með 12 stunda
fyrirvara.
Hins vegar segir í bandarísku
skýrslunni, að það mundi taka 20
þúsund manna bandarískt herlið
ur, eru skýrð rökin á bak við
svonefnt hraðlið (Rapid Deploy-
ment Force, RDF), sem Carter
Bandaríkjaforseti stefnir að í
kjölfar innrásarinnar í Afganist-
an og vegna upplausnarinnar í
íran.
Með hraðliðinu á að tryggja, að
a.m.k. einhver bandarískur liðsafli
komist í tæka tíð til Persaflóa á
hættustundu. Lagt er til grund-
vallar, að Sovétmenn myndu hika
við að ráðast til atlögu gegn
bandarískum hermönnum, þar
sem það leiddi til allsherjarátaka
við Bandaríkin. Þess vegna verði
bandarískir herflokkar að vera í
stakk búnir til að komast að
flóanum á undan Sovétmönnum. í
Bandaríkjunum er liðsafli, bæði
fallhlífaherdeild og vélaherdeild,
sem flytja má í skyndi til fjar-
Upplausnin í íransher hefur gert landið nánast varnarlaust.
Á myndunum er annars vegar sveit fallhlífahermanna á
meðan herinn var og hét, og svo hins vegar valkyrjur i
„alþýðuhernum" sem spratt upp í kjölfar byltingarinnar.

bandarska varnarmálaráðuneytis-
ins.
Skýrslan ber yfirskriftina
„Hernaðarmátturinn á Persaflóa"
og þar kemur fram, að Sovétmenn
hafi komið sér fyrir í öflugum
herbækistöðvum, sem séu í seil-
ingarfjarlægð frá flóanum og þeir
ættu auðvelt með að flytja heilan
her þangað.
og 4 sveitir bandarískra orrustu-
flugvéla með um 72 flugvélar
þrjátíu daga að komast til Persa-
flóasvæðisins.
Niðurstaða skýrslunnar er, að
„til þess að hafa betur í hugsan-
legum átökum í Iran kynnum við
að þurfa að ógna með eða beita
skammdrægum kjarorkuvopnum".
í skýrslunni, sem er 70 blaðsíð-
lægra staða, en án nauðsynlegs
tækjakosts og hergagna. Það jafn-
gilti sjálfsmorði að senda létt-
vopnaðar sveitir gegn Sovét-
mönnum.
Nýlegar athuganir eru taldar
sanna, að flugflutningadeild
Bandaríkjahers auk 1000 flugvéla
frá einkaaðilum, sem teknar yrðu
leigunámi, gæti ekki lengi haldið
Leið Sovétnianija
til að hernema Iran
- hraðlið Bandaríkjamanna og varnir Persaflóa
THE OBSERVER
Ian Mather
Bandarískir varnarmálasér-
fræðingar hafa játað því, að
Bandaríkjamenn gætu ekki stöðv-
að allsherjar innrás Sovétríkj-
anna í íran án þess að grípa til
kjarorkuvopna.
Bandaríkjamenn myndu einnig
eiga í gífurlegum erfiðleikum með
að verja önnur svæði við Persa-
flóa, ef marka má leyniskýrslu