Morgunblaðið - 26.11.1980, Qupperneq 19

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 26. NÓVEMBER 1980
19
Engar breytingar
þrátt fyrir að eitt og hálft ár sé
liðið frá samþykkt Alþingis
Beinar greiðslur til bænda:
ALLSNARPAR orðra'ður urðu í sameinuðu Alþingi í gær, er
til umræðu var fyrirspurn Eyjólfs Konráðs Jónssonar til
viðskiptaráðherra, um hvað liði framkvæmdum á nýskipan
^reiðslna rekstrar- og afurðalána til bænda. í svari Tómasar
Arnasonar viðskiptaráðherra kom fram, að þrátt fyrir að
Alþingi samþykkti hinn 22. maí í fyrra að „fela ríkisstjórninni
að hlutast til um að settar verði reglur um rekstrar- og
afurðalán landbúnaðarins, sem tryggi að bændur f ái i hendur
þá fjármuni, sem þeim eru ætlaðir, um leið og lánin eru veitt“,
haía engar breytingar orðið á skipan þessara mála.
Viðskiptaráðherra kvað orsök-
ina vera þá að bankarnir sæju
margvíslega erfiðleika á því að
breyta núverandi fyrirkomulagi,
og einnig væri nú beðið eftir
skýrslu nefndar um þessi mál, þar
sem meðal annars væri leitað álits
fulltrúa bændasamtakanna. — Þá
benti ráðherra einnig á, að ekki
væri að finna nein tímamörk í
þingsályktunartillögunni, og
hefðu því engar samþykktir verið
brotnar, þótt nú væri gamla lagið
haft á um greiðslur.
Eyjólfur Konráð kvað þetta
svar Tómasar hafa verið rýrt, og
honum til litils sóma. Hér væri
það að gerast, að bankakerfið væri
að setja löggjafarvaldinu stólinn
fyrir dyrnar, með því að neita að
fara að vilja Alþingis. Slíkt ætti
ekki að líða, en von væri að virðing
þings meðal þjóðarinnar færi
þverrandi meðan svona væri að
málum staðið. Ráðherra og ríkis-
stjórn sagði Eyjólfur eiga að
framkvæma vilja Alþingis, en
víkja ella. — Undir þessa gagn-
rýni tóku þingmennirnir Geir
Hallgrímsson, Matthías Bjarna-
son, og Stefán Jónsson. Tveir
þingmanna Framsóknarflokksins,
þeir Páll Pétursson og Stefán
Valgeirsson , fögnuðu því hins
vegar að enn hefði ekki komið til
þess að vilja Alþingis væri full-
nægt. — I umræðunum upplýsti
Arni Gunnarsson, að nefnd sú, er
ráðherra gat um, myndi skila áliti
í dag, miðvikudag. Skoruðu þeir
Geir Hallgrímsson og Eyjólfur
Konráð Jónsson þá á ráðherra, að
sjá til þess að greiðslur sam-
kvæmt gamla fyrirkomulaginu
yrðu ekki inntar af hendi, heldur
yrði beðið álits nefndarinnar.
Viðskiptaráðherra svaraði þeirri
áskorun engu.
NATTFARI
Loðnuskipið Haförn fékk á dögunum risakast á loðnumiðunum norður af landinu og var nokkrum tugum
tonna dælt úr nótinni yfir í Náttfara. Á næsta ári er það mál margra á Fiskiþingi að loðnuskipin skuli fá
aukna hlutdeild í þorskafla, vegna samdráttar í loðnuveiðunum. (Ljósm. Jón Páll Ásgeirsson)
Leggst ekki gegn
siglingum með síld
— segir Steingrímur Hermannsson
„ÞAÐ VAR haldinn fundur í viðskiptaráðuneytinu á mánudag þar
sem saman voru komnir hagsmunaaðilar úr sjávarútveginum —
frá frystihúsunum. Síidarútvegsnefnd. LÍÚ auk emba'ttismanna.
Þar kom skýrt fram, að aðilar frystihúsanna og sildarútvegsnefnd-
ar óskuðu ekki eftir þvi að hætt yrði við siglingar með síld til
Danmerkur. Því er ég ekkert að setja mig gegn siglingum með
sild,“ sagði Steingrímur Hermannsson. sjávarútvegsráðherra i
samtali við Mbl. í gær. en viðskiptaráðuneytið hefur heimilað
áframhaldandi siglingar með síld til Danmerkur.
„Hins vegar tel ég, að þær
forsendur sem ég byggði mitt
mat á þegar ég mælti með
siglingum, hafi brostið. Það var
samkomulag um það, að ef
síldarverðið færi undir 5 krónur,
þá væri vart þess virði að sigla
auk þess að hótanir komu frá
kaupendum í Svíþjóð. Því lagðist
ég gegn siglingum fyrir helgina.
Þó verðið sé heldur lægra en
búist var við, þá er það jafnvel
betra fyrir útgerðina og sjó-
mennina heldur en það verð sem
fæst hérlendis. Ég verð að lýsa
vonbrigðum mínum með það
verð sem fengist hefur en úr því
það kom skýrt fram á þessum
fundi hjá saltendum og frysti-
húsunum, að ekki sé talin hætta
stafa af þessum siglingum eins
og málum háttar, þá er ég ekki
að leggjast gegn siglingu báta út
— vandi loðnuflotans er nógu
mikill fyrir og þetta veitir tekj-
ur,“ sagði Steingrímur ennfrem-
ur.
Fyrirvaralítil stöðvun sigl
inga gæti kallað á
meiri vanda en hún leysir
Nokkrar deilur hafa staðið sið-
ustu daga um siglingar islenzkra
skipa með sild til Danmerkur. Af
þvi tilefni sneri Mbl. sér til Gunn-
ars Flóvenz, formanns Sildarút-
vegsnefndar og bað hann að tjá
skoðanir sinar.
Hver er afstaða Síldarútvegs-
nefndar til siglinga með ísaða síld til
Danmerkur?
„Ég vil fyrst taka það skýrt fram
að SÚN lagðist ekki gegn siglingum
þegar þau mál voru rædd á fundum í
Sjávarútvegsráðuneytinu sl. sumar
og haust. Ástæðan var í fyrsta lagi
sú, að vegna skorts á viðunandi
mörkuðum var ekki útlit fyrir að
unnt yrði að vinna hér heima til
frystingar og söltunar þau 50 þús.
tonn, sem þá hafði verið ákveðið að
leyfa að veiða. Auk þess hélt Haf-
rannsóknastofnunin því fram að afl-
inn yrði mun meiri en 50 þús tonn,
eins og komið hefir fram í fjölmiðl-
um. Það var því full ástæða til að
óttast að setja yrði í bræðslu það
magn sem ekki yrði hægt að selja
sem saltaða eða frysta síld, ef
siglingar yrðu bannaðar.
I öðru lagi var því haldið fram að
unnt yrði að fá í Danmörku gífurlega
— segir Gunnar
Flóvenz, for-
maður Síldar-
útvegsnefndar
hátt verð og hærra fyrir hráefnið en
síldina fullverkaða frá Islandi.
í þriðja lagi lögðu fulltrúar ýmissa
hagsmunasamtaka í sjávarútvegi
mikla áher rlu á að fá heimild til að
sigla með aflann.
Að vísu óttuðust ýmsir að fersk-
síldarverðið í Danmörku yrði mun
lægra en haldið var fram, en enginn
gat fullyrt neitt um það atriði nema
siglingar yrðu reyndar. Um þessa
afstöðu var algjör samstaða í SÚN
sem skipuð er fulltrúum síldarsalt-
enda, útvegsmanna, sjómanna og
Alþingis."
Hvað viltu segja um kvartanir
þær, sem borist hafa frá erlendum
saltsíldarkaupendum, vegna ótta
þeirra við undirboð?
„Þegar í ljós kom að fersksíldar-
verðið í Danmörku reyndist langtum
lægra en viðkomandi aðilar höfðu
vænzt og alvarlegar kvartanir um
hættu á undirboðum bárust frá
erlendum saltsíldarkaupendum, sem
gert höfðu bindandi fyrirframsamn-
inga um mikið magn af saltaðri síld
frá íslandi, ákvað stjórn SÚN á fundi
20. nóvember að skýra sjávarútvegs-
ráðherra frá þessum kvörtunum er-
lendu kaupendanna, enda var málið
þá orðið það alvarlegt að Svíar
neituðu að standa við gerða samn-
inga.
Vegna frétta í fjölmiðlum um
þennan óróleika erlendu saltsíldar-
kaupendanna var jafnframt sam-
þykkt með atkvæðum allra hags-
munaaðila í stjórn SÚN að senda
síldarsaltendum og fjölmiðlum um-
rædda greinargerð um málið, en það
er sú greinargerð, sem formaður LÍU
kallar áróður gegn siglingum, þótt í
henni sé skýrt tekið fram að SÚN
telji að úr því sem komið er geti
siglingar varla haft nokkur frekari
áhrif á sölumöguleika saltsíldar það
sem eftir er af þessari vertíð."
Telur Síldarútvegsnefnd að stöðva
beri þessar siglingar nú?
„Á fundi hjá sjávarútvegsráðherra
í síðustu viku beindi ráðherrann
þeirri fyrirspurn til okkar Kristjáns
Gunnar Flóvenz
Ragnarssonar, förmanns LÍÚ, hvort
ekki væri nauðsynlegt að stöðva nú
þegar þessar siglingar. Svör mín
voru þau, að úr því sem komið væri
teldi SÚN að fyrirvaralítil stöðvun
siglinga ga'ti kallað á meiri vanda
en hún leysir, þar sem miklir
erfiðleikar kynnu að verða á því
fyrir veiðiskipin að losna við aflann
hér heima. ef veiði yrði skyndilega
mikil, enda væri söltun upp í gerða
samninga svo til lokið og fullkomin
óvissa ríkti um það hvaða möguleik-
ar væru á nýtingu síldarinnar til
annarrar manneldisvinnslu. Það
magn, sem ráðgert væri að sigla með
þann stutta tíma sem eftir væri af
vertíðinni, gæti varla haft nokkur
frekari áhrif á sölumöguleika
saltaðrar síldar á þessu ári, þar sem
gengið hefði verið frá allri þeirri sölu
á saltaðri síld sem útlit væri fyrir að
næðist á vertíðinni á viðunandi verði.
Aftur á móti gæti mál þetta hugsan-
lega teflt í tvísýnu gerð fyrirfram-
samninga á næsta ári og þess vegna
væri nauðsynlegt að mál þessi yrðu
öll tekin til rækilegrar endurskoðun-
ar áður en undirbúningur næstu
vertíðar hefst."
Er það rétt að danskir aðilar hafi
hafið söltun á íslenzkri síld?
„Vegna fullyrðinga samtaka
sænskra síldarkaupenda tók ég fram
á sama fundi hjá ráðherra að okkur
væri ekki kunnugt um að söltun á
íslenzkri síld í Danmörku væri ennþá
hafin, nema í tilraunaskyni.
í símasamtali er ég átti í gær-
morgun við forstöðumann sænsku
síldarinnflytjendanna út af greiðslu-
stöðvun Svía sagði ég að SÚN væri
ekki kunnugt um að neinir aðilar
hefðu hafið söltun á íslenzkri síld í
Danmörku nema á óverulegu magni í
tilraunaskyni. Forsvarsmaður Sví-
anna nefndi þá tvö dönsk fyrirtæki,
sem væru byrjuð að salta. SÚN hefir
enga staðfestingu fengið á þessari
frétt.
Ég tel það ekki þjóna hagsmunum
þeirra aðila, sem afkomu sína eiga
undir veiðum og vinnslu íslenzku
sumargotssíldarinnar að þeir deili
eða séu með hártoganir hver í annars
garð í fjölmiðlum um það hvaða áhrif
hið lága verð sem fengizt hefir í
Danmörku til þessa hafi á markaði
saltaðrar og frystrar síldar. Þessi
mál verða ekki leyst á viðunandi hátt
nema þessir aðilar komi sér saman
um nýja stefnu í sambandi við
samræmingu veiða, vinnslu og mark-
aðsöflunar. Ég tel að af hálfu Síldar-
útvegsnefndar hafi verið rétt skýrt
frá gangi þessara mála og mun því
ekki ræða þau frekar í fjölmiðlum, að
svo stöddu.“