Morgunblaðið - 18.12.1980, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 18. DESEMBER 1980
21
Menn urðu allir að eyrum
Hjörtur Pálsson
Isaac Bashevis Singer:
í FÖÐURGARÐI.
Minningar.
Hjörtur Pálsson þýddi. Setberg
1980.
Isaac Bashevis Singer segir frá
því í I föðurgarði að öll þau ár sem
hann hafi átt heima í Varsjá hafi
hann aldrei farið út úr borginni.
Aðrir drengir ræddu um ferðalög
sín, en þeir staðir sem þeir fengu
að kynnast voru fyrir Singer
nöfnin tóm.
I samfélagi gyðinga við Lín-
sterkjugötu í Varsjá uxu engin
tré. Sumir nágrannanna ræktuðu
pottablóm, en foreldrar Singers
töldu slíkt heiðingjasið. „Ég hafði
samt sem áður meðfædda ást á
náttúrunni,“ skrifar Singer.
Faðir Singers var vel metinn
rabbíni og í hinu þrönga, en þó
litríka umhverfi gyðingdómsins
elst Singer upp. Líkt og fleiri
upprennandi skáld og rithöfundar
fylgist hann vel með því sem
gerist í kringum hann. Hann er
mjög næmur fyrir fólki og örlög-
um þess og með hnýsni sinni
kemst hann á snoðir um margt
sem ungir gyðingadrengir eiga
síst að vita.
I þætti sem nefnist Þvottakonan
er hermt frá nærri áttræðri
þvottakonu. Hún leggur af stað
frá húsi Singerfjölskyldunnar með
bagga sem er svo stór að hann
hylur hana. Það líða tveir mánuðir
án þess að hún láti sjá sig. Þegar
hún kemur aftur skýrir hún fjöl-
skyldunni frá að hún hafi verið
lasin. Þótt allir héldu að þetta
væri hennar síðasta hjarnaði hún
við og þá var að byrja að þvo á ný:
„Ég hafði engan frið í rúminu
fyrir þvottinum," sagði gamla
konan til skýringar. Ég gat ekki
dáið fyrir þvottinum."
Faðir Singers verður lifandi
fyrir lesanda í föðurgarði. Hann
tilheyrir svonefndum kassídum.
Hann verður fyrir háði vegna þess
hve mikla áherslu hann leggur á
að vera sannur gyðingur. Honum
er lýst sem hrekklausum manni og
Isaac Bashevis Singer
trúgjörnum. „Oftar en einu sinni
kom það fyrir að hann rataði ekki
heim úr lesstofunni og þar sem
hann leit aldrei á konur þekkti
hann ekki móður mína og hefði
hæglega getað villst á henni og
ömmu eða mágkonu sinni." Engu
að síður er hann rabbíni sem með
hjálp bóka og lærdóms þarf að
leiðbeina öðru fólki, kveða upp
úrskurð í viðkvæmum málum. Til
Bðkmenntlr
eftir JÓHANN
HJÁLMARSSON
hans er leitað af alls kyns fólki,
jafnvel forhertum glæpamönnum.
Rabbínaréttinn, Beth Din, skil-
greinir Singer í minningum sín-
um: „Beth Din var eiginlega allt í
senn: dómstóll, samkunduhús,
lesstofa og, ef menn vilja kalla það
því nafni, sálgreiningarstofa
þangað sem fólk sem átti í sál-
arstríði gat komið til þess að létta
á hjarta sínu."
Singer segir ennfremur um
Beth Din:
„Það er bjargföst sannfæring
mín að dómstóll komandi ára
verði byggður á Beth Din, svo
fremi að siðferði í heiminum þoki
áfram, en ekki aftur á bak.“
Ef menn halda að í Föðurgarði
séu minningar um hina flekk-
lausu, menn sem lifa samkvæmt
lögmálum og eru trúræknir úr
hófi skjátlast þeim. Sagan er full
af dæmum um spillt og syndugt
líferni þar sem gyðingarnir eru
ekki skömminni skárri en heið-
ingjarnir. í gyðingasamfélaginu
sem er að visu hefðbundið á
yfirborðinu þróast allt það sem
verst hefur þótt í fari annarra
manna. Aberandi er ágirnd og
níska þessa fólks og sennilega yrði
þessi bók talin vitna um hatur á
gyðingum væri hún ekki verk eins
úr þeirra hópi.
En það eru líka mörg dæmi um
heiðarleik og mannlega visku
samanber þvottakonuna sem ekki
gat hugsað sér að deyja frá
þvottinum.
Um þessa bók má segja að hún
sé líkt og drög að stærri verkum
Singers. Þættirnir birtust fyrst í
Jewis Daily Forward undir dul-
nefni Singers, Isaac Warshawsky.
Bókin er samin á jiddísku og að
sögn höfundar er þess freistað að
sameina tvenns konar stíl, þeas.
minninga- og fagurbókmennta.
bókin er einstök meðal rita Sing-
ers og sem slík heppileg til að átta
sig á skáldsögum hans og boðskap
þeirra.
I öllum verkum sínum er Singer
að lýsa andstæðum gyðingdóms og
mannlegra hvata. Gyðingdómur-
inn hefur betur, en vegsömun
lífsins er rík hjá þeim höfundi sem
elskaði náttúruna snemma og las
Spinoza í óþökk föður síns. Það
sem meðal annars gerir skáldsög-
ur Singers læsilegar er það hve
ljúft honum er að fjalla um
girndina.
í föðurgarði er önnur bók Sin-
gers sem Hjörtur Pálsson þýðir,
hin er Töframaðurinn frá Lúblín.
An þess að vera sérmenntaður í
fræðiritum gyðinga og heima í
hugsunarhætti þeirra get ég ekki
gefið Hirti aðra einkunn en góða.
Hjörtur er meðal hinna vandvirku
þýðenda • sem vonandi miðlar
okkur áfram af auði Singers og
fleiri snjallra höfunda samtímans.
LEITIN AÐ GRANT SKIP-
STJÓRA.
Höfundur: Jules Verne.
Endursögn: Eeva Liisa Jor.
Þýðing: Andrés Indriðason.
Teikningar: Piero Cattaneo.
Filmusetning og umbrot:
Prentstofa G. Benediktssonar.
Prentun: Piero Dami Editore.
Italiu.
Útgefandi: Bókaútgáfan Örn og
Örlygur hf.
Jules Verne kunni þann galdur
að segja svo sögu, að þeir er á
hlýddu urðu allir að eyrum, fundu
ekki frið fyrr en sagan var öll.
Þetta er ein slíkra spennusagna,
og þó þetta sé endursögn, þá er
hún svo vel gerð, að þú gleymir því
næstum.
Friðsælt hefðarfólk nýtur
hveitibrauðsdaga á lystiskipinu
Duncan, er á siglingu undan vest-
urströnd Skotlands. Flöskuskeyti
verður til þess að gjörbreyta för
þeirra, brúðkaupsför sem stefnt
var að sólgylltum ströndum og
pálmalundum, breytist í svar við
neyðarkalli Grant skipstjóra og
liðs hans. En hvaðan barst það?
Hvert skal halda til hjálpar?
Sagan er svar við þeim spurnum.
Yfir úfinn sæ; eftir torleiðum
óbyggða, í glímu við fláráða
skúrka klöngrast þau að settu
marki, og hafa loks sigur.
Atburðarásin er hröð, spenning-
urinn eftir svari næstu síðu eykst
stöðugt. Aðeins sagnameistarar
kunna slíka list. Það mun fáum
leiðast við lestur þessarar bókar.
Þýðing Andrésar er prýðisgóð,
þó kemur fyrir, og það á einum og
sama stað í bókinni, að hann eins
og dotti við verkið, og þá er ekki að
spyrja að prakkaraskap prent-
villupúkans: „... hestur lávarðar-
ins missti af sér eina skeifuna."
(17) (undan sér); „Hestarnir og
dráttardýrin sliguðust áfram"
Bðkmennllr
eftir SIGURÐ HAUK .
GUÐJÓNSSON
(18) (siluðust); „Það varð æ
þyngra undir fæti“ (18) (fyrir).
Slík mistök eru ekki fleiri, og þó
prentvillupúkinn sé að leika sé að
orðunum lystiskip og breiddar-
gráðu (6), þá hefir hann ekki
fitnað við gerð þessarar bókar.
Myndir eru listilega gerðar,
hrein meistaraverk. Skaði að í
umbroti hafa þær lent á undan
þræði sögunnar. Prentun mjög vel
unnin.
Hafi Örn og Örlygur þökk fyrir
prýðisbók sem mörgum á eftir að
stytta stundir.
í samfélagi gyðinga
Hjartkærar fxikkir færum við bömum okkar, bamaböm-
um, vinum og venzlafólki sem glöddu okkur á
gullbrúðkaupsdaginn 29. nóvember sl. með gjöfum,
blómum, heillaskeytum og hlýjum handtökum og gerðu
okkur daginn ógleymanlegan.
Guð blessi ykkur öll.
ÓLÖF JÓNSDÓTTIR,
CHARLES BJARNASON,
Aðalstræti 22,
ísafirði.
smáauglýsingar — smáauglýsingar — smáauglýsingar — smáauglýsingar
húsriæöl
i boöi
Njarðvík
Til sölu gott einbýlishús, 2 stofur
og 4 svefnherb., þar af tvö í risi,
ásamt tvöföldum bílskúr. Stór
lóö. Elnnig 2ja og 3ja herb. (b. í
smíöum í fjölbýlishúsi viö Fífu-
móa. Fastelgnasala
Vilhjálms Þóroddssonar,
Vatnsnesvegi 20, Keflavík.
Símar 1263 og 2890.
Sölumaöur heimasími 2411.
Hafnarfjöröur
Húsnaeöi fyrir rakarastofu
óskast til leigu. Einnig kemur til
greina kaup á húsnæöi á góöum
staö.
Tilboð sendist augld. Mbl.
merkt: .Húsnæöl — 3428", fyrir
áramót.
IOOF 11=16212188H=1 Jv.
IOOF 5=16212188’A = Jólav.
Samhjálp
Samkoma veröur í Hlaögeröar-
koti í kvöld kl. 20.30. Bílferö frá
Hverfisgötu 42.
Allir velkomnir.
Samhjálp.
Grensáskirkja
Almenn samkoma veröur í safn-
aöarheimilinu í kvöld kl. 20.30.
Allir hjartanlega velkomnir.
Halldór S. Gröndal.
Fíladelfía
Almenn samkoma kl. 20.30.
Elnar J. Gíslason og Siguröur
Wium segja frá Svfþjóöarferö.
Æskulýöskór syngur. Söngstjóri
Hafliði Kristinsson.
Litdýptarmælir
Nýlegur Koden litdýptarmælir til
sölu. Uppl. í 98-1779.
Innflytjendur
Get tekiö aö mér aö leysa út
vörur. Tilboö merkt: „J — 3046",
sendist Mbl.
Al I.I VSINi.ASIMINN I
JH*ro«iil>Uiíiib