Morgunblaðið - 04.03.1981, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 4. MARZ 1981
13
Pétur Sigurðsson:
Megingjörð
fyrir Steina
Þorsteinn Páisson forstjóri
Vinnuveitendasambandsins sendir
mér sínar kveðjur og útgerðar-
manna, sl. fimmtudag í Morgun-
blaðinu.
Nokkuð bera þessi skrif hans
merki þess að hann hefur brugðið
sér í gömlu blaðamannabuxurnar
frá því hann starfaði á Morgun-
blaðinu. Einnig er ljóst að hann
hefur engu gleymt af því sem
húsbændur hans þar kenndu hon-
um og er það í samræmi við
ágætan námsárangur hans hjá
sínum nýju húsbændum.
Fyrirsögn og niðurlag í grein
Þorsteins Pálssonar forstjóra
Vinnuveitendasambands íslands
sl. fimmtudag, bendir til þess að
opinberar umræður um togara-
kaup til Þórshafnar hafi verið
honum ofarlega í huga, þegar
hann skrifaði grein sína vegna
andsvara minna við fullyrðingum
hans sjálfs um innri mál Sjó-
mannafélags Reykjavíkur og að-
dróttanir — á blaðamannsvísu —
um að lögleysur hafi verið þar
viðhafðar, auk þess sem að þvi var
látið liggja að félagsstjórnin væri
sérstaklega höll undir stærsta
auðhring landsins.
Kannski stafar óværa Þorsteins
af því að útgerðarmenn á Þórs-
höfn og þeir sem reka frystihúsið
þar, eru í einhverjum samtökum
atvinnurekenda? I grein sinni
talar Þorsteinn Pálsson „um hin
stóru orð alþingismannsins", að
orð mín hafi verið „laustengd
málefnalegum rökum" og ég hafi
verið með „órökstuddar aðdrótt-
anir“.
Þeir, sem hafa fylgst með skoð-
anaskiptum okkar Þorsteins sjá
ljóslega að allt orðaflóð gamla
ritstjórans, sem er í þessum dúr,
er bein og einkar skýr lýsing á
hans eigin viðtali við Mbl. 19.
febrúar s.l. og var ástæða þess að
ég lét álit mitt í ljósi við blaða-
mann Mbl. 24. febr.
En það má Þorsteinn eiga að í
þessari ritsmíð hans kemur fram
að hann hefur skammast sín fyrir
sumt af því, sem hann lét þá frá
sér fara í vonsku, þegar ljóst var
að farmenn myndu ekki bíða sem
fuglsungar í hreiðri eftir mötun
viðsemjenda sinna.
Sem dæmi skal eftirfarandi
nefnt sem Þorsteinn hélt fram í
viðtali sínu og ég mótmælti harð-
lega. Á þessi atriði minnist hann
ekki í grein sinni sl. fimmtudag.
Hann sagði m.a. að stjórn SR
„hafi látið fella fyrir sér sam-
ningana". Þó hann vaði nú elginn
um hlutfallsþátttöku í atkvæða-
greiðslu og sé bersýnilega kominn
á fleygiferð — í huganum — um
breytingu vinnulöggjafar, þá eru á
þessu eðlilega skýringar sem jafn-
vel útgerðarmenn farskipa og for-
ráðamenn þeirra eiga að geta
skilið.
Uppspuni hans um að „ljóst sé
að ýmis skip sem komu til hafnar
meðan á atkvæðagreiðslu stóð
fengu ekki tækifæri til að kjósa",
er nú hljóðlega dreginn út úr
umræðunni.
Á furðulega fullyrðingu Þor-
steins í viðtalinu um að „starfs-
menn Landhelgisgæslunnar taki
þátt í þessari atkvæðagreiðslu, þó
þeir eigi engan hlut að máli“,
minnist hann ekki í grein sinni
eftir að starfandi sjómaður á
varðskipi og ég, bentum honum á,
að þeir og fjölskyldur þeirra
þyrftu aðeins að lifa af því sem úr
þessum samningum fengist.
Stærra mál var þetta nú ekki fyrir
þá! Á aðdróttanir Þorsteins í
niðurlagi viðtalsins um, sérstaka
kærleika milli forystumanna SR,
og stærsta auðhrings landsins er
ekki minnst nú, enda „slíkir kær-
leikar" gott betur til staðar ann-
arsstaðar, ef kurteislegar sam-
ræður SR og skipadeildar SÍS-
flokkast undir slíkt.
Eftirtektarvert er einnig að
Þorsteinn kemur ekkert inná full-
yrðingar mínar um samningsbrot
og vinnuþrælkun. Hann kemur að
vísu inn á það að vinnuveitendur
hafi þegar fallist á ýmis heilsu-
gæslu-, heilsuverndar- og trygg-
ingaratriði, sem ég telji ríkisstj.
hafa svikið sjómenn um. Þor-
steinn hefði betur skýrt frá því að
breyting komst á það mál eftir að
farmenn felldu samninginn.
Kannski skýrir Þorsteinn í næstu
grein frá yfirlýsingunni sem út-
gerðarmenn skrifuðu undir fyrir
mörgum árum varðandi þetta at-
riði og hversu mikill árangur af
þeirri yfirlýsingu hefði orðið á
þessu árabili?
I þessu skrifi sínu fer hann þá
leið blaðaþrasara, að taka annars-
vegar til samtaka sinna eitt og
annað sem ég sagði, enda þótt það
sé tæplega hægt nema með sér-
stöku hugarfari, og hinsvegar að
gera mér upp skoðanir sem hann
virðist gjarnan vilja koma inn hjá
lesendum Morgunblaðsins, vill
ekki láta koma fram sem eigin
skoðanir og eignar mér.
í tilvitnunarmerkjum lét ég
hafa eftir mér „þið eigið að fá
sömu prósentu og einhverjir silki-
treflamenn, sem sitja í sama
rassfarinu ár og síð“. I grein sinni
gerir Þorsteinn mér það upp að
hér eigi ég við láglaunafólkið í
samtökum verslunarmanna og
BSRB ..
Með þessum orðum var ég að
vitna orðrétt til atvinnurekenda
sem hélt því fram einnig í mín
eyru að grundvallarskilyrði vinnu-
veitenda (og ríkisstjórnarinnar
við aðra en sjálfa sig og sína) í
þeim samningum sem nú hafa
staðið í tæpt ár væri: Sama
prósentuhækkun fyrir alla!!! Þetta
hefur komið ítrekað fram hjá VÍ á
liðnum mánuðum og ítrekað hjá
Þorsteini Pálssyni. Þetta flokkast
undir aldamótaskoðanir, ekki síst
þegar í hlut eiga starfshópar sem
hafa stóraukið afköst sín með
auknu persónulegu álagi og fórn.
Pétur Sigurðsson
Milli slíkra aðila vil ég gera skil,
þeirra sem án mótmæla VI og með
góðu samþykki verðbólgu-
spekúlanta, hækka sína vinnu um
hærri % en láglaunafólk hefur
fengið, og aðrir í margvíslegum
stjórnunarstörfum sem m.a. taka
laun sín byggð á taxta láglauna-
manns með %álagi ofaná, fá
tvöfalda og þrefalda krónutölu-
hækkun láglaunamannsins án
nokkurrar fyrirhafnar eða kjara-
baráttu.
Samtök vinnuveitenda hafa orð-
ið æf þegar forystumenn laun-
þegasamtaka hafa rætt beint við
ráðherra um félagslegar umbætur
að lagaleiðum og talið slíkar
umræður alfarið eiga að vera í
sínum höndum.
Þegar Sjómannafélag Reykja-
víkur fer þá leiðina hefur Þor-
steinn allt á hornum sér og ber við
vanmætti mínum á Alþingi til að
ná fram óskalista sjómanna — en
kætist þegar lítið þokar, enda
allur leikurinn til þess gerður.
Og undir rós er þeirri skoðun
lætt að lesendum að um pólitískt
verkfall og aðgerðir sé að ræða og
ég sé þar á bak við. Aldrei hefi ég
fyrr verið borinn þeim sökum af
pólitískum andstæðingi að ég mis-
notaði aðstöðu mína sem stjórnar-
maður í SR til að koma höggi á
pólitíska andstæðinga, eða ríkis-
stjórn sem ég hefi verið í andstöðu
við. Hitt er vitað að ég hefi oft
gengið fram fyrir skjöldu til að
lægja öldur og tekið á mig óþokka,
þegar ég hefi talið rétt að ganga
til samninga þótt slík ríkisstjórn
hafi verið við völd.
Ég hefi margoft brýnt fyrir
félögum mínum að við yrðum að
fara sérstaklega varlega í þeim
efnum nú, því það væri yfirlýst
stefna valdamesta ráðherrans í
núverandi ríkisstórn, Svavars
Gestssonar formanns Alþýðu-
bandalagsins, að koma Sjálfstæð-
ismönnum úr trúnaðarstörfum í
Sjómannafélaginu og Verslun-
armannafélagi Reykjavíkur. Ég
vissi fyrir að þessi stefna Svavars
átti fylgi í mínum pólitísku sam-
tökum, ekki vegna fylgispektar við
andstæðinga, heldur vegna þess að
við sjálfstæðismenn í stjórnum
SR og VR höfum aldrei talið að
grundvallarhugsjón okkar um að
„stétt vinni með stétt", ætti að
túlkast á þann veg, að við launþeg-
ar værum „stétt undir stétt", eins
og sterkur hópur í sjálfstæðis-
flokknum vill að sé. Þekkir Þor-
steinn Pálsson til þeirra?
Nú er atkvæðagreiðsla hafin um
nýjan samning.
Með honum hafa fengist að
meira eða minna leyti öll þau
viðbótaratriði sem samninganefnd
farmanna taldi að þyrftu að nást
svo samningar tækjust. Vel má
segja að þessir samningar hafi
staðið frá 1979. Útgerðarfélög
farskipa settu fram kröfur við
undirmenn í mörgum liðum 1979
um fækkun áhafnar og kauplækk-
un. Rétt þegar þeir höfðu lagt
fram sínar kröfur virtist full
samstaða nást milli VÍ og þáver-
andi vinstri ríkisstjórnar um að
brjóta á bak aftur verkfall yfir-
manna. Því fylgdi verkbann á
undirmenn, sem tæpast höfðu lagt
fram kröfur. Sett voru bráða-
birgðalög um gerðadóm bæði á
yfir- og undirmenn.
Þann lið þeirra laga sem fékk
undirmenn til að beygja sig fyrir
þessum ólögum og mæta til vinnu,
var að finna í 2. grein C-lið, en
hann kvað á um að dómurinn
skyldi við ákvörðun sína taka fullt
tillit til sérstöðu farmanna að því
er varðar langar fjarvistir frá
heimili sínu og einangrun á vinnu-
stað.
Þetta treysti dómurinn sér ekki
til að gera á þeim tíma sem hann
hafði til umráða né án aðstoðar
sérfróðra manna.
Farmenn hlýddu niðurstöðu
gerðardómsins, en hin pólitíska
samstaða V.I. og ríkisstjórnarinn-
ar hélt áfram og þessi grein
laganna var aldrei látin koma til
framkvæmda hvorki í samningum
við útgerðarmenn eða skv. laga-
fyrirmælum.
Kröfur farmanna, þar á meðal um
framangreinda rannsókn, voru
Háskólinn:
HEIMSPEKIDEILD Háskóla ís-
lands hefur ákveðið að gangast
fyrir fiutningi opinberra fyrir-
lestra um rannsóknir og fræði í
deildinni. Nú á vormisseri munu
fjórir kennarar deildarinnar
flytja fyrirlestra um fræði sín. og
er dagskrá þeirra og efni sem hér
segir:
Laugardaginn 7. mars mun Páll
Skúlason prófessor í heimspeki
flytja fyrirlestur sem nefnist
Hugleiðingar um heimspeki og
frásagnir.
Laugardaginn 21. mars mun Jón
Gunnarsson lektor í almennum
málvísindum flytja fyrirlestur
sem nefnist Hugleiðingar um
morfemgerð í indó-evrópsku.
Laugardaginn 4. apríl mun
Vésteinn Ólason dósent í íslensku
flytja fyrirlestur sem nefnist Is-
iendingaþættir.
lagðar fram í maí 1980. Vonandi
verður niðurstaða þeirrar
atkvæðagreiðslu sem nú stendur
yfir sú að nýgerðir samningar
verða samþykktir, tæpu ári eftir
að kröfur voru lagðar fram.
En aidamótavinnubrögð eru
þetta og batna ekki, ef farmenn
standa upp með því hugarfari að
við útgerðarmenn sé ekki talandi
fyrr en búið sé að binda skipin við
bryggju — í verkfalli. Farmenn
vildu rannsókn og mat á þeim
atriðum ,sem semja þarf um ef
kerfisbreyting á samningum verð-
ur gerð m.a. vegna hins aukna
álags, og eins til að verða samstiga
öðrum launþegum í félagslegum
umbótum sem þjóðfélagið virðist
hafa efni á að veita öllu
landverkafólki. Það kærir VÍ sig
ekkert um. Þar skilja 80 ár í milli
skoðana SR og VÍ því hinir
síðarnefndu eru alfarið inná þum-
alputtaaðferð aldamótanna.
í þessum samningum er skrifað
undir þá ósk útgerðarfélaganna að
fleiri farmenn gerist félagsmenn í
SR Undir það skal tekið,en til þess
þarf bæði að breyta lögum ASÍ og
landslögum. Þá er hægt að hugsa
sér að undirmenn SÍS skipa sem
eru víðsvegar af landinu séu allir í
SR.
En fljótvirkasta leiðin til þess
— og til þess að fleiri taki þátt í
atkvæðagreiðslu — er að útgerð-
arfélögin hætti samningsbrotum
sínum við ráðningar og lögskrán-
ingu. Það hefði þó ekki breytt
þeirri niðurstöðu atkvæðagreiðsl-
unnar sem felldi samningana. Af
þeim sem tóku þátt í henni voru
um 61% sem vildu fella hann, en
39% sem vildu búa við hann.
Sú saga var mér eitt sinn sögð
að Ketill Indriðason bóndi að
Fjalli hafi komið í verslun á
Húsavík og spurt: Fást megin-
gjarðir fyrir konur hér? Hvort
Þorsteinn fái sér megingjörð fyrir
konu eða karl er ekki aðalatriði.
En töfrabelti sem má herða og
spenna fastar í axlabandaskorti,
þegar staðið er frammi fyrir því
velsæmisbroti, að vera með allt á
hælunum, sýnist mér þjóðráð
fyrir Steina.
Laugardaginn 25. apríl mun
Heimir Áskelsson dósent í ensku
flytja fyrirlestur sení nefnist Um
ensk-íslenska orðabók.
Þessi laugardagserindi verða öll
flutt í stofu 101 í Lögbergi og
munu hefjast kl. 15.00.
Öllum er heimill aðgangur.
(Frétt frá Háskóla íslands)
Leiðrétting
VAKIN var athygli á þvi við Mbl.
í gær, að skekkja hefði komið
fram í frásögn af klæðnaði forseta
íslands í samkomunni í ráðhúsinu
á Friðriksbergi sl. laugardag. Var
rangt farið með nafn hönnuðar
kjóls Vigdísar, en hún heitir
Aðalbjörg Jónsdóttir.
Fyrirlestrar um
rannsóknir og fræði
heimspekideildar
PEUGEOT ódýr.,
V'nnno /tvon i ■ ■ hanv't<xiArqr nnnaik'iiLróniniiar franwLa franLanw •
Vcgna óvenju hagstæörar }»ennisskránini>ar franska frankans
}>elum við boðið hina vinsælu PEUCEOT bíla á mjög góðu verði
Panlið slrax því að aðeins örfáum bílum er óráðslatVð

Peugeot 104 verð frá kr. 81.680.-
Peugeot 305 verð frá kr. 104.320.-
Peugeot 504 verð frá kr. 114.600.-
Peugeot 504 station kr. 124.210.-
Peugeot 505 verð frá kr. 134.500.-
Peugeot 604 verð frá kr. 169.700.-
:>! HAFRAFELL HF.
(Gengisskr. pr. 01.03. 81)
UMB0Ð A AKUREYRI
VÍKINGUR SF.
VAGNHOFÐA 7^ 85 211 FURUVOLLUM 11 ^ 21-6 70