Morgunblaðið - 08.03.1981, Page 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 8. MARZ 1981
fWnOtsptí! Útgefandi nM&Mífo hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guömundsson, Björn Jóhannsson.
Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar:
Aöalstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033.
Áskriftargjald 70 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 4 kr. eintakiö.
Látið er að því liggja í
fréttatilkynningu trygg-
ingaráðherra að bætur trygg-
ingakerfisins til þeirra hópa í
þjóðfélaginu, sem verst eru
settir tekjulega, hafi hækkað
1. marz sl. um 14,6%, sem sé
rúmlega hækkun framfærslu-
kostnaðar frá 1. desember sl.
Þetta er ein grófasta blekking
sem frá stjórnvöldum hefur
komið undanfarið — og hafa
þau þó verið iðin við kolann í
því efni. Almennur grunn-elli-
og örorkulífeyrir hækkar að-
eins um 6%. Það er einungis
tekjutryggingin, sem kemur
ofan á grunnlífeyrinn, sem
hækkar um 14,6%. Meðal-
hækkun grunnlífeyris og
tekjutryggingar nemur ein-
vörðungu 10,2% á sama tíma
sem verðlag eða framfærslu-
kostnaður hefur hækkað um
14,32% að dómi hlutlausra
opinberra stofnana. Kaup-
máttur bótanna hefur því
skerst um 4%. Efnahagsað-
gerðir ríkisstjórnarinnar
koma þyngst og verst niður á
þeim er sízt skyldi, öldruðum
og öryrkjum, en hvorttveggja
er dæmigert fyrir Alþýðu-
bandalagið, að breyta þannig
þvert á fyrirheit og bíta síðan
höfuðið af skömminni með því
að túlka valdníðsluna sem
mildi og mannúð.
í fyrstu grein reglugerðar,
sem Svavar Gestsson gefur út
24. febrúar sl., um „hækkun
bóta almannatrygginga", segir
að tekjutrygging og heimilis-
uppbætur skuli hækka um
14,6%. Síðan orðrétt: „Aðrar
upphæðir bóta og greiðslna
samkvæmt 74. grein skulu frá
sama tíma hækka um 6%.“
Undir þessar „aðrar upphæð-
ir“ flokkast almennur grunn-
lífeyrir elli- og örorkubóta-
þega, sjúkrabætur, mæðra-
bætur, ekkjubætur og sjúkra-
og slysadagpeningar. Þessir
þættir bótanna hækka aðeins
um 6% í 14,32% hækkun
framfærslukostnaðar. Al-
mennur grunn-elli- og örorku-
lífeyrir hjóna hækkar þannig
úr 1960 nýkrónum í 2246
nýkrónur, sem er 6% hækk-
un, en tekjutryggingin úr 2135
nýkrónum í 2263 nýkrónur eða
14,6%. Meðaltalshækkun
10,2%.
Skerðingarákvæði bráða-
birgðalaga ríkisstjórnarinnar,
það er um niðurfellingu 7%
verðbóta á laun 1. marz sl., ná
til allra tegunda tryggingar-
bóta, því skerðingarákvæðin
skyldu jú ná niður allan tekju-
stiga þjóðfélagsins að dómi
ríkisstjórnarinnar og Alþýðu-
bandalagsins. Það gerir vænt-
anlega „launajöfnunarsjónar-
miðið“! Hér á móti hét ríkis-
stjórnin lækkun skatta, sem
samsvara átti einu og hálfu
prósentustigi í kaupmætti.
Það er svo enn dæmigert fyrir
ríkisstjórnina og Alþýðu-
bandalagið að þessi skatteftir
gjöf nær ekki til aldraðra og
örykja þar sem þeir eru yfir-
leitt skattleysingjar, vegna
lágra tekna. Sama máli gegnir
að sjálfsögðu um aðra tekju-
lága þjóðfélagsþegna. Þeir
þurfa að bera verðbótaskerð-
ingu launa óbætta að þessu
leyti.
Sjálfstæðismenn fluttu
breytingartillögu við bráða-
birgðalög ríkisstjórnarinnar,
þess efnis, að skerðingar-
ákvæði verðbóta skyldu ekki
ná til neinskonar bóta al-
mannatryggingakerfisins, en
fyrir lá bréf frá Hagstofu-
stjóra til fjárhagsnefndar efri
deildar Alþingis, sem fól ský-
laust í sér að skerðingar-
ákvæðin spönnuðu allar trygg-
ingabætur að óbreyttum lög-
unum. Þessi tillaga fann ekki
náð fyrir augum ríkisstjórnar-
innar né tryggingaráðherra
Alþýðubandalagsins, en flýtti
þó ótvírætt ákvörðun stjórn-
arinnar um hækkun tekju-
tryggingar og heimilisuppbót-
ar.
Þegar sýnt var að stjórnar-
liðar gátu ekki fallizt á að
tryggingabætur skyldu undan-
þegnar skerðingarákvæðum
verðbóta fluttu sjálfstæðis-
menn málamiðlunartillögu,
þess efnis, að bætur þeirra
sem njóta tekjutryggingar á
elli- og örorkulífeyri skyldu
ekki hækka minna 1. tnarz sl.
en sem næmi hækkun fram-
færslukostnaðar frá 1. des-
ember sl., þ.e. um 14,32% í
stað 10,2%. Stjórnarliðar,
einkum alþýðubandalags-
menn, réðust harkalega að
þessari tillögu, töldu hana af
hinu illa, enda myndu bætur
almennt hækka meira en til-
lagan gerði ráð fyrir, þ.e. um
14,6%! Þessi staðhæfing var
annað tveggja sett fram vegna
vanþekkingar eða sem vísvit-
andi blekking. Reynslan hefur
sýnt að þessi hækkunartala
náði aðeins til tekjutryggingar
en ekki grunnlífeyris né ann-
arra bóta tryggingakerfisins.
Þar um er reglugerð Svavars
Gestssonar frá 24. febrúar sl.
gleggsta vitnið. Engu að síður
var þessi sanngirnistillaga
sjálfstæðismanna hunzuð af
stjórnarliðinu undir forystu
tryggingamálaráðherra Al-
þýðubandalagsins.
Flokkur sá sem kenndi sig
við „samninga í gildi" og efndi
til ólöglegra verkfalla og út-
flutningsbanns vegna skerð-
ingar verðbóta á laun 1978,
sem þó náðu ekki til lægstu
launa, stendur nú lúpulegur
undir nýju kjörorði: „Það sem
helzt hann varast vann, varð
þó að koma yfir hann“! Þessi
skerðingarárátta Alþýðu-
bandalagsins kemur mun
harðar niður á elli- og örorku-
lífeyrisþegum en öðrum hóp-
um þjóðfélagsins, þrátt fyrir
það, að Alþýðubandalagið hef-
ur á stundum, einkum fyrir
kosningar, hátt um góðan hug
sinn til þeirra verst settu í
þjóðfélaginu. Flokkurinn hef-
ur því skotizt undir enn eitt
orðtakið: „Þeim var ég verst er
ég unni mest“, ef fyrri yfirlýs-
ingar vóru þá ekki hræsnin
einber. Út yfir allt velsæmi
gengur svo þegar hrein vald-
níðsla í garð bótaþega al-
mannatryggingakerfisins er
túlkuð sem gjafmildi af hálfu
þeirra skerðingarkomma, sem
nú nota völd sín til að veikja
hag lítilmagnans í þjóðfélag-
inu. Aldrei fyrr í þjóðarsög-
unni hefur stjórnmálaflokkur
etið ofan í sig jafn mörg
slagorð jafn fúslega á jafn
skömmum tíma og Alþýðu-
bandalagið hefur gert í tveim-
ur síðustu ríkisstjórnum.
Aldraðir og öryrkjar hlunnfarnir
Reyki aví kurbréf
Laugardagur 7. marz
Sundrað
samfélag
Líklega verður að leita langt
aftur á þessa öld til þess að finna
tímabil í sögu þjóðar okkar, þar
sem jafn mikil sundrung hefur
ríkt með Islendingum og nú hin
síðustu ár. Tvennt hefur öðru
fremur valdið því sundurlyndi,
sem nú ríkir. Herferðin, sem háð
var undir kjörorðinu „samningana
í gildi", undir forystu tveggja
stjórnmálaflokka og launþega-
samtakanna hafði djúpstæð áhrif
til sundrungar í þjóðlífinu, sem
enn eru til staðar, vegna þess, að
vinnubrögðin, sem beitt var í því
skyni að hrekja ríkisstjórn Geirs
Hallgrímssonar frá völdum 1978,
voru óheiðarleg. Þær starfsaðferð-
ir, sem notaðar voru við myndun
núverandi ríkisstjórnar hafa einn-
ig orðið til þess að sundra samfé-
lagi okkar og hafa haft mjög
víðtæk og djúpstæð áhrif í þeim
efnum. Hvoru tveggja mun setja
mark sitt á íslenzka stjórnmála-
baráttu um langa framtíð.
Þjóð okkar er svo fámenn, að
hún má ekki við slíku sundurlyndi,
sem hefur lamandi áhrif á allt
þjóðlífið og er verulegur hemill á
framfarir í landinu. Það er eftir-
tektarvert, að þau þrjú ár, sem
liðin eru frá því að herferðin fyrir
„samningunum i gildi" var hafin,
hafa orðið tímabil stöðnunar og
öngþveitis. Þær ríkisstjórnir, sem
setið hafa frá haustinu 1978 hafa
allar reynt að fást við verðbólgu-
vandann, en þessum ríkisstjórnum
hefur ekki tekizt að ná nokkrum
árangri, þegar til lengri tíma er
litið. Þær hafa beitt margvís-
legum sjónhverfingum og þá ekki
sízt sú, sem nú situr, en raunveru-
legur árangur er enginn annar en
sá, að stöðnun ríkir í þjóðlífinu.
Engar meiriháttar ákvarðanir eru
teknar, sem skipt geta sköpum um
framtíð þjóðarinnar. Ástæðan er
einfaldlega sú, að sundrað samfé-
lag getur ekki tekið ákvarðanir í
meginmálum. Þetta er umhugsun-
arefni fyrir alla þá, sem tekið hafa
að sér að bera ábyrgð á málefnum
þjóðarinnar, hvort sem það eru
forystumen-n í stjórnmálum, at-
vinnulífi eða á öðrum sviðum
þjóðlífsins. Þetta er umhugsunar-
efni fyrir þá, sem sáust ekki fyrir
veturinn og vorið 1978, svo mikið
var kapp þeirra við að koma
ríkisstjórn frá völdum. Þetta er
umhugsunarefni fyrir þá, sem
tóku þátt í ljótum leik fyrir rúmu
ári, þegar núverandi ríkisstjórn
var mynduð. Sú stjórnarmyndun á
eftir að draga dilk á eftir sér í
stjórnmálabaráttunni á næstu ár-
um.
Við munum ekki brjótast út úr
þeirri stöðnun, sem nú ríkir í
samfélagi okkar, við munum ekki
rífa okkur upp úr kviksyndi óða-
verðbólgu og öngþveitis, fyrr en
upp rísa forystumenn, sem eru
reiðubúnir til að leiða þjóðina
áfram með jákvæðu hugarfari,
framsýni og dirfsku, en hugsa ekki
um það eitt að ná „völdum" hvað
sem það kostar og með hvaöa
ráðum sem er.
Lítil þjóð hefur ekki efni á því
sundurlyndi, sem við búum við.
Hvaða
árangri
hafa þeir náð?
Hvaða árangri hafa þeir náð,
mennirnir, sem veturinn 1978
gengu fram fyrir skjöldu til þess
að berjast gegn þeirri vísitölu-
skerðingu, sem þá var ákveðin með
febrúarlögunum? Niðurstaðan er
þessi, þremur árum síðar: þeir
setja nú sjálfir lög um vísitölu-
skerðingu. Guðmundur J. Guð-
mundsson og Svavar Gestsson
rétta nú báðir upp hendur á
Alþingi til þess að greiða atkvæði
með vísitöluskerðingu. Þjóðvilj-
inn, sem fyrir þremur árum
spurði launþega, hvort þeir ætluðu
að vinna kauplaust fyrir Geir,
segir nú að vísitöluskerðingin, sem
1978 hét „kauprán" en heitir nú á
máli Þjóðviljans „slétt skipti",
þýði „minni verðbólgu og trygg-
ingu kaupmáttar".
Svavar Gestsson, sem veturinn
og vorið 1978 var í forystusveit
baráttunnar fyrir „samningunum
í gildi" stjórnar því nú sem
tryggingaráðherra, að aldraðir og
öryrkjar eru ekki undanþegnir
kjaraskerðingunni, en er svo
ómerkilegur í vinnubrögðum sín-
um, að hann reynir að koma þeim
ósannindum inn hjá fólki, að
aldraðir og öryrkjar fái sérstakar
hækkanir nú, þegar kjör þeirra
eru í raun stórlega skert.
Kristján Thorlacíus, sem vetur-
inn og vorið 1978 barðist hat-
rammri baráttu fyrir „samning-
unum í gildi“, gerir nú hvað eftir
annað samninga, sem augljós
óánægja er með hjá félagsmönn-
um hans, en segir svo, að ástæðan
fyrir því að hann bregðist ekki
harkalegar við vísitöluskerðing-
unni sé sú, að ekki sé samstaða um
það milli launþegasamtakanna.
Ásmundur Stefánsson, sem var
reiknimeistari „samninganna í
gildi“ er nú orðinn forseti Alþýðu-
sambands íslands en sýnist ekki
ætla að reynast meiri maður en
svo, að hann er ýmist kallaður
blaðafulltrúi rikisstjórnarinnar
eða beinlínis leppur Svavars
Gestssonar.
Hvaða árangri hafa þessir menn
náð frá því að þeir náðu „völdum"
með óheiðarlegum vinnubrögðum
á árinu 1978? Hafa lífskjörin
batnað í raun? Menn geta svarað
þeirri spurningu hver fyrir sig.
Hefur skerðing vísitölunnar verið
lögð niður, sem stjórnunaraðgerð í
efnahagsmálum? Allir vita svarið
við þeirri spurningu. Hvaða ár-
angri hafa þeir náð, sem nokkru
eftir áramót 1980 tóku sér fyrir
hendur að sundra stærsta stjórn-
málaflokki þjóðarinnar til þess að
bjarga „virðingu Alþingis". Hefur
verðbólgan minnkað? Er virðing
Alþingis meiri? Er virðing þeirra
sjálfra meiri?
Að vísu ber að viðurkenna að
þeir hafa náð þeim árangri, að
þeir sitja sjálfir í ráðherrastólum
og öðrum valdastólum og kannski
var leikurin'n ekki gerður til ann-
ars en þess.
Sérstaða Al-
þýðubanda-
lagsins horfin
Forystumenn Alþýðubandalags-
ins hafa raunar náð eftirtektar-
verðum árangri á þessum þremur
árum. Veturinn 1978 var staða
Alþýðubandalagsins enn sú, að
þessi flokkur hafði sérstöðu meðal
annarra stjórnmálaflokka á ýms-
an hátt. í fyrsta lagi hafði Alþýðu-
bandalagið aldrei tekið þátt í
ríkisstjórn fram að þeim tíma
nema það væri yfirlýst markmið
þeirrar ríkisstjórnar að banda-
ríska varnarliðið skyldi hverfa af
landi brott. í öðru lagi hafði
Alþýðubandalagið þá sérstöðu, að
það hafði yfirleitt barizt hat-
rammlega gegn hvers konar af-
skiptum af gildandi kjarasamn-
ingum, þótt flokkurinn hefði að
vísu staðið fyrir verulegri vísitölu-
skerðingu vorið 1974.