Morgunblaðið - 12.04.1981, Blaðsíða 2

50
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 12. APRÍL 1981
Að sjálfsögðu getur rás viðburð-
anna gert nauðsynlegt að breyta
stefnuskrá Sauðfjárverndarinnar
til að ná sem best upprunalegum
tilgangi.
Að lokum skal tekið fram að
stjórn Sauðfjárverndarinnar er
óheimilt að styrkja stofnun og
rekstur dýraspítala, svo og hvers
konar kynbótastarfsemi búfjár.
Jón Konráðsson hefur átt
mikið og gott samstarf við
auglýsingadeild hljóðvarps
og staðið í bréfaskriftum
við það ágæta fólk sem þar
starfar. Hann biður því sé skilað,
að hann geti ekki lengur skrifað
þeim bréf, heilsu sinnar vegna. Á
bókum Jóns Konráðssonar er eft-
irfarandi athugasemd: „Til athug-
unar. Sauðfjárverndin hefur
oftast valið þriðjudaga og mið-
vikudaga til flutnings í útvarpi á
áminningum frá henni. Mér hefur
virst að þá daga væri einna
minnst að gera hjá útvarpinu."
Hann hefur eytt öllum sínum
kröftum og fjármunum til bjargar
„í upphafi skal endirinn skoða.
Málsháttur mælir: Á mjóum
þvengjum læra hvoljsarnir að
stela. Líka má segja: A léttu víni
læra börnin að drekka. Eftir því
sem hætturnar verða fleiri verða
slysin fleiri.
Stjórnleysi leiðir til ófarnaðar.
Það er sjáifsagt að nota öll ráð til
að vinna gegn bruggun áfengis, í
hvað smáum stíl sem er. Bragðið
verður að sopum, soparnir stækka
og verða að drykkju.
Gömul sögn hermir hvernig
djöfullinn kenndi mönnunum að
brugga áfengi."
Þá hefur Jón Konráðsson skrif-
að ítarlega um kosningafyrir-
komulag það sem hann telur
hyggilegast: „íslenska ríkið er
bæði land og þjóð. Fyrst var
landið og landvættir, svo kom
maðurinn og þjóðfélag myndaðist.
En við landvættina skal þjóðin
frið hafa, ef vel á að fara,“ segir
Jón og vill að landið hafi þing-
menn til jafns við þjóðina. Hann
endar skrif sín á þessum orðum:
„Þjóðtrúin talar um landvætti í
fjöllum, huldufólk í klettum, álfa í
fékk ég heymæði um fermingu og
slæma lungnabólgu vorið 1910, og
var þá ekki hugað líf. Móðir mín
vakti yfir mér og fyrir tilverknað
góðra afla lifði ég og lifi enn. Ég
fór svo vestur í Bjarnarhöfn til
föðurbróður míns, séra Jóns
Magnússonar, og hvildi mig þar.
Árið 1912 eða um það leyti fór
ég að Hólum í Hjaltadal í búfræði-
nám. Það var kennt í fyrirlestrum
á Hólum og varð ég gríðarlega
fljótur að skrifa. Ég gat vel lært,
en einhvern veginn fór það nú svo
að ég þvældist um eftir aðeins eitt
ár að Hólum. Ég bjó að Hof-
stöðum nokkurn tíma í erfiðu
árferði og slapp þaðan slyppur og
snauður. Svo byrjaði ég farkennsl-
una einn vetur vestur í Eyja-
hreppi. Það mun hafa verið 1923.
Annars er ekki vert að minnast
á þessa ævipunkta. Það er búið að
skrifa svo margar bækur. Við
skulum halda okkur við Sauðfjár-
verndina. Jú, ég hefði nú viljað
verða bóndi, en það æxlaðist nú
samt svo, að ég fór á þennan
flæking. Það voru líka svoddan
hörmungarár þennan tíma sem ég
aimwmi'j
i |
- ,|y 14 'A
11
sauðkindinni í þessu landi og
hefur nú arfleitt Sauðfjárvernd-
ina að húsi sínu og frímerkjasafni.
Á síðasta ári eyddi hann um hálfri
milljón króna í áminningar í
hljóðvarpi, og þó fær hann stund-
um aðeins hálft gjald, af því
starfsfólki auglýsingadeildar
finnst málefniö þarft.
Fjórða boðorð Sauðfjárverndar-
innar hefur verið uppfyllt eins og
önnur. í fyrra skrifaði Jón Kon-
ráðsson svohljóðandi bréf: „Herra
Siggeir Þorgeirsson, Kaldbak,
Hrunamannahreppi, Árnessýslu.
Mér veitist sú ánægja að senda
þér frá Sauðfjárverndinni krónur
50 þúsund sem heiðursverðlaun
fyrir framúrskarandi dugnað við
refaveiðar árum saman. Þú hefur
komið í veg fyrir þjáningarfullan
dauðdaga fjölda lamba. Fyrir
hönd Sauðfjárnefndarinnar, Jón
Konráðsson."
Siggeir er fyrsti maðurinn sem
hlýtur heiðursverðlaun Sauðfjár-
verndarinnar. — Hann er búinn
að drepa tíu tófur í vetur hef ég
heyrt, gamall maður, segir Jón:
Þetta eru alveg óþörf dýr, tófan og
minkurinn. Það var mikið lán, að
geirfuglinn var drepinn og það
þarf að útrýma erninum og seln-
um líka.
Jón Konráðsson geymir nú á
gamalsárum sínum um 50
greinar í bankahólfi. Þær
hefur hann skrifað sjálfur
og flestar í þágu sauðkindarinnar.
Eina hugvekju fékk Jón þó ekki
birta. Ber hún yfirskriftina „Kenn
þú þeim unga þann veg“ úr
Orðskviðum Salómons, og er svo-
farandi:
hólum, tíva og hver veit hvað:
Jörðin hefur líf með nokkrum
hætti. Eftir öllu þessu verður að
muna, þegar þingmannatalan er
ákveðin í kjördæmum útum allt
land.“
Og einn morguninn sem blaða-
maður heimsækir Jón Konráðsson
hefur hann nóterað hjá sér nokkur
orð, sem hann vill leggja sérstaka
áherslu á: „ísland er fjallaland er
býr yfir dulrænni orku frá dul-
rænum verum. Því verður landið
að hafa jafnmarga þingmenn og
mannfólkið. Annars er voði fyrir
dyrum. Þetta er réttlætismál. ís-
lendingar hafa mikið einkafram-
tak, því verður að efla neytenda-
samtökin. Annars er' voði á ferð-
um.“
Jón Konráðsson er fæddur á
Syðra-Vatni í Lýtingsstaða-
hreppi í Skagafirði hinn
29da júlí 1893. Foreldrar
hans voru Konráð Magnússon,
bóndi þar, af Bólstaðahlíðarætt og
Ingibjörg Hjálmsdóttir Péturs-
sonar, alþingismanns Mýra-
manna. Að Syðra-Vatni var gott
bú: — Faðir minn var útsjónar-
samur og duglegur í sínum búskap
og móðir mín mikil húsmóðir. Hún
prjónaði svo geysilega hratt, að
það er lygilegt. Það voru til svona
konur. En það var myndarheimili
að Vatni og alltaf nógur matur.
Jón fæddist bæklaður, þannig
að vinstri fótur hans er styttri
hinum hægri. — Það sá það nú
enginn, þegar ég var strákur, segir
hann: ég var svolítið kvikk. Tólf
ára gamall var ég farin.n að hirða
kindur uppá mitt eindæmi. Svo
var á Hofstöðum. En bændur í
öllum löndum eru með afbrigðum
þrjóskir menn en líka bestu her-
mennirnir, eins og í þrjátíu ára
stríðinu; sænsku bændurnir.
Kannski það hafi vantað í mig
þrjóskuna.
Árið 1930 gerðist ég svo far-
kennari í Villingaholtshreppi. Og
þremur árum síðar dreif ég mig í
Kennaraskólann. Settist í öld-
ungadeildina og tók próf úr þrem-
ur bekkjum á einum vetri. Það var
erfiður tími. Við vorum samvisku-
samir þessir gömlu menn og það
var svívirðing að láta okkur læra
upp það sem við kunnum, eins og
íslandssöguna. Ég bjó hjá Magn-
úsi bróður mínum, en hann hafði
lært sína verkfræði úti í Höfn og
töluðum við dönsku yfir matar-
borðinu. Ég sparaði mig ekki þetta
árið enda fóru höfuðtaugarnar
líka illa, maður lifandi. Þetta var
tóm vitleysa, alltaf þensla í höfð-
inu. En ég fékk háa 1. einkunn út.
í Reykjavík tók ég líka próf í
söngkennslu, og seinna fékk ég
sveinspróf í söðlasmíði. í Villinga-
holtshreppnum kenndi ég al-
menna kennslu, söng, smíðar og
glímu. Ég var mikið fyrir fegurð-
arglímuna. Það eru engir menn
jafn fallega vaxnir og glímumenn.
Þar fer saman harkan og lipurðin.
Það ætti að kenna fegurðarglímu í
öllum skólum landsins.
I Villingaholtshreppnum stofn-
aði ég Ungmennafélagið Vöku.
Það var árið 1936. Freysteinn
Gunnarsson valdi nafnið. Það var
gróska þá í ungmennafélögunum.
Við Vökumenn gáfum út blað, sem
Velvakandi hét.
ár
Aminningar
Sauðfjárverndar
Hér fer á eftir nokkurt úrval þeirra áminninga, sem
Sauöfjárverndin hefur flutt landsmönnum gegnum
hljóövarp í nærfellt fimmtán ár.
Hin fyrsta áminning:
Bændur. Hugsiö vel um ærnar um sauðburðinn.
Sauðfjárverndin
Sauöfjárræktarmenn — íslendingar.
Fornkappar og fjöldi fólks lifði mestmegnis á
sauðfjárafuróum og var ekki mergsvikiö íþolraun-
um. Burt með sykurinn.
Sauöfjárverndin
íslendingar.
Það er hagkvæmt og hollt að greiða vel niður
lambakjötið.
Sauöfjárverndin
íslendingar. íslendingar.
Verum samtaka aö bæta líðan búfjárins. Munið
eftir hrossunum.
Sauöfjárverndin
íslendingar.
Drekkum nýmjólkina, borðum lambakjötiö.
Vinnum góða vöru úr ull og skinnum.
.. Sauðfjárverndin
Sauðfjáreigendur — Bændur.
Hafið fjárhúsin ígóðu lagi á jólunum.
Sauöfjárverndin
íslendingar.
Þaramjöl, matarlýsi er kjarnafóður í köldu vatni.
Sauðfjárverndin
Sauðfjárræktarmenn.
Ræktiö ekki afveltufé. Notið ekki bógkreppu-
hrúta.
Sauöfjárverndin
Smalamenn. íslendingar.
Hundbeitið ekki kindum. Sýnið sauðfé ávallt
nærgætni í allri umgengni. Setjið ykkur í spor
kindarinnar. Sauðkindin er fíngerö og viðkvæm.
Sauöfjárverndin
íslendingar. íslendingar.
Að marggefnu tilefni. Látum ekki hundana
drepa sauöfé. Það eru hroðalegar aðfarir.
Sauöfjárverndin
Ökumenn. Bílstjórar.
Varúð á vegum. Sauðkindín prýðir landið.
Sauðféð hefur fætt og klætt þjóðina alla hennar
daga. Akiö varlega framhjá sauðfénu.
Sauðfjárverndin
íslendingar.
Sauðfjárverndin segir: Við skulum rækta það
góða, en útrýma því illa.
Sauöfjárverndin
íslendingar. íslendingar.
Það er hollara að klæóast ullarfatnaði og hafa
svalara í hýbýlum. einnig peningasparnaöur.
Sauðfjárverndin
íslendingar.
Minkur, tófa og vargfugl hafa útrýmt söngfugli
og vatnafiski. Því ber að útrýma þessum ófögnuði.
Fleira mætti nefna.
Sauöfjárverndin
íslendingar. íslendingar.
Það er bæöi skömm og efnahagslegt tjón, að
rækta upp skaöræöisdýr. Ráöist af alefli gegn
vargfugli, tófu og villiminki.
Sauðfjárverndin
Jólakveðja 1980.
Sauðfjárverndin óskar fólki og fénaöi gleöilegr-
ar jólahátíðar og farsældar á komandi ári. Þökkum
samstarfiö. Góð er líknandi hönd.
Sauöfjárverndin