Morgunblaðið - 12.04.1981, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 12. APRÍL 1981
Umsjón: Séra Jóv Dulbú Hróbja rtsxon
Séra Karl Siynrbjórnsson
SiffUrdur Pdlaaon
aUdrottinsdegi
FERMING
Um þessar mundir eru um
90 aí hundraði íslenskra ungl-
inga á 14. aldursári fermdir í
kirkjum landsins. Ferming er
mikilvægur atburður í lífi
unglingsins og fjölskyldu
hans, og í lífi kirkjunnar, því
fermingin er reyndar um-
fangsmesta unglingastarf
kirkjunnar og þar hefur ís-
lenska kirkjan viöastan
snertiflöt við heimiiin í land-
inu. Því er mikilvægt að vel
takist til og vel og markvisst
sé á málum haldið af hennar
hálfu.
Um langt skeið var ferming-
in skylda, sem veitti ýmis
borgaraleg réttindi. Allt slíkt
er nú löngu afnumið, en þó
hefur fermingin enn ótrúlega
sterka stöðu í vitund manna,
þrátt fyrir allt og allt.
En hvers vegna
fermast öll
þessi börn?
Svör unglinganna sjálfra
eru margvísleg. Nokkur dæmi:
„Allir félagarnir láta ferma
sig.“ „Þau heima vilja það
endilega." „Það verður æðisleg
veisla." Maður fær allskonar
gjafir og svoleiðis." „Mig lang-
ar að vita meira um Guð og
allt það.“
Erfitt er að dæma af þessum
og öðrum þeim líkum svörum
hve mikill eða lítill hinn trúar-
legi þáttur er í þessari ákvörð-
un. En við vitum, að á ferm-
ingaraldrinum eru börnin leit-
andi eftir eigin sjálfsmynd og
glíma við margskonar spurn-
ingar um tilgang og merkingu,
jafnframt því sem þau eru
óörugg og eiga erfitt með að
tjá sig um þessar spurningar
og vandamál. En vitaskuld
skiptir siðvenjan miklu máli. I
vitund margra er fermingin
fyrsta þrepið inn í heim hinna
fullorðnu.
Stundum er sagt að í ferm-
ingunni komist barnið í „krist-
inna manna tölu.“ Það er
fjarri öllum sanni, því þau
tímamót verða þegar er barn-
ið er borið til skirnar. Flest
börn eru skírð á íslandi og
fermingin er að skilningi
okkar kirkju eðlileg og sjálf-
sögð afleiðing þess. Nátengd
skírninni er fræðslan:“... skír-
ið þá ... og kennið þeim að
halda allt það, sem ég hefi
boðið yður ...,“ segir Kristur í
skírnarboði sínu, sem flutt er
við hverja skírn. Skírn og
kristið uppeldi er — eða ætti
að vera — órofa tengt. Við
skírnarathöfnina brýnir prest-
urinn fyrir foreldrum og við-
stöddum nauðsyn hinnar
kristnu fræðslu: „fræðið það
um Jesúm og fagnaðarerindi
hans ...“ Barnsskírnin leggur
því foreldrum og kirkjunni
allri, hinu kristna samfélagi,
þunga ábyrgð á herðar: að
barnið læri að þekkja Jesúm
Krist og lifa í samfélagi við
hann.
Þessi fræðsla hefst þegar á
heimilinu með því að barnið
lærir bænir og er sagt frá
sínum himneska föður og
frelsaranum Kristi. Síðar
kemur skólinn til liðs við
heimilin og þessu leyti með
sína kristinfræðikennslu, svo
og barnastarf kirkjunnar í
sunnudagaskólum, barna- og
fjölskylduguðsþjónustum og
kirkjuskólum. Nú er komin ný
námsskrá í kristnum fræðum
innan hins almenna skólakerf-
is og unnið að margvíslegum
umbótum, sem lofa góðu, og
innan þjóðkirkjunnar er unnið
að því að samræma allt
fræðslustarf kirkjunnar þann-
ig að það verði markvissara í
okkar fjölþætta nútímaþjóðfé-
lagi.
Fermingarfræðslan og
fermingin er liður í þessari
kennslu. Hún er í eðli sínu
óskyld kennslu skólanna, því
skólinn miðar að því að veita
þekkingu um Jesúm Krist,
sögu þjóðar hans og kirkju, og
helstu kenningar hans, en
fermingarfræðslan miðar
fremur að boðun til trúar í
nánum tengslum við hið
kristna samfélag.
Hvað er annars
ferming?
Orðið ferming þýðir „stað-
festing" (latn. confirmatio).
Upphaflega var það orð haft
um þá athöfn er biskup lagði
hendur yfir þau börn, sem
skírð höfðu verið í umdæmi
hans, með bæn um heilagan
anda. Það er sem sagt sú bæn
og handayfirlagning, sem enn
tíðkast við skírn þegar barnið
hefur verið vatni ausið. Innan
Rómversk-kaþólsku kirkjunn-
ar telst fermingin eitt hinna
sjö sakramenta og er fram-
kvæmt af biskupi (biskupun).
Siðbótamennirnir lögðu hins
vegar áherslu á hlut hinnar
kristnu fræðslu til styrktar
hinum ungu í trúnni og því lífi,
TIL SIGURS
Það er alltaf eitthvað
hátíðlegt við frásöguna af
atburðum pálmasunnu-
dags. Fagnandi mann-
fjöldi, hósíannahróp,
pálmagreinar og hógvær
fræðari ríðandi á asna, —
tákn auðmýktar og lítil-
lætis. Það er erfitt að gera
sér í hugarlund hvað það
hugsaði, fólkið sem tók
þátt í fagnaðinum og það
sem stóð álengdar og
horfði á.
Hitt er ljóst að guð-
spjallamennirnir hafa
Biblíulestur
vikuna 12
Sunnudagur 12. apríl
Mánudagur 13. apríl
Þriöjudagur 14. apríl
Miövikudagur 15. apríl
Fimmtudagur 16. apríl
Föstudagur 17. apríl
Laugardagur 19. apríl
-2& apríl
Matt. 21:1-9
Jóh. 12: 1-36
Jóh. 12: 37-50
Lúk. 22:1 - 23 - 53
Jóh. 18:1 - 19:42
Jóh. 18:1 - 19:42
Matt. 27: 57 - 66
ekki verið í vafa um hvað
hér var á seyði, þegar þeir
horfðu til baka og skrá-
settu atburðina. Þeim var
þessi atburður enn eitt
tákn um messíasartign
Jesú, — enn ein sönnun
hennar. Hinn fyrirheitni,
sem spámennirnir höfðu
ritað um, var hér á ferð-
inni, konungurinn, messí-
as, hinn smurði, frelsar-
inn. Mynd hans var að
vísu önnur en margir í
samtíð hans höfðu hugsað
sér, en samt, — guð-
spjallamennirnir voru
ekki í vafa.
Sumir hafa hálfgerða
andstyggð á guðfræði og
telja hana helst til þess
fallna að gera einfalda
hluti flókna og villa
mönnum sýn, hjúpa hinn
raunverulega Jesú tor-
kennilegri hulu. Rétt er að
trúa ekki á guðfræði
fremur en önnur fræði.
Þau eru þegar best lætur í
höndum fúskara svo sem
mörg dæmi sanna, en þeg-
ar best lætur dýrmætt
tæki til að komast nær
Jesú Kristi og samtíð
hans. Þannig hefur ný sýn
og nýr skilningur á samtíð
Jesú, trú hennar og von-
um orðið til að varpa
skýrara ljósi en nokkru
sinni á merkingu fjöl-
margra atburða í lífi hans
og predikun. Þannig er
einnig um hinn sterka
messíasarboðskap pálma-
sunnudags. Framhjá þeim
skilningi Jesú sjálfs og
frumvottanna verður ekki
komist með heiðarlegum
hætti. Hér, eins og í svo
mörgum tilvikum öðrum,
stöndum við frammi fyrir
því vali að taka undir
trúarjátningu frumvott-
anna eða hafna henni.
Gömul saga og hrífandi
— gamall skilningur —
gömul túlkun? Hvaða er-
indi á þetta svo sem til
nútímamannsins? Hvað
koma okkur við messías-
arhugmyndir gyðinga eða
hrifning hinna fyrstu
lærisveina? Hvaða gildi
hefur þetta stagl kirkj-
unnar um löngu liðna
atburði?
sem þau hlutu í skírninni,
þessari fræðslu lyki síðan með
guðsþjónustu þar sem beðið
var fyrir börnunum og þau
gengu til altaris í fyrsta sinn
Hér á landi varð mikil
breyting að þessu leyti með
heitttrúarstefnunni, píetism-
anum, á 18. öld. Með „konung-
legri tilskipan um ungdómsins
konfirmation" árið 1741 varð
fermingin skylda, og nú var
áherslan lögð á persónulegt
heit barnanna, fermingin varð
persónuleg staðfesting barns-
ins á þeim sáttmála, sem
gerður var fyrir þess hönd í
skírninni. Segja má, að við
byggjum enn á grundvallar-
atriðum á þessum arfi. í byrj-
un þessarar aldar var gerð
tilraun til að afnema ferming-
arheitið úr fermingarathöfn-
inni, en það var aftur tekið upp
1934 eins og það tíðkast enn:
„Viltu leitast við af fremsta
megni að hafa frelsara vorn
Jesúm Krist að leiðtoga lífs-
ins?“ Fermingarathöfnin er
hátíðleg og falleg og ósköp eru
börnin elskuleg í hvítu kyrtl-
unum sínum. Fermingarkirtl-
arnir eru annars ekki gamalt
fyrirbæri í okkar sögu. Þeir
voru fyrst teknir upp á Akra-
nesi á stríðsárunum að til-
stuðlan sóknarprestsins, sr.
Jóns M. Guðjónssonar, sem
með því vildi draga úr þeirri
miklu samkeppni og bruðli
sem ríkti í sambandi við ferm-
ingarfötin. Þetta var því til-
raun til jöfnunar, sem var til
góðs. Óskandi væri að eitthvað
þvílíkt gæti gerst hvað snertir
veisluhöld og gjafaflóðið, sem
fermingunni tengjast nú.
En hvað sem hinu ytra
formi fermingarinnar líður þá
skiptir mestu sá undirbúning-
ur, sú fræðsla, sem er undan-
fari hennar. Staðreyndin er nú
sú, að fyrir meirihluta ungl-
inganna markar fermingin lok
formlegrar kristindóms-
fræðslu, og þvi er mikilvægt,
að þar sé vel á málum haldið af
hálfu fræðaranna og heimila
barnanna — kirkjunnar.
Það er von að spurt sé.
Hér svarar trúin, grund-
völluð á trú og vitnisburði
frumvottanna: Þessi
gamla saga er einfaldlega
enn einn vitnisburðurinn
um að hér var sá á ferð
sem engan á sinn líka. Við
hlið hans verður engum
stillt. Hann kom í nafni
Drottins, — hann einn.
Öll gúrúa-hersing Ind-
lands, allir nafntogaðir
mannkynsfræðarar, allir
trúarbragðahöfundar vísa
í ranga átt. Vegurinn,
lausnin, hjálpræðið kem-
ur frá honum einum, Jesú
Kristi. Það er vitnisburð-
ur hans sjálfs. Það er
vitnisburður þeirra sem
hrópuðu á pálmasunnu-
dag: Blessaður sé sá sem
kemur í nafni Drottins.
Vikan, sem nú fer í
hönd, minnir á leið hans
til sigurs, til lausnar, til
hjálpræðis. Leiðina frá
niðurlægingu til upphefð-
ar, frá dauða til lífs.
Þröngur skilningur?
Þröng túlkun? Þröngsýnn
Jesús? Sagði hann ekki: í
húsi föður míns eru mörg
híbýli? Jú, en þau orð
merkja ekki að þangað
liggi allar leiðir. Jesús
sagði: Eg er dyrnar.