Morgunblaðið - 14.04.1981, Blaðsíða 22

30
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 14. APRÍL 1981
Geir Hallgrímsson:
Áætlanir, teikningar
og' útboð fyrir hendi
Undirbúningi fulllokið, seinkun stefn-
ir flugstöðvarbyggingu í tvísýnu
Meirihluti fjárhags- og viðskiptanefndar neðri deildar
Alþingis (Matthías Bjarnason, Matthias Á Mathiesen, Albert
Guðmundsson og Sighvatur Björgvinsson) lögðu fram eftirfar-
andi breytingartillögu við frumvarp til lánsfjárlaga í gær:
•,,A) Ríkisstjórnin skal á árinu 1981 taka lán að upphæð allt
að 5 milljónum króna eða jafnvirði þeirrar fjárhæðar í
erlendri mynt, sem verja skal til greiðslu byrjunarkostnaðar
við byggingu nýrrar flugstöðvar á Keflavíkurflugvelli sam-
kvæmt nánari ákvörðun utanríkisráðherra.
•B) Ríkisstjórninni er heimilt að taka lán allt að 2,5
milljónum króna, sem verja skal til kaupa á öryggistækjum á
flugvelli, samkvæmt nánari tillögum flugmálastjóra og
flugráðs.“
Þjónkun við
Alþýðubandalagið
Matthias Bjarnason (S) mælti
fyrir þessari breytingartillögu.
Fyrst vék hann að rekstrarlegri
stöðu ýmissa helztu fyrirtækja og
stofnana ríkisins, ríkisútvarps,
pósts og síma, áburðarverksmiðju
og margra annarra, sem ættu það
sSmeiginlegt að vera rekin með
mjög verulegum halla og tilheyr-
andi skuldasöfnun. Þegar þessi
B-hlutafyrirtæki ríkissjóðs væru
tekin með í heildarmynd ríkis-
búskaparins færi heldur lítið fyrir
rekstrarafgangi, sem af væri gum-
að, heldur blasti við milljarða
rekstrarhalli og skuldasöfnun. Þó
væri rekstrarstaða undirstöðuat-
vinnuveganna, einkum fram-
leiðslu- og útflutningsfyrirtækja,
enn verri, og bæði útgerð og
fiskvinnsla sætu uppi með lítt
viðráðanlega skuldabagga vegna
taprekstrar undangengin misseri,
ekki sízt á árinu 1979. Og hvað um
samgöngufyrirtækin: Eimskip og
Flugleiðir, spurði Matthías. En
ríkisstjórnin lokar augunum fyrir
staðreyndum þjóðarbúskaparins
og staglast á að allt sé í himnalagi
og enn megi herða skattheimtuna,
þó þjóðarframleiðsla og þjóðar-
tekjur sæti stöðnun, jafnvel sam-
drætti, sem að sjálfsögðu bitni
fyrst og síðast á almennum lífs-
kjörum fólks.
Afturhaldið í Alþýðubandalag-
inu stendur á öllum bremsum í
málefnum þjóðfélagsins, hvort
heldur varðar vöxt í hefðbundunm
atvinnugreinum eða aukningu
orkubúskapar og orkufreks iðnað-
ar. Það bremsar og af, í skjóli
valdaaðstöðu innan ríkisstjórnar,
framkvæmdir við flugstöðvar-
byggingu á Keflavíkurflugvelli,
sem er forsenda þess að aðskilja
almennt farþegaflug og varnar-
liðsstarfsemi. Miðstjórn Fram-
sóknarflokksins samþykkir ein-
róma að standa að byggingu
flugstöðvar en þinglið flokksins í
efri deild, utan einn, sem þó
þekkir gerst til mála, sjálfur
utanríkisráðherrann, brást þess-
ari stefnu. Þó liggur ljóst fyrir að
þetta mál hefur ekki hvað sízt
verið undirbúið af utanríkisráð-
herrum Framsóknarflokksins,
fyrst Einari Agústssyni, síðar
Olafi Jóhannessyni.
Samkvæmt upplýsingum frá ut-
anríkisráðuneyti og varnarmála-
deild má hefja framkvæmdir síð-
ari hluta þessa árs, ef rétt er að
málum staðið, svo afsökun við-
komandi framsóknarþingmanna,
sem standa gegn miðstjórnarsam-
þykkt eigin flokks í skálkaskjóli
Alþýðubandalagsins, er kattarklór
eitt.
Ráðherrar fá tiltal
Halldór Ásgrímsson (F) hafði
orð fyrir þeim nefndarmönnum
fjárhagsnefndar, sem leggja til að
framangreind breytingartillaga
verði felld. Hann vék fyrst máli
sínu til ráðherra, sem oftsinnis
hefðu orðið til að tefja mál,
umfram þörf, sem ætla mætti að
þeir hefðu áhuga á að flýta, með
orðræðum í þinginu. Mál væri að
linnti.
Halldór sagði efnisatriði láns-
fjárfrumvarps svo mikið rædd og
skýrð að óþarfi væri að fjölyrða
um nú. Hinsvegar væri Ijóst að
framkvæmdir við flugstöðvar-
byggingu gætu ekki hafizt að
neinu marki 1981 þann veg að
fjáröflunartillaga nú væri ekki
tímabær. Framsóknarflokkurinn
myndi þrátt fyrir það fylgja fram
miðstjórnarsamþykkt um flug-
stöðvarbygginguna og ekki er full-
reynt enn, hvort samkomulag get-
ur þar um tekizt í ríkisstjórninni.
Framsóknarflokkurinn og
forsjá utanríkisráðherra
Geir Hallgrímsson, formaður
Sjálfstæðisflokksins, vék fyrst að
kárínum Halldórs Ásgrímssonar
(F) í garð ráðherra, sem væru
eftirtektarverðar. Hér myndi ekki
sízt átt við það er Ragnar Arnalds
og Ólafur Jóhannesson hefðu eld-
að grátt silfur í efri deild um
flugstöðvarmálið. Síðan vék hann
að samþykkt miðstjórnar Fram-
sóknarflokksins, varðandi flug-
stöðvarbygginguna, en samþykkt-
in undirstrikaði að sú bygging
væri forsenda: 1) aðskilnaðar far-
þegaflugs og varnarliðsstarfsemi,
2) bættra starfsskilyrða og ferða-
þjónustu á þessum eina milli-
landaflugvelli okkar og 3) að
þjóðlegum metnaði væri fullnægt
í samskiptum við varnarliðið.
Geir vék og að forystu Fram-
sóknarflokks á þessum vettvangi
og taldi með eindæmum að þing-
flokkur framsóknarmanna hefði
snúizt gegn utanríkisráðherra sín-
um og forsjá hans í málaflokki, er
hann þekkti gerst til í. Svo illa
hafi valdaafsalið til Alþýðubanda-
lagsins leikið Framsóknarflokkinn
og aðra aðstandendur leynisamn-
ingsins.
Állur undirbúningur varðandi
flugstöðvarbyggingu er á loka-
stigi. Fyrir liggi auk byggingar—
og kostnaðaráætlana jákvæð
rekstraráætlun nýrrar flugstöð-
varbyggingar. Útboð og úrvinnsla
þeirra þurfi ekki að taka nema 4
til 6 mánuði, svo framkvæmdir
geti hafist á þessu ári, ef vilji væri
fyrir hendi. Vilji er allt sem þarf.
Fjárframlag Bandaríkjamanna
er tímabundið og því varhugavert
að bíða lánsfjárlaga næsta árs, ef
þau verði jafn seint á ferð og nú
er. Neitunarvald kommúnista,
sem í þessu efni stangist á við
meirihlutavilja þings og þjóðar,
geti því leikið okkur illa, engu
síður á þessu sviði, þ.e. sviði
öryggismála okkar, en á sviði
orkumála og efnahagsmála, þar
sem Alþýðubandalagið gangi fram
í hlutverki Þrándar í Götu og sé
dragbítur í heildarhagsmunum
þjóðarinnar.
Ölfusárbrú, tjón í fárviðri
Steinþór Gestsson (S) tók í
sama streng og Geir Hallgrímsson
en ræddi einkum tvö mál, varð-
andi lánsfjáráætlun, Ölfusárbrú
og tjón af völdum fárviðris, sem
tengjast dagskrármálinu, frum-
varpi að lánsfjárlögum. Þessi tvö
mál í ræðu Steinþórs fá sérstaka
umfjöllun á þingsíðu Mbl. fljót-
lega.
Staða stjórnar
Jón Baldvin Hannibalsson (A)
sagði tvennt stinga í augu varð-
andi ríkisstjórnina og stöðu þessa
máls: 1) að utanríkisráðherra
stjórnarinnar tali og greiði at-
kvæði á sama veg og stjórnarand-
staða í þessu máli, sem að vísu
komi heim og saman við mið-
stjórnarsamþykkt Framsóknar-
andi formann flokksins, sem
fylgja vildi eftir markaðri stefnu
Einars Ágústssonar og miðstjórn-
arsamþykkt Framsóknarflokks-
ins. Þá bregður svo við að þinglið
Framsóknar snýst gegn afstöðu
eigin flokksmiðstjórnar og utan-
ríkisráðherra í málinu.
Framsóknarflokkurinn talar
með efnisinnihaldi þeirra breyt-
ingartillagna um lánsfjárútvegun
til byggingarinnar, en fellir með
atkvæðum sínum. Með þessu lýsa
þingmenn flokksins, sem lúta for-
sjá Steingríms Hermannssonar,
yfir því, að þingflokkurinn er ekki
sjálfum sér ráðandi í þessu máli
né öðrum meiriháttar málum,
heldur bandingi Alþýðubanda-
lagsins.
Framsóknarmenn segjast ætla
að fylgja þessu máli næsta haust.
Alþýðubandalagið að það fái
aldrei framgang meðan það situr i
ríkisstjórn vopnað neitunarvaldi.
Eru framsóknarmenn ekki að
fresta fram á haustið því sem er
óhjákvæmilegt, standi þeir og
kommúnistar við orð sín — þ.e.
falli ríkisstjórnarinnar?
Tímabært að hausti
Jóhann Einvarðsson (F) vitn-
aði til samþykktar miðstjórnar
Framsóknarflokksins, þess efnis
að flugstöðvarbygging þurfi að
rísa sem fyrst á Keflavíkurflug-
velli af þremur ástæðum: 1) til að
koma við aðskilnaði varnarliðs-
starfs og almenns flugrekstrar, 2)
Geir Hallgrímsson, formaður Sjálfstæðisflokksins.
flokksins — og 2) að Albert
Guðmundsson, sem sumir nefni
guðföður stjórnarinnar, stæði nú
að tillögu, sem stjórnarliðar legð-
ust þverir gegn.
Framsóknarflokkurinn hefur
haft allan veg og vanda af aðdrag-
anda þessarar flugstöðvarbygg-
ingar, enda átt utanríkisráðherra
nær óslitið síðan 1971, fyrst Einar
Ágústsson, fyrrverandi varafor-
mann flokksins, sem samdi við
Bandaríkjamenn um kostnaðar-
hluta þeirra í byggingunni, og
síðan Ólaf Jóhannesson, fyrrver-
til að koma starfsaðstöðu á þess-
um millilandaflugvelli, þjónustu
og öryggi í viðunandi horf og 3) til
að fullnægja þjóðarmetnaði í sam-
skiptum út á við. Hinsvegar stæðu
þær upplýsingar, sem hann hefði í
höndum, ekki til þess að hægt
verði að hefja framkvæmdir að
neinu marki 1981. Þessvegna er
ekki tímabært að samþykkja fjár-
magnsútvegun nú. Það er heldur
ekki fullreynt, hvort samstaða
fæst innan ríkisstjórnar um þetta
efni. Framsóknarflokkurinn mun
áfram vinna að því að svo verði.
Sú samstaða verður þó að liggja
fyrir á allra næstu mánuðum.
Tillaga stjórnarandstöðu er hrein
sýndarmennska, sagði Jóhann.
Röksemdirnar réttar,
niðurstaðan röng
Geir Hallgrimsson (S) sagði
röksemdir Jóhanns Einvarðssonar
fyrir nauðsyn byggingar nýrrar
flugstöðvar réttar, en niðurstaðan
hafi verið röng, sem sé að standa
gegn því sem hann telur rétt.
Þingmenn Framsóknarflokksins
séu hér í strengbrúðuhlutverkum í
höndum Alþýðubandalagsins.
Engar líkur séu á því að flokkur-
inn, sem situr uppi með neitunar-
valdið, breyti öðru vísi í haust en
nú, og ef lánsfjáráætlun 1982 verði
jafn seint á ferð og 1981 sé þessu
máli stefnt í tvísýnu, vægt orðað,
með óþárfa drætti málsins.
Árás á utanríkisráðherra
Halldór Blöndal (S) benti á að
staðhæfing Jóhanns Einvarðsson-
ar um sýndarmennsku varðandi
þann málflutning og tillöguflutn-
ing, sem utanríkisráðherra hefði
einkum fært fram rökstuðning
fyrir, væri ómakleg í garð utan-
ríkisráðherra, og stangaðist á við
aðdraganda þess máls, sem um
langt árabil hefði verið í höndum
Einars Ágústssonar. Halldór
óskaði ennfremur eftir því að
Friðjón Þórðarson, dómsmálaráð-
herra, sem um langt árabil hefði
setið fyrir sjálfstæðismenn í utan-
ríkismálanefnd, skýrði afstöðu
sina til þessa máls.
Hverjir éta ofan í sig?
Sighvatur Björgvinsson (A)
minnti á fleyg orð utanríkisráð-
herra um Alþýðubandalagsmenn
og ofaníát þeirra. Hér væri nú
dúkað borð til ofaníáts, en mat-
mennirnir væru ekki úr Alþýðu-
bandalaginu, heldur Framsóknar-
flokknum, sem hámuðu í sig eigin
miðstjórnarsamþykkt og áralanga
stefnumörkun í þessu mikilsverða
máli. Það væri svo að bera í
bakkafullan lækinn þegar Jóhann
Einvarðsson kæmi fram með lítt
dulbúnar ákúrur á Ólaf Jóhann-
esson, utanríkisráðherra, og lýsti
það sýndarmennsku, sem hann
hefði mælt með og greitt atkvæði
með í efri deild. Sighvatur minnti
og á þann samning sem Einar
Agústsson, utanríkisráðherra,
hefði undirritað, 28. október 1974,
um þessa flugstöðvarbyggingu og
kostnaðarhlut Bandaríkjamanna í
henni, svo skilja mætti að herstöð
og almennt millilandaflug. Hann
sagði hart að 11 þingmenn komm-
únista réðu ferð í máli, þvert á
vilja hinna 49, sem væru í hjarta
sínu sammála um að betur væri á
annan veg að málinu staðið. Svo
mikið væri það valdaafsal til
kommúnista sem nokkrir ráð-
herrastólar hefðu verið goldnir
með.
Hvenær geta fram-
kvæmdir hafist?
Matthias Á. Mathiesen (S) vitn-
aði til fundar í fjárhagsnefnd
þingdeildarinnar, hvar deildar-
stjóri í varnarmáladeild hefði
mætt, en þar hefði komið fram að
bjóða mætti út þetta verk svo til
strax og koma málinu á fram-
kvæmdastig innan sex mánaða.
Þessvegna væri tímabært að taka
afstöðu í þessu máli strax, hér og
nú. Ef bíða ætti næstu lánsfjár-
áætlunar á svipuðum tíma 1982
væri málinu stefnt í tvísýnu.
Breytingartillagan var síðan
felld með 18 atkvæðum gegn 18,
Eggert Haukdal greiddi henni
meðatkvæði, ásamt stjórnarand-
stöðuþingmönnum, en Friðjón
Þórðarson og Pálmi Jónsson mót-
atkvæði, ásamt viðstöddum þing-
mönnum Alþýðubandalags og
Framsóknarflokks.
Sjá frétt um atkvæðagreiðsl-
una á fréttasíðu Mbl. í dag.