Morgunblaðið - 14.04.1981, Page 36

44
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 14. APRÍL 1981
COSPER
Ekki neina fiska, bjáni!
Maðurinn minn er farinn að
tala upp úr svefni og ég veit
ekki hvort ég á heldur að snúa
mér til iæknis eða lögfræðings!
Með
morgunkaffinu
Síðasta flugan sem ég veiddi
hefur bersýnilega lent i flibba-
stifelsi.
Pjölbrautaskólinn i Breiðholti.
Opið bréf til Jóns Böðv-
arssonar skólameistara
Þorsteinn Karl Guðlaugsson
rennismiður skrifar:
„Félagi Jón.
Það sem fær mig, sem hef verið
orðaður við pennaleti, til að setjast
við skriftir, er viðtal við þig í
Tímanum 9. apr., með fyrirsögninni
„Málstaður kennara ekki réttur".
Ekki ætla ég þó að ræða þessa
fyrirsögn, heldur þann kafla, sem
fjallar um að eðlilegt að verkleg
kennsla í öldungadeildum væri að-
eins einfaldur taxti, með yfirvinnu-
álagi", og því haldið fram að ekki sé
hægt að kenna í öldungadeild á
hraðferð.
Þrítugur hæfari en tvítugur
Jerome S. Bruner, bandarískur
kennslufræðingur, hefur sett fram
kenningar, byggðar á fjölda rann-
sókna, um nám. Hann álítur að við
öflun nýrrar þekkingar sé einstakl-
ingurinn háður þeirri þekkingar-
skipan, sem hann býr við í upphafi
námsins og þeim fróðleiksmolum,
er hann ræður yfir hverju sinni.
Þessi þekkingarskipan breytist með
þroska og aldri og má skipta henni
í ferli. í þessu ferli Bruners kemst
hann að þeirri niðurstöðu að þrí-
tugur maður sé hæfari en tvítugur
til að velja úr þekkingu, varðveita
hana og nota á skapandi hátt.
Verkefnið ekki hann
sjálfur, heldur utan hans
í bókinni „Sálarfræði 11“ (Sigur-
15 ára unglingur skrifar:
„Mér fannst þessi mynd alveg
frámunalega vitlaus. Hún gerir
ekkert annað en að kenna ungling-
um og öðrum að haga sér eins og
fífl.
Myndin átti ekki við nein rök að
jón Björnsson, bls. 61), kemst Sig-
urjón að svipaðri niðurstöðu. Hann
segir að þegar einstaklingurinn sé
20—30 ára einkennist líf hans af
viðleitni til að geta fest rætur í
þjóðfélaginu og laga sig að nýjum
hlutverkum. Sigurjón telur að á
þessu aldursskeiði þurfi maðurinn
ekki lengur að glima við sjálfan sig,
þ.e. verkefnið er ekki hann sjálfur
heldur utan hans.
Vita til hvers
þeir eru komnir
Flestir kennslufræðingar og sál-
fræðingar styðja þessar kenningar.
Þeir eru einnig sammála um að
hlutverk kennara í fullorðins-
fræðslu verði að vera annað en
kennara unglinganna. Bruner telur
að hlutverk kennarans verði, öðru
fremur, að laga þekkingarefni að
þroskastigi nemandans. Hann telur
ennfremur að námsefni skuli vera
sett fram í tímaröð og samhengi
þannig að það henti upphafsþekk-
ingu nemandans.
o Sænsku kennslufræðingarnir
Áke Grahm og Klas Mellander
komast að svipaðri niðurstöðu í
bókinni „Hándbok i undervisning,"
(for Norge NKI-forlaget). Áke og
Klas telja aö þegar fullorðnir fari í
skóla til að læra, þá viti þeir til
hvers þeir eru komnir. Fullorðnir
séu sér þess meðvitaðir að tími
þeirra sé dýrmætur og að þegar
þeir borgi peninga fyrir nám, eigi
styðjast, hún var bara til að kenna
ósiði.
Ef sjónvarpið getur ekki fundið
öðruvísi myndir en svona og
glæpamyndir þá væri betra að
loka sjónvarpinu og nota pen-
ingana sem í það fer í eitthvað
þarflegra."
þeir að fá eitthvað fyrir. í bókinni
fjalla þeir félagar um aðferðir til að
koma eins mikilli þekkingu til skila
á eins skömmum tíma og hægt er,
til þessara kröfuhörðu nemenda.
Þeir telja markmiðin vera forsend-
ur náms, þ.e. að þau séu skýr og
liggi ljós fyrir.
Mismunandi kröfur til
kennslu og kennslustunda
Til að auðvelda skrif markmið-
anna skipta Áke og Klas þeim í 3
grófa flokka — leikni — þekking —
viðhorf (bls. 68). Þessir flokkar gera
mismunandi kröfur til kennslu og
kennslustunda, svo og kennarans,
að þeirra mati. Þeir telja að ef
markmiðin séu á leiknisviði, þá beri
að skipuleggja kennsluna þannig að
nemandinn geti aukið vinnuhraða
og nákvæmni með verklegum æf-
ingum. Þeir telja að ef um slíka
þjálfun sé að ræða, þá séu mistök
að kenna eitthvað um fræðilega
undirstöðu. í slíkri kennslu mætti
segja að kennarinn væri fremur
leiðbeinandi og ekki er talinn
marktækur munur á eftir aldri hve
fljótir einstaklingar eru að læra
þessi vinnubrögð.
Reynir mjög mikið
á kennarann
Ef markmið námsins eru hins-
vegar á sviði þekkingar og viðhorfa,
eins og er í Fjölbrautaskólanum á
Akranesi og Fjölbrautaskólanum í
Breiðholti, þá gegnir öðru máli.
Vegna þroska, þekkingar og
reynslu fullorðinna, fram yfir tán-
inga, skv. því sem á undan er ritað,
telja þeir Ake og Klas að þeir læri á
mun skemmri tíma. Mín reynsla
staðfestir þeirra skoðanir, svo og
annarra sem fengist hafa við full-
orðinsfræðslu. Á þessu stigi
fræðslu reynir mjög mikið á kenn-
arann, því hann verður að sveigja
kennsluna eftir þörfum nemend-
anna, en þarfir þeirra eru mjög
misjafnar. Þegar hinsvegar nem-
endur öldungadeilda fjölbrauta-
skólanna á Akranesi og í Breiðholti
þurfa að ná markmiðum á leikni-
sviði, þá ná þeir þeim úti í atvinnu-
lífinu.
Stafa ekki af illu innræti
Ef maður hefur þessar forsendur
í huga þegar maður íhugar viðbrögð
ráðuneytismanna í þeirri deilu, sem
nú stendur yfir, þá gerir maður sér
grein fyrir að þau stafa ekki af illu
innræti, heldur af fremur þröngum
hugmyndum um eðli kennslu og
náms.
Að lokum vona ég að þú hafir
orðið einhvers vísari um nám og
kennsluhætti í öldungadeildum
fjölbrautaskólanna á Akranesi og í
Breiðholti.
Með baráttukveðjum."
Krakkaormarnir