Morgunblaðið - 01.05.1981, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 1. MAÍ 1981
27
Arni Magnússon
prentari - Minning
Fsrddur 1. desember 1919.
Dáinn 23. apríl 1981.
A morgun, laugardaginn 2. maí,
1981, verður til moldar borinn frá
Selfosskirkju mágur minn og kær
vinur, Árni Steindór Magnússon,
prentari.
Árni er einn þeirra manna, sem
fjölskylda og aðrir vinir minnast
ævinlega með hjartahlýrri gleði
vegna mannkosta hans.
Öllum okkur verður alltaf minn-
isstæð hin ljúfa, látlausa glettni
hans, sem birti upp og yljaði
samverustundir. Hjálpsemi hans
og órofa tryggð við vandamenn og
vini er viðbrugðið.
Viðbrugðið er einnig ótrúlegri
færni hans á fjölmörgum sviðum.
Svo sem er eðlislægt í ætt hans á
báðar hliðar, var hann sannkall-
aður þúsundþjala smiður. Allt,
sem hann snerti, virtist leika í
höndum hans. Svo ég nefni eitt-
hvað, sem ég kynntist af eigin
raun, má geta vélaviðgerða, smíða,
bæði í tré og málma, málun og
önnur fegrun, og svo ekki sé
minnst á hans eigin sérsvið: prent-
un bóka og blaða, umbrot og
uppsetningu. Ég hef verið þeirrar
skoðunar, að Árni sé einn þeirra
ótrúlega mörgu Islendinga, sem
skaparanum þóknaðist að gefa í
vöggugjöf skaphöfn og hæfni
listamannsins. Hann var með af-
brigðum fær og fjölhæfur, en
jafnframt var andi hans óskiptur
og sannur. Fátt var honum ógeð-
felldara í fari manna en virð-
ingarleysi og hirðuleysi við verk
þeirra. Uppgerð, tildurgerð og
önnur merkilegheit fyrirleit hann
af hjarta.
Sjálfur var hann bljúgur en
nákvæmur um eigin verk og hóg-
vær og hjálpsamur við þá, sem
reyndu að gera vel en hann gat
orðið harla hvass pg óvæginn við
aðra, þá sem á annan hátt unnu.
Þessi lyndiseinkunn Árna
minnti mig ávallt á frásögn bókar
bókanna um trésmiðssoninn frá
Nazaret. Hann var sagður af
hjarta lítillátur, en þó virtist
skapið ærið nóg, þegar þörf þótti
að beita því, svo sem við hreinsun
helgidóms gyðinga af ruslaralýð,
sem þar hafði sezt að. Við þekkj-
um af sögu þjóðar okkar, að Island
hefur alið marga, karla og konur,
með álíka skaphöfn, og hvort sem
við tignum ofbeldismenn eða frið-
arsinna sögunnar, skulum vð hafa
það í huga, að skaphöfn hinna
beztu andans manna allra stétta,
allra landa og allra alda hefur
verið þessarar gerðar. Hún var
Árna eðlisborin eins og lífsandinn.
Faðir Árna var hinn kunni
vísindamaður, blaðamaður og rit-
höfundur Magnús Björnsson, nátt-
úrufræðingur. Móðir Árna var
kona Magnúsar, Vilborg Þorkels-
dóttir frá Hraunum. í báðar ættir
er margt landskunnra karla og
Birting
afmœlis- og
minningar-
greina.
ATHYGLI skal vakin á því, að
afmælis- og minningargreinar
verða að berast blaðinu með
góðum fyrirvara. Þannig
verður grein, sem birtast á í
miðvikudagsblaði. að berast i
síðasta lagi fyrir hádegi á
mánudag og hliðstætt með
greinar aðra daga. Greinar
mega ekki vera í sendibréfs-
formi. Þess skal einnig getið,
af marggefnu tilefni. að frum-
ort Ijoð um hinn látna eru
ekki birt á minningarorðasið-
um Morgunhlaðsins. llandrit
þurfa að vera vélrituð og með
góðu línubili.
kvenna, þótt ekki verði rakið hér.
Á uppvaxtarárum Árna voru
ekki allar leiðir opnar til frama
með styrkjum og annarri opin-
berri aðstoð eins og við getum sem
betur fer veitt ungdómsfólki okkar
í dag, en þrátt fyrir lítil efni
kreppuáranna og litlar tekjur hús-
bóndans sem fræðimanns, var
talið sjálfsagt og óhjákvæmilegt,
að börn fjölskyldunnar fengju
notið þeirrar beztu uppfræðslu
sem þá var fáanleg í Reykjavík, og
öll voru þau sett í nám hjá
kaþólikum í Landakoti, þótt
greiða þyrfti námsgjald, og varð
sú fræðsla gott veganesti.
Þegar Árni var 18 ára hóf hann
prentaranám í Prentsmiðjunni
Gutenberg. Var þá talið líklegt, að
út úr því fengizt föst vinna, og
ekkert efnahagslegt markmið var
þá í kreppunni og allsleysinu
ákjósanlegra en það. Já, breyting-
in var orðin ærin, sem betur fer.
Að loknu prentnámi vann hann í
prentsmiðju Isafoldar, Morgun-
blaðsins og Prentfells og loks í
prentsmiðju Suðurlands, þar sem
hann starfaði þar til banamein
hans hamlaði frekara starfi.
Ég kynntist Árna lítið, fyrr en
eftir að ég kvæntist systur hans,
Kötlu. Árið 1952 fluttumst við
hjónin til Selfoss, þar sem ég tók
við forstöðu apóteksins. Þá var
þröngt um húsnæði í þorpinu og
þorpsbúar hjálpuðust að við að
byggja hver yfir annan, það var í
fyrsta'sinn, að ég kynntist af eigin
raun samvinnustefnunni í fram-
kvæmd. Þegar Árni varð þess vís,
að við stóðum í því brambolti að
byggja okkur hús, að sjálfsögðu af
vanefnum, eins og allt fólk hefur
ævinlega gert og gerir enn, þá fór
hann strax og óbeðinn að eyða
öllum frístundum sínum hjá
okkur til að aðstoða okkur við
bygginguna og ekki lauk hann
aðstoð sinni fyrr en húsið stóð
fullgert. Þarna kynntist ég Árna
vel. fórnfýsi hans og því hver
afbragðs verkmaður hann var, að
hverju svo sem hann gekk, og
hann gekk að flestum verkum við
hússmíðina, allt frá grunnmokstri
og grjótbroti og til síðasta frá-
gangs. Að sjálfsögðu eignaðist
hann hjá okkur sitt annað húsa-
skjól (hitt var í Reykjavík, þar
sem hann starfaði). 1954 var
húsinu að fullu lokið og brátt kom
að merkustu kaflaskiptum í lífi
Árna. Næsta ár, 1955, kom til
Islands til að starfa með mér í
apótekinu, glæsileg stúlka frá
Finnlandi, og var hún lyfjafræð-
ingur. Nafn hennar er Eja Inge-
borg Gustafsson og er hún finnsk-
sænskrar ættar. Faðir hennar er
Rolf Gustafsson, verkfræðingur,
búsettur í Sviþjóð, áður í Finn-
landi. Móðirin var kona hans Elvi
Gustafsson, búsett og ættuð í
Finnlandi. Hún andaðist sl. vetur.
Þann 9. september 1956 voru Eja
og Árni gefin saman í hjónaband í
Helsinki. Þau gerðu sér fallegt
heimili á Selfossi og voru einkar
samhent um að fegra heimili sitt
og má þar sjá marga listasmíð
eftir húsbóndann og ættargripi
frá Finnlandi.
Þau eignuðust tvö börn, son og
dóttur. Kjartan Rolf heitir eftir
afa sínum í Svíþjóð og nafna
sínum í Laxdælasögu, en sú saga
og fleiri íslenzkar sögur fornar
urðu Eju einkum hugleiknar.
Kjartan er nú háskólanemi í
rafmagnsverkfræði. Hann er
kvæntur Þórnýju Óskarsdóttur og
eiga þau dóttur, Ingibjörgu Dögg.
Annað barn Árna og Eju er
Jóhanna og stundar hún mennta-
skólanám á Laugarvatni.
Ekki verður of mikið sagt, þótt
ég segi að harmur hafi sótt hart
að húsfreyju Árna, Eju. Barn að
aldri mátti hún sjá á bak föður
sínum til annars lands, móður
sína bar hún til grafar í vetur og
nú stendur hún yfir líkbörum
bónda síns. Finnar hafa sýnt
alheimi ótrúlegt þrek og vonandi
dugar sá arfur til að harka af sér
þá sorg, sem sækir hana og börn
hennar heim. Missirinn er mikill
en huggun harmi gegn er sú vissa,
að bónda hennar og heimilisföður,
er vel fagnað i dýrð Drottins og
húsi hans. Öll tökum við, vinir og
vandamenn, þátt í sorg þessara
kæru vina okkar, og biðjum þess,
að Guð styrki þá og leiði þá við
hönd um ófarna leið framtíðarinn-
ar.
Matthías Ingibergsson,
apótekari.
Þóröur Páll Harð-
arson - Kveöjuorð
Fæddur 22. mai 1968.
Dáinn 5. apríl 1981.
„Hvaðan hef ég komið, hvar
hefur þú fundið mig“ spurði litla
barnið móður sína.
Hún þrýsti barninu að brjósti
sér og svaraði grátandi og hlæj-
andi í senn: „Þú varst falinn í
hjarta mínu sem innsta þrá þess,
vinur minn.
Þú varst í brúðum bernskuleikja
minna; og þegar ég á hverjum
morgni mótaði mynd guðs míns í
leir, þá mótaði ég þig aftur og
aftur.
Þú duldist í heimilisguði okkar,
og þegar ég tilbað hann, þá tilbað
égþig-
I hverri von minni, í allri ást
minni, í lífi mínu og í lífi móður
minnar hefur þú lifað.
í skauti hins eilífa anda, sem
ríkir yfir húsi okkar varst þú
alinn um aldir.
Þegar ég var ung mær og blóm
hjarta míns opnaðist, þá varst þú
ilmur þess.
Hið ljúfa mýkt þín varð til í
styrkleika æsku minnar eins og
morgunroði á himni fyrir sólris.
Þú fyrsti ástmögur himinsins og
bróðir dögunarinnar, þú hefur
borist með straumi allífsins, og að
lokum hefur þú staðnæmst í
hjarta mínu.
Ég lít í andlit þitt og fæ ekki
skilið undrið; þú sem tilheyrðir
öllu, ert orðinn minn. Af ótta við
að missa þig þrýsti ég þér fast að
brjósti mínu. Hvaða töfrar hafa
heillað dýrð heimsins í mína veiku
arma?“
Tagore. G.D. þýddi.
Þriðjudaginn 14. apríl var lagð-
ur til hinstu hvílu í Fossvogs-
kirkjugarði, lítill frændi minn,
Þórður Páll.
Mig langar að minnast hans
með nokkrum orðum. Hann var
fallegur og elskulegur drengur
sem ekki fékk að vera meðal okkar
nema tólf stutt ár. En það gerðist
mikið á þessum fáu árum. Áhugi
hans á mörgu var svo mikill að
undur sætti, miðað við hvað hann
þurfti að berjast við þann sjúk-
dóm sem að lokum dró hann til
dauða.
Hann var meira og minna á
sjúkrahúsum í mörg ár, þó hann
væri aldrei hafður þar nema sem
minnst, vegna löngunarinnar hans
að liggja frekar heima. Foreldrar
hans gerðu allt sem þau gátu í því
sambandi.
Og maður spyr sjálfan sig,
hvenær gat hann haft tíma og
þrek til að framkvæma allt það
sem hann gerði. Hestar voru hans
áhugamál ásamt svo mörgu. Hefði
hann fengið að vera meðal okkar
lengur, býst ég við að það hefði
verið kominn gæðingur í hlaðið
innan skamms og hann hefði ekki
þurft að kvíða illri meðferð þvi
Þórður Páll var mikill dýravinur.
Hann hafði gaman af að rækta í
garðinum sínum heima. Veit ég að
hann gróðursetti blóm og ræktaði
kartöflur með litlu systur sinni
Magneu Ingigerði, sem aðeins er
níu ára. Nú nýtur hans ekki við
Kveöja:
Matthías Haralds-
son frá LaugarVatni
Vegir lífsins eru lítt skiljan-
legir. „Hver skilur vegi skaparans
hver skilur fall hins unga manns."
Svo kvað eitt af skáldum vorum í
eftirmælum eftir ungan mann.
Þessar ljóðlínur komu mér fyrst í
hug er ég heyrði andlátsfregn
Matthíasar Haraldssonar frá
Laugarvatni, en hann andaðist 9.
mars síðastliðinn.
Matthías var fæddur 24. apríl
1949. Hann var sonur hjónanna
dr. Haralds Matthíassonar,
menntaskólakennara frá Fossi í
Hrunamannahreppi, og Kristínar
Ólafsdóttur frá Reykjavík.
Þegar Matthías var tveggja ára,
fluttust foreldrar hans ásamt
þremur systkinum hans, Jóhönnu,
Ólafi og Þrúði, frá Reykjavík til
Laugarvatns. Á því unga skóla-
setri nam fjölskyldan land, byggði
sér hús og bjó ætíð síðan. Systkin-
in urðu öll stúdentar frá Mennta-
skólanum að Laugarvatni. Þannig
var hornsteinn að framtíð Matthí-
asar og systkina hans lagður að
Laugarvatni á umhyggjusömu
heimili foreldranna. Þar sátu
þegar farið verður að gera vor-
verkin í garðinum heima. Og litla
sundlaugin sem gerð var fyrir
systkinin. Það vantar stórt skarð í
hana, þann sem mestan áhuga
hafði á öllu.
Það er ekki hægt að telja upp öll
hans áhugamál og allt það sem
hann innti af höndum. Það er með
öllu ótrúlegt hvað það var mikið
miðað við hvað margir dagar féllu
úr á hans alltof stuttu ævi.
En þá hluti og minningar munu
þau eiga og varðveita litla systir
hans og foreldrar.
Að endingu vil ég þakka honum
það sem hann gerði fyrir mig og
litlu hvítu skelina sem hann gaf
mér.
Þórður Páll var sonur Báru
Þórðardóttur frá Reykjavík og
Harðar Sveinssonar ættuðum frá
Húsavík og bið ég guð að styrkja
þau, í þeirra miklu sorg, ásamt
litlu systur hans Magneu Ingi-
gerði sem syrgir sárt bróður sinn.
Hvíli hann í friði, friður guðs
blessi hann.
Frænka.
bækur og fræðimennska í öndvegi,
og allir skólarnir, sem stóðu næst-
um við bæjardyr heimilisins voru
nýttir ein sog mögulegt var börn-
unum til framgangs og þroska.
Ég býst við að skólastjórarnir
að Laugarvatni telji sína skóla
betri fyrir það að hafa haft
Matthías fyrir nemanda. Á sínum
skólaárum var hann fyrirmyncl
samnemenda sinna í árvekni ,og
skyldurækni. Oft miðlaði hann
sínum skólafélögum af sinni al-
hliða kunnáttu og drengskap, ef
þeir þurftu þess með. í þeim
efnum er talsverður hópur nem-
enda sem stendur í þakkarskuld
við hann. Matthías var í eðli sínu
hlédrægur og gerði yfirleitt lítið
úr þeim fráþæru hæfileikum sem
hann var gæddur.
Þegar Matthías varð stúdent
1968, þá aðeins átján ára að aldri,
sprengdi hann öll met einkunna-
kerfisins. Það var eftirminnileg
sjón að sjá hann með hvítu húfuna
sína ganga út úr menntaskólanum
með stóran stafla af bókum í
fanginu. Hann fékk verðlaun fyrir
næstum hverja námsgrein sem
hann hafði lagt stund á í skólan-
um.
Matthías vildi hvorki skila
hálfu námi né hálfu verki. Hann
gerði meiri kröfur til sjálfs sín en
annarra í þeim efnum. Nákvæmn-
in var hans aðalsmerki. Það var
sama hvort Matthías var við
vinnu eða nám.
Á námsárum sínum vann
Matthías við ýmiskonar störf.
Hann dró nagla úr fjölum, þakti
tún, lagaði gangstéttarhellur, bar
möl í gangstíga o.fl. Allt vann
hann af kostgæfni og með miklum
fegurðarsmekk. Hann vr því eftir-
sóttur á sumrin af þeim sem hafa
smekk á vandaðri vinnu.
Vann Matthías um tíma í
Reykjavík við starf, þar sem
hundruð manna þurftu á skilningi,
huggun og uppörvun að halda. I
því starfi naut Matthías sín vel og
átti þar sína sælu daga.
Læknisfræðin var Matthíasi
hugleikin. Hann gekk í háskólann
til að undirbúa sig undir þá erfiðu
fræðigrein, en varð að hætta við
þau áform vegna heilsubrests.
Matthíasi virtist í blóð borin
margskonar rannsóknarþörf. í
læknisfræðinni hefði sá góði eig-
inleiki hans getað notið sín vel.
Hann var náttúrunnar barn, sem
gleymdi sér ungur við greiningu
gróðurs og dýra. Á Fossi hjá
Kristrúnu og Bjarna, föðursystk-
inum sínum, kynntist hann hús-
dýrunum og sveitastörfunum, því
þar var hann vikadrengur í
bernsku.
Eins og fyrr er getið átti
Matthías sína bernsku og æsku-
daga að Laugarvatni. Þar ólst
hann upp við náttúrufegurð og í
kærleiksríkri sambúð við foreldra
sína, systkini og alla sem af
honum höfðu kynni. Hann átti
lengst af heima í húsi sem stóð í
skjóli skógar við rætur Laugar-
vatnsfjalls. Á vorin gat hann úr
herbergisglugganum sínum horft
á gróðurinn vaxa, sóleyjar og fífla
spretta og birkið breiða blöð sín
fyrir hlíðina fyrir ofan húsið.
Nú hefur syrt að. Við sem
byggjum Laugarvatnsstað hörm-
um að drengur á besta aldri lífsins
skuli hafa verið burt kallaður.
Blessuð sé minning Matthíasar
Haraldssonar. Foreldrum hans,
s.vstkinum og öllum ættingjum og
vinum, votta ég dýpstu samúð.
Jensína Ilalldórsdóttir
Leiðrétting
I minningargrein um Vilborgu
Jónsdóttur, Súluholti, sem birtist í
Mbl. á miðvikudaginn, misritaðist
dánardægur Vilborgar. Hún lést
13. apríl, ekki 19. eins og stendur í
greininni.