Morgunblaðið - 13.08.1981, Blaðsíða 1

40 SIÐUR
176. tbl. 68. árg.
FIMMTUDAGUR 13. ÁGÚST 1981
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
Annar hópur
Frakka heim
I*arís. 12. áKÚst. AP.
FRAKKAR dróxu andann léttar
í dají þeKar síóari fluvrvélin með
franska hor«ara kom frá Teher-
an. en lausn deilunnar hefur ekki
dreRÍð úr vaxandi spennu í sam-
búð Frakklands og Irans.
Fimmtíu Frakkar komu með
flugvélinni í dag, þeirra á meðal
Guy Georgy sendiherra. 57 Frakk-
ar fengu að fara fyrir tveimur
dögum eftir fjögurra daga bið.
Frakkarnir sögðu að þeir hefðu
aldrei talið sig vera í hættu og
kváðust ekki hafa orðið fyrir
óþægindum.
Francois Mitterrand forseti
hvatti Frakkana til að fara vegna
deilunnar út af því að Frakkar
neita að framselja Abolhassan
Bani-Sadr fv. forseta. Frakkarnir
fengu ekki að fara fyrr en kannað
var hvort þeir ættu ógreiddar
skuldir eða skatta.
Einn kaupsýslumaður fékk ekki
að fara frá Teheran vegna skulda-
rannsóknar. Níu fransk-íranskar
fjölskyldur hafa ekki fengið vega-
bréfsáritanir og sex Frakkar, sem
upphaflega ætluðu að fara, komu
ekki til sendiráðsins.
Einnig verða eftir fjórir sendi-
ráðsmenn, nokkrir aldraðir
Frakkar, sem hafa lengi búið í
íran, og trúboðar.
Franskir embættismenn hafa
verið þögulir síðan deilan hófst og
engin viðbrögð hafa komið fram
við harðri árás Mohammad Ali
Rajai forseta á Mitterrand, sem
hann kvað hafa gert Frakkland að
„miðstöð vítis" og „annarri Amer-
íku“. Mál Bani-Sadr og fjárhags-
deilur valda spennu í sambúðinni.
Frakkar munu tapa um 10 millj-
þrðum franka á samningsbrotum
írana í viðskiptum.
Dollar
lækkar
Ivondon. 12. áKÚst. AP.
DOLLARINN snarlækkaði í
kauphöllum í Evrópu i dag.
Lækkunin þurrkaði út þá
gifurlega hækkun sem hefur
orðið á verði dollars í þess-
um mánuði. Verð á gulli
ha'kkaði 14 dollara únsan.
Bæði í London og Frank-
furt fóru menn að selja doll-
ara í ofboði þegar markaður-
inn í New York var opnaður.
Heldur hægðist um er á
daginn leið og seinna hækk-
aði dollar aftur en gull lækk-
aði. Bankastjóri í London
taldi að menn mundu vara
sig á því að sitja uppi með
dollara á morgun, þótt fáir
vilji spá um framvinduna.
Salan jókst vegna orðróms
um að vextir í Bandaríkjun-
um hefðu náð hámarki og
væru að lækka. Spákaup-
mennska spilaði inn í.

Farþegaflugvélar biða á Kennedy-flugvelli i New York. Sumum seinkaði um nokkrar klukkustundir. Slæm
veðurskilyrði bættu gráu ofan á svart. Nú hefur ástandið lagazt.
Mesti vandinn leystur
á Atlantshafsleiðunum
Washington. 12. ágúst. AP.
DREW LEWIS. samgönguráð-
herra Bandarikjanna. sagði i dag
að dregið virtist hafa úr vandamál-
unum samfara löngum töfum i
áætlunarflugi yfir Atlantshaf
vegna verkfalls handariskra flug-
umferðarstjóra og spáði þvi að
flugið kæmist i eðlilegt horf á
morgun. fimmtudag.
Flugumferðarstjórar í Gander á
Nýfundnalandi, sem lögðu niður
Bandaríkin hafna
nifteindagagnrýni
Washington. 12. ágúst. AP.
BANDARÍSKA utanrikisráðu-
neytið sagði f dag að þa*r gagn-
rýniraddir í Evrópu va“ru hlægi-
legar. cr segðu það stefnu Banda-
ríkjastjórnar að tryggja að
kjarnorkustrið i framtiðinni yrði
háð i Evrópu. en ekki i Banda-
ríkjunum.
Talsmaður ráðuneytisins, Dean
Fischer, kvað það stefnu stjórnar-
innar að hefja viðræður við Rússa
fyrir árslok um fækkun lang-
drægra kjarnorkuflauga í Evrópu.
Yfirlýsingin er til komin vegna
greinar í Washington Post, sem
segir Evrópumenn óttast að
Bandaríkin muni leggja minni
áherzlu á gereyðingarvopn, en
meiri áherzlu á minni vopn eins og
nifteindasprengju, og þetta sé
liður í stefnu er miði að því að
einskorða kjarnorkustríð í fram-
tíðinni við Evrópu. „Sú hugmynd
að Bandaríkin hugleiði slíkt er
hlægileg," sagði Fischer.
Fischer kvað undirbúning við-
ræðna við Rússa um takmörkun
kjarnorkuvopna vel á veg kominn.
þiann sagði að Rússar hefðu ekki
fengið áhuga á viðræðum fyrr en
NATO samþykkti 1979 að koma
fyrir kjarnorkueldflaugum í aðild-
arlöndunum til mótvægis
SS20-eldflaugum Rússa.
Um áskorun Rússa um gagn-
kvæma frystingu kjarnorkuvopna
kvað Fischer augljóst að tillagan
miðaðist við sovézka eiginhags-
muni, því að samkvæmt henni
mundi bilið á þessu sviði vegna
uppbyggingar Rússa haldast
óbreytt um ókomin ár.
vinnu á þeirri forsendu að flug til
Bandaríkjanna væri hættulegt
vegna verkfallsins, hófu aftur vinnu
í morgun. Fram að hádegi fóru 119
flugvélar frá Evrópu til Bandaríkj-
anna með 36.000 farþega að sögn J.
Lynn Helms, yfirmanns bandarísku
flugmálastjórnarinnar (FAA).
Búizt var við að á næstu átta
tímum færu 70 flugvélar í viðbót
með 21.000 farþega til Bandaríkj-
anna og að 65.000 farþegar færu frá
Bandaríkjunum til Evrópu í kvöld
og nótt.
Þar með er talið að sigrazt verði á
mestöllu öngþveitinu, sem hefur
valdið því að þúsundir farþega
beggja vegna Atlantshafs hafa ekki
komizt leiðar sinnar. Á morgun,
fimmtudag, er aðeins búizt við um
hálftíma töfum.
En Lewis sagði að möguleiki væri
á nokkurri truflun um helgina ef
portúgalskir flugumferðarstjórar
létu verða af hótunum um að
afgreiða ekki flugvélar, sem fara til
og frá Bandaríkjunum um Azors
eyjar. En hann sagði að þá leið gætu
aðeins þrjár til fjórar flugvélar
farið á klukkustund og beina mætti
þeim á aðrar leiðir.
Jafnframt sagði aðalráðunautur
Ronald Reagans forseta í efna-
hagsmálum, Murray L. Weiden-
haum, að verkfall flugumferðar-
stjóra hefði ekki teljandi áhrif á
bandarísk efnahagsmál. Staða
stjórnarinnar gagnvart verkfalls-
mönnum virðist greinilega hafa
st.vrkzt.
Sumir þeirra Bandaríkjamanna,
sem komust heim í dag frá Evrópu,
höfðu tafizt í tvo daga í flughöfnum
sem hafa verið troðfullar af farþeg-
um. „Við höfum verið í flughöfninni
í 20 tíma,“ sagði prófessor frá
Louisiana sem fór frá Brussel með
25 stúdentum. „Við erum heldur
dauf í dálkinn. Við fengum mat að
borða, en urðum að sofa í flughöfn-
inni hvar sem við gátum.“
Á Heathrow sagði 18 ára gömul
stúlka að henni hefði ekkert leiðzt.
„Ég hef eignazt marga vini og við
ætlum að halda mikla veizlu. Við
eigum dálítið af bjór, áfengi og
súkkulaði ... Það þýðir ekkert að
kvarta.“
Samstaða hvetur til að
verkföllum verði hætt
Varsjá. 12. ágÚKt. AP.
LEIÐTOGAR verkalýðshreyf-
ingarinnar Samstöðu hvöttu aíla
Pólverja til þess í dag að hætta
matva'la-mótmælum. vcrkföllum
og kröfugöngum og vinna kaup-
laust næstu átta laugardaga til að
rétta við efnahaginn. Með þessu
vilja lciðtogarnir draga úr spcnnu
og sýna þcgnskap.
Verkalýðsleiðtogarnir hvöttu
einnig til þess á fundi í Gdansk að
hætt yrði við kröfugöngur til að
knýja fram frelsun pólitískra
fanga. Þessar áskoranir fylgja í
kjölfar þeirrar kröfu pólskra
kommúnistaleiðtoga að hætt verði
verkföllum og mótmælum til að
komizt verði hjá „þjóðarharmleik".
„Verkalýðshreyfingin er á kross-
götum," sagði leiðtogi hennar, Lech
Walesa. „I fyrsta skipti stendur hún
frammi fyrir þeirri spurningu
hvort hún á að koma fram sem
verkalýðsfélag eða hvort hún skuli
láta borgaralega skyldu sitja í
fyrirrúmi eins og nú er ástatt í
efnahagsmálunum."
Áskorun Samstöðu um frið á
vinnumarkaðnum kom fram sam-
tímis því sem kommúnistaleiðtog-
inn Stanislaw Kania fór fram á
fyrsta fund sinn með æðsta yfir-
manni kaþólsku kirkjunnar, Jozef
Gemp, en það gefur til kynna að
þótt pólskir leiðtogar séu ósammála
innbyrðis um hvernig leysa beri
matvælakreppuna séu þeir sam-
mála um að semja skuli um lausn.
Samt sem áður kvaðst Samstaða
mundu boða til verkfalla ef nauð-
synlegt reyndist til að fá aðgang að
fjölmiðlum og ef „áróðursherferð“
ríkisstjórnarinnar héldi áfram.
Starfsmenn Samstöðu leggja
áherzlu á að áskorunin sé ekki
fyrirskipun og heldur ekki tilslökun
gagnvart ríkisstjórninni, sem hefur
gert harða hríð að hreyfingunni
með ásökunum um „ábyrgðarleysi"
og haft í hótunum um harðar
ráðstafanir til að stöðva gótuað-
gcrðir.
Austur-þýzka fréttastofan ADN
sagði í dag að pólskir og austur-
þýzkir herir væru að æfingum í
Norðvestur-Póllandi. ADN sagði á
mánudag frá svipuðum æfingum í
suðausturhluta Áustur-Þýzkalands
nálægt pólsku landamærunum. í
síðustu viku sagði pólska fréttastof-
an frá æfingum sovézkra, tékkó-
slóvakískra og pólskra hersveita í
Slesíu.
Tilkynnt var í Varsjá að vodka-
skömmtun hæfist á fimmtudag og
borgarbúar fengju aðeins að kaupa
eina flösku á mánuði frá og með
þeim degi, eða eina flösku af léttu
víni eða öðru áfengi í stað vodka.
Vodka er ein af mörgum neyzluvör-
um sem skortur er á.