Morgunblaðið - 22.09.1981, Blaðsíða 1

48 SÍÐUR MEÐ 8 SÍÐNA ÍÞRÓTTABLAÐI
210. tbl. 68. árg.
ÞRIÐJUDAGUR 22. SEPTEMBER 1981
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
121 írani
líflátinn
lioirút. 21. M'ptcmhur. AI*.
AFTÖKUSVEITIR hafa tekið
121 mann af lífi í íran «k
Khomeini-stjornin heldur áfram
miskunnariausri baráttu gegn
andsta-ðinKum sínum. I>ar af
voru 106 líflátnir í Teheran en 15
í ýmsum borjíum.
Andstæðingar Khomeini óðu
um götur Teheran í kvöld, kveiktu
í bílum og hrópuðu vígorð gegn
stjórninni að sögn sjónarvotta.
Fyrr um daginn var efnt til
mótmæla á tveimur götum í mið-
borginni.
Sonur erkiklerksins Ayatollah
Golzadeh Ghafouri hefur verið
líflátinn. Kunnur klerkur, Habib-
ollah Taheri, og lífvörður hans
voru ráðnir af dögum um helgina í
Gilan við Kaspíahaf, þar sem
Khalq-skæruliðar eru athafna-
samir.
Ríkissaksóknarinn í Iran, Hoja-
toleslam Hussein Tabriz, hefur
sagt að andófsfólk, sem er hand-
tekið á götum úti, verði „dæmt á
staðnum". Byltingarsaksóknarinn
Hojatoleslam Assadollah Lajvardi
sagði um helgina að jafnvel 12 ára
börn yrðu líflátin ef þau væru
staðin að mótmælum.
A.m.k. 1.000 andstæðingar
stjórnarinnar hafa verið líflátnir
samkvæmt opinberum tölum,
2.000 skv. öðrum heimildum.
Tugir þúsunda, þar á meðal
hermenn og lögreglumenn, gengu
fylktu liði hjá Teheran-háskóla í
dag í tilefni „stríðsviku", einu ári
eftir að stríðið við íraka hófst.
Útvarpað var tilkynningu frá iðn-
aðarráðuneytinu þar sem sagði að
innflutningur flestra fegrunar-
lyfja hefði verið bannaður.
Simamynd Árni Johnsrn.
Frá vinstri: Theodór, háseti. Gunnar. skipstjóri, Maurice Hutchins, skipstjóri björgunarbátsins. og
Aðalsteinn, 1. stýrimaður. fyrir framan brezka björgunarbátinn i skýli Slysavarnafélagsins í Lands End.
Stjórn Belgíu
biðst lausnar
ItrUsscl. 21. scptombcr. Al\
STJÓRN Mark Eyskens forsa'tis-
ráðherra baðst lausnar í dag og
Baldvin konungur samþykkti
lausnarheiðnina. Stjórn hans situr
áfram til hráðahirgða.
Stjórnin féll þar sem ráðherrar
frönskumælandi sósíalista héldu
fast við kröfu um fjárhagsaðstoð við
stáliðnaðarmenn.
Eyskens, sem er úr flokki hol-
lenzkumælandi kristilegra demó-
krata, sagði konungi að ekki hefði
tekizt að leysa ágreininginn á ríkis-
stjórnarfundi í morgun.
Ráðherrar frönskumælandi sósíal-
ista ákváðu að hættu að sækja
ríkisstjórnarfundi á föstudaginn
nema því aðeins að stjórnin héldi
áfram viðræðum við einkabanka til
að útvega fjármagn til þess að
standa undir halla belgíska stálfyr-
irtækisins Cockerill-Sambre á næstu
árum.
„Samstarfið er dautt'*
Varsjá. 21. scptcmbcr. AP.
_ORÐASKAKIГ í Póllandi
harðnaði í dag þegar ráðherra
sagði Samstöðu hafa „grafið“ hug-
myndina um samvinnu og ríkis-
stjórnin kunngerði nýjar ákærur
gegn verkamönnum fyrir „andsov-
ézka starfsemi“.
Deildir Samstöðu hófu birtingu
reiðilegra svara við viðvörun
Kremlverja við „andsovétisma",
sem talsmaður Samstöðu sagði
hafa valdið ólgu rétt fyrir nýtt þing
Samstöðu á föstudaginn.
Yfirvöld kunngerðu ákærur á
hendur prenturum úr Samstöðu í
Czestochowa og Jelenia Gora fyrir
aðgerðir „gegn bandalaginu við
Sovétríkin-. Og pólska fréttastofan
(PAP) birti hluta bréfs frá sovézk-
- segir pólska
stjórnin
um verkamönnum í verksmiðjunni
„Hamar og sigð“ í Moskvu, þar sem
Samstaða er sökuð um að hvetja til
að „sósíalisma verði kollvarpað,
bæði í Póllandi og öðrum sósíalista-
löndum".
Mietczyslaw Rakowski varafor-
sætisráðherra sagði PAP að „ekk-
ert væri eftir“ af hugmyndinni um
samstarf við Samstöðu eftir þing
hreyfingarinnar í Gdansk. „Útför
þessarar hugmyndar hefur þegar
farið fram. Og það var ekki ég sem
lagði hana (Samstöðu) í gröfina.
Hún fékk hátíðlega útför í Gdansk.“
Rakowski sagði að í Gdansk hefði
Samstaða „bersýnilega sagt yfir-
völdum og kerfinu stríð á hendur".
Hann sagði að þær yfirlýsingar
nokkurra Samstöðumanna að
hreyfingin mundi „umbera Varsjár-
bandalagið“, en aðeins fram að
vissum tíma, „væri ekki lengur
heimska. Þetta er pólitískur glæp-
ur ... Yfir okkur vofir harmleikur,
beinlínis hörmungar, ef núverandi
efnahagsástand heldur áfram.“
Talsmaður Samstöðu, Janusz
Onyszkiewicz, sagði að svo mikill
hiti væri í mönnum að allt gæti
farið í bál og brand og kvað
Samstöðu óttast að „meiriháttar
ögrun" gæti leitt til enn róttækari
stefnu á næsta Samstöðu-fundi.
I yfirlýsingu frá verksmiðju í
Niedomice, sagði að það væru
„greinileg afskipti af innanríkis-
málum“ að egna saman stjórn og
þjóð. Samstöðumenn í sjúkrahúsi í
Tarnow sögðu að „Samstaða léti
engan hræða sig lengur. Er þetta
hótun um íhlutun bandamanns
okkar í málefni Póllands?" spurðu
þeir.
Tass réðst á Samstöðu í skeyti frá
Varsjá fyrir að „valda alvarlegum
árekstrum í því skyni að kollvarpa
núverandi kerfi". Austur-þýzka
fréttastofan sagði kjarna málsins
hvort pólskir kommúnistaleiðtogar
mundu loksins „ráðast gegn gagn-
byltingunni með öllum tiltækum
ráðum".
Gunnar Scheving Thorsteinsson skipstjóri á Tungufossi:
„Fór hvað eftir annað
á bólakaf með skipinu“
Barðist lengi einn í brúnni við að halda skipinu í horfinu
Gunnar skipstjóri og Aðalsteinn skoða brezka bjorgunarhátinn sem
bjargaði sjö skipverjum af Tungufossi við mikið harðfylgi.
Frá Arna Johnscn hlaðamanni
Morgunblaðsins i London.
„IIVAÐ eftir annað fór ég á
lailakaf með skipinu. þar sem ég
stóð aftarlega á því og brotin riðu
stöðugt yfir,“ sagði Gunnar
Scheving Thorsteinsson. skip-
stjóri á Tungufossi. í samtali við
Morgunhlaðið í Englandi í gær.
en skipverjar á Tungufossi voru
þá að tygja sig til heimferðar
eftir giftusamlega björgun frá
borði á Tungufossi eftir að skipið
hafði fengið mikinn sjó á sig og
lagst á hliðina i fárviðri á Ermar-
sundi síðastliðinn laugardag.
Skipið sökk skömmu eftir að
skipverjum var bjargað fyrir
mikla hetjudáð hrezkra björgun-
armanna á sjó og úr lofti.
Fjögur skip fórust á þessu svæði
sama kvöld og margir sjómenn og
alls voru björgunarsveitir á svæð-
inu kallaðar út 28 sinnum þetta
kvöld. Fárviðri var, 12 vindstig og
ofsa sjór. Fjórum var bjargað af
þyrlu, fjórir lentu í sjónum og var
þeim bjargað í brezkan björgunar-
bát og þrír komust, einn og einn í
einu, í giímbjörgunarbát og var
síðan bjargað um borð í brezka
björgunarbátinn.
„Þegar við Hallur 3. vélstjóri
vorum einir eftir um borð í skip-
inu, sem hallaði orðið mjög, vorum
við ekkert vissir um að við mynd-
um sleppa og kvöddumst með
handabandi áður en hann stökk í
sjóinn. I þann mund lagðist skipið
alveg á siðuna og þá hélt ég að allt
væri búið. Ég sá brezka björgunar-
bátinn langt frá og þyrluna á leið
til lands frá skipinu. Aftur og
aftur fór ég í kaf með skipinu og
drakk mikinn sjó. Þegar sjórinn
skall yfir, reyndi ég að halda mér
og missti skipspappírana við það,
en á milli ólaga gekk ég á veggjun-
um í ganginum þarna. Ég taldi
þetta búið spil en það veitti mér
mikið afl að hugsa til konu minnar
og barna. Það var ekki óhætt að
stökkva í sjóinn vegna hættu á að
lenda undir skipinu og ekki var
óhætt að hlaupa eftir skrokknum
af sömu ástæðu. En svo kom
þyrlan aftur og ég náði tauginni
frá-þeim."
Það var um klukkan 20.30 að
hallinn kom á skipið og í um það
bil klukkustund reyndi skipstjór-
inn að halda i horfinu með því að
beita skipinu upp í vind og sjó.
Hallinn jókst þá stöðugt.
„Ég lifði í voninni um að það
tækist að bjarga skipinu, en atriðið
var að hætta ekki lífi mannskaps-
ins svo lengi að ekki yrði aftur
snúið,“ sagði Gunnar skipstjóri.
„Við gerðum eins og mögulegt var
við þessar aðstæður í algjöru
fárviðri. Reyndar höfðum við siglt
í vitlausu veðri á annan sólarhring
frá Bristolflóa, þegar ólánið dundi
yfir. Brezki björgunarbáturinn
kom að skipinu á svipuðum tíma og
brezka herþyrlan, en björgunar-
báturinn var til staðar, þegar við
sendum út kall og gat komið til
okkar þar sem hann hafði ekki
fundið eitt skip, sem sent hafði út
neyðarkall og það fannst aldrei.
Við gátum komið öðrum björgun-
arbátnum út við illan leik, en hinn
fór sjálfkrafa og hvarf. Hins vegar
var vonlaust að eiga við stóru
bátana, útbúnaður þeirra dugir
ekki við slíkar aðstæður, sem
þarna voru.
Þegar brezki björgunarbáturinn
og þyrlan voru komin að skipinu
varð ég að hægja ferðina til þess að
mennirnir kæmust frá borði. En
þegar þyrlan var komin yfir skipið
lægði þrýstingurinn frá spöðum
hennar sjóinn við skipið. Mér
finnst ekki ólíklegt að það hafi
flotið eitthvað lengur vegna þess.
Brezku björgunarmennirnir, bæði
á þyrlunni og bátnum, stóðu sig
frábærlega vel og ég var undrandi
á því hvað skipstjórinn á björgun-
arbátnum var áræðinn, var hrein-
lega viss um að báturinn brotnaði í
spón. Samvinna bátsmanna og
þyrlumanna var frábær að mínu
mati. Ég hef aldrei séð það eins vel
hvað það skiptir miklu máli að
hafa svona traust tæki til taks, það
ræður úrslitum við svona aðstæð-
ur.
Brezku björgunarmennirnir
kvörtuðu mikið undan því, að við
höfðum ekki ljós á björgunarvest-
unum okkar, en slíkt er skylt í
Bretlandi. Þá er ljóst að núgild-
andi björgunartækjabúnaður á
flutningaskipunum gildir alls ckki
þegar á reynir í vondu veðri sem
þessu. Við vorum það heppnir að
vera nálægt landi og að björgun-
arskipið var til taks, en slysið skeði
4 til 5 míiur frá landi.
Skipverjarnir áttu í miklum
erfiðleikum með að fóta sig og
hreinlega halda sér á skipinu,
flestir fáklæddir, eftir að hallinn
jókst og ég átti til dæmis í miklum
erfiðleikum með að komast úr
stýrishúsinu og niður til strák-
anna.
Nei, við sáum ekki á eftir skipinu
niður í djúpið, en það lá á hliðinni
á kafi í sjó, þegar við hurfum á
braut og gaf óþyrmilega yfir það.“
Sjá enníremur bls. 16. 17. 48 og
leiðara.