Morgunblaðið - 22.10.1981, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 22. OKTÓBER 1981
Elísabeth Pálsdóttir
Malmberg - Minning
Fædd 7. apríl 1939
l)áin 12. október 1981
Elísabeth P. Malmberfj verður
kvödd hinztu kveðju frá Hafnar-
fjarðarkirkju í dafj. Söknuður ojj
trejji fvllir hugi okkar félajja
hennar ojj vina á þessari stundu.
Leiðir okkar Elísabethar lájju
saman strax í barnaskóla oj; (jajjn-
fræðaskóla. Þá þejjar var hún
driffjöðrin í ýmsu félajjsstarfi.
Síðan skildu ieiðir og hópurinn
tvístraðist, þejjar að framhalds-
námi kom. Um hríð skildu jafnvel
höf oi; lönd milii bekkjarfélajj-
anna. En Elísabeth var leiðandi í
því að ná hópnum saman að nýju.
Pyrir hennar forvstu týndu (jömlu
bekkjarfélajjarnir ekki hver öðr-
uni heldur tóku að umjjanjjast á ný
ojj fyljjjast hver með öðrum. Eins
öjj áður urðu allir vinafundir með
henni mótaðir af jjlaðlejjri fram-
komu hennar ojj óvenju ríku skop-
skvni. Krinjjum hana ríkti jjlað-
værð.
Elísabeth valdi sér það lífshlut-
verk að líkna. Hún nam hjúkrun-
arfræði ojj starfaði við hjúkrun til
seinasta dajjs. Þetta starf fór
henni sérstaklejja vel, því að henni
var eðlislæjjt að líkna oj; (jleðja.
Hitt vissu færri, að samtímis
háði hún baráttu við eijjin sjúk-
dóm. Því flíkaði hún ekki, heldur
bar þjáninjju sína ein með sínum
nánustu. Hið (jlaðlejja viðmót
breyttist ekki oj; duldi flestum þá
baráttu sem hún háði.
Það er skarð fyrir skildi hjá
þeim mörjju sem Elísabeth annað-
ist oj; hjúkraði. Við félajjar hennar
Oj; vinir, sem hún uppörvaði Oj;
veitti ótaldar jjleði- Oj; ánæjyu-
stundir, stöndum nú hnípin
frammi fyrir ráðjjátum lífsins.
Elísabeth var dóttir hjónanna
Injjer oj; Páls Heljjasonar tækni-
fræðings, ynjjri sonar Jóns Helga-
sonar biskups, en Páll starfaði
lenfjstum sem verkstjóri í Rafha,
eða þar til hann féll frá fyrir aldur
fram 1963. Elísabeth var elsta
barn þeirra Inger og Páls og fædd-
ist 7. apríl 1939. I foreldragarði
naut hún umhygjyu og umönnun-
ar þeirra ágætu hjóna.
Hinn 28. des. 1963 jjiftist Elísa-
beth Svend-Aage Malmberg, haf-
fræðinjji. Þau settu niður bú sitt í
Hafnarfirði og bjuggu sér þar gott
oj; fallefjt heimili ásamt börnum
sínum þremur.
Þótt okkur ótöldum félögum og
vinum Fllísabethar þyki þessi
tímamót sár og erfið, er þó sökn-
uðurinn og treginn þynfjstur hjá
eijjinmanni, börnum, móður og
bræðrum. Megi sá er öllu ræður og
allar góðar vættir vernda þau og
styrkja. Það er einlægust bæn og
ósk okkar allra.
Kjartan Jóhannsson
Harmafregnin um lát Elísa-
bethar P. Malmberg hljómaði í
ríkisútvarpinu að kvöldi þriðju-
dagsins 13. oktober sl. „Hún Elísa-
beth er látin“ sagði maðurinn
minn, þegar ég kom heim þetta
kvöld, án þess að hafa heyrt til-
kynningarnar. Ég vildi helst ekki
trúa þessum orðum, þó vissi ég að
þau voru sönn.
A dánardegi hennar, 12. októ-
ber, hafði ég setið á skrifstofu
Hjúkrunarfélags íslands og gert
skrá yfir ritsjóra tímaritsins
okkar frá 1925—’81 og hún var ein
þeirra. Ég var að gæla við þá
hugmynd að ná þessum hópi sam-
an og fá tekna heimildarmynd.
Elísabeth P. Malmberg var rit-
stjóri Timarits Hjúkrunarfélags
íslands frá 1967— 70 en þá tók ég
við blaðinu. Það var því hún sem
leiðbeindi mér, hughreysti og
hvatti, þegar ég alls ókunnug slík-
um störfum tók þetta að mér. Án
stuðnings hennar og hvatningar
hefði ég trulega verið illa sett. Á
henni dundu ótrúlegustu spurn-
ingar sem hún leysti skjótt úr og
fylgdi jafnframt eftir með góðlát-
legri glettni.
Þegar Hjúkrunarfélag íslands,
þetta sama ár, stóð fyrir 600
manna norrænu hjúkrunarfræð-
ingaþingi var hún ennfremur betri
en enginn. Hún var ætíð boðin og
búin að rétta hjálpandi hönd og
ekki nog með það, fjölskylda henn-
ar var líka reiðubúin til aðstoðar.
Eiginmaður hennar Svend, lagði
einnig sitt af mörkum og móðir
hennar Inger Helgason aðstoðaði
við þýðingar í hátíðarblaðið sem
gefið var út í tilefni 50 ára afmæl-
is samvinnu norrænna hjúkrunar-
fræðinga.
Svo undarlega vildi til nokkrum
árum síðar er ég gekk úr stjórn
Öidrunarfræðafélags íslands, að
Elísabeth tók þar við af mér. Tví-
vegis höfðum við þá tekið við
störfum hvor af annarra.
Mér er þvi efst í huga þakklæti
og hryggð. Þakklæti til hennar og
fjölskyldunnar fyrir ómetanlegan
stuðning og samhryggð með eig-
inmanni, börnum og öðrum ætt-
injyum.
„Far þú í friði,
friður guðs þig blessi.
Hafðu þökk fyrir allt og allt.“
Ég bið guð að styrkja fjölskyldu
hennar á þessum erfiðu tímamót-
um, og blessa minningu hennar.
Ingbjörg Árnadóttir
Vinkona okkar og starfsfélagi,
Elísabeth P. Malmberg, er í dag
kvödd hinstu kveðju.
Hún hefur í áratug unnið við
heilsugæslustörf í Hafnarfirði
sem skólahjúkrunarfræðingur og
nú síðast við bæjarhjúkrun. Við
horfum á eftir fjölhæfum og
traustum starfsfélaga, sem reynd-
ist skjólstæðingum sínum ávallt
eins vel og kostur var. Elísabeth
var að eðlisfari félagslynd og bar
með sér birtu og glaðværð þar sem
hún kom. Hún var í hvívetna fág-
uð í framkomu og snyrtimennskan
var henni í blóð borin, var hún
öðrum til eftirbreytni á margan
hátt.
Það skarð sem hún skilur eftir
verður vandfyllt. Samstarfsfólk
hennar hjá Heilsugæslu Hafnar-
fjarðar þakkar henni að leiðarlok-
um allar samverustundirnar.
Innilegar samúðarkveðjur send-
um við eiginmanni, börnum og
öðrum aðstandendum.
Starfsfólk Heilsugæslu
Hafnarfjarðar.
í dag kveðjum við okkar kæru
skólasystur Elísabethu Pálsdóttur
Malmberg. Fyrir 23 árum hittist
hópur alvörugefinna stúlkna í
Hjúkrunarskóla Islands. Við vor-
um að hefja hjúkrunarnám. Við
sátum þarna og athuguðum hver
aðra í laumi, en fljótlega fór hóp-
urinn að kynnast og um leið fór
námið að verða skemmtilegt. Stór-
an þátt í að gera þessi ár í HSI
ógleymanleg átti Elísabeth. Hún
var okkur skólasystrum sínum
ákaflega mikils virði. Hún bjó yfir
óvenju mikilli kímnigáfu og ljúf-
mannlegu viðmóti. Alls staðar
birti til, þar sem hún var og gat
hún laðað fram bros við ólíkleg-
ustu aðstæður. Hún var reiðubúin
að gera alla að vinum sínum jafnt
sjúklinga sem samstarfsfólk, en
slíkir hæfileikar koma sér mjög
vel í okkar starfi, þar sem
hjkrunarkona þarf oft að létta
erfiða sjúkdómsbyrði.
Kill bros i»fiur dimmu í da^sljós broylt,
scm dropi breylir voiy hoillar skálar.
I»t*l getur snúisl vió atord eitt.
Aójjál skal höfó í nærveru sálar.
Þessar ljóðlínur Einars Bene-
diktssonar lýsa vel samskiptum
Elísabethar við þá sem hún um-
gekkst.
Elísabeth giftist eftirlifandi
manni sínum, Svend Aage Malm-
berg, haffræðingi, 28. des. 1963.
Þau stofnuðu fyrst heimili á Seltj-
arnarnesi, en fluttu síðar í Hafn-
arfjörð. Það var sama hvar þau
bjuggu, alltaf var jafn skemmti-
legt að heimsækja þau. Móttök-
urnar elskulegar og heimilið hlý-
legt og fallegt, en þar komu list-
rænir hæfileikar Elísabethar og
snyrtimennska vel fram, enda
komin frá miklu menningarheim-
ili, þar sem list var í hávegum
höfð. Foreldrar hennar eru Inger
Helgason, kennari, og Páll Helga-
son, tæknifræðingur, sem er lát-
inn.
Elísabeth og Svend eignuðust 3
efnileg börn, Ingileifu sem er 17
ára, Kristínu List 15 ára og Pál
Jakob 12 ára.
Elísabeth starfaði alla tið við
hjúkrun samhliöa heimilisstörfum
og í 2 ár var hún ritstjóri Hjúkr-
unarblaðsins. Síðustu ár starfaði
hún við heimilishjúkrun í Hafnar-
firði, þrátt fyrir að hún ætti við
vanheilsu að stríða.
Söknuður okkar er mikill, þegar
við kveðjum Elísabethu langt um
aldur fram. En ómetanlegar eru
minningarnar um ótal gleðistund-
ir, sem hún gaf okkur.
Elsku Svend, þér, börnunum,
Inger og öðrum ástvinum sendum
við okkar einlægustu samúðar-
kveðjur og biðjum góðan guð að
styrkja ykkur.
Bekkjarsystur úr Hjúkrunar-
skóla Islands.
Ég kynntist Elísabeth síðastlið-
ið sumar.
Við geymdum okkur saman svo-
lítið á bak við heiminn, hópur
fólks og vorum að læra að takast á
við lífið, betur en okkur hefur tek-
izt hingað til.
Við manneskjurnar höfum
klúðrað heiminum svo, að hann
verður okkur um megn. Og oft
finnst okkur munstur umhverfis-
ins ekki gert fyrir þá viðkvæm-
ustu og fíngerðustu.
Elísabeth var ákaflega greind
og aðlaðandi og neistarnir af
kímnigáfu hennar yljuðu mér
oftsinnis þennan tíma.
Maður kynnist vel við svona að-
stæður; og ég er ákaflega þakklát
að hafa fundið Elísabethu. Og mér
og öðrum, sem dvöldu með henni í
sumar.er mikill harmur að dauða
hennar.
Ég sendi innilegar samúðar-
kveðjur til Svend Áge, barna og
móður.
Nú leiða hana góðir englar um
bjarta heima.
Nína Björk Árnadóttir
Maðurinn með ljáinn sést ekki
alltaf fyrir„Stundum finnst okkur
hann fullseint á ferð með að veita
líknina en oft kemur hann líka
sem boðflenna og tekur þá, sem
enn eru í fullu fjöri, njóta lífsins,
veita gleði, þjóna og líkna öðrum.
Svo fór nú, þegar Elísabeth P.
Malmberg var skyndilega kölluð á
braut á besta aldri.
Elísabeth var fædd þ. 7. apríl
1939, dóttir hjónanna Páls Helga-
sonar, tæknifræðings, sem oftast
var kenndur við vinnustað sinn,
Rafha, og Inger Helgason, kenn-
ara. Elísabeth ólst upp í Hafnar-
firði og tók gagnfræðapróf árið
1956. Síðan gekk hún í hjúkrun-
arskólann og tók lokapróf árið
1961. Síðan vann hún við hjúkrun-
arstörf á ýmsum stöðum hér
heima og einnig um skeið í Dan-
mörku. Nú síðast vann hún sem
bæjarhjúkrunarkona í Hafnar-
firði. Þann 28. desember 1963 gift-
ist Elísabeth fósturbróður mínum,
Svend Aage Malmberg, haffræð-
ingi og varð þeim hjónum þriggja
indælla barna auðið. Þau eru:
Ingileif, fædd 31. júlí 1964, Kristín
List, fædd 22. júlí 1966 og Páll
Jakob, fæddur 4. janúar 1969.
Guöbjörg Signý
Guðmundsdóttir
Asgarði - Minning
Fædd 13. júní 1901
Dáin 22. september 1981
Laugardaginn 3. október síð-
astliðinn var jarðsungin að Búr-
fellskirkju í Grímsnesi merkis-
konan Guðbjörg Guðmundsdóttir
frá Ásgarði.
Húrr' var fædd 13. júní árið 1901
að Ásgarði og þar dvaldist hún
ævi alla, sem varð áttatíu ár. Hún
andaðist í sjúkrahúsinu á Selfossi
22. september, en þar hafði hún
legið rúmföst á þriðja ár.
Guðbjörg var einbirni foreldra
sinna, Guðrúnar Gísiadóttur og
Guðmundar bónda Olafssonar, er
bjuggu allan sinn búskap í Ás-
garði. Guðrún Gísladóttir var
fædd í Ámundarkoti í Fljótshlíð
og dáin í Ásgarði 1956, 80 ára
gömul. Faðir hennar var Gísli
bóndi Ólafsson fæddur árið 1831 í
Traustholtshólma í Þjórsá og dá-
inn í Ásgarði árið 1914.
F’oreldrar hans voru hjónin
Olafur Jónsson og Guðrún Bjarna-
dóttir, er bjuggu þá í Traust-
holtshólma. Kona Gísla Ólafsson-
ar var Agnes Gísladóttir frá
Butru í F’ljótshlíð. Þau hjón
bjuggu um mörg ár í Ámundarkoti
og þar andaðist kona Gísla árið
1881, tæplega fertug að aldri. Ári
síðar flutti Gísli Ólafsson búferl-
um með börn sín út að Arnarholti
í Biskupstungum. Eigi bjó hann
þar nema um eitt ár, því að árið
1883 fluttist hann út í Grímsnes;
fékk hann þá til ábúðar Hólakotið,
en það var þá hjáleiga frá Klaust-
urhólum. Með Gísla fluttust þang-
að börn hans, Guðrún átta ára
(móðir Guðbjargar), Agnes átján
ára og Guðjón sautján ára, en
hann varð síðar lengi bóndi í Ás-
garði (eystribænum), dáinn 1944
78 ára gamall.
Föðurætt Guðbjargar dvaldist
og bjó í Ásgarði um tveggja alda
skeið. Var hún fjölmenn og allt
fram yfir síðustu aldamót löngum
þar í sveit nefnd Ásgarðsætt. Rek-
ur nú þessi látna kona langa lest
sinna ættmenna á þeim bæ.
í sem fæstum orðum má rekja
föðurætt Guðbjargar, þeirra er í
Ásgarði bjuggu, þannig: Faðir
hennar Guðmundur bóndi Ólafs-
son fæddur í Ásgarði 1870 og dá-
inn þar 1947. Faðir hans Ólafur
bóndi í Ásgarði fæddur 1856, dá-
inn á sama bæ árið 1908. Hann var
smiður góður bæði á tré og málm.
Ólafur var hálfbróðir Guðlaugs
sýslumanns og síðast bæjarfógeta
á Akureyri. Faðir þeirra bræðra
var Guðmundur bóndi í Ásgarði,
fæddur 1799 og dáinn á sama bæ
1872. Var hann hreppstjóri um
skeið og lengi sáttamaður (forlík-
unarmaður). Hann var ágætur
smiður á tré og alla málma, en
einkum var hann góður kopar-
smiður. Faðir Guðmundar Ólafur
bóndi í Ásgarði, en hann var sonur
Guðmundar bónda Magnússonar,
er flutti búferlum að Ásgarði um
1780. Var hann fæddur að Vatns-
holti í Grímsnesi, bjó þar um
skeið, svo í Gröf, en síðast í Ásg-
arði. Árið 1769 er hann í sóknar-
mannatali sagður hreppstjóri og
meðhjálpari, „vel lesandi og skikk-
anlegur maður“. — Lengra verður
þetta langfeðgatal ekki rakið hér,
þótt nánar sé kunnugt aftur og
margar hliðargreinar til ýmissa
átta, er meðal annars dvöldust og
bjuggu lengi í Grímsnesinu.
Ásgarðsmenn, en svo voru þeir
löngum nefndir, voru margir hér-
aðskunnir fyrr á tíð. Þeir voru
sumir skapmiklir greindarmenn,
er létu ójyarnan hlut sinn, þótt við
meiri háttar menn væri að etja.
Þeir voru fróðleiksmenn og marg-
ir bókavinir miklir, enda var í
Ásgarði lengi betri og meiri bóka-
kostur en á öðrum heimilum í
sveitinni. Þeir voru eins og áður
getur margir smiðir ágætir. Voru
lengi til eftir þá góðir smíðisgrip-
ir, t.d. kistur vandaðar mjög og
traustar, voru skrár og lamir á
þeim sumum hið mesta hagleiks-
verk, lyklarnir oftast með steyptu
koparhandfangi og skrautlegir.
Ein af þessum kistum er varðveitt
í Byggðasafni Árnessýslu.
Guðbjörg í Ásgarði, en svo var
hún löngum nefnd af öllum sem
þekktu hana nokkuð að ráði og
þeir voru margir, var kona gædd
góðum gáfum og miklum hæfileik-
um til líkama og sálar. Hún bar
með sér mikla persónu, svo að
hvar sem hún sást var eftir henni
tekið. Hún var strax í bernsku
mjög námfús til bókar og var
flestum unglingum fljótari að
læra þær námsgreinar, er þá voru
almennt kenndar í barnaskóla. En
beinni skólagöngu hennar var lok-
ið um fermingaraldur, eins og al-
mennt var þá um allan fjölda al-
þýðufólks í landinu. En eftir það
og frameftir ævi bætti hún lengi
við þekkingu sína með bóklestri og
öðrum menntum, er hún tileinkaði
sér. Minnið var lengi trútt og at-
hyglisgáfan skörp, ^ásamt ágætri
dómgreind. Hún varð því kona
fróð um marga hluti og víða
heima, fylgdist vel með því, sem
var að gerast bæði nær og fjær.
Fyrr á árum, þegar heilsan og
kraftarnir voru ekki farnir að bila,
þótti mörgum gott að ræða við
Guðbjörgu. Hún var orðhög í
bezta lagi, frásagnarhátturinn
skýr og oft var hún eftirminnilega
orðheppin. En þegar henni fannst
svo við eiga, gat hún verið meinleg
í tilsvörum, var það gömul ættar-
fylgja úr föðurætt hennar. Hún
hafði sínar fastmótuðu skoðanir á
hlutunum og kvikaði lítt frá þeim.
Trygglynd var hún og raungóð og
hjálpfús öllum í þörf. Örðtak
hennar var: „Fyrsta hjálpin er
alltaf bezt“. En henni var ekkert
um það gefið, að góðverkum henn-
ar væri á lofti haldið.
Þegar Guðbjörg var um sextán
ára gömul, dvaldist hún part úr
vetri á Búrfelli og lærði þar að
leika á hljóðfæri. Kennarinn var
Kristín Guðmundsdóttir, þá ung
stúlka, er hafði sjálf fyrir nokkru
lært á hljóðfæri. Mun hún hafa
verið fyrsti kirkjuorganistinn í
Búrfellskirkju. Síðar meir fór
Guðbjörg á organistanámskeið
hjá Páli ísólfssyni. Nokkru eftir
að hún hafði lært hjá Kristínu
Guðmundsdóttur, varð hún svo
organisti í Búrfellskirkju. Einnig
var hún um fjölda ára organisti í
Ulfljótsvatnskirku. Kirkjuorgan-
isti mun Guðbjörg hafa verið af og
til hátt í hálfa öld.
Á yngri árum dvaldist Guðbjörg
um nokkurt skeið hjá hinum
þekkta vefnaðar- og handavinnu-
kennara Karólínu Guðmundsdótt-
ur. Þar lærði hún allan algengan
vefnað. Þá kom bezt í ljós list-
hneigð hennar og hagleikur í allri
handavinnu. Hún óf bæði salon-
og krossvefnað og vönduð vegg-
teppi.
Árið 1930 var landssímastöð
sett upp í Ásgarði. Stöðvarstjór-
inn var Guðmundur Ólafsson, fað-
ir Guðbjargar. Hann annaðist
símavörzluna fyrsta áratuginn og
raunar fram undir að hann andað- t