Morgunblaðið - 19.01.1982, Page 27

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 19. JANÚAR 1982
31
75 ára í dag:
Sigurður E. Ólason
hæstaréttarlögmaður
Sigurður Ellert Ólason, hæsta-
réttarlögmaður, ér 75 ára í dag.
Hann er fæddur 19. janúar 1907 í
bland með „vondu fólki" að
Stakkhamri í Hnappadalssýslu.
Pilturinn þótti snemma bráðger
til orðs og æðis og því stefndi leið
hans til bóknáms og lauk hann
stúdentsprófi frá Menntaskólan-
um í Reykjavík vorið 1928 og emb-
ættisprófi í lögfræði frá Háskóla
íslands árið 1933.
Sigurður er maður hlédrægur
og sérvitur. Hefur hann ómögu-
lega viljað af því vita að sín væri
minnst á afmælisdögum og tekist
að hindra það fyrir 5 árum og 15
árum. Nú verður ekki lengur und-
an vikist og fæ ég sjálfsagt bágt
fyrir þessi skrif.
Þegar ég hóf lögfræðistörf fyrir
rúmlega 15 árum stóð Sigurður á
sextugu. Leiðir okkar lágu fljót-
lega saman í réttarsalnum, stund-
um þegar við vorum samherjar,
hann flutti mál fyir ríkissjóð, en
ég fyrir borgarsjóð en þessum
opinberu aðilum er oft stefnt sam-
an eða sem gagnstæðingar, þegar
hann sótti eða varði mál borgar-
anna, sem talið var að hefðu haft
órétt af stjórnsýslu borgarinnar.
Sigurður tók ástfóstri við mig,
nýgræðinginn, og lagði mér lífs-
reglurnar. Hann var mér í senn
vinur, kennari og ráðgjafi. Eg á
því fóstra skuld að gjalda. Lítil
afborgun er löngu gjaldfallin og
greiðist hér með þessum línu, sem
ætlað er að heiðra þennan lær-
dómsmann og höfðingja sem nú
situr á friðarstóli.
Vart verður.tölu komið á allan
þann fjölda dómsmála, sem Sig-
urður hefur farið með fyrir ríkis-
sjóð, opinberar stofnanir og ein-
staklinga. Hann hefur stundað
lögmannsstörf með sóma og sann í
tæp 50 ár. Hann varð að lúta lög-
um um hámarksaldur opinberra
starfsmanna sjötugur og hvarf þá
úr þjónustu ríkisins, en rekur enn
málflutningsskrifstofu sína og
sýnir ekki á sér fararsnið úr hópi
starfandi lögmanna: Hann er næst
elstur starfandi lögmanna, en
elstur er Ólafur Þorgrímsson, hrl.,
sem er 79 ára. Það er þó varla að
marka hann því að hann er af-
komandi Fjalla-Eyvindar, eins og
sumir aðrir.
Sigurður var snemma bráðger
og raunar undrabarn. Það er sögð
af því saga, að þegar hann var 10
ára fékk hann að hlýða á, þegar
séra Árni Þórarinsson var að upp-
fræða væntanleg fermingarbörn.
Þar kom á staðinn Jón biskup
Helgason og kynnti sér þekkingu
fræðanna, sem reyndist afleit. Þá
var leiddur fram Sigurður Ólason,
sem þuldi kverið svoað segja orð-
rétt fyrir biskupi.
í skóla gerðist Sigurður mikill
félagsmálamaður og áhugamaður
um stjórnmál. Hann var, ásamt
bekkjarbræðrum sínum, stofnandi
Orators, félags laganema, og í
fyrstu stjórn félagsins, e.t.v. for-
maður, en þetta er ekki ljóst af
fyrstu fundargerðarbók félagsins.
Þar er þó að finna fjörlegar lýs-
ingar á fundum, þar sem tókust
oft á Sigurður og Gunnar Thor-
oddsen m.a. um pólitik. Sigurður
stóð þá rétt vinstra megin við
miðju og fylgdi FVamsóknar-
flokknum að málum. Var hann í
fararbroddi ungra framsóknar-
í ÞESSARI viku, alþjóðlegu
bænavikunni, verða haldnar
samkirkjulegar helgistundir
og bænastundir í kapellu St.
Jósefssystra í Hafnarfirði.
Hefjast þær kl. 20.30 öll
manna á þessum ólguárum flokks-
ins.
Hann var formaður stúdenta-
ráðs Háskóla íslands 1932—’33 og
formaður Stúdentafélags Reykja-
víkur 1938—’39, en þá stóð það
gamla félag á timamótum og hafði
ekki starfað í nokkur ár. Þá
endurreisti Sigurður félagið með
glæsibrag.
Síðar hneigðist Sigurður til
fylgis við Bændaflokkinn við
klofning hans frá Framsóknar-
flokknum á sínum tíma og veitti
hann m.a. skólabróður sínum
Gunnari Thoroddsen fylgi í al-
þingiskosningunum 1942, þegar
hann fór fyrst fram á Snæfells-
nesi, en Sigurður hafði sjálfur ver-
ið frambjóðandi Bændaflokksins
þar í kosningum 1937.
Að loknu lögfræðiprófi varð
Sigurður fulltrúi hjá ríkisféhirði,
en þá var Þorsteinn Briem fjár-
málaráðherra. Síðan var Sigurður
settur fulltrúi í fjármálaráðuneyt-
inu 1939 og skipaður 1941. Frá því
var hann lögmaður og lögfræði-
ráðunautur ríkissjóðs, þar til
hann lét af því embætti fyrir 5
árum.
Hann hefur þó haldið áfram
málflutningi fyrir ríkissjóð og
flutti m.a. nú fyrir áramótin hið
umfangsmikla mál um eignarrétt
að Landmannaafrétti. Sigurður
hefur jafnframt rekið eigin lög-
mannsstofu í Reykjavík frá 1935,
en hæstaréttarlögmaður varð
hann 1941. Framan af sinnti Sig-
urður talsvert sakamálum. Síð-
ustu árin hefur hann unnið mikið
starf í mörgum málum um eign-
arrétt og nýtingarétt að afréttar-
löndum og er Landmannaafrétt-
armálið þar merkur áfangi. Hefur
Hæstiréttur í því máli vísað þess-
um málum til löggjafans, að því er
virðist.
Eftir lok Bændaflokksins fór
hann „heim í heiðardalinn" og
hefur líklega fylgt Framsóknar-
flokknum að málum síðan. Hann
var tilnefndur af Framsóknar-
flokknum í landsnefnd lýðveldis-
kosninganna vorið 1944. Starf
nefndarinnar þótti með eindæm-
um árangursríkt. Síðan mun
stjórnmálaáhugi Sigurðar hafa
dofnað og hefi ég ekki heyrt hann
brjóta upp á stjórnmálaviðræðum.
Mikið og náið samstarf var með
þeim Eysteini Jónssyni og gagn-
kvæmt traust.
Þótt það hafi verið hlutskipti
hans að flytja málstað hins opin-
bera oft gegn einstaklingum, sem
hafa átt í vök að verjast, þá er
samúð hans með þeim, sem minna
mega sín rík og réttlætiskenndin
brennandi. Þetta kemur mjög
fram í málflutningi hans fyrir ein-
staklinginn og eru miklir kostir
góðs lögmanns.
Sigurður er mikill áhugamaður
og fræðimaður um sögu lands og
þjóðar og hefur ritað margt um
slík efni. Þekktar eru greinar hans
í jólablað Tímans um árabil um
þessi efni. Eftir hann er bókin Yf-
ir alda haf, sem kom út 1964 og í
handriti tilbúnu til prentunar er
bókin Hnigin öld.
Af greinum hans nefni ég sér-
staklega grein um Bólu-Hjálmar,
sem birtist fyrir nokkrum árum í
jólablaði Tímans. Sigurður tók sér
það fyrir hendur að sýna fram á
sakleysi Bólu-Hjálmars af áburði
kvöld vikunnar. Fulltrúar
kaþólsku og lúthersku
kirkjudeildanna, aðventista
og hvítasunnumanna
standa að þessum helgi-
stundum.
\f
um sauðaþjófnað. Honum var
þetta slíkt hjartans mál, að hann
lét mig lofa því að taka mál þetta
upp, ef hann kæmi því ekki sjálfur
í verk.
Af einhverjum ástæðum hefur
Sigurður ekki ritað um lögfræði,
þótt þekking og ritleikni sé ærin,
en trúlega er það af sérvisku.
Mörg dómskjöl frá Sigurði eru þó
ágætustu lögfræðigreinar. Hann
reifar oft málin frá mörgum hlið-
um og á að hafa sagt eitt sinn,
þegar hann hafði sett fram nokk-
uð margar málsástæður: „Það er
aldrei að vita á hvaða flugu dóm-
arinn stekkur." Stíll Sigurðar í
málflutningi er þung undiralda.
Hann ávítaði mig eitt sinn fyrir
það að vera of sigurviss í mál-
flutningi og þjarma að gagnaðila.
Ef maður hefur sterka stöðu í
máli á að beita hógværð, sagði
Sigurður, því að sigurvissan hefur
öfug áhrif á dómarann.
Skemmtilegt er að fara með Sig-
urði í málaferli út á land. Hann er
slíkur hafsjór af fróðleik, að
ómerkar þúfur í alfaraleið verða
manni minnisstæðar. Það er t.d.
minnisstætt, að aka með Sigurði
austur fyrir fjall, þegar hann ekur
eftir miðjum vegi á hvíta strikinu,
að troða í pípuna með höndunum,
sem jafnframt halda um stýrið,
hann er að segja gamlar sögur, en
um leið að skoða hól, sem ekið hef-
ur verið framhjá, en mjólkurbíl-
arnir á Selfossi þjóta framhjá á
leið í bæinn. Þá reynir mikið á
meðreiðarsveininn. Sigurður er
þjóðsaga í lifanda lífi og eru sögur
af honum legíó, merkilegar og
skemmtilegar, en hann er gam-
ansamur maður. Hann er mjög
músíkalskur og leikur bæði á fiðlu
og saxofón af mikilli list og hjart-
ans lyst.
Árið 1939 var hann í Kaup-
mannahöfn og fór að leiði Jónasar
Hallgrímssonar. í viðræðum við
kirkjugarðsvörðinn kom fram, að
grafhelgi þess, sem þar hvíldi efst-
ur var nýlega útrunninn. Sigurður
gerði strax legkaup, þegar Sveinn
Björnsson, þá sendiherra, vildi
ekki sinna málinu. Hann fram-
seldi ríkinu síðar réttinn að leið-
inu á nafnverði og stofnaðist
þannig réttur til þess að grafa upp
beinin. í ævisögu Gunnars Ólafs-
sonar segir, að Sigurður muni ekki
hafa tapað á þessum viðskiptum
en þetta er rógur, sem stafaði af
því, að Gunnar hafði farið halloka
fyrir Sigurði í málaferlum.
Árið 1961—’62 sat Sigurður í
ÞÚ AUGLÝSIR UM
ALLT LAND ÞEGAR
ÞÚ AUGLÝSIR í
MORGUNBLAÐINU
\K.LVSI\G \
SIMINN ER:
22480
Samkirkjulegar helgi-
stundir í Hafnarfirði
nefnd til þess að vinna að endur-
heimt íslenskra handrita úr er-
lendum söfnum. Hann var sæmd-
ur riddarakrossi íslensku fálka-
orðunnar 1945 fyrir störf sín
vegna lýðveldiskosninganna.
Margt fleira má hér rekja um
hinn aldna heiðursmann, sem enn
er ungur í anda og sprækur sem
lamb í haga, en mál er að linni.
Það verður gert við síðara tilefni,
ef guð leyfir.
Jón E. Ragnarsson.
„Kjallið hrím á brúnum ber,
barid af gjósli veðra.“
Þegar ég kom strákur að norðan
fyrst til Reykjavíkur sá ég tíðum
sprangandi um Austurstræti
hnarreistan ungan mann, sem
stakk nokkuð í stúf við kreppu-
beygðan almúgann. Þar var á ferð
Sigurður Ólason, landsþekktur
málflutningsmaður, og fóru sögur
af vopnfimi hans, jafnt í réttarsöl-
um sem á gleðifundum.
Tólf árum síðar kynntist ég
manninum fyrst persónulega, á
fundi í Lögmannafélagi íslands,
þar sem hann beitti óspart snilli-
gáfu sinni til spaugisemi, krydd-
aðri kaldhæðnum athugasemdum
og hnýfilyrðum, er sannarlega
héldu mönnum vakandi og kom
þeim síðar til að velta fyrir sér,
hvert hann hefði eiginlega verið
að fara.
Hæstaréttarlögmaðurinn Sig-
urður Ólason er enn með færustu
skylmingamönnum hérlendis á
vettvangi dómsmála. Aldurinn og
reynslan hafa hert eggjarnar í
traustum lagvopnum orðsins, og
þekkingin orðið víðfeðmari og yf-
irgripsmeiri. Hólmgangan marg-
endurtekna í munnlegum mál-
flutningi er honum því léttari en
ýmsum yngri og kvikulli lög-
mönnum.
Saga er til um það, hvernig Sig-
urði skaut „inn í ættir landsins”,
er hreppstjóradóttirin unga frá
Skeggsstöðum í Svartárdal í
Húnavatnssýslu, í móðurætt frá
Flatatungu í Skagafirði, var á leið
með öðrum útflytjendum til Vest-
urheims, en varð svo hastarlega
sjúk við Snæfellsnes, að skipstjór-
inn skutlaði henni í land með þeim
afleiðingum, sem ekki varð við
ráðið, að oddvitinn Óli Jón Jóns-
son á Stakkhamri kynntist Þór-
unni Ingibjörgu Sigurðardóttur,
13 árum yngri en hann, og dreng-
urinn Sigurður Ellert fæddist 19.
janúar 1907.
„Hann var alinn upp í sveit,
efnilegur þótti,“ eins og seinna var
um hann kveðið, lauk stúdents-
prófi frá menntaskóla og síðar
lögfræðiprófi með láði frá Há-
skóla íslands árið 1933. Starfsfer-
ill hans hjá stjórnarráði sem full-
trúi fjármálaráðuneytis var lang-
ur og farsæll, en jafnhliða stund-
aði hann lögmannsstörf og ávallt
síðan, og þar er orðstír hans mik-
ill.
Sökum harðdrægni og glögg-
skyggni er Sigurður Ólason ekkert
óskahnoss, sem andstæðingur í
dómsmáli, eins og gefur að skilja.
En fáir lögmenn eru honum
fróðari, skemmtilegri í viðræðu og
þjóðlegri í meðferð sagna og kviðl-
inga, svona „utan réttar", eins og
við köllum það. Fyrir þau kynni er
mikið að þakka frá okkar hendi,
sem erum nokkuð yngri, svo og
fyrir æfinguna við að varast öll
tilbrigði kunnáttumannsins, þegar
alvara starfsins er uppi á teningn-
um.
Þróttmikil og glæsileg eigin-
kona Sigurðar Ólasonar, Unnur
Kolbeinsdóttir kennari, bjó
mannvænlegum börnum þeirra,
sex að tölu, hið besta uppeldi, svo
sem frami þeirra sýnir og sannar.
Eg óska Sigurði allra heilla með
aldursáfangann.
I'áll S. 1‘álsson.
NÝJUNG — NÝJUNG
Dr. Jan Engelsson
hefur sjálfur reynt
„Létt & Mett“ og
misst 9 kíló
á einum mánuði.
Sendum gegn
póstkröfu.
Óska hér með eftir að
mér verði sendar ..... stk. dósir af
duftinu „Létt & Mett“. Verð per.
dós kr. 40.- .... stk. Dósir með
próteintöflum á kr......stk. + burð-
argjald.
Nafn ..........................................
Heimilisfang ..................................
Klippið út augl. og sendið til S. Jónsdóttur, Háteigsvegi 26,
Reykjavík.
Allar upplýsingar veittar í símum
15483 og 15030.
Nú geta allir, sem þurfa
og vilja,
farið að grenna sig
Hér er um fljótvirka og áhrifaríka að-
ferð að ræða, sem skaöar ekki
líkamann. Aögeröin byggir á dufti og
töflum, sem innihalda öll steinefni og
vitamín, sem líkaminn þarfnast.
Þaö er mjög auövelt aö lifa á dufti nú
og töflum sjö daga samfleytt og létt-
ast um fimm kiló.
Duftið, sem heitir
„Létt & Mett“
er blandaö úti te, kaffi,
svaladrykk, buljong — eða það sem
hver og einn telur bezt (súrmjólk,
léttmjólk eða saft). Milli mála er töfl-
urnar notaöar, en þær eru mjög pró-
teinríkar. Þessa megrunaraðferð má
einnig nota á rólegri hátt — t.d. með
því að sleppa einni máltíö á dag. Fyrir
þá, sem vilja losna viö allt að 10 kíló,
er þetta mjög þægileg aðferð og kem-
ur í veg fyrir hörgulsjúkdóma.
J