Morgunblaðið - 31.01.1982, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 31. JANÚAR 1982
Ráðstefna um
atvinnumál á
Norðurlandi
DAGANA 5. og 6. febrúar nk. verður
halrtin ráðstefna um atvinnumál á
Norðurlanrti á vegum Fjórðungs-
sambands Norðlendinga í samvinnu
við aðila vinnumarkaðarins. Hún
verður halrtin í Félagsmiðstöðinni í
Lundarskóla á Akureyri og hefst
klukkan 20 5. febrúar og daginn eft-
ir byrjar fundur klukkan 10.
Dagskráin hefst með átta stutt-
um framsöguerindum um ástand
atvinnumála í fjórðungnum í dag.
Verða þar kynntar niðurstöður at-
vinnumálakönnunar Fjórðungs-
sambands Norðlendinga, niður-
stöður rannsóknar, sem gerð hefur
verið á vegum Kjararannsóknar-
nefndar, einnig verða erindi um
þörfina á nýjum atvinnutækifær-
um á Norðurlandi og erindi um
atvinnuleysisskráningu í fjórð-
ungnum. Þá munu fulltrúar aðila
vinnumarkaðarins skýra frá við-
horfum sínum til stöðu atvinnu-
málanna.
Síðari dagur ráðstefnunnar
hefst með þrem erindum um nýj-
ungar sem ætla má að aukið geti
fjölbreytni í atvinnulífinu. Kynnt-
ur verður þáttur iðnhönnunar í
framleiðslu, sagt frá nýjungum í
fiskiðnaði og fjallað um úrvinnslu
úr áli.
Pallborðsumræður verða síðan
með þátttöku þeirra sem fram-
sögu höfðu daginn áður. Bjarni
Aðalgeirsson, bæjarstjóri á Húsa-
vík, formaður Fjórðungssam-
bandsins, setur ráðstefnuna og
slítur henni, en fundarstjóri
ráðstefnunnar verður Helgi M.
Bergs, bæjarstjóri á Akureyri,
varaformaður sambandsins.
Samtök herstöðva-
andstæðinga:
Mótmæla
ákvörðun utan-
ríkisráðherra
KFTIRFARANDI ályktun var einróma
samþykkt á fundi miðnefndar Samtaka
herstöóvaandstæðinga fimmtudaginn 21.
janúar 1982.
„Utanríkisráðherra hefur upp á sitt
eindæmi gefið hernaðaryfirvöldum á
Miðnesheiði leyfi fyrir sitt leyti til að
hefja framkvæmdir við byggingu olíu-
birgðastöðvar í Helguvík. I þessu leyfi
felst meðal annars bygging olíutanka,
sköpun hafnaraðstöðu til löndunar
olíu, gerð lagna til Keflavíkurflugvall-
ar og uppsetning girðinga umhverfis
fyrirhugað athafnasvæði.
Miðnefnd Samtaka herstöðvaand-
stæðinga mótmælir harðlega þessari
ákvörðun utanríkisráðherra. Ljóst er
að í henni felst stórfellt afsal á landi
til hernaðarafnota þar sem grunnur
er lagöur fyrir stóraukin hernaðar-
umsvif.
I þessu sambandi má minna á eftir-
farandi:
1. Samkvæmt núgildandi aðalskipu-
lagi Keflavíkurbæjar er Helguvík
skipulögð sem framtíðarbygg-
ingarland Keflavíkur.
2. Landsvæði þetta virðist ennfremur
eini staðurinn á Reykjanesi þar
sem meiri háttar uppbygging iðn-
aðar kemur til álita vegna óvenju
hagstæðra hafnarskilyrða.
3. Hér er ekki um að ræða neina lausn
á þeirri mengunarhættu sem felst í
núverandi olíugeymum og má hér
benda á þá hættu sem felst í því að
landa olíu frá bauju.
4. Með ákvörðun um olíustöð í Helgu-
vík er endanlega mörkuð sú stefna
að atvinnuuppbygging á Suðurnesj-
um skuli tengjast vígbúnaðarupp-
byggingu herstöðvarinnar þar eð
þessi útfærsla kemur í veg fyrir
önnur not á þessu landsvæði.
Miðnefnd Samtaka herstöðvaand-
stæðinga telur það siðleysi að íslensk
stjórnvöld skuli stefna að því að taka
æ meiri þátt í hrunadansi hernaðar-
veldanna í stað þess að leggja lóð sitt
á vogarskálina fyrir afvopnun og
friði."
1 húsi skálds
við Ijóðagerð; það kom út eftir mig
Ijóðabók á áttræðisafmælinu. Ég
hef aldrei haft tíma til ljóðagerðar
fyrr en nú. Það er svo erfitt, skal
ég segja þér, að vera prósaskáld —
og ég hef nú aldrei haft mikið
vinnuþrek. Ég var með róman í
smíðum en hætti við hann. Hafði
ekki þrek til þess, það er svoddan
þrældómur að skrifa róman. Mað-
ur missir þrek þegar maður kemst
á þennan aldur og þau eru ekki
mörg skáldin sem skrifa framyfir
áttrætt. Ég veit ekkert skáld eins
duglegt og Hagalín. Á miðjum ní-
ræðisaldri skrifar hann eins og
ungur maður. Hann er berserkur,
Hagalín. Halldór er líka mesti
þjarkur.
Fln hvernig er þín heilsa,
Kristmann?
Ég hef aldrei haft góða heilsu —
svo mér bregður að því leytinu
ekkert við ellina. Ég var með
berkla í átta ár, þegar ég var ungl-
ingur og rétt dauður úr þeim nátt-
úrulega — en það batnaði eftir að
ég kom til Noregs.
Það er nú ekki að sjá á þér öldr-
uðum, að þú hafðir verið heilsu-
veill.
Já, ég er furðanlega brattur. Ég
held það sé mikið af því, að ég er
ekkert smeykur við þetta. Ekkert
smeykur við dauðann, sko. Ég er
alveg laus við það að vera hrædd-
ur við dauðann, eins og margt fólk
er. Alveg laus við það. Ég hef nátt-
úrulega ýmsa kvilla sem fylgja ell-
inni — en mér þykir gaman að
lifa. Ég á sex ágætar dætur, sem
allar eru mjög góðar við mig. Þær
yngstu eru 6 og 8 ára. Hjá þeim
dvel ég einn dag í viku og það er
ákaflega skemmtilegt. En okkar á
milli sagt, þá hef ég eiginlega enga
tilfinningu fyrir því að vera gam-
all. Mér fannst ég miklu eldri, þeg-
ar ég var fimmtugur. Samt nenni
ég ekki lengur að rífast — mér
finnst ég orðinn of gamall til þess.
Ég hafði gaman af því að rífast
hér fyrrum, en ekki lengur.
Ekki einu sinni við kommún-
ista?
Nei, ekki einu sinni við þá.
Það hefur verið stormasamt í
lífi Kristmanns Guðmundssonar
frá því hann kom heim til íslands
snemma á fjórða áratugnum eftir
sextán vetra útivist. Sér hann eft-
ir því að hafa snúið heim?
Nei, ég hafði svo mikla heimþrá.
Ég fór með ráðnum huga til ís-
Iands og iðrast þess aldrei. Mig
langaði til að skrifa íslensku —
sem er glæsilegust tungumála.
Það er nú búið að skemma norsk-
una svo mikið. Það er rétt svo að
barnabörnin mín úti í Noregi
skilji bækurnar mínar og var ég
þó talinn skrifa góða norsku. En
þetta er orðið svona. Ungt fólk í
Noregi og skólagengið skilur ekki
lengur Hamsun, Undset eða
Björnson. Það er þessari bölvaðri
samnorsku að kenna.
Kynntistu Hamsun?
Ég hitti Hamsun líklega þrisvar
sinnum. Hann var þá orðinn gam-
all og heyrði illa. Ákaflega mynd-
arlegur maður og höfðinglegur.
Nei, ég kynntist honum ekkert að
ráði, en ég þekkti börnin hans vel
og hef ennþá samband við Tore,
son hans. Hann er vel þekktur
listmálari úti í Noregi. Arin
þekkti ég líka, hann er bóndi á
Nörhoim, og eldri stelpuna Sess-
elju. Skemmtileg börn og lifandi.
En báðir strákarnir voru bendlað-
ir við nasisma í stríðinu og fengu
nú að kenna á því. Raunar barðist
Arild á austurvígstöðvunum, en
held þeir bræður hafi aldrei verið
neinir nasistar. Þeir fylgdu bara
föður sínum að málum. Þau voru
ákaflega miklir vinir föður síns öll
börnin.
Kristmann býr í ágætri íbúð á
Hrafnistu í Hafnarfirði. Þar hefur
Hann baðherbergi og eldhúsað-
stöðu og góða stofu fyrir einn.
Ég kann vel við mig hér, segir
hann. Ég er ekki lengur maður til
að lifa daglegu lífi uppá eigin
spýtur. Það er prýðilegt að dvelja
hér á Hrafnistu, ég fæ góða þjón-
ustu og svo er stutt í bæinn.
En hér er enginn garður?
Nei, það er enginn garður hér —
og mér finnst gott að minnast þess
að ég átti þennan fallega garð í
Hveragerði. Það var jurtagarður
og hann var fyrst og fremst til-
raunagarður og jurtir úr honum
eru komnar útum allt land. Ég sé
það víða í Reykjavík.
Að endingu, Kristmann; Þú ert
ekki á biðiisbuxunum þessa dag-
ana?
Nei, fjárakornið, það held ég
ekki.
J.F.Á.
Kristmann Guðmundsson býður
gestum uppá rauðvínsglas og
vindil.
Mér hefur alttaf þótt gott í
staupinu, segir hann: Ekki að
drekka mig fullan, heldur finnast
mér fyrstu áhrifin best. Og líf
mitt hefur nú verið þannig, að það
hefur jafnan verið áfengi í kring-
um mig. Svo reyki ég pípu, mér
þykir gott að reykja pípu, en ekki
oní mig. Ég hef aldrei gert það. Og
ég hef aldrei haft áhuga á því að
verða fullur. Það hef ég aldrei
haft, nei.
I stofu Kristmanns eru margar
bækur á einum veggnum — en þó
segist hann hafa selt og gefið
12.500 bindi frá því hann kom frá
Noregi. Stundum fyrir mat. Á
móti bókaveggnum hangir mál-
verk eitt sérkennilegt.
Já, ég málaði þessa mynd eitt
sinn, ég hafði gaman af því að
mála. Var einu sinni kvæntur
konu sem var flink að mála. Hún
reyndi nú að segja mér til og ég
hef málað nokkrar myndir um
dagana. Þa;r skástu eru hjá dætr-
um mínum. Eg hef stúderað svo-
lítið málaralist — en bara sem
amatör, segir Kristmann og band-
ar frá sér hendinni.
Hann kveikir sér í pípu.
Hvað ertu gamall, lagsmaðu.,
spyr hann í miðjum þeim klíðum.
Tvítugur.
Það er andskoti erfitt að vera
tvítugur, segir Kristmann: Það er
að segja það var erfitt í þá tíð
þegar ég var tvítugur. Það var
ólíkt því sem nú er, en ég slapp til
Noregs, sem betur fer.
Og Kristmann rifjar upp þau ár,
þegar hann hélt félaus til Noregs
að gerast rithöfundur og kunni
ekki orð í norsku. Hann segist
hafa verið rithöfundur frá fimm
ára aldri. Skyldi hann enn vera
að?
Nei, þetta er orðið lítið sem ekk-
ert. Ég er nú orðinn áttræður og
þreklítill til vinnu. Ég hef verið að
snudda í því að laga það sem ég
hef gert fyrir endurútgáfu. Það
eru þegar komin út átta bindi og
fjögur til viðbótar eru frágengin
frá minni hendi. Þegar þau eru
komin út er ég ánægður. Ég hef
skrifað miklu meira, það eru orðin
heil ósköp sem ég hef skrifað, en
ég hef valið það úr sem mér finnst
skást og vil að sé haldið á lofti.
Hver var vinnudagur þinn fyrr-
um?
I Noregi vann ég helst á kvöld-
um og frameftir nóttu. Og ennþá
sofna ég ekki fyrr en um tvöleytið.
Sef þá frameftir á morgnana.
Uppköstin gerði ég jafnan á kvöld-
in og næturna en hreinskrifaði á
daginn. En núorðið dunda ég helst
Kristmann við bókaskápinn sem hefur að geyma eintak af öllum hans bókum á yfir þrjátíu tungumálum — en
skáldverk Kristmanns Guðmundssonar hafa verið þýdd á nær 40 tungur.
KRISTMANN