Morgunblaðið - 08.04.1982, Qupperneq 5

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 8. APRÍL 1982
53
land og svo voru það þessir árs-
tíðabundnu fólksflutningar. Upp
úr áramótunum fór alltaf mikið af
mönnum úr sveitum til sjós í ver-
búðir hingað og þangað og svoleið-
is var það alveg fram á stríðsárin.
Þessu fólki ók maður úr sveitinni
á haustin út í sjávarplássin og svo
aftur í sveitina úr sjávarplássun-
um þegar vertíð var lokið. Þá var
oft mikil kátína í fólki. Fjör og
læti. Svo fór mikið af kaupafólki
úr bænum í sveitina á sumrin og
kom aftur í bæinn á haustin.
Þannig var keyrslan mest öll
bundin við árstíðir. En svo voru
það tveir þrír mánuðir sem liðu án
þess að maður keyrði nokkurn
skapaðan hlut. Og ekki má gleyma
því að maður keyrði fólk mikið á
sveitaböll."
Er þér einhver farþegi minn-
isstæður öðrum fremur?
„Ekki get ég nú sagt það. Oft
keyrði maður þó Kjarval í Svína-
hraun milli Lögbergs og Kolvið-
arhóls. Þá var karlinn að mála.
Mér þótti gaman að Kjarval, hann
var alltaf skrafhreyfinn kallinn,
en þótti skrýtinn. Það er ekki
hægt að lýsa því hvernig, það
þekktu það allir."
Fer út í hópferðir
En svo hættir þú að keyra milli
Flóans og Reykjavíkur.
„Það var 1943 sem ég hætti því.
Þá eignaðist ég rútubíl, 26 manna
Ford árgerð ’41, og fór út í hóp-
ferðaakstur út um allt land.
Ég man sérstaklega eftir 30
daga ferðinni með honum Páli
Arasyni, en það var hringferð um
landið og ég held að það sé einhver
skemmtilegasta ferð sem ég hef
farið. Þá ókum við frá Reykjavík
og norður og síðan austur og suður
og loks að Jökulsá á Breiðamerk-
ursandi. Við ókum yfir Horna-
fjarðarfljót fyrir neðan Bjarnar-
nes. Það er um fimm kílómetra
breitt með smáeyju í miðju, að
vísu, en annars eins og hafsjór.
Vaðið var markað stikum og gætti
maður þess að fylgja þeim ná-
kvæmlega til að lenda ekki í sand-
bleytu. Einu sinni fórum við í
Kringilsárrana og þá samdi Jón
heitinn á Möðruvöllum og skrifaði
leiðarlýsingu handa okkur, hið
skrautlegasta og merkilegasta
plagg, einskonar vegabréf og var
ekki hægt að hugsa sér gleggri eða
áreiðanlegri leiðarvísi. Hann var
merkilegur maður og ógleyman-
legur, Jón í Möðrudal."
Helstu breytingar frá þú byrj-
aðir að aka milli Reykjavíkur og
Flóans.
„Því er náttúrulega ekki líkj-
andi saman ástandinu nú og þegar
ég var að byrja með áætlun í Fló-
ann. Fyrir það fyrsta eru vegirnir
núna hreinar perlur frá því sem
áður var og jafnvel verstu vegir nú
hafa sennilega þótt vera þeir
bestu sem menn rákust á í dentíð.
Og nú eru komnar brýr yfir flestar
þær ár sem keyra þarf yfir.
Stemmningin hefur líka breyst
mikið. Nú er fólkið löngu hætt að
syngja í áætlunarferðunum og
ekki er manni lengur boðinn sop-
inn.“
I»etta hefur verið
mjög fjörugt
Þú myndir fara í þetta aftur ef
þú værir ungur í dag.
„Já, hvers vegna ekki. Þetta hef-
ur verið mjög fjörugt. Það var
reyndar miklu fjörugra í þá daga,
þegar maður var að byrja að
keyra, en mér þykir það hafa verið
gaman að keyra fram á þennan
dag,“ segir Bjarni í Túni, Guð-
mundsson og ber eld að pípu-
hausnum. Bjarni hefur tvö síðustu
árin, eftir að hann hætti með hóp-
ferðirnar, verið að keyra hér og
þar og hitt og þetta, eins og upp að
Hrauneyjafossi með mat eða upp
á Keflavíkurflugvöll til íslenskra
aðalverktaka.
Hvenær ætlar þú að hætta að
keyra?
„Það er ómögulegt að reikna það
út. Meðan maður hefur góða
heilsu og getur skrölt þetta, þá
ætti þetta allt að vera í góðu lagi,“
segir hann og blæs frá sér stórum
reyk. — ai.
Fyrstu bifreiðalög
á íslandi:
1. gr.
Bifreið nefnist í lögum þessum hver sá vagn, sem er knúinn áfram með aflvél í
vagninum sjálfum, og ætlaður til að flytja fólk eða varning. Lögin ná ekki til
vagna, sem renna á spori, eða eru notaðir eingöngu af slökkviliði.
2. gr.
Stjórnarráðið getur, eftir að hafa leitað álits hlutaðeigandi sýslunefndar eða
bæjarstjórnar, takmarkað eða bannað umferð bifreiða á vegum eða vegaköflum
með öllu, eða um tiltekinn tíma, ef slik umferð álítzt hættuleg eða til sérlegra
óþæginda fyrir aðra umferð.
3. gr.
Bifreiðar skulu svo gerðar, að þær geti farið eftir kröppum bugðum og auðvelt sé
að snúa þeim. Sé bifreið þyngri en 350 kg., skal aflvélin geta knúið hana aftur á bak
sem áfram. Ekki má nota breiðari bifreið en svo, að mesta breidd utanmáls sé 1.75
metrar: Þó getur Stjórnarráðið veitt undan þágu frá þessu að því er sérstaka
vegarkafla snertir.
Á hverri bifreið skal vera:
1. Tvennir hemlar svo sterkir, að með hvorum þeirra megi stöðva vagninn innan
tveggja vagnlengda, þó hann renni með fullum hraða (35 km), og umbúnaður,
sem varni því, að vagninn geti runnið forbrekkis, ef annar hvor hemillinn orkar
ekki.
2. Horn til þess að gefa hljóðmerki.
3. Ennfremur þegar dimmt er:
a. Tvö tendruð ljósker, sitt á hvorri hlið bifreiðarinnar framantil, og í sömu
hæð sem lýsa svo, að ökumaður sjái að minnsta kosti 12 metra fram á veginn.
b. Eitt Ijós, sem ber skæra birtu á merki vagnsins.
Stjórnarráðið getur með reglugerð sett nánari ákvæði um gerð bifreiða, þar
á meðal sérstaklega um þyngd þeirra.
4. gr.
Sérhver bifreiðareigandi skal senda lögreglustjóranum í því umdæmi, sem hann
er búsettur í, tilkynningu um bifreið sína, áður en hún er tekin til notkunar. Skal
lögreglustjóri síðan láta fara fram skoðun á vagninum, og greiðir vagneigandinn
kostnaðinn við skoðunina. Ef vagninn samkvæmt skoðuninni fullnægir ákvæðum
þessara laga og þeirra reglugerða, sem settar verða samkvæmt þeim, skal lög-
reglustjóri skrásetja vagninn og afhenda eiganda merki, sem setja skal aftan á
vagninn, og ekki má taka af honum meðan hann er notaður. Verði eigendaskifti að
bifreið, skal bæði hinn fyrri og hinn nýi eigandi tafarlaust tilkynna það lögreglu-
stjóra. Flytjizt bifreiðareigandi búferlum úr einu lögsagnarumdæmi í annað með
bifreið sína, skal hann senda tilkynningu um flutninginn til lögreglustjóra beggja
umdæmanna. Skal lögreglustjóri lögsagnarumdæmis þess, er hann flyzt í, ákveða
merki það, sem bifreið hans þá skal hafa, og afhenda honum það.
Lögreglustjóri getur, hvenær sem ástæða er til, látið fara fram nýja skoðun á
bifreið á kostnað eiganda, og komi þá í Ijós, að hún fullnægi ekki lengur ákvæðum
laga og reglugerða, getur hann bannað notkun bifreiðarinnar, og tekið merkið af
henni.
U-* í ' '■ mv-
r'
0£us£tr/eíni
nr. 2
Jyrir éjreidarstjára
•iu
OTi\fn öA-ttrnanns.
(*4artn M fjfirfiprpeJirÁ*
uy <ir:
/fifZ
Ofetrnt/t •
fj/Cid Jbv/
JuffnoHjir ififyrdum ftcim Jynr <¥-
retdars/Jórn, sem seft eru i 3 yr. foya 2
nóvfr. /911 um nothun é'tfreiifa oy i
s/affid í rxy fuyjörcj um ftifreiifur
oy próf fyrir ftfeidarsijóru fá 26'
aprif /915, er fonum mec) frjefi Jyesstt
feimifad acf stýra fifetcJ.
'>> 's .
ffóyi ryfusþ&teeff* i JfffO
VT
rr/fi/cr??
r.V '<?• »

,
(fkuskírtcini nr z i P.cvkinrik
• •
Okumaður bifreiðar skal gefa merki með horni
sínu í tæka tíð, þegar hætt er við árekstri
Lög nr. 21/1914 — um notkun bifreiða
5. gr.
Enginn má stýra bifreið, nema hann sé fullra 21 árs að aldri og hafi ökuskírteini
frá lögreglustjóra, sem heimilar honum að stýra bifreið.
Til þess að öðlast slíkt ökuskírteini, verður hlutaðeigandi að sýna vottorð frá
lækni um að hann hafi fulla sjón, og vottorð valinkunnra manna um að hann sé
áreiðanlegur og samvizkusamur. Ennfremur verður hann að standast próf, sam-
kvæmt ákvæðum, er stjórnarráðið setur með reglugerð: þó má í þeirri reglugerð
ákveða að sá þurfi ekki að taka próf, sem hefir skírteini frá erlendum stjórnarvöld-
um.
Lögreglustjóri getur svift hvern þann ökuskírteini um tiltekinn tíma eða fyrir
fullt og allt, sem er dæmdur í refsingu fyrir brot á lögum þessum eða reglugerðum
þeim, sem settar verða samkvæmt þeim, og sömuleiðis hvern þann, sem álitið er að
hafi ekki lengur þá eiginleika, er útheimtast til þess að fá ökuskírteini.
6. gr.
Ökuhraðann skal ávallt tempra svo, að komizt verði hjá slysum og ekki sé
trufluð umferðin.
í kaupstöðum, kauptúnum og ámóta þéttbýli má ökuhraðinn aldrei verða meiri
en 15 km á klukkustund, nema Stjórnarráðið hafi leyft meiri hraða eftir tillögum
hlutaðeigandi bæjar- eða sveitarstjórnar. Utan þessara staða má hraðinn vera
meiri ef næg útsýn er yfir veginn og ökumaður samt sem áður getur fullnægt
öllum skyldum sínum, þó aldrei meiri en 35 km á klukkustund. í dimmu má
hraðinn aldrei vera meiri en 15 km á klukkustund.
Þar sem ökumaður sér ekki langt fram á veginn í kröppum bugum, við vegamót
eða gatnamót, þar sem vegurinn er sleipur og þar sem mikil umferð er, má ekki
aka hraðar en svo, að stöðva megi vagninn þegar í stað. Sé for á veginum, skal aka
svo gætilega, að ekki slettist á aðra vegfarendur.
7. gr.
Ef bifreið mætir vegfarendum, skal hún halda sér vinstra megin á veginum.
Bifreiðin skal þegar nema staðar, ef sá sem hún mætir gefur merki, eða ökumaður
sér að hestur hræðist eða verður órór, og skal hann gera það, sem í hans valdi
stendur, til þess að hestarnir komist fram hjá bifreiðinni án þess að fælast. Sömu
varúðar skal bifreiðarstjóri gæta, er hann vill fara fram fyrir vegfarendur, sem
eru á undan honum, en þá skal bifreiðin vera hægra megin á veginum. Hins vegar
skulu vegfarendur jafnan víkja úr vegi fyrir bifreiðum sem öðrum vögnum, og
aldrei tefja för þeirra að óþörfu.
Ef bifreið mætir vögnum eða vegfarendum á þeim stað, þar sem vegurinn er svo
mjór að hvorugir komist fram hjá öðrum, skal bifreiðin aka til baka og nema
staðar þar sem hinir komast fram hjá henni.
Ef ferðamenn með hlaðna vagna hafa neyðzt til að víkja út af vegi fyrir bifreið,
skal bifreiðarstjóri veita liðsinni sitt, ef þörf gerist, til að koma vögnunum aftur á
veginn.
8. gr.
Ókumaður bifreiöar skal gefa merki með horni sínu í tæka tíð, þegar hætt er við
árekstri. Hann skal þegar í stað hætta að gefa hljóðmerki, ef hestar hræðast eða
verða óróir, og ekki má hann gefa hljóðmerki um leið og bifreiöin fer fram hjá
hestum á veginum.
9. gr.
Ef slys vill til, sem stafar af eða stendur í sambandi við notkun bifreiðar, skal
ökumaður þegar nema staðar, skýra frá nafni sínu og heimilisfangi og hjálpa þeim,
er slasazt hefir, ef þörf gerist.
10. gr.
Óski útlendingur að nota um stuttan tíma bifreið, sem hann hefir með sér frá
útlöndum, getur lögreglustjóri í því lögsagnarumdæmi, þar sem hann fyrst vill
nota vagninn, veitt honum tímabundið leyfi til þess að nota bifreiðina, þó ekki
lengur en 3 mánuði, með skilyrðum þeim, er þurfa þykir til þess að ná tilgangi
þessara laga. Leyfi þetta getur lögreglustjórinn í hverju því lögsagnarumdæmi,
sem bifreiðin er notuð í, afturkallað ef honum þykir ástæða til.
11. gr.
Tvíhjóla bifreiðir og þær þrihjóla, sem ætlaðar eru einum manni, þurfa ekki að
hafa nema einn sterkan hemil og eitt skært ljós í dimmu (sbr. 3. gr.)
12. gr.
Brot gegn lögum þessum og gegn reglugerðum þeim, er samkvæmt þeim verða
settar, varðar sektum frá 10— 500 kr., nema þyngri hegning liggi við eftir öðrum
lögum.
13. gr.
Hljótist slys eða tjón af notkun bifreiðar, annað hvort beinlínis af akstri hennar
eða af því að hestur vegfaranda fælist, eða á annan svipaðan hátt, er sá, sem ber
ábyrgð á bifreiðinni, skaðabótaskyldur, nema sá, sem fyrir slysinu eða tjóninu
varð, eða einhver þriðji maður, hafi orðið valdur að slysinu eða tjóninu af ásettu
ráði eða með vítaverðri óvarkárni, eða uppvíst verður að slysið hlaut að vilja til,
þrátt fyrir þá aðgæzlu og varkárni, sem ökumanni er skylt að gæta.
Framanskráð regla gildir þó ekki um slys eða tjón á fólki eða varningi, sem
bifreiðin flytur, nema ræða sé um bifreið, sem er til nota fyrir almenning gegn
borgun. Að öðru leyti fer um skaðabótaskyldu fyrir slík slys eða tjón eftir almenn-
um reglum.
14. gr.
Eigandi bifreiðar ber ábyrgð á henni og er skaðabótaskyldur samkvæmt 13. gr.
Noti maður bifreið annars manns í heimildarleysi færist skaðabótaskylda eigand-
ans yfir á notandann.
15. gr.
Með framangreindum ákvæðum um skaðabótaskyldu er ekki skertur neinn sá
réttur til skaðabóta, sem leiðir af almennum reglum.
Eftir þessu eiga allir hlutaðeigendur sér að hegða.
Gefið á Amelíuborg, 2. nóvember 1914. Undir vorri konunglegu hendi og innsigli,
Christian R.
(L. S.)
Siy. Eyyerz.