Morgunblaðið - 08.04.1982, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 8. APRÍL 1982
65
ishátíðina 1930 á Þingvöllum voru
í flestum heimahéruðum samkom-
ur. Ég fór margar slíkar ferðir
með fólk, til dæmis allt norður í
Hegranes. Og oft fór maður á
þessum árum suður á Hvítár-
bakka, þar sem var samkomustað-
ur, og oft héraðsmót með miklu
fjölmenni.
— Sjáðu til, segir Guðmundur.
Það kom svo mikil hreyfing á
þjóðina á alþingishátíðarárinu
1930. Þá byrjuðu samgöngur yfir
Kaldadal til Þingvalla. Kaldidalur
var ekki verri en annað, því hann
var gróðurlaus og fast undir. Slóð-
in var rudd 1929. Þá var 1930 líka
verið að ryðja í Hvalfirði og var
vegurinn eitthvað opinn. Strax
eftir að Hvítárbrúin var opnuð
1927 hafði Þorkell í Borgarnesi
verið fljótur til og ók suður yfir
Hálsana og suður að Hvalfirði. En
fyrsti maður, sem ég þekkti og fór
fyrir Hvalfjörð, var Jón Þor-
björnsson. Sjálfur tók ég meira-
próf hjá Jóni Óiafssyni og ók 1931
á þessum leiðum eftir því sem
hægt var. Hvítárbrúin var að vísu
komin, en vegurinn fyrir Hafnar-
fjall var ekki fær fyrr en 1932. En
ég man eftir ferð að norðan suður
yfir Hálsa að Hvalfirði með ein-
hverja útgerðarmenn frá Djúpu-
vík, sem höfðu meðferðis svo mik-
ið dót, að ég var fenginn til að
fylgja þeim eftir á vörubílnum.
Ékið var að Kalastaðakoti, þar
sem ferjað var yfir Hvalfjörðinn.
Þetta fyrsta ár, sem ég keyrði, var
almenningur farinn að tala um að
brúa Hvalfjörð. Ahugi á því er því
ekki nýr. Svo mikið þótti liggja á
að koma brú þarna yfir, að ég ók
Hannesi Arnórssyni, mælinga-
manni, sem var að mæla fyrir vegi
að hugsanlegu brúarstæði. Enn
hafa allir áhuga á slíkri brú yfir
Hvalfjörð, svo mér fyndist ekki
ofverkið okkar að koma því í
framkvæmd með ríkisskulda-
bréfalánum, nú þegar fyrstu bréf-
in eru að koma til útborgunar eftir
10 ár og hafa gefist svona vel. Þeg-
ar gefin voru út fyrstu bréfin
vegna vegarins yfir Skeiðarár-
sand, þá ákvað ég að vera með, sló
mér 100 þúsund krónur til þess.
Þetta getum við vel gert nú til að
fá brú yfir Hvalfjörð.
Flott að hafa bíl
með símaflokkum
— Það er sjálfsagt rétt, Guð-
mundur. En hvernig vegnaði þér
nú með nýja bílinn eftir 1930?
— Ég var nokkuð mikið með
símamönnum og fór að brjótast
ýmsar nýjar leiðir. Strax 1931 fór
ég að vera með bílinn hér fyrir
sunnan, ók til dæmis salti í Sand-
gerði á einni vetrarvertíð. Eftir að
hreyfing komst á umferðina norð-
ur, var alltaf sótt fast að vorinu að
fá bíl strax eftir vertíðarlok 10.
maí og þegar skólafólkið fór að
koma heim. Þá var um að gera að
komast snemma norður yfir
Holtavörðuheiði. Ég var með
Fordinn með boddíi, og ég man
eftir því að ein 3 ár var ég með
fyrsta bíl, sem fór norður yfir að
vorinu og þótti tíðindum sæta.
— Þá voru að koma til ýmsir
harðduglegir menn í samgöngum
norður. Páll Sigurðsson, sem var
sonur Sigurðar búnaðarmála-
stjóra og þá kenndur við Hóla, var
Tveir af fyratu bilum Quðmundar Jónaaaonar, Ford HU3 og HU 15, Chovrolot aom hann koypti. Myndin or
tokin 1932.
Til vinatri: Ekið yfir Qoitá ( „Litla Ford“, á loið frá Kalmanatungu 1944. Til haagri: f þoaaari forð fór
Guðmundur moð aomont frá Roykjavfk um gamla Þingvallavoginn til Hvammatanga. Aftan á hofur hann lítiö
boddí moð einum bokk og avo ftutningarými fyrir aftan. Hór or hann íAlmannagjá.
Mokaður af hliðarhallinn (ekafli við Daaldalaak á Holtavðrðuhoiði.
HU3 moð nýtt þjóðhátíðarboddf. Á myndinni, aom tokin er á Hvamma-
tanga má ajá hvornig þoaai boddí voru, moð bokkjum fyrir farþoga og
biaajum á hliðum.
byrjaður og líka Pétur Guð-
mundsson frá Vatni. Pétur Og
Páll, eins og þeir voru alltaf kall-
aðir, byggðu 10 manna kassabíla
með rimlagrindum aftan á og þeir
bílar voru miklu duglegri en þeir
sem minni voru. Þetta voru miklir
dugnaðarmenn og fóru nokkuð
reglubundnar ferðir frá Reykjavík
um Kaldadal og norður. Svo tók
Bogi Guðlaugsson í Borgarnesi
upp ferðir úr Borgarfirði um
Kaldadal og rak þær svo til fyrir-
myndar var. En ég varð lausari
við þessa farþegaflutninga, því ég
átti aðeins boddí á bílinn og þau
voru að falla út. Voru bara fyrir
ferðir heimafólks. Síðan kom
Kristján á Akureyri með 20
manna bíl í fólksflutningana og
Steindór úr Reykjavík var líka
kominn með bíla á norðurleið, og
hörð samkeppni.
— Þú sagðist hafa verið lengi
viðloðandi símavinnu. Segðu frá
því.
— Það mun hafa verið sumarið
1931 að ég lenti í því af tilviljun að
hjálpa Geir Zoega, vegamála-
stjóra, þegar hann sat fastur með
bíl sinn R-8 á Hrútafjarðarhálsi.
Ég kom þar á Fordinum og dró
hann upp. Vegamálastjóri vildi
endilega borga mér fyrir þetra 10
kr., sem ég vildi ekki taka við. Það
var svo 1932 að hann hringdi til
mín og bað mig um að aka snjóbíl,
sem Vegagerðin átti. Hún hafði
fengið fjóra Citroen-snjóbíla, og
einn átti að vera í förum yfir
Holtavörðuheiði að vetrinum,
milli Fornahvamms og Staðar í
Hrútafirði. Björn Jónasson í Mið-
firði var búinn að vera eitthvað
með þennan snjóbíl. Þetta voru
ákaflega seinfærir bílar, en haldið
svona í þá vegna póstflutninganna
yfir veturinn. I þeim átti að vera
rúm fyrir 10 farþega í hliðarsæt-
um, en fólk var með mikið drasl
með sér og þeir alls ekki nægilega
sterkir í þessa flutninga. Þeir voi*u
því alltaf að bila og fara út af
beltunum, svo oft fór sólarhring-
urinn í þetta. Síðar umbyggði
Vegagerðin þessa bíla, setti í þá
stærri mótora. Þá gengu þeir
furðuvel. En ég var kominn í sam-
band við símann. Haustið 1934 var
ég fluttur alfarið til Reykjavíkur.
Það sumar lenti ég í símavinnu.
Var með nýjan Chevrolet-bíl, sem
ég hafði fengið til Hvammstanga
með skipi og í uppskipunarbáti í
land. Veltum bátnum á hliðina og
ókum bílnum úr honum á plönkum
í land. Það var ákaflega kalt vor
og Holtavörðuheiðin ófær þegar
ferðamannastraumurinn kom.
Áætlunarbílar Kristjáns komust
ekki norður yfir í 3 vikur vegna
snjóa. Svo ég fór þá margar ferðir
norður á Sauðárkrók.
— Um sumarið var ég svo með
símaflokki í Dalasýslu og ók mikið
um vegleysur í Chevrolet-bílnum.
Flutti mannskapinn og eitthvað af
staurum, þar sem það var hægt. í
Dölunum var maður með hesta,
sem drógu líka staura. En frá veg-
inum og upp í brekkurnar báru
mennirnir staurana á sjálfum sér.
Staurarnir voru dreyptir tjöru og
þeir urðu svartir af henni og náðu
ekki tjörunni af hálsinum á sér.
En enginn kvartaði. Maður vann
við það sem þurfti.
— Var það þá sem þú braust
fyrstur á bíl fyrir Klofning?
— Já, 1934 var verið að leggja
línuna frá Staðarfelli að Skarði,
en þar var enginn vegur og mikið
af grjóthálsum. Kristján Björnæs,
norski verkstjórinn, trúði á bílinn.
Þótti dýrt að fá hesta. Svo ég gat
fengið allt sem ég vildi, dugleg-
ustu mennina til að hjálpa mér og
dínamít til að sprengja okkur gegn
um grjótásana. Harastaðaklifið
var t.d. mikið torleiði. Um haustið
vorum við komnir út að Hnjúki,
þegar haustbleyturnar byrjuðu.
Þá snjóaði fyrir norðan, svo að bíl-
ar festust þar í september, en
fyrir sunnan var eilíf rigning. Það
var tveggja stunda gangur frá
Skarði að Hnjúki, þar sem bíllinn
var, og við gengum daglega heim í
tjöldin án þess að fá laun. Ég var
með bílinn þegar það var hægt, en
vann annars aðra vinnu. Þá var
það nýjung og þótti flott að síma-
flokkar hefðu með sér bíl. í síma-
vinnunni var mikið af skólapilt-
um. Menntamönnum var á þessum
árum hjálpað um símavinnu og
vegavinnu, svo þeir gætu haldið
áfram námi. Um helgar ók ég
strákunum á böll í sveitinni. Sex
af þeim, sem með okkur voru,
klæddust þá jafnan nasistabún-
ingum með borða á öxlunum og
slógu um sig á samkomum. Þarna
voru ákaflega greindir og
skemmtilegir strákar, skáld og
húmoristar.
í •ímavinnu ( Dölum 1934. Við boddíbíl Guðmundar atanda •kólapiltar,
sem voru ( a(mavinnuflokknum: Jón Aöila, Bjðrn Siguröaaon, Óakar
Siguröaaon, Aöaiatainn Jóhannaaon, Jón Björnsaon, Axel Helgason og
Gunnar Skaftaaon.
Boriö grjót ( gjá, til að komast
yfir. Myndin er takin við Norðl-
ingafljót.
Símamenn í Námaskarði 1936.