Morgunblaðið - 08.07.1982, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 8. JÚLÍ 1982
„Varð iindrandi þegar
ég sá öll trén hérna“
og þótti hvort tvéggja gott. Verst
að skyr skuli ekki vera framleitt
í Indiana."
— Er eitthvað sem hefur
komið þér sérstaklega á óvart?
„Áður en ég fór hingað, sá ég
mynd frá íslensku safari. Þar
sáust engin tré. Þess vegna varð
ég undrandi, þegar ég sá öll trén
hérna. Annað, sem kom mér á
óvart, eru öll börnin sem eru lát-
L'ndanfarinn mánuð hefur verið stödd hér á landi á vegum Kvenfélaga-
samhands íslands kona frá Indiana i Bandaríkjunum. Hún heitir Kmily
Shireman og er hér sem fulltrúi fyrir Indiana Extension Homemakers Ass-
ociation, IEHA, sem er deild þessara samtaka í Indiana, en samtökin eru
starfandi í öllum fylkjum Bandarikjanna. Dvöl hennar hér er til að endur-
gjalda dvöl Margrétar S. Einarsdóttur, en hún var í Bandaríkjunum árið
1980 á vegum þessara samtaka.
Emily Shireman
Shireman var í tilefni þessa
innt eftir því, hvers eðlis starf-
semi þessara samtaka, sem hún
er hér fulltrúi fyrir, væru.
„Kjarni þessara samtaka er
fræðsla," sagði Emily Shireman.
„Til þeirra var í upphafi stofnað
til að ná til fólks í dreifbýli, en
nú er fólk í þéttbýli ekki síður
þátttakendur. Það voru ríki,
fylki og sýsla, sem átti frum-
kvæðið að þessum samtökum, og
eru þau í nánum tengslum við
háskólann í hinum ólíku fylkj-
um. Ráðnir voru sérstakir ráð-
unautar, sem aðstoðuðu fólk og
komu fræðslu á framfæri til
þess. Það eru húsmæður sem eru
í þessum samtökum, því ætlunin
var að ná til heimilanna með
þessari fræðslu.
Skipulagið er þannig, að
smæstu einingarnar eru klúbbar
með 12—14 konum hver. Sérhver
klúbbur felur einhverjum einum,
í hvert skipti, að kynna sér eitt-
hvert málefni, sem hann svo
fræðir hina klúbbfélagana um.
Mikið af fræðslunni er um alls
konar heimilisverk, t.d. hvernig
eigi að sjá um heimili og hagnýt
atriði í því sambandi. Klúbbarn-
ir hafa samtök sín á milli í
hverri hinna 92 sýslna Indiana.
Sýslunum er skipt niður í 10
svæði og mynda fulltrúar þeirra
fylkisráð, sem fer með yfirstjórn
samtakanna í fylkinu.
Mín reynsla er sú, að þetta
hjálpi konum mjög mikið, efli
sjálfstraust þeirra, svo þær
koma sér og sínum hæfileikum
frekar á framfæri. Ég veit það
með sjálfa mig, ég gæti ekki ver-
ið hér nú nema vegna þess að ég
er búin að fá þjálfun og venjast
félagsstörfum vegna þátttöku
minnar í þessum samtökum.
I Indiana erum við með erlent
„prógram“. Sérhver kona borgar
10 sent og annað hvert ár bjóð-
um við til okkar fólki frá ein-
hverju landi. Þetta borgar farið
og við höfum það á heimilum
okkar. Þannig kom Margrét í
heimsókn til okkar. Við höfðum
samband við ACWW (Associ-
ated Country Women of the
World) og óskuðum eftir ís-
lenskri konu í heimsókn, og
fengum Margréti. Næst ætlum
við að fá konu frá Hollandi."
— Hver var ástæðan fyrir því
að þið óskuðuð eftir konu frá Is-
landi?
„Okkur fannst við bara ekki
þekkja Island eins og við vildum.
Við höfum ávallt fengið konur
frá löndum sem lítt eru þekkt."
— Hvers vegna varst þú fyrir
valinu að verða send hingað?
„Við vorum 31 sem sóttumst
eftir að koma hingað. Nefnd
fækkaði okkur niður í 6, og við
þessar 6 vorum yfirheyrðar af
fjórum dómurum, sem tóku end-
anlegu ákvörðunina. Mér var
mjög í mun að fara. Þetta er í
fyrsta skipti sem ég fer til út-
landa og ég ætlaði varla að trúa
því, þegar ég varð fyrir valinu."
„Þegar ég kem heim aftur, á
ég að halda fyrirlestra um veru
mína hérna. Það er kvöð, sem
fylgdi því að fara hingað, að ég
héldi tvo fyrirlestra á hverju
hinna tíu svæða sem samtökun-
um í Indiana er skipt niður í.
Sjálfsagt verður óskað eftir því
að ég haldi fyrirlestra víðar. Ég
er búin að taka yfir 700 myndir,
sem ég á eftir að flokka niður
eftir efni. Auk þess hefur mér
áskotnast ýmislegt hérna, sem
getur hjálpað mér við fyrir-
lestrahaldið, enda er ég búin að
fara um alit land. Þau eru orðin
14 heimilin sem ég hef dvalist á,
á sumum oftar en einu sinni og
alls staðar hef ég notið mikillar
gestrisni, móttökurnar verið
frábærar.
Ég hafði dálitlar áhyggjur af
tungumálinu í upphafi, en ég hef
komist að því, að flestar konur
hérna skortir frekar sjálfs-
traustið en þekkinguna til að
tala ensku. Þegar við höfum ver-
ið að tala saman tvær og tvær,
hefur það gengið ágætlega, en í
fjölmenni hafa þær oft ekki vilj-
að tala neitt."
— Og hvert er svo álit þitt á
landinu og íbúum þess, eftir að
hafa dvalist hér þennan tíma?
„Blaðamaður á Akureyri
spurði mig hins sama, og bað
mig að segja álit mitt í einni
setningu. Ég sagði: Þið eruð með
fólk hér, sem er mjög stolt af
landinu og það ekki að ófyrir-
synju. Þið eigið mjög fallegt land
hérna, og alls staðar sér maður
ný heimili rísa. Það er mjög
gleðilegt. í Indiana er eiginlega
um stöðnun að ræða hvað þetta
snertir.
Ég hef kunnað vel við matinn
hérna, bæði borðað svið og skyr
in sofa hérna úti undir beru
lofti. Þetta þekkist ekki í Indi-
ana. Sumrin eru of heit, en það
væri hægt á veturna. Ég á lítið
barnabarn og ég ætla að stinga
upp á að það sé látið sofa úti, því
ég er þess fullviss að þau hafa
mjög gott af þessu."
Anna S. Snæbjörnsdóttir sveitarstjóri:
Eg geng til þessa starfs, sem ábyrgur einstakl-
ingur en ekki eingöngu af því ég er kona
Kftir kosningarnar 26. júní sl. hafa tvær konur verið ráðnar í stöðu
sveitarstjóra og munu þær vera fyrstu konurnar sem því starfi gegna hér á
landi. Hreppsnefnd Bessastaðahrepps hélt sinn fyrsta fund 27. júní og réði þá
Önnu Snæbjörnsdóttur sveitarstjóra og tveimur dögum síðar réði hrepps-
nefnd Fellahrepps á Fljótsdalshéraði Svölu Eggertsdóttur í stöðu sveitar-
stjóra.
Blaðamaður Mbl. heimsótti Önnu Snæbjörnsdóttur á skrifstofu Bessa-
staðahrepps í Bjarnastaðaskóla og fyrst var spurt um aldur og uppruna.
„Ég er fædd í Reykjavík 1939,“
sagði Anna, „og ólst þar upp til 15
ára aldurs. Þá fluttu foreldrar
mínir út á Seltjarnarnes, þar sem
ég bjó næstu árin, en fluttist aftur
til Reykjavíkur og settist þar að
þegar ég giftist Kristjáni Birgi
Kristjánssyni, manni mínum.
Sumarið 1966 réðum við okkur
hjónin í vinnu norður í Mý-
vatnssveit og líkaði okkur svo vel,
að við ákváðum að flytja norður
næsta vor, og í þeirri yndisfögru
sveit bjuggum við í þrjú ár. Þegar
við fluttumst aftur suður felldum
við okkur ekki almennilega við
borgarysinn, langaði aftur í fá-
mennið. Við völdum Álftanesið,
fluttum hingað 1974 og sjáum ekki
eftir því, hér er gott að búa. Álfta-
nesið varð fyrir valinu, því hér
þekktum við til, enda faðir minn
fæddur hér og uppalinn."
— Hvaða afskipti hafðir þú af
félagsmálum áður en þú gafst kost
á þér til hreppsnefndar?
„Eftir að ég flutti hingað gekk
ég fljótlega í kvenfélagið, var þar í
stjórn í 4 ár. Það er athyglisvert
og ánægjulegt að í ekki fjölmenn-
ari byggð en hér er, eða innan við
600 manns, eru um 90 konur í
kvenfélaginu. Það gefur konunum
gott tækifæri til að kynnast og
taka þátt í félagslífinu. Ég hef
starfað fyrir Líknarsjóð Bessa-
staðahrepps og er vörslumaður
hans. Sjóðurinn var stofnaður
1941 með 1.000 gkr. dánargjöf til
styrktar sjúkum og bágstöddum.
Þessir peningar lágu óhreyfðir
inni á bankabók þar til 1978 er
sjóðurinn var endurvakinn með
hjálp kvenfélagskvenna og þá var
þessi höfðinglega gjöf frá 1941
orðin að 3.932 gkr. með vöxtum. Sl.
4 ár starfaði ég í félagsmálaráði
og frá 1979 í sóknarnefnd, auk
þess var ég annar varamaður í
hreppsnefnd á síðasta kjörtíma-
bili, þó það reyndi aldrei á mig.
Frá því í vetur hefur fólk verið að
skemmta sér við að syngja í blönd-
uðum kór. Við hjónin tókum þátt í
því. Kórinn kom fram í fyrsta sinn
opinberlega 17. júní og sungum við
ættjarðarlög í kirkjunni."
— Hvernig gengur að samrýma
félagsstörf og heimilishald?
„Það gengur ljómandi vel, enda
hjálpumst við hjónin að við heim-
ilishaldið. Við eigum einn upp-
kominn son sem býr í Hafnarfirði.
Hann á tvö börn sem koma oft í
heimsókn. Ég hef alltaf unnið fullt
starf utan heimilis. Félagsstörfin
hef ég unnið í mínum frístundum
og haft mikla ánægju af. Þau gefa
manni gott tækifæri til að kynn-
ast hinum ýmsu þáttum mannlífs-
ins.“
— Þú ert fyrsta konan sem er
ráðin í stöðu sveitarstjóra hér á
landi. Finnst þér þú vera að vinna
brautryðj andastarf ?
„Ég hef nú lítið hugsað út í þá
hlið málsins. Persónulega finnst
mér það ekki, en það má vera. Ég
hef það á tilfinningunni að öðrum
finnist það og kannski eiga áhrif
þessa eftir að koma í ljós annars
staðar."
— Hvernig finnst þér íslensk
kvennabarátta standa í dag?
„I eðli sínu eru konur yfirleitt
hlédrægari en karlmenn þegar
kemur að því að kllifa metorða-
ðtigann. Konur verða fyrst og
fremst að treysta sjálfum sér og
hopa ekki af hólmi þegar til þeirra
er leitað. Margar konur treysta
sér ekki til að taka að sér ábyrgð-
arstöður vegna heimilisaðstæðna,
finnst það of mikið álag. Persónu-
lega þarf ég ekki að kvarta yfir því
að hafa ekki fengið mín tækifæri.
En það fer ekki fram hjá neinum
að í mörgum tilfellum eru konur
sniðgengnar í embættisveitingum,
jafnvel þótt þær hafi bæði mennt-
un til að bera og lengri starfs-
reynslu en karlmenn og því þarf
að hreyta.
Við lifum á miklum breytinga-
tímum og verðum að reyna að að-
laga okkur þessum breytingum.
Þetta tekur tíma og gerist ekki á
einum degi.“
— Ert þú hlynnt sérstöku
kvennaframboði?
„Nei, ég er ekki hlynnt því. Að
vísu hafa konur átt erfitt upp-
dráttar innan stjórnmálaflokk-
anna og hafa ekki átt jafn greiðan
aðgang að ýmsum málaflokkum og
karlmenn, en til þess að ná þar
árangri verða þær að standa sam-
an og hafa aðstæður til að sinna
þeim verkefnum sem því fylgir og
þá þurfa þær ekki að vera með
sérstakt kvennaframboð. Konur
og karlar eiga að vinna saman að
lausn mála og í mörgum tilfellum
eiga konur ekki síður stuðning
karla en kvenna.
Þó má vera að þetta eigi rétt á
sér. Ég hef ekki starfað í stjórn-
máiaflokki sjálf og er því kannski
ekki dómbær á það.“
— Hvaða mál eru það sem þú
hefur fyrst og fremst áhuga á að
vinna að sem sveitarstjóri?
„Það er ýmislegt á döfinni í ört
vaxandi byggð og mörg mál sem
fyrrverandi hreppsnefnd hefur
verið að vinna að. Við munum
taka við þar sem frá var horfið.
Nýi skólinn okkar er orðinn of
lítill og nú er verið að smíða fær-
anlega kennslustofu, sem á að af-
hendast um miðjan ágúst. Skóla-
málin hafa forgang. Bygging
íþróttahúss með félagsaðstöðu er í
athugun. í því sambandi þarf að