Morgunblaðið - 29.08.1982, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 29. ÁGÚST 1982
63
Eldej úr vestri. Eias og sji má er hreiður viö hreidur í eynni, enda jiir hundrað þúsund fugla byggd.
Súla bjá unga sínum, en hann er ekki tilbúinn til hafs fyrr en allur dúnn er
horfinn.
ar, en súlan verpir í 20 ár eftir að
hún er orðin kynþroska, 5 ára
gömul. Alls voru merktir á sjö-
unda hundrað súluungar og er það
heimsmet á einum stað á einum
degi.
Það er stórkostlegt að heim-
sækja þessa sérstæðu eyju, en
slíkur er áburðurinn uppi á eynni
að það vex ekki stingandi strá þar,
gúanóið er svo mikið og menn
verða að gæta þess hvar þeir stíga
niður, því ella er hætt við að menn
gangi í for upp á miðjan legg.
Lyktin í súlubyggðinni er svo
sterk, að fiskimjölsverksmiðja
sem keflvískar húsmæður myndu
kvarta yfir á háu tónunum, er að-
eins eins og vasaútgáfa af ilmin-
um sem leikur um kolla Eldeyjar.
Hins vegar hrósuðum við happi
yfir því að það var gjóla við brún-
ir, en allt venzt þetta ef menn eru
jákvæðir.
Byggðin í Eldey er eins þétt og
súlubyggð getur verið og má segja
að eyjan sé alsetin, enda situr
fuglinn svo þétt að brúnin getur
verið kögruð af stélum fuglanna
allt um kring þegar lítið flug er á
drottningu Atlantshafsins í Eldey.
Úr lofti séð virðist Eldey svo til
slétt að ofan, en kollur eyjarinnar
skiptist í fjölmarga reiti og
slakka, eins konar gilskorninga
sem hver hefur sinn halla. Súlu-
byggðin skiptist því í marga reiti
þótt um eitt súlubæli og samfellt
sé að ræða. Á nibbum og hryggj-
um sitja drottningarnar síðan og
bugta sig og beygja, sýna listir
sínar, skylmast, dansa, blaka
vængjum, reigja háls, munda sig
til ástaleikja, venja unga sína, og
svo framvegis, en súlan hefur ein-
hvern litskrúðugasta persónuleika
allra fugla.
Það var farið að iíða á kvöld
þegar lokið var við að merkja á
sjötta hundrað súluunga, skera
tugi úr höftum, taka mörg hundr-
uð ljósmyndir og filma í kvikmynd
fyrir sjónvarpið. Þrátt fyrir ítar-
lega leit fannst enginn gróður
uppi á Eldey og er það í rauninni
einkennilegt þar sem svo margir
fuglar búa. En svo er súluskítur-
inn magnaður að upplagi að engin
jurt þolir nábýlið. Hins vegar er
urmull af skordýrum á bælunum,
en við vorum nú lítið spennt fyrir
þeim í þetta skiptið.
Niðurferðin gekk hægt og síg-
andi, nibbu af nibbu, polki í berg-
inu, og mannskapurinn mjakaðist
aftur niður á flánna þar sem Trani
í Görn beið hinn rólegasti. Hópur
af sel, bæði útsel og landsel, hafði
dólað daglangt á klöppunum, en
þeim þótti vissara að koma sér til
hafs þegar þessir óvæntu gestir
nálguðust.
Það var lúadautt við Steðjann
og slíkt er sjaldgæft við Eldey.
Þetta var því eins glerfínt og frek-
ast varð á kosið, eins og Súlli á
Saltabergi, Hlöðver Johnsen,
orðaði það, en hann var þarna að
heimsækja Eldey eftir liðlega 40
ár frá því að hann steig þar síðast
á brúnir. Hlöðver er hinn spræk-
asti fjallamaður þótt kominn sé á
sjötugs aldur, en hann ásamt
Hjálmari R. Bárðarsyni voru ald-
ursforsetarnir í leiðangrinum.
Enn blakti islenzki fáninn við
hún hjá Júlla og Rögnu á Bryndísi,
þau höfðu flaggað þegar fyrsti
maðurinn var kominn á brún. Það
var traust. Og ekki leið á löngu
þar til Trani hafði tiplað ölduna
létt með mannskapinn um borð í
móðurskipin tvö. Þá roðaði kvöld-
sólin þessa perlu íslands, eitt
stærsta hreiður í heimi þar sem
mikið er spjallað og mikið þrefað í
dagsins önn, þar sem fuglamálið
ræður ríkjum, en engin verðbólga
hefur náð að skjóta upp kollinum.
I vestri seig sól og gæsahópur
rásaði í oddaflugi á æfingu fyrir
haustið, en í Eldey gekk lífið sinn
vanagang. Ótrúlega mikill hluti af
ungunum var ekki gerður eins og
sagt er á veiðimannamáli um
skerlinginn, unga sem enn er
verulega dúnaður og því ófær til
flugs á hafið. Líklega hefur aðeins
um 15% af ungunum verið gerður
fugl, en til þess að hann fljúgi til
hafs þarf móðirin að svelta hann
um tíma. Þá loks kemur að því að
hann tekur til sinna ráða. Þannig
hefur hver tegund sinn stíl í lífs-
baráttunni. Það er annaðhvort að
duga eða drepast og það er einmitt
það eftirsóknarverða við stað ein
og Eldey, að kynnast því hvernig
þessi stórkostlega fuglabyggð lifir
lífi sínu. Það er ekki aðeins skóli
fyrir hvern einn mann að klífa það
berg sem ver Eldey, það er ekk'
síður skóli að verða vitni að því
lifríki sem Eldey er og þar á væn*
anleg sjónvarpsmynd vonandi eft
ir að skila stórum hlut til land
manna sem allt of lengi hafa ekki
haft tækifæri til þess að kynnasi
þessari miklu byggð Drottningai
Atlantshafsins, þeirri stærstu í
heiminum, steinsnar frá Reykja-
nesskaga.
Það voru lúnir leiðangursmenn
sem klifruðu upp bryggjustigana í
Höfnum á háfjörunni laust eftir
miðnætti og heldur voru þeir
fastari fyrir en stiginn góði á
efstu syllu í Eldeyjarbjargi, en
það var aðeins enn ein andstæðan
þennan dag, andstæðan sem gefur
lífinu gildi.
Kórverk drottningar Atlants-
hafsins í Eldey söng í eyrum, en
þegar súlubyggðin í Eldey syngur
einum rómi er hávaðinn með ólík-
indum. Þá má maðurinn sín lítils.
SoHfískrúsínubollur
íkorrýsósu
Þér bjóðast fjölbreyttar veitingar þessa dagana í veitingasal
Laugardalshallar.
Kaffi og kökur, öl og brauð. Hamborgarar og pizzur.
Þá eru að sjálfsögðu bornirfram réttir dagsins.
Auk þessa bjóðast spennandi
fiskismáréttir á hverjum degi, t.d.
saltfisk-rúsínubollur í karrýsósu,
ristaðir humarhalar og blandaðir
sjávarréttir í hvítvínssósu. -
Ljúffengt ekki satt?
Hvernig væri að fjölskyldan fengi
sér málsverð á Heimilinu '82?
íííé
( SÝNING • HÁTÍD • KÁTÍNA