Morgunblaðið - 24.10.1982, Qupperneq 22

22 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. OKTÓBER 1982
„Hver
skal
ferðir þarna í vötnin — hálfgerðar
svaðilfarir?
Svartir sandar og myrkriö
alveg glórulaust
„Nei, þetta voru nú ekki beinlín-
is svaðilfarir — en þær gátu verið
erfiðar ef tíðin var slæm. Við lent-
um einu sinni í ofsaveðri — haust-
ið 1936, það var sama veðrið og
hafrannsóknarskipið franska
fórst í á Mýrum. Við vorum þá
með bát, sem við kölluðum Örn, og
reiddum hann á kviktrjám. Hann
fauk hjá okkur við Snjóölduvatn
og steypti stömpum um 200 metra
vegalegnd yfir allháan háls, unz
hann hafnaði loks í nafnlausu
vatni sem síðan hefur verið nefnt
Arnarpollur. Þú getur ímyndað
þér hver ofsi hefur verið í veðrinu
að þetta skyldi hafa getað gerzt.
Annars gengu þessar veiðiferðir
stórtíðindalaust — nema við lent-
um oft í miklu basli við þetta."
Þið hafið þá ekki komizt í kast
við drauga eða útilegumenn þarna
uppfrá?
„Nei, það er síður en svo að þeir
yllu okkur óþægindum, þó óneit-
anlega sé draugalegt að næturlagi
þarna uppfrá — ekkert nema
svartir sandar og myrkrið alveg
glórulaust þegar jörð er auð. Það
eru ýmiss konar verur á sveimi í
kringum mann — það veit ég, þó
ég hafi aldrei verið skyggn. En það
hefur miklu meira verið gert úr
draugagangi og draugatrú á þess-
um tíma en ástæða er til — það
var ekki meira talað um drauga þá
en nú.
Ég man að vísu eftir sögum um
draugagang þarna uppfrá. Það
drukknaði maður í Snjóöldu-
vatnsmjóddinni 1930. Þorsteinn
hét hann og var að ríða þar yfir
mjóan ál en djúpan — það er talið
að hesturinn hafi hrasað, lent
öfugur í vatninu og slegið hann í
rot. AUavega drukknaði hann
þarna þó hann væri vel syndur.
Það þóttust einhverjir hafa orðið
varir við hann t.d. við Tjarnarkot
og Hórukofann — en ég held að
það hafi varla verið annað en hug-
arburður."
Hórukofann?
„Já, það var nú eins og hvert
annað grínnafn. Þetta er hellis-
skúti skammt frá Tjarnarkoti. Á
tímabili hafðist þar við kona úr
Árbæjarhverfi — hún varð veik
þarna og voru karlarnir, sem voru
við veiðar þarna í vötnunum
eitthvað að hlynna að henni. Þar
af kom nafnið, og var auðvitað
eins og hvert annað grín.
Ég hugsa að það hafi verið
ágætt að búa í þessum helli, því
hann er sæmilega rúmgóður og al-
veg þurr. Eini ókosturinn er að
skútinn veit til norðurs — hefði ég
verið Ampi hefði ég heldur hugsað
til þess að setjast að þar en í skút-
anum í Ampahói, því í honum er
ekki einu sinni hægt að standa
uppréttur."
„ ... og skýtur hann
umsvifalaust“
„En þú spurðir um útilegumenn.
Það gerðist einmitt voveiflegur at-
burður þarna við Veiðivötn sem
sýnir hversu útilegumannatrúin
var sterk hér áður fyrr. Árið 1827
var Brandur á Merkihvoli þarna
við veiðar og var annar maður
með honum. Veiddu þeir vel svo
maðurinn sem með honum var fer
til byggða með aflann en Brandur
varð eftir við veiðarnar. Brandur
er svo einn í veiðikofanum eitt
kvöldið þegar maður kemur óvænt
í dyrnar og ávarpar Brandur
hann. Þegar hinn svarar ekki að
bragði grípur Brandur til byss-
unnar og skýtur hann umsvifa-
laust. Dregur hann svo líkið uppá
Gighólinn, sem er skammt frá
Tjarnarkoti, og kastar því ofan í
gíginn sem er geysidjúpur. Daginn
eftir kemur félagi hans til baka,
en þeir afráða að flýja þegar til
byggða því hvorugum þeirra leizt
á að eiga yfir höfði sér hefndir
útilegumannanna.
Rannsakað! Nei, ég held nú ekki.
Menn voru bara fegnir — það var
Óskar Jónsson situr þarna á
annarri útilegumannarústinni —
á myndinni sést vel hvernig
bergið slútir yfir þær.
Myndin er tekin áriö 1955.
þá einum fjandanum færra. Þú at-
hugar ekki hversu útilegumanna-
trúin var sterk í þá daga. Margir
t 'ia líklegast að þetta hafi verið
flækingur úr Skaftártungum, en
það verður víst seint upp grafið
hver þetta raunverulega var.“
Smalamennska
Þú varst lengi í smalamennsku
á þessu svæði
„Já, og smalamennskan þarna
var erfið. Við vorum ekki nema
þrír og urðum að fara yfir geysi-
mikið íandsvæði. Fyrir Kötlugosið
1918 höfðu smalamenn alltaf verið
fjórir •— 2 úr Holtunum og 2 úr
Löndunum, en eftir það spilltust
hagarnir og þótti ekki ástæða til
að hafa nema þrjá. Féð hélt sig
mest við vötnin og svo í Snjóöldu,
en allsstaðar varð að leita grannt
þannig að sem fæstar kindur yrðu
eftir. Við reyndum að nota hesta
þar sem þeim varð við komið, en
gengum annars tveir og sá þá hinn
þriðji um hestana. Það komst allt
uppi 90 fjár sem við smöluðum af
þessu svæði, en venjulega var það
frá 60 til 70. Þetta var harðgert fé
— það var alveg ótrúlegt hvað það
gat og það var alveg ódrepandi við
að hlaupa, alveg ódrepandi. Maður
lenti líka ósjaldan í eltingaleik við
það og oft urðu dagleiðirnar lang-
ar. Þetta fé stoppaði ekki við
Tungnaá þó á vaðinu við Bjalla
væri anzi straumharður strengur
— það var heldur ekki alltaf sem
lömbin komust yfir. Síðan urðu
fjárskipti á þessu svæði og allt
þetta fé var skorið niður — féð
sem kom í staðinn var miklu lin-
ara og auðveldara að eiga við það
— enda var hætt að reka á afrétt-
ina 1943.
Já, maður lenti oft í erfiðum
göngum á þessum árum. Einu
sinni fórum við tveir saraan í eft-
irleitir þarna uppeftir á þorran-
um. Það hafði vantað mikið fé um
haustið og við héldum að við gæt-
um fundið eitthvað af því. Við
gengum fulla 18 tíma á dag og fór-
um alla leið upp í Tjarnarkot.
Ekki höfðum við þó erindi sem
erfiði, við fundum aðeins þrjár
kindur, sem voru í klettabelti í
Snjóöldu og náðum við þeim ekki
— en sem betur fór gengu þær úti
um veturinn og lifðu hann af.“
EYJA HINS EILÍFA VORS — STÆRST OG FEGURST KANARÍEYJA
VIÐ BJÓÐUM KANARÍEYJAFERÐ, SÓLSKINSPARADÍS í SKAMMDEGINU MEÐ NÝJU SNIÐI
FJÓRÐA VIKAN ÓKEYPIS Á ÞRIGGJA VIKNA VERÐI
Til þess aö létta undir í dýrtíöinni getum viö boöiö fjögurra vikna dvöl á sama veröi og þriggja vikna ferö, þannig aö vegna hagstæöra
sambanda og góöra viöskiptakjara fæst fjóröa sólskinsvikan ókeypis. Dvaliö í góöum íbúöum og fjögurra stjörnu hótelum í feröamanna-
blóma og sólbaösborginni, Puerto de Las Cruz eöa Placa de Las Americas Tenerife. Þarna er stórkostleg náttúrufegurö og sólskinsaö-
staöa. Fjölbreytt skemmtanalíf og spánskt þjóölíf. Pantiö snemma því plássiö er takmarkaö.
Aðrar ferdir okkar:
Thailand, Bangkok, Pattayströndin
og Hong Kong 19 dagar. Brottf. 9.
nóv., og 21. des., kr. 23.742.
Mallorka 5 mánuðir í vetrarsól.
Brottf. 26. okt., kr. 22.816. (Öll verö
miðuð við núverandi gengi).
Brottfarardagar:
2. nóv., 16. nóv., 30. nóv., 7. des., 14. des., 28. des., 11. jan., 1. febr., 15.
febr., 1. mars, 15. mars og 29. mars. Hægt að dvelja 1—2—3—4—5 eða
6 vikur.
Ath.: Jólaferðirnar 14. des. 17 eða 24 dagar.
/^ÍrtOUr (Flugferöir)
Aöalstræti 9, Miöbæjarmarkaðnum 2h. Símar 10661 og 15331.
enna-
vinir
Átján ára sænsk stúlka vill
skrifast á við 15—25 ára íslend-
inga af báðum kynjum. Áhugam-
álin eru fjölbreytt og mörg. Skrif-
ar á ensku:
Anna-Kerstin Lennartssen,
c/o Torsten Witvesson,
Docentgatan 10D,
214 52 Malmö,
SVERIGE
Ástralíumaður, 26 ára, með
margvísleg áhugamál:
Edgar Henderson,
45 North Street,
Maryborough,
Queensland,
AUfTTRALIA
Þrettán ára sænsk stúlka með
áhuga á dýrum, einkum hestum,
skíðum, siglingum o.fl.:
Helen Eriksson,
Vargstigen 28,
73100 Köping.
SVERIGE