Morgunblaðið - 24.10.1982, Qupperneq 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. OKTÓBER 1982
fWnrgmi Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guömundsson, Björn Jóhannsson.
Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Að- alstræti 6, simi 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 130 kr. á mánuöi innanlands. i lausasölu 10 kr. eintakiö.
Sjónarspilið
heldur áfram
Síðastliðinn sunnudag var
á það bent á þessum
stað, að í vikunni þar á und-
an hefði skyndilega orðið
breyting á viðhorfi þing-
manna stjórnarflokkanna og
ráðherra. Þeir hefðu hætt að
lýsa trú sinni á getu ríkis-
stjórnarinnar til að glíma við
brýn úrlausnarefni og farið í
yfirlýsingakapphlaup um að
landið væri í raun stjórn-
laust. Ekki væri annað til
ráöa en leita á náðir stjórn-
arandstöðu. Jafnframt var
því slegið föstu í forystu-
greininni fyrir réttri viku, að
með því að leita ásjár hjá
stjórnarandstöðunni væru
ráðherrar ekki að leita eftir
samstöðu um aðgerðir heldur
væru þeir að reyna að leysa
ríkisstjórnina úr úlfakreppu.
Hin pólitíska sjálfhelda sem
nú ríkir myndi vara þar til
efnt yrði til nýrra kosninga.
Stjórnarandstaðan gæti ekki
ljáð máls á að ræða annað
við ríkisstjórnina en dag-
setningar: Hvenær á að rjúfa
þing og hvaða dag á að
kjósa?
Fyrstu fundir ráðherra-
nefndarinnar um framtíð
ríkisstjórnarinnar með for-
mönnum stjórnarandstöðu-
flokkanna voru á mánudag.
A þriðjudag hittust þing-
flokksformenn. Á miðviku-
dag var forsætisráðherra til-
kynnt af samráðherrum sín-
um að ekki dygði lengur að
stinga höfðinu í sandinn,
fyrir lægi að ræða við stjórn-
arandstöðuna um þingrof og
nýjar kosningar. Á fimmtu-
dag sagði forsætisráðherra,
það „eintómt rugl að einhver
hefði verið knúinn til ein-
hvers". Á föstudag efndi
ráðherranefndin um framtíð
ríkisstjórnarinnar enn til
fundar með formönnum
stjórnarandstöðuflokkanna.
Á laugardag sögðust for-
menn stjórnarflokkanna,
Svavar Gestsson og Stein-
grímur Hermannsson, undr-
andi yfir því að þeir Geir
Hallgrímsson og Kjartan Jó-
hannsson hefðu dregið inn í
umræðurnar „óskylt máP,
ríkisstjórnina og stöðu henn-
ar! „Áð mínu mati getur
þetta mál ekki verið á
dagskrá í viðræðum við
stjórnarandstöðu," sagði
Svavar. „Þeir vilja að stjórn-
in segi af sér, sem ég verð að
segja að kom mér nokkuð á
óvart,“ sagði Steingrímur.
Á miðvikudaginn birtist í
Tímanum grein eftir Harald
Ólafsson, varaþingmann
Framsóknarflokksins í
Reykjavík. Þar var réttilega
bent á það að ríkisstjórnin
væri „afgreiðslustjórn" og
Haraldur sagði einnig: „Það
er í rauninni ekki nema
tímaspursmál hvenær þessi
stjórn lýkur störfum. Það
sem nú er að gerast er ein-
faldlega það, að reynt verður
að semja um hvenær næstu
þingkosningar skuli fara
fram.“ Og á fimmtudaginn
sagði Ólafur R. Grímsson,
formaður þingflokks Alþýðu-
bandalagsins, í blaðagrein,
að það væri „sameiginleg
ósk“ Framsóknarflokks og
Alþýðubandalags „að nú þeg-
ar yrði gengið til raunveru-
legra samninga við stjórnar-
andstöðuna um hvenær kosn-
ingar færu fram“.
Ráðherrar segjast ekki
vilja ræða um líf ríkisstjórn-
arinnar við stjórnarandstöð-
una, þeir segjast ekki heldur
vilja ræða um dagsetningar á
kosningum fyrr en stjórnar-
andstaðan leggur einhvers
konar blessun yfir vandr-
æðamál ríkisstjórnarinnar á
Alþingi. Sjónarspilið heldur
áfram. Svavar Gestsson hef-
ur sagt, að ríkisstjórnin sé
ekki nógu sterk til að takast
á við hinn mikla vanda sem
við blasir — þó má ekki ræða
um framtíð ríkisstjórnarinn-
ar. Steingrímur Hermanns-
son hefur látið í ljós þá skoð-
un, að Alþingi sé óstarfhæft
eins og málum er nú háttað
— þó vill hann ekki ræða
einu skynsamlegu leiðina út
úr ógöngunum. Hvorki
kommúnistar né framsókn-
armenn þora að leggja verk
sín undir dóm kjósenda.
Tilraunir ráðherranefnd-
arinnar síðustu daga til að
flækja stjórnarandstöðuna í
blekkingavefnum, sem hún
hefur spunnið til að lengja líf
ríkisstjórnarinnar, eru
dæmdar til að mistakast. Hið
mikla sjónarspil í íslenskum
stjórnmálum mun halda
áfram svo lengi sem þessi
ríkisstjórn situr.
Sígilt efni
• •
Ollum ætti að vera ljóst,
að forystugreinar í
dagblöðum eru skrifaðar til
að lýsa afstöðu til mála frá
degi til dags og í „hita bar-
dagans", ef þannig mætti að
orði komast. Útvarpsráð hef-
ur þó ekki tekið mið af þessu
í ákvörðunum sínum um
meðferð forystugreina í út-
varpi. Fréttamönnum út-
varps hafa verið settar þær
reglur við niðurskurð á þessu
efni, að útdráttur úr þessari
forystugrein verður ekki les-
inn fyrr en næstkomandi
þriðjudag, tveimur sólar-
hringum eftir að hún birtist.
Eðli þessara reglna er þeim
mun einkennilegra fyrir þá
sök, að fréttamenn vinna að
niðurskurðinum fyrir auka-
greiðslu, eins og meðal ann-
ars hefur komið fram í um-
ræðum á Alþingi. Ekki er
ofætlan, að árrisulum
mönnum takist að skera leið-
arann við trog frá því að
unnt er að nálgast prentað
eintak af Morgunblaðinu á
morgnana og þar til útdrátt-
ur er lesinn. Sé gengið of
nærri svefntíma manna með
slíkri tilhögun mætti auð-
veldlega velja leiðaralestri
annan tíma í dagskránni, úr
því að útvarpsráð telur þessi
leiðaraslitur ómissandi efni,
eða lesa leiðarana í heild sem
væri auðvitað sanngjarnast
ef réttur hlustenda og höf-
unda væri einhvers metinn.
Á hinn bóginn kann það að
felast í ákvörðun útvarps-
ráðs, að forystugreinar
Morgunblaðsins séu sígildar
og því sama hvort hlustendur
kynnist broti af þeim fyrr en
seinna — væri að vísu æski-
legt að útvarpsráð staðfesti
þessa skoðun með sæmilegri
hætti.
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. OKTÓBER 1982 25
Sómakonan Alva Myrdal úr
Svíaríki fékk friðarverðlaun
Nóbels i ár. Það gladdi mitt
hjarta að í þessu blaði var nú
almennilega gerð grein fyrir
þessari merku konu og skýrt frá
afrekum hennar með mynd af
Ölvu áttræðri, rakinn ferill
hennar sem ráðherra, sendi-
herra lands síns, þingmaður,
forstöðumaður félagsmáladeild-
ar Sameinuðu þjóðanna með
meiru og tíunduð hennar mikil-
vægu störf að afvopnun á al-
þjóðavettvangi. Þegar Alva
Myrdal hlaut nefnilega fyrir
nokkrum árum í fjórða sinn við-
urkenningu fyrir friðarstörf stóð
þessi skýring ein í fréttinni á
forsíðu blaðsins um verðlauna-
hafann: Alva Myrdal er eigin-
kona hins heimskunna hagfræð-
ings Gunnars Myrdal, er hlaut
Nóbelsverðlaun 1974.
Ekki er þetta í fyrsta skiptið
sem klúður hefur orðið af því að
konan sú stendur sjálf fyrir sínu.
Þegar Alva Myrdal varð sendi-
herra Svía á Indlandi 1955, fyrst
sænskra kvenna, vildi svo vel til
að eiginmaðurinn Gunnar Myr-
dal var hagfræðingur á alþjóða-
vettvangi og gat allt eins búið
með konu sinni í New Delhi eins
og heima í Svíþjóð. En þegar
hann flutti í þá vísu borg, þar
sem eru um 100 erlend sendiráð,
upphófust miklar bollalegging-
ar. Átti Gunnar Myrdal að
gegna þeirri skyldu maka sendi-
herrans að drekka te hjá hverri
einustu sendiherrafrú í borginni.
Hann mun þó hafa sloppið. En
oft er það svo þegar karlmaður
er settur í ýmiskonar hefðbund-
in verkefni, sem ætluð eru kon-
um, að þau fara allt í einu að
sýnast fáránleg.
Þetta hefur stundum komið í
ljós, þegar maki einhvers ráð-
stefnugests er karlmaður. Til
dæmis var eitt sinn á ráðstefnu í
Hveragerði.á dagskrá hjá ágætis
félagsskap, að meðan ráðstefnu-
gestir ræddu hátíðlegir um ai-
mennt tiltekið þjóðþrifamál,
skyldu konur fara og skoða osta-
gerð í Mjólkurbúi Flóamanna á
Selfossi. Slegið föstu að það
væru konur en ekki karlar sem
vildu kynnast ostaiðnaði. Og
hefðu ekki með það að gera að
vera með í umræðunni um þjóð-
félagsmál.
Alva Myrdal hefur í tvo ára-
tugi setið í afvopnunarnefndinni
í Genf til að reyna að fá stór-
veldin tvö til að semja um af-
vopnun. Segir að stórveldin hafi
haft yfir alveg nægilegum kjarn-
orkuvopnum að ráða þegar hún
byrjaði þar um 1960 til að skelfa
hvert annað, ef þau hefðu nú
bara fallist á að stoppa þar.
Hvert nýtt skref þeirra hafi aft-
ur á móti síaukið öryggisleysið í
heiminum. Hún leggur áherslu á
þriggja þrepa baráttu fyrir af-
vopnun: í fyrsta lagi með al-
menningshreyfingum, sem nái
niður í rætur samfélagsins, í
öðru lagi með áherslu á störf
sérfræðinga og rannsóknastofn-
ana til að hafa skynsamleg áhrif
á rikisstjórnir og í þriðja lagi
með þrýstingi á stórveldin, að
þau hætti a.m.k. við sína
kjarnorkuvopnauppbyggingu í
Evrópu. Sýnist þá líklega væn-
legast að stórveldin gangi hlið
við hlið, svo ólík sem þau eru,
rétt eins og þau hjónin, hún og
Gunnar Myrdal hafa gert gegn
um lífið. Um það segir hún:
„Við Gunnar erum ákaflega
ólíkar manneskjur og höfum
fylgt mjög ólíkum hugmyndum.
Maðurinn minn er hagfræðingur
og fæst við efnahagsleg vanda-
mál á breiðum grundvelli. Eg
fæst við vanda í félagslegu sam-
hengi, byrja neðan frá. Vitan-
lega höfum við unnið saman. Við
höfum bætt upp hvors annars
reynslu. Og við erum búin að
tala og tala saman í áratugi. Við
höfum stundum haft á orði að
við séum eins og orrustuskip í
skipalest, tvö ólík skip sem sigla
saman." Kannski er það eina
leiðin að tala nógu mikið og oft
til að þessir tveir gerólíku
heimshlutar með stórveldin í
brúnni sigli skaplega saman.
Alva Myrdal hefur séð margt af
sínum baráttumálum í heil-
brigðis-, fræðslu- og félagsmál-
um komast í gagnið. Grætur það
nú eitt að eiga ekki eftir 20—30
ára ævi til að geta a.m.k. fengið
að sjá byrjunina á afvopnun í
heiminum, segir hún.
Alva Myrdal var kvenrétt-
indakona löngu áður en það
komst í tísku eða þótti vænlegt
til vinsælda að hafa það orð á
vörunum. Hvort það er eitt af
málunum hennar, sem fengið
hafa byr, skal ósagt. Kvennabar-
áttuhreyfingar hafa nú á seinni
árum nokkuð breytt áherslum —
liklega af óþolinmæði vegna hve
seint gengur í raun að fá jafn-
stöðu þar sem áhrifa gætir í
raun og veru í samfélaginu. Taka
til bragðs að greina sig frá og
vísa til sérrreynslu kvenna gegn
um aldirnar. Fjalla um hana og
vinna úr henni, eins og fram
kom í áhugaverðri viðræðu í
sjónvarpinu við bandaríska rit-
höfundinn Marilyn French og
franska rithöfundinn Marie
Cardinal, þar sem þær ræddu
möguleika kvenna á jafnrétti i
lífinu og samfélaginu. Vel á
minnst, aldrei hefi ég getað sætt
við við þýðinguna á titlinum á
annarri bók Marilyn French á
íslensku, Kvennaklósettið
„Ladies room" táknar í minúm
huga tvíþættan orðaleik, annars
vegar snyrtiherbergið eða dyngj-
una sem konan flýr inn í og hins"
vegar rými fyrir konuna í sam-
félaginu.
Ekki hef ég hugmyndaflug til
að dæma um það hvort skyldute-
drykkja í vissum þjóðfélagsstiga
í ýmsum löndum í aldaraðir gefi
sameiginlegan reynsluheim. En
aldalöng verkstjórn á heimili
með taminni hagsýn og nýtni
ætti þá að skila sér sem reynsla
kynslóðanna. Ekki mundi saka
að fá eitthvað af því inn í rekst-
ur sameiginlega búsins í bland
við aðra aflaða reynslu.
Og mikið rétt. Ef ég lít í kring
um mig, til þeirra kvenna sem
veita forstöðu stofnunum hér í
borginni, sem ég hefi sl. áratug
haft þó nokkur kynni af, kemur
þá ekki í ljós að þær reka hver af
annarri stofnun sína af sérstakri
hagsýni og fara einstaklega vel
með. Ég nefni Elfu Björk í Borg-
arbókasafni , Nönnu Hermann-
son í Árbæjarsafni, Guðrúnu
Halldórs í Námsflokkunum,
Þóru á Kjarvalsstöðum, Áslaugu
Friðriks í Ölduselsskóla og fleiri
mætti telja. Tilviljun? Má vera,
en getum við ekki sæst á að
margar konur a.m.k. fari
einstaklega vel með, þótt ekki
gangi þær eins langt í nýtingu
tímans og stúlkan í vísunni hans
ísleifs á Sauðárkróki:
Heimsætan hýr á kinn,
húkti í strætisvagni,
var að bæta sokkinn sinn og sat
á næturgagni.
] Reykjavíkurbréf
*•♦♦♦♦♦♦♦♦♦ Laugardagur 23. október •♦♦♦♦♦♦♦<
V erkaskipting
ríkis og sveit-
arfélaga
Verkaskipting ríkis og sveitar-
félaga hefur verið lifandi um-
ræðuefni hér á landi um langt
árabil. Skoðanir hafa ekki fallið í
einn farveg. Langflestir, utan
harðsoönustu sósíalistar, líta þó á
sjálfstæði sveitarfélaga og eðli-
lega tilfærslu staðbundinna verk-
efna og samsvarandi skaittekna
frá ríkisvaldi til heimaaðila sem
sjálfsagðan hlut — og lið í nauð-
synlegri valddreifingu í þjóðfélag-
inu. Miðstýringarmenn, sem keyra
vilja sem flesta þætti samfélags-
ins undir ríkisvaldið, telja hins-
vegar, að sveitarfélög, stofnanir
og einstaklingar séu betur komin í
forsjá „stóra bróður".
Sveitarstjórn er mun nálægara
stjórnvald umbjóðendum sínum
en ríkisvaldið. Hún þekkir óskir
þeirra og þarfir betur. Það hníga
því öll rök að því að sveitarstjórn,
sem heimaaðilar hafa valið til for-
ystu í málefnum sínum, sé betur í
stakk búin en fjarlægara ríkisvald
til að mæta þessum óskum og
þörfum. Vegna staðbundinnar
þekkingar er slík heimastjórn og
færari um að standa að fram-
kvæmdum og stjórnsýslu, í þágu
umbjóðenda sinna, á hagkvæmari
og kostnaðarminni hátt en ríkis-
valdið.
Þau sjónarmið, sem hér stang-
ast á, og varða sjálfstæði og
valdsvið sveitarfélaga, tengjast
jafnframt þegnrétti einstaklings-
ins: rétti hans til að hafa áhrif á
framvindu mála í nánasta um-
hverfi sínu — rétti hans til að
móta eigin Iífsstíl í leitinni að
persónulegri velferð.
Ríkisvaldið hefur ávallt haft til-
hneigingu til að sölsa fleiri og
fleiri þjóðlífs- og verksviðsþætti
undir eigin miðstýringu. Sá þátt-
urinn, sem einkum hefur verið í
sviðsljósi undanfarnar vikur í
þessu sambandi, tengist heilbrigð-
is- og öldrunarþjónustunni, sem
hingað til hefur verið þríþætt,
hvað rekstrarform varðar: ríkis-
spítalar, sjúkrahús og elliheimili
sveitarfélaga og ýmsar sjálfseign-
arstofnanir. Þessi viðleitni ríkis-
valdsins, í þessu tilfelli heilbrigð-
isráðherra, sem jafnframt er
formaður Alþýðubandalagsins,
kemur m.a. fram í hugmyndum
um verðlagningu og greiðsluform
á þeirri þjónustu, sem hið opin-
bera kaupir af viðkomandi stofn-
unum.
Að læða
sjúkrastofn-
unum undir
ríkisrekstur
Haukur Benediktsson, fram-
kvæmdastjóri Borgarspítalans,
segir í viðtali við Mbl. sl. fimmtu-
dag:
„Mergurinn málsins er sá, að
verið er að gera ráð fyrir því að
setja sjúkrahús sveitarfélaga á
fjárlög með föstum fjárveitingum
til að greiða allan kostnað. Þannig
eru stofnanirnar alfarið og að öllu
leyti færðar á hendur ríkisins.
Þegar svo er komið er óeðlilegt að
ætlast til þess, að sveitarfélög eða
nokkrir aðrir hafi afgerandi áhrif
á rekstur þeirra eða uppbyggingu.
Þetta stangast algjörlega á við
þróun mála í nágrannalöndum
okkar. Þar hefur ríkisvaldið flutt
faglega og fjárhagslega ábyrgð á
þessum rekstri til landshlutaein-
inga, sem standa nær fólkinu og
vita hvar skórinn kreppir. Ég
undrast það, hversu fulltrúar
sveitarfélaga, sem reka sjúkrahús,
virðast áhugalausir um þróun
þessara mála og efast stórlega um,
að þeir geri sér grein fyrir áhrif-
um þessara breytinga, ef af þeim
verður.
Það er þetta sem skiptir máli,
þ.e., að verið er að læða stofnun-
unum inn á ríkisrekstur, en ekki,
hvort það sé eitthvert hagstjórn-
artæki hvort þær eru á daggjöld-
um eða föstum framlögum."
í umræðu um þetta efni á Al-
þingi, sem fram fór 16. apríl sl.,
vitnaði Pétur Sigurðsson alþingis-
maður til sjónarmiða fjölda
strjálbýlisfólks, sem ábyrgð ber á
rekstri heilbrigðisstofnana, og
vóru þau öll á einn veg. Þar á með-
al var Stefán Þorleifsson, forstjóri
Sjúkrahússins í Neskaupstað.
Hann sagði m.a.: „Ég óttast að við
afnám daggjaldakerfisins og við
upptöku fastra fjárveitinga verði
frumkvæði um rekstur stofnana
og þjónustuhlutverk tekið úr
höndum heimamanna og að það
kalli á meiri miðstýringu. Til að
þessar þjónustustofnanir þrífist
til heilla fyrir fólkið álít ég nauð-
Dvalarheimili aldraðra sjómanna, Reykjavík.
synlegt að frumkvæðið verði í
höndum heimamanna."
Björn Ásmundsson, forstjóri
Reykjalundar, sagði m.a.: „Það að
taka sjúkrahús á föst fjárlög
hangir ekki saman við lækningu á
peningastreymi til stofnananna.
Hér er að mínu mati fyrst og
fremst fólgin hugmynd um mið-
stýringu á stjórnum sjúkrahús-
anna, og það held ég að sé í takt
við þau stjórnvöld sem nú sitja.
Markmiðið er ríkisrekstur."
Rekstrarform
og daggjöld
Ekki var ágreiningur um að rík-
isspítalar, eins og t.d. Landspítali,
væru teknir út af daggjaldakerfi
og inn á fjárlög. öðru máli gegnir
bæði um sjálfseignarstofnanir og
stofnanir sveitarfélaga. I þessu
sambandi er óhjákvæmilegt að
undirstrika nauðsyn þess að fleiri
en eitt rekstrarform, þ.e. hreinn
rikisrekstur, sé til staðar í heil-
brigðiskerfinu, m.a. vegna nauð-
synlegs samanburðar og aðhalds,
sem það veitir.
Skylt er og að viðurkenna að
daggjaldakerfið, sem notast hefur
verið við, er enganveginn galla-
laust. Gagnrýni á það hefur m.a.
byggst á eftirfarandi:
1) Ágreiningur er um stjórnun
daggjaldakerfisins, m.a., að þar
skuli engir fulltrúar eiga sæti af
hálfu sjálfseignarstofnana.
2) Vísitala sjúkrahússkostnað-
ar, eins og hún er samansett, sýn-
ist vera alltof mikil einföldun á
raunverulegum kostnaði þessara
stofnana, og sýna minna vægi eða
þyngd verðhækkana í þjóðfélaginu
en aðrar vísitölur, t.d. fram-
færsluvísitala. Þetta hefur m.ö.o.
leitt til hallarekstrar og skulda-
söfnunar, sem kallað hefur á mik-
inn fjármagnskostnað, sem ekki er
tekið nægilegt tillit til.
3) Það þykir ekki hafa hvatt til
sparnaðar í þeim mæli sem æski-
legt er.
4) Það þykir hafa ýtt undir að
öll sjúkrarúm séu nýtt, þó að það
sé ekki sjúklinganna vegna í öllum
tilfellum. Það er og af sumum sagt
verka letjandi á að taka upp
göngudeildarstarfsemi.
Einhver flugufótur er fyrir öll-
um þessum gagnrýnisþáttum. En
þetta kerfi má að sjálfsögðu og á
að lagfæra — í ljósi tiltækrar
reynslu. Pétur Sigurðsson alþing-
ismaður einn þeirra þingmanna
sem harðast hefur barist gegn
miðstýringarmönnum, hvatti í
þingræðu eindregið til endurskoð-
unar á daggjaldakerfinu, m.a.
varðandi stjórnun þess og vísitölu-
grundvöll.
Aðalatriðið er að sjálfsögðu að
tryRKja almenningi þá heilbrigðis-
og öldrunarþjónustu, sem hann
hefur þörf fyrir, á sem hag-
kvæmastan hátt. Miklu máli
skiptir í því sambandi, að nýta það
hugvit og það framtak sem ein-
staklingar og félagasamtök hafa
— og vilja leggja fram á þessum
vettvangi. Minna má á Elliheimil-
ið Grund, Ás í Hveragerði, stofn-
anir DAS í Reykjavík og Hafnar-
firði, meðferðarstofnanir SÁA,
nýlegt framtak við byggingu elli-
heimilis í Kópavogi o.m.fl. Þetta
framtak á að hvetja og efla en
ekki færa í fjötra miðstýringar.
Ferill heil-
brigöis-
ráðherra
Landsfundur, sem fer með
æðsta vald í stefnumörkun
Sjálfstæðisflokksins, ályktaði m.a.
svo:
„24. landsfundur Sjálfstæðis-
flokksins telur nauðsynlegt að
horfið verði frá miðstýringar-
stefnu á sviði heilbrigðismála en í
þess stað unnið að auknu sjálf-
stæði sveitarfélaga innan vébanda
nýrrar læknishérðaðsskipunar.
Tryggt verði að ákvæðum laga um
stjórn heilbrigðismála verði fram-
fylgt. Tekin verði upp samræmd
stjórn og skipulagning heilbrigðis-
þjónustunnar innan héraða. . .
Fjárhagsgrundvöllur heilbrigðis-
þjónustunnar verði tekinn til
gagngerrar endurskoðunar með
það fyrir augum að fækka
greiðsluleiðum og einfalda fjár-
mögnunarkerfið. Kannað verði við
yfirstandandi endurskoðun laga
um heilbrigðisþjónustu að sett
verði í lög ákvæði um fjármögnun
allrar heilbrigðisþjónustu ..."
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
einn flokka tekið einarða afstöðu
gegn miðstýringarstefnunni á
þessum vettvangi. Hinsvegar hef-
ur núverandi heilbrigðisráðherra
og formaður Alþýðubandalagsins
haldið á loft merki algerrar ríkis-
forsjár — og stefnir bersýnilega
að því marki, að ýta sjálfseign-
arstofnunum og heimastjórn
sveitarfélaga á heilbrigðisstofn-
unum til hliðar.
Það er fróðlegt að líta um öxl og
virða fyrir sér, hvaða ávinningar
varða slóð formanns Alþýðu-
bandalagsins sem tryggingar- og
heilbrigðisráðherra: 1) Kaupmátt-
ur ellilauna er mun minni nú en í
tíð forvera hans á ráðherrastóli, 2)
hundruð öldrunarsjúklinga, sem
þurfa á hjúkrunarvist að halda,
neyðast til að dvelja í heimahús-
um, oft við lítt verjandi aðstæður,
3) rekstrar og fjárhagsstöðu heil-
brigðisstofnana hefur hrakað á
valdaferli hans, svo ekki sé fasta-
ra að orði kveðið, 4) órói á kjara-
vettvangi heilbrigðisstétta hefur
sjaldan, ef nokkru sinni, verið
meiri en á þessum tíma.
Það er að vísu ekki við heil-
brigðisráðherra einan að sakast,
hvert ástandið er. En gjarnan
hefði hann mátt verja meiri tíma
til að styrkja undirstöðu og inn-
viði heilbrigðiskerfisins, en minni
í hernaðaráætlanir á hendur ann-
arra rekstrarforma en hreins
ríkisrekstrar á þessum vettvangi.