Morgunblaðið - 15.12.1982, Síða 27

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 15. DESEMBER 1982
27
höldnu og hugsar um Stínu sína.
Sagan er sögð í þriðju persónu,
umhverfislýsingar eru fremur litl-
ar og persónusköpun enn minni,
raunar virðast persónurnar allar
bara vera týpur. Við sjáum að vísu
dálítið í hugskot Eiríks, en þar er
lítið að finna sem greinir hann frá
hinni almennu unglings-týpu.
Um stílinn á frásögninni er það
að segja að hann er ákaflega
hversdagslegur og algerlega
óskáldlegur og baetir þannig engu
við hið lítt áhugaverða söguefni.
Gott daemi er þessi lýsing á kossi
hinna ungu elskenda:
„Það var gott bragð uppí henni.
Vonandi þykir henni líka gott
bragð uppí mér, hugsaði hann og
hamaðist með tunguna á fullu til
að draga athyglina frá því að hann
var að lauma hendinni undir peys-
una hennar. Hann vildi aldrei
hætta. Það var svo gott að kyssa
hana. Helst vildi hann vera svona
alltaf. Loks, eftir um það bil kort-
ér, dró Stína tungu sína til baka,
lokaði munninum og kyngdi. Hún
var að drukkna úr slefi." (Bls. 40).
Það er eflaust með ráðum gert
af höfundarins hálfu, að hafa stíl-
Vigfús Björnsson
fer til New York að leita að Salva,
sem hefur horfið og er líkast til
orðinn eiturlyfjaneytandi. Brand-
ur er klókur og hefur upp á list-
málaranum, sem er ekki svipur
hjá sjón. Brandur kann ráð við því
og fer með Salva í skógarkofann
og fer þá á sömu leið og með Rak-
Úr sögunni um Loppu og Jón Loppu-
fóstra. Teikning eftir Hauk Hall-
dórsson.
í eins konar smyrslum eða feiti og
teygðu hann milli sín; fannst hon-
um það mikil raun. Þær orguðu
líka í eyru honum til að trylla
hann.“
En Loppa átti eftir að reyna að
illt er að trúa mönnum því að Jón
lék á hana með því að biðja hana
inn og málið svo hversdagslegt og
fátæklegt sem raun ber vitni,
sjálfsagt til að líkja eftir hugar-
heimi og talsmáta unglinga. Það
hefur kannski tekist vel. En ekki
er þetta skemmtileg lesning.
Ég spurði sjálfan mig að því eft-
ir lestur þessarar bókar, eins og
eftir lestur margra annarra ný-
legra bóka, hvort höfundurinn
hefði virkilega aldrei lesið veru-
lega góða skáldsögu eftir alvöru-
höfund, hvort honum fyndist þessi
saga sín virkilega vera eitthvert
framlag til bókmenntanna, hvort
honum fyndist hún kannski bara
afskaplega snjöll og djúp og mikil
skáldskapur. Eða hvort höfundur-
inn gerði bara engar slíkar kröfur
til verksins. Ekkert veit ég um
það, en ekki fer hjá því að mér
finnist að Páll ætti að hugleiða
þetta áður en lengra er haldið.
„Hallærisplanið" er ekki alveg
afleit saga. Hún hefur söguþráð,
þótt ekki sé hann bráðspennandi.
Hún hefur persónur og á stöku
stað er unnt að brosa út í annað að
einhverju í henni. Kannski er það
nóg, þegar unglingabók á í hlut.
Hvað á maður að halda?
el, hann rís von bráðar upp úr
öskustónni og fer að mála eins og
berserkur. Undir lokin er svo
ákveðið að þau fjögur haldi jól 5
skógarkofanum, og er mjög vand-
lega iýst útdeilingu jólagjafa milli
þeirra: hvað Rakel gefur Brandi,
hvað Salvi gefur Rebekku, hvað
Rebekka gefur Salva o.s.frv. Svo
fara allir að sofa í sátt og sam-
lyndi og lesandi gerir sér ljóst að
ástir hafa kviknað milli Rakel-
ar/Salva, Rebekku/Brands og
mun það áreiðanlega fara vel.
Endir.
Sagan hefur þá kosti að höfund-
ur hefur mjög jákvætt viðhorf til
persóna sinna og honum er annt
um þær, annt um að reisa þá upp
sem fallið hafa í vonda freistingu
og ánetjast óhollum öflum. Sögu-
þráðurinn er ansi sérkennilegur,
meðal annars með hliðsjón af því
sem í upphafi greindi, að sögu-
persónurnar hverfa af sviðinu
langtímum saman þegar þarf að
koma öðru að og samhengi er því
ekki í uppbyggingu sögunnar. Ein-
lægni og hlýleiki, það er gott og
gilt svo langt sem það nær.
Kannski það nái lengra í næstu
bók en hér.
að sækja sér tólf ára gamlan há-
karl.
Gamansöm er túlkun Hauks
Halldórssonar á viðskiptum
þeirra Jóns og systranna. Þær
maka hann í feiti á einni mynd-
inni, á annarri teygja þær hann á
milli sín, á þeirri þriðju orgar
önnur þeirra í eyra hans og sú
fjórða lýsir því hvernig hann er
ginntur til ásta.
í Móðólfi í Móðólfsfelli, inni-
legri sögu Jóns Árnasonar um ást-
ir tröllkarls og sveitakonu, lýsir
teikningin lostafullri gleði: „Lögðu
þau lag saman og unnust mikið.
Varð konan ólétt, en fóstrið var
svo mikilúðlegt að hún gat ekki
fætt og dó af barnsförum." Þetta
er í rauninni hugljúf saga.
Tröllið í Drangey er saga eftir
Hauk Halldórsson sjálfan, en
kunnugleg er hún, sker sig ekki úr
því sem lesa má í ýmsum þjóð-
sagnasöfnum. Tröllið er sannfær-
andi á teikningunni, en maðurinn
hálf vesæll og eins og slitinn úr
öllu samhengi, einkum á stærri
myndinni.
Ein besta teikningin er Þursa-
bit, þursinn hrikalegur en þó
mannlegur, konan þokkafull og
ekki alveg ljóst hvort henni líkar
betur eða verr í krumlum hans.
Önnur mynd sem skýrir orðtak-
ið tröll eru í tryggðum best og sýnir
tröll halda á aflahluta bónda heim
að bæ hans er myndlistarlega séð
meðal þeirra mynda Hauks Hall-
dórssonar í Tröllum sem bera af.
Gloppótt
Chicago
Chicago 16
FULL MOON/WARNER BROS.
/Steinar
Það var árið 1969 sem
hljómsveitin Chicago sendi frá
sér sína fyrstu plötu og var hún
tvöföld. Það var ári eftir að hún
var stofnuð í LA. Merkilegast við
þessa fyrstu plötu og reyndar
allan feril. Chicago er að hún er
fyrsta hljómsveitin sem blandar
saman „Soul“ og rokki. Þetta
tókst með slíkum ágætum hjá
þeim piltum að fyrstu fjórar
plöturnar voru tvöfaldar og
ótrúleg sköpunargleði virtist
vera innan hljómsveitarinnar. í
gegnum árin hefur hún átt
miklu fylgi að fagna eða þangað
til Terry Kath framdi sjálfs-
morð. Við það urðu mikil tíma-
mót í tónlist flokksins. Ekkert
sem komið hefur út síðan hefur
verið í sama gæðaflokki og það
sem áður var.
Fyrir nokkru síðan gerði Chic-
ago sína þriðju tilraun til að
endurheimta eitthvað af þeim
anda sem yfir þeim sveif l^ér á
árum áður. Plötuna kalla þeir
einfaldlega „Chicago 16“ og á
henni eru 11 lög. Og sjá,
hljómsveitin hefur að nokkru
náð fyrri fótfestu. En hversu
mikið kemur ekki í ljós fyrr en
lengur er hlustað. Sem fyrr er
grunnurinn rokk sem kryddað er
með blásturshljóðfærum. „Soul-
ið“ er jafn áberandi sem fyrr. En
einhvernveginn virðist það vera
svo að hljómsveitinni takist ekki
eins vel að blanda þessu saman
og áður. Á köflum er eins og
hver spili eftir sínu höfði og svo
koma kaflar þar sem samleikur-
inn og útkoman er hreint unaðs-
leg. Ekki hjálpar það til að sum
lögin eru ekkert til að hrópa
húrra fyrir, að minnsta kosti
hefði Chicago aldrei liðist að
gefa slíkt út á blómaskeiði sínu.

plotur
Frnnbogi Marinósson
Sem hljóðfæraleikarar hafa þeir
engu gleymt, þó eru hvergi
snilldartilþrif.
Langbesta lag plötunnar er
„Hard To Say I’m Sorry". Rólegt
og fallegt lag. Strax á eftir
„Hard To ..." kemur frískur
rokkari og saman mynda þau
mjög skemmtilega heild.
Chicago 16 er í senn prýðisgóð
og misheppnuð. í einu orði er
það kallað gloppótt. Engu að síð-
ur er allt í lagi að leggja peninga
í þessa plötu bara fyrir lagið
„Hard To Say I’m Sorry“ og þá
kafla sem góðir eru á plötunni.
Þetta er mat hvers og eins og ef
næsta plata verður skrefi betri
þá treysti ég á hana.
PS. Stærsti gallinn við það
eintak sem ég fékk var skruðn-
ingur sem af og til kom út í há-
talarana og rekja má til press-
unnar. Vonandi er þetta ekki al-
gengt.
AM/FM
Bókmennta-
fræðingur
með sóló-
plötu — af
betri gerðinni
fíonald Fagen
THE NIGHTFLY
Warner Bros. 23696/
Steinar hf.
Donald Fagen fæddist í Pass-
aic, New Jersey árið 1948. í æsku
ferðaðist hann um fylkið með
foreldrum sínum og seinna
stundaði hann nám í enskum
bókmenntum og útskrifaðist
1969. Þá kynntist hann Walter
Becker og saman sömdu þeir lag-
stúfa sem seinna orsökuðu stofn-
un hljómsveitarinnar Steely
Dan. Fyrsta plata Steely Dan
kom út árið 1972 með Donald
Fagen sem aðalsöngvara og
hljómborðsleikara og varð hún
mjög vinsæl. Sex aðrar plötur
fylgdu í kjölfarið og sú síðasta,
„Gaucho", kom út 1980.
Nú hefur Steely Dan lagt upp
laupana, en nýlega sendi Donald
Fagen frá sér sólóplötu. Tónlist-
in sem Steely Dan spilaði var
einkennileg samsetning á jazzi
og léttum laglínum, einhvers
konar jazz-popp. Einnig setti
rödd Donalds mikinn svip á tón-
listina. „Gaucho" naut mikilla
vinsælda hér sem annars staðar
og er skarð fyrir skildi að
hljómsveitin skyldi hætta. En
þetta skarð fyllir Donald Fagen
og gott betur. Það sem hann er
að gera á þessari sólóplötu sinni
er náskylt tónlistinni á
„Gaucho“ og þegar betur er að
gáð, beint framhald. Nú skyldi
einhver sem ekki þekkir vel til
fussa og segja hann vera að
stæla dauða hljómsveit. En
hvers vegna ekki? „Gaucho" er
frábær plata og það sem Donald
er að gera er jafn gott og á köfl-
um betra. Það er sama hvar er
borið niður í þeim átta lögum
sem eru á plötunni, alls staðar er
allt jafn gott og skemmtilegt.
Allt undirspil er pottþétt, text-
arnir meinlausir og söngur Don-
alds frábær. Allar útsetningar
hnökralausar og væri eflaust
fróðlegt fyrir marga að kynna
sér lagið „Ruby Baby“, en það
ætti að segja öllum hversu góð
tónlistin er.
Donald hefur fengið til liðs við
sig marga snjalia spilamenn og
nægir þar að nefna gítarleikar-
ann Larry Carlton og trommar-
ann Jeff Porcaro úr hljómsveit-
inni Toto.
Um þessa plötu er fátt annað
að segja en hún sé góð og án efa
kemur hún til með að verma eitt
af tíu efstu sætum yfir bestu
plötur þessa árs. í lokin má taka
undir orð Gary Katz, upptöku-
stjóra plötunnar: „Það er ekki
hægt að finna mun á tónlist
Steely Dan og þessari. Þú ert
ansi langt leiddur ef þú heyrir
nokkurs staðar jafn gott „sánd“
og á þessari ðlötu. Þetta er án
efa það besta sem við höfum lát-
ið frá okkur til þessa.“
AM/ FM
HVAÐ SEGJA SÖGUHETJURNAR?
Ólafnr Þorsteinsson
Að skrá í fyrstu persónu hluta af
evisögu braðlifandi einstaklings og
skella henni svo á þrykk er fáheyrt
tUUeki. Finnast fordcmi aðsliku? Er
höfundur ekki í raun að stelast inn i
einkalif aðalsöguhetjunnar með
þessu?
1 bókinni eru margir góðii sprettir
enda var sögumaöur á þessum
árum, sem og i dag, annalaöur fork-
ur til allra verka, lét verkin tala.
Vllmundur Gylfason___________________________________
■ Vilmundur Gylfason sem Ijóst er
að er aðalsöRuhetja bókannnar
,,Við i vesturbcnum’’ var famáll
þegar hann var spuröur hvemig hon-
umfyndist bókin vera.
Hann kvaðst þó hafa haft gaman af
lestri bókarinnar. Vissulega heföi
hann þekkt sjálfan sig og cskuum-
hverfi sitt á spjöldum bókannnar, en
þar eð saklauslega væri sagt frá
þessu og hvergi vm aö finna rang-
færslur taldi hannenga astcðu til að
zsa sig við utgefendur hennar
Magdalena Sehram I
Auðvitaö hafði ég gaman af að lesa
bókina — nostalgian lætur svo sem
ekki að ser hæða! Undarlegt hvaö sá
sem sknfar bókina man litilfjörleg-
ustu atvik Sökudólgurinn hlýtur aö
hafa verið i bekk með okkur eða haft
aðgang að nakvæmum dagbokum
Og Vimmi hefði aldrei þorað aö
kalla mig „helvitis heildsaladóttur’’
þvi aö ég var miklu stærri og sterk-
an en hann i 12-ara bekk'
UM EITT VORU ÞAU ÖLL SAMMÁLA: BÓKIN ER SKEMMTILEG
(Dagblaðið-Vlsir 4. des. 1982)