Morgunblaðið - 15.06.1983, Blaðsíða 10

42
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 15. JÚNÍ 1983

Landsþing Landssam-
bands sjálfstædiskvenna
FJÓRTÁNDA landsþing Lands-
sambands sjálfstæðiskvenna var
haldið í Keflavík 14. maí sl. Svo
sem áður hefur komið fram lét
Margrét S. Einarsdóttir, sjúkraliði,
af formennsku í Landssamband-
inu á þinginu eftir að hafa gegnt
því starfi í fjögur ár og var Hall-
dóra Rafnar, kennari, kjörinn
formaður til næstu tveggja ára.
Stjórn landssambandsins skipa nú
Ásthildur Pétursdóttir, Kópavogi,
Birna Guðjónsdóttir, Sauðárkróki,
Erna Mathiesen, Hafnarfirði,
Esther Guðmundsdóttir, Reykja-
vík, Hulda Guðbergsdóttir, Sel-
fossi, Jósefína Gísladóttir, ísafirði,
Ragnheiður Ólafsdóttir, Akranesi,
Sigrún Porsteinsdóttir, Vest-
mannaeyjum, Sólrún V. Jensdóttir,
Reykjavík, Svanhildur Björgvins-
dóttir, Dalvík, Svava Gunnlaugs-
dóttir, Borgarnesi, Vigdís Pálsdótt-
ir, Keflavík, og Þórunn Sigur-
björnsdóttir, Akureyri.
Á þinginu flutti Salome Þor-
kelsdóttir, alþingismaður, ræðu
um stjórnmálaviðræður og Elín
Pálmadóttir, blaðamaður, sagði
frá störfum friðarnefndar
kvenna. Aðalumræðuefni þings-
ins var „breyttir starfshættir —
breytt starf kvenfélaga innan
stjórnmálaflokkanna". Fram-
sögu um það efni höfðu Esther
Guðmundsdóttir, þjóðfélags-
fræðingur, og Ásdís J. Rafnar,
lögfræðingur.
Sjálfstæðisflokkurinn
og aðrir flokkar —
óhagstæður samanburður
Esther Guðmundsdósttir sagði
m.a. í sínu erindi: „Stjórnmála-
flokkarnir hafa því miður verið
nokkuð svifaseinir að komast í
takt við tímann um breytt við-
horf til kvenna í stjórnmálum.
Það sést best á því að í
nýafstöðnum Alþingiskosning-
um þrefaldaðist hlutur kvenna á
Alþingi. Af þeim níu konum,
sem náðu kjöri tilheyra fimm
nýjum stjórnmálaöflum, sem
risu upp fyrir kosningarnar.
Hlutfall kvenna í þingflokkunum
er lægst hjá Sjálfstæðisflokkn-
um, (að undanskildum Fram-
sóknarflokknum, sem hefur enga
konu á þingi), og því miður hefur
Sjálfstæðisflokkurinn staðið sig
einna verst af gömlu flokkunum
að koma konum í ábyrgðarstöð-
ur innan flokksins, sbr. með-
fylgjandi töflu.
Margir forystumenn flokksins
lifa í fornri frægð, þegar þetta
umræðuefni ber á góma. Því þó
að við höfum haft forskot hér
áður þá höfum við það ekki leng-
ur. T.d. áttum við fram að síð-
ustu Alþingiskosningum 7 konur
af þeim 12 sem setið hafa á Al-
þingi frá upphafi en við eigum
ennþá bara 7 af þeim 17 konum
sem nú hafa komist inn fyrir dyr
Alþingis. Frá því að frú Auður
Auðuns var ráðherra fyrir um
tólf árum, hefur því miður ekki
mikið þokast í jafnréttisátt inn-
an flokksins. Tölulegar upplýs-
ingar um stöðu kvenna innan
Sjálfstæðisflokksins samanborið
við aðra flokka sýna að flokkur-
inn hefur dregist aftur úr á síð-
ustu árum, svo nú verðum við að
herða róðurinn, konur góðar.
Sjálfstæðisflokkurinn, sem er
stærsti stjórnmálaflokkur
landsins, má ekki sofna á verðin-
um, hann verður að vera í sí-
felldri breytingu og laga sig að
breyttum viðhorfum í þjóðfélag-
inu, með því að hvetja konur til
að taka virkan þátt í flokksstarf-
inu og fá þær til að taka sæti
ofar á framboðslistum. í síðustu
kosningum lýsti stór hópur kjós-
enda því yfir að hann vill að kon-
ur fái aukin áhrif í þjóðfélaginu,
er hann studdi sérframboð
kvenna í þremur kjördæmum
landsins."
Kvenfélögin
„Á undanförnum árum hefur
1 Að fá konur til að kjósa flokk-
inn.
2. Að gæta þess að eðlileg
endurnýjun verði á flokks-
bundnum konum og reyna
jafnframt að fjölga þeim.
3. Að þjálfa konur og gera þær
hæfari til að ganga í forystu-
sveit flokksins.
4 Að taka „kvennapólitík" upp í
enn ríkari mæli.
5. Að taka þátt í alþjóðasam-
vinnu kvenna í sambærilegum
flokkum.
Ég tel að svo stöddu ekki æski-
Iegt að leggja niður kvenfélög
stjórnmálaflokkanna, en þau
þurfa að aðlaga sig breyttum
tímum, taka upp aðrar starfsað-
ferðir og ný verkefni. Það mun
skila sér í auknum áhrifum
kvenna innan flokksins og auka
Margrét S. Einarsdóttir, fráfarandi
formaður.
Halldóra Rafnar, formaður.
U
Esther Guðmundsdóttir,
lagsfræðingur.
Frá þinginu.
verið rætt um það hvort leggja
eigi niður kvenfélög stjórnmála-
flokkanna eða ekki. Sagt er að
það sé ekki í anda jafnréttis að
hafa konur einangraðar í sérfé-
lögum. Þar sem kvenfélög
stjórnmálaflokka á Norðurlönd-
unum hafa verið lögð niður hafa
konurnar í þessum flokkum
samt bundist óformlegum sam-
tökum og kallað sig jafnréttis-
hóp eða kvennahóp. Sjálfsagt
eru áhrif kvennahreyfinga innan
stjórnmálaflokkanna mismun-
andi eftir flokkum og mismun-
andi á mismunandi tímum. En
kvenfélögin eiga að vera uppeld-
isstöð, þar sem konur fá þjálfun
t.d. í ræðumennsku, fundarsköp-
um og greinaskrifum svo eitt-
hvað sé nefnt, en fari síðan út í
blönduðu flokksfélögin. Konur
og karlar hljóta að eiga auðvelt
með samvinnu í flókksstari á
sama hátt og innan fjölskyld-
unnar og á vinnumarkaðnum.
Því miður starfa allt of mörg
kvenfélög innan stjórnmála-
flokkanna sem hefðbundin kven-
félög. Þær konur sem vilja vinna
að líknarmálum eða halda nám-
skeið í saumum og matargerð,
eiga að gera það í almennum
kvenfélögum en ekki nota kven-
félög flokksins til þess. Ég ætla
að nefna hér fimm atriði sem eiga
að teljast verkefni kvenfélaga
stjórnmálaflokkanna:
Tafla.
Alþýðubandalag (’82) konur
Alþýðuflokkur (’82) konur
Framsóknarfl. (’82) konur
Sjálfstæðisfl. (’81) konur
Landsfundur/ Miðstjórn/ Framkv,-
Flokksráð Flokksstjórn stjórn
42% 52% 36%
25% 22% 27%
21% 14% 14%
19% 17% 20%
fylgi hans og áhrif í þjóðfélag-
inu.“ Sjá töflu.
Lágt hlutfall flokks-
bundinna kvenna
Ásdís J. Rafnar sagði m.a. efG
irfarandi í framsöguræðu sinni á
þinginu: „Kvenfélög Sjálfstæðis-
flokksins voru á sínum tíma
stofnuð til að fylkja konum um
málefni Sjálfstæðisflokksins og
virkja konur til starfa á vett-
vangi þjóðmála. Siðustu áratug-
ina hafa kvenfélögin fylkt hon-
um um málefni flokksins, en það
er spurning hvort þau gera það i
dag og hvort þau hafi virkjað
konur að nokkru marki til starfa
á vettvangi þjóðmálanna. Það er
alvarlegt hættumerki fyrir stór-
an stjórnmálaflokk eins og
Sjálfstæðisflokkinn, að aðeins
19% flokksbundinna félaga í
höfuðborginni eru konur. Utan
af landi hef ég ekki tölur. Og
hvernig lítur dæmið út ef konur
á aldrinum 16—35 ára eru tekn-
ar út úr þessari tölu?
Sjálfstæðiskonur hafa síðustu
árin gefið út bækur, m.a. um
svokallaða fjölskyldupólítík og
við höfum haldið fundi og ráð-
stefnur um þau mál sem um
stjórnmál almennt. Mikil vinna
sjálfstæðiskvenna virðist ekki
hafa skilað miklum árangri, ef
til þess er litið að síðasta árið
hafa kvennaframboð komið fram
sem hafa talið kjósendum trú
um að þær væru rétt að finna
upp púðrið, og fengið mikinn
stuðning kjósenda.
Sjálfstæðisflokkurinn er stór
flokkur, en það er ekkert lögmál
að hann verði það áfram nema

kjósendur framtíðarinnar sjái
áhugamál sín og viðhorf speglast
í tali og starfi trúnaðarmanna
flokksins, ekki sízt á Alþingi. Nú
sem oft áður er fyrir hendi
ákveðinn leiði í garð stjórnmála-
flokkanna, og sökin á þeim leiða
eiga stjórnmálaflokkarnir og
stjórnmálamennirnir fyrst og
fremst. Það er m.a. hlutverk
stjórnmálamanna og þeirra sem
taka að sér ábyrgðarstöður inn-
an flokka að vekja áhuga al-
mennings á stefnu og málefnum
flokksins. Það tregðumál að
sömu frambjóðendurnir skipa
lista flokkanna í öllum kjör-
dæmum meira og minna ár eftir
ár hefur líka dregið úr áhuga al-
mennings á gömlu flokkunum.
Það er ekki grundvallarstefna
Sjálfstæðisflokksins sem hefur
fælt konur frá flokknum sem
öðrum flokkum í síðustu kosn-
ingum heldur framangreind at-
riði og þrjú veigamikil atriði í
viðbót. Það mikilvægasta af
þeim er það að konur hafa ekki
notið nægilegs framgangs í
Sjálfstæðisflokknum og verið
málsvarar hans út á við.
Kvenfélögin gegna tvímæla-
laust miklu hlutverki fyrir
Sjálfstæðisflokkinn, en vissulega
mega starfshættir þeirra breyt-
ast með breyttum tímum. Kven-
félögin eiga að vera vettvangur
þar sem konur hittast og ræða
stjórnmál og þau eiga að sjá
konum fyrir fræðslu á þessu
sviði og það er ekki sízt skylda
kvenfélaganna að bera fram og
styðja kvenframbjóðendur í
prófkjörum flokksins í hverju
kjördæmi. Helmingur þjóðar-
þjóðfé- Ásdís J. Rafnar, lögfræðingur.
innar (konurnar), vilja eiga
fleiri fulltrúa á Alþingi og í
sveitarstjórnum en nú er og því
kalli verður Sjálfstæðisflokkur-
inn að svara ef hann gerir kröfu
til stuðnings þessara kjósenda
við málefni sín.
Hvað fræðslustarf kvenfélag-
anna varðar er af mörgu að taka.
Námskeið, umræðuhópar, náms-
stefnur, félagsfundir, stuttir há-
degisfundir eða rabbfundir, svo
dæmi séu nefnd. Áhugi kvenna
fyrir stjórnmálum er stöðugt að
aukast og konur hafa meiri tíma
en áður til að sinna stjórnmála-
áhuga sínum. Kalli eftir fræðslu
verða kvenfélögin að hlýða, því
þangað er leitað, sem lifandi
starf fer fram. Og þátt fjölmiðla
í pólitísku starfi mega sjálfstæð-
iskonur ekki vanmeta.
Ef við ætlum að stuðla að
stöðugt öflugri Sjálfstæðisflokki
til forystu í landinu þá gerum
við það bezt með lifandi umræðu
og starfi, og með því fyrst og
fremst að vera í fararbroddi f
baráttumálum hvers tíma.“
Að loknum framsöguerindum
fóru fram miklar og líflegar um-
ræður um verkefni og stöðu
kvenfélaganna. Meðal atriða
sem þar komu fram ná nefna, að
starfsemi kvenfélaga Sjálfstæð-
isflokksins væri mismunandi
mikil, í mörgum verulega mikil
og árangursrík. Ennfremur að
þó að konur væru hlutfallslega
fæstar flokksbundnar f Sjálf-
stæðisflokknum af gömlu flokk-
unum, þá væru þær eftir sem áð-
ur tölulega lang flestar í Sjálf-
stæðisflokknum. Töluverðar um-
ræður fóru fram um áróðursmál
og tækni til að auka hlut kvenna
í ábyrgðarstöðum innan Sjálf-
stæðisflokksins. Landssamband-
ið heldur landsþing á tveggja
ára fresti.

Landssamband sjálfstæðiskvenna
Umsjón: Sólrún Jenadóttir, Björg Einarsdóttir, Ásdfs J. Rafnsr