Morgunblaðið - 21.07.1983, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 21. JÚLÍ 1983
Citroen
BX16TRS
90 hestöf1,11,5 sek. í 100 km
hraða og sigurvegafi
í sparaksturskeppni BIKR:
Meðaleyosla
6,14 I á hundraðið.
Citroén BX 16 TRS er í einu orði sagt
stórkostlegur bíll. Þú verður helst að koma og kynnast
honum af eigin raun.
Við tökum uppí vel með farna, nýlega Citroén bíla.
Við lánum 25% af kaupverði til 8 mánaða.
Verð kr. 414.100.-
Innifalið:
Hlífðarpanna undir vél, skráning og ryðvörn.
Globuse
LÁGMÚLI5,
SÍMI81555
Eru skáldin
launa verð?
— eftir dr. Jónas
Kristjánsson
Að undanförnu hafa verið mikl-
ar umræður í blöðum og skoðanir
nokkuð skiptar, um fyrirhuguð
„bókmenntaverðlaun forseta ís-
lands í minningu Jóns Sigurðsson-
ar“, sem Vigdís Finnbogadóttir
forseti boðaði nýlega á Hrafnseyri
við Arnarfjörð. Segja má að það sé
að bera í bakkafullan lækinn að
auka enn við þessi skrif, og síst
langar mig að kynda undir deilum
um málefni sem er, að flestra áliti,
gott og heillavænlegt. Hitt væri
heldur að ég vildi reyna að hug-
styrkja þá sem átt hafa við
áhyggjur að stríða vegna þessa
verðlaunamáls. Ég mun aðeins
setja fram nokkrar hlutlausar at-
hugasemdir, byggðar á reynslu
sögunnar og breytingum á þjóðfé-
lagsháttum og mati skáldlistar á
næstliðnum áratugum.
Fyrr á tímum trúðu menn því að
hæfileikinn til skáldskapar væri
mönnum algerlega áskapaður,
hann væri af guði gefinn, enda
fengju skáldin iðulega innblástur
sem stundum var kallaður „guð-
dómlegur". Þá varðaði litlu um
lífskjörin, hvort skáldið bjó við ör-
birgð eða allsnægtir; það var jafn-
vel talið örvandi fyrir andann ef
menn höfðu ekki allt of mikið að
bíta og brenna. „Þurfa skáld að
svelta?" spurði íslenskur þjóð-
málaskörungur og fóðurmeistari
rithöfunda fyrr á þessari öld.
Skáldin hafa varla efast um snilli
sína þá fremur en nú, en ekki
munu þau sjálf hafa talið fátækt
eða annríki verða skáldskap sín-
um til framdráttar. Bjarni Thor-
arensen amtmaður barmar sér yf-
ir embættisönnum sem veiti fáar
tómstundir til kveðskapar. Sigurð-
ur Nordal talar um hina skáldlegu
ímyndun sem búi í ungum
mönnum, en kafni síðan í hlóðun-
um þegar grautarpottur lífsbar-
áttunnar sé settur á þær. Og
Stephan G. Stephansson mun vart
hafa þakkað fátæktinni sín bestu
ljóð:
Því eðli Kolbeins var yfirmennt.
Hann orkaði því sem er fáum hent,
að lepja upp mola um lifsins stig,
en láta ekki baslið smækka sig.
Skoðanir manna á vinnu og
þörfum rithöfunda hafa nokkuð
breyst nú á öld efnishyggjunnar,
og skáldskapurinn hefur færst úr
goðheimi niður til jarðarinnar. Nú
er viðurkennt að fagrar bók-
menntir, eins og önnur andans
verk, krefjist lærdóms og vinnu,
kyrrðar og næðis, nosturs og
þrautseigju, en minna er talað um
innblástur og andagift. Vera má
að þessi grái hversdagsleiki hafi
svipt skáldlistina nokkru af fornri
Bankastarfsmenn rifta
gildandi samningum
SAMBAND íslenskra bankamanna
hefur sagt upp gildandi kjarasamn-
ingum sínum og bankanna frá 24.
september miðað við 31. júlí.
í fréttatilkynningu frá Sam-
bandi íslenskra bankamanna segir
að stjórn sambandsins álykti að
afskipti stjórnvalda af samning-
um aðila vinnumarkaðarins séu
óréttlát og vegna þeirrar óvissu
sem ríkir um afkomu launþega og
árangur í baráttunni við verðbólg-
una, telji bankastarfsmenn rétt að
segja upp gildandi kjarasamning-
um.
I(atnsþétt
sökkla- og
grunnaefni
Hyggjast gera kvik-
mynd um laxveiðar
sinn í Danmörku 18. og 19.
júní sl. Af hálfu íslands sóttu
fundinn Gylfi Pálsson skóla-
stjóri og Karl Ómar Jónsson
verkfræðingur.
SAMBAND norrænna stang-
veiðifélaga hélt árlegan fund
Thoro efnin hafa um árabil veriö notuð hér á íslandi
hafa staðist hina erfiðu þolraun sem íslensk veðrátta
annað hefur brugðist.
með góðum árangri. Þau
er og dugað vel, þar sem
Á fundinum var harðlega
mótmælt laxveiðum í sjó og
samþykkt að láta gera
kvikmynd um þessar lax-
veiðar og laxveiðar almennt.
Það er Jón Hermannsson
kvikmyndagerðarmaður,
sem kemur til með að gera
handrit að myndinni.
dýrð og dularkrafti, en fyrir skáld
og rithöfunda munu það vera góð
skipti að láta dálítinn skerf af
guðlegum íblæstri ef þeir fá í stað-
inn sómasamleg ritlaun.
Þótt einstakir afreksmenn eins
og Stephan G. hafi sigrast á fá-
tækt sinni og innt af höndum
merkileg skáldverk á andvöku-
stundum eftir daglegt strit, eru
áreiðanlega flest höfuðverk bók-
mennta samin af skáldum sem
höfðu góðan tíma, gott næði til
skáldskapariðkana, hvað sem leið
jarðneskum gæðum. Dæmi má
draga af Rómverjum hinum fornu.
Þeirra bestu skáld, svo sem Óvíð,
Hóras og Virgill, ortu aðalverk sín
er þeir voru á góðum þroskaaldri
og bjuggu við allsnægtir. Sjálfur
Ágústus keisari og hægri handar
maður hans, Mekenas auðkýfing-
ur, veittu skáldunum fé og fríðindi
og settu þau stundum beinlínis til
verka. Þannig bauð Ágústus Virgli
að yrkja mikla hetjukviðu um allt
Rómverjakyn, og skyldi hún sér í
lagi vera til lofs og dýrðar keisar-
anum sjálfum. Skáldið gaf sér
góðan tíma, las nokkrar línur fyrir
ritþrælum sínum á morgnana og
snyrti þær síðdegis. í tíu ár bauk-
aði hann við ljóðabálk sinn, ferð-
aðist um og dvaldist á veðursæl-
ustu stöðum landsins. Þá var kvið-
unni að mestu lokið, en þó hafði
Virgill enn ætlað sér þrjú ár til
snyrtingar er hann veiktist af sól-
arbruna og andaðist, og hafði
hann þá eitt ár um fimmtugt.
Það hefði mátt ætla að slíkt kvæði
yrði aðeins innantómt glamur
lofsyrða um vinnuveitanda hans,
en svo varð ekki. Eneasarkviða
hefur jafnt að fornu og nýju verið
talin öndvegisverk rómverskra
bókmennta og var lesin af öllum
latínuskólasveinum í nítján
hundruð ár.
Lærimeistarar Rómverja voru
Grikkir, og helzta fyrirmynd Ene-
asarkviðu var Odysseifskviða
'DJÖFULL PRMHDUR FRRINN
BÐ HLRKKR TIL VETRHR1N5U
THOROSEAL
F.C. sökklaefni
Er vatnsþétt grunn- og sökklaefni. Fyllir
og lokar steypunni. Má bera á raka fleti.
Thoroseal F.C. verður harðara en steypa
og andar til jafns við steypuna. Borið á
með kústi.
Verð aðeins kr. 48.000 kr.
á m2 — 2 umferðir.
!i steinprýöi
Stórhöfða 16, sími 83340.
Fyrirsætukeppni í
Mexíkó í nóvember
ELITE, umboðskrifstofa sýn-
ingarstúlkna, heldur alþjóða-
fyrirsætukeppni í nóvember
nk. í keppninni, sem fer fram
í Acapulco í Mexíkó, eiga
flest ríki Evrópu, auk Amer-
íku, fulltrúa.
Tímaritið Líf hefur tekið að sér
að annast alla fyrirgreiðslu hér á
landi og kynna væntanlegan full-
trúa íslands í keppninni. Eiga
þátttakendur að senda af sér tvær
ljósmyndir, sem síðan er valið úr
af sérstakri dómnefnd í New York.
Úrslit undankeppni verða kynnt
við hátíðlega athöfn í september
og fer sigurvegarinn til Acapulco
ásamt fylgdarmanni að heiman.