Morgunblaðið - 21.07.1983, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 21. JÚLÍ 1983
Funchal.
Texti: JÓHANNA
KRISTJÓNSDÓTTIR
rak frá landi í áttina til strandar
Afríku. Mikil skelfing greip um
sig, meðal þeirra, sem höfðu kom-
izt í land, hvar þau voru á ókunn-
um stað og sáu ekki, hvað gæti
orðið þeim til bjargar. Urðu þess-
ar raunir stúlkunni um megn, auk
þess sem hún var sárveik og
máttvana eftir marga daga hrakn-
inga. Machim gróf hana skammt
frá ströndinni og setti lítinn kross
á leiðið. Sjálfur var hann yfirkom-
inn af sorg og þótti sem lífið hefði
misst lit sinn og ljóma og aðeins
fimm dögum síðar tóku félagar
hans honum gröf við hlið sinnar
heittelskuðu. Félögum þeirra
tókst að komast á skipsbátnum yf-
ir til Afríku og eru hér með úr
sögunni. Ástarsaga og raunir
þeirra Roberts og Anne eru Mad-
eirabúum hugleikin og margar
sagnir, flestar af rómantískum
toga tengjast eynni og menn hafa
þær á takteinum.
Sá sem löngum talinn er fyrsti
landnámsmaðurinn er Gonzalves
Zarco. Hann hafði komið til ná-
grannaeyjarinnar Porto Santo ár-
ið áður og 1419 sté hann á land á
Madeira og krafðist formlega til-
kalls til eyjarinnar fyrir hönd
Hinriks prins og sæfara. Hann og
fylgdarmaður hans Tristao Vaz
Teixeira urðu síðan fyrstu land-
stjórar á eynni. Zarco gaf henni
nafnið „Ilha de Madeira" en Mad-
eira mun vera gamalt orð yfir við.
Þeir sem komu til Madeira á
næstu árum, fluttu einnig með sér
ýmsar erlendar jurtir og trjáteg-
undir og meðal annars lét Hinrik
sæfari flytja inn sykurreyr frá
Sikiley.
Næstu eitt hundrað og fimmtíu
árin dafnaði svo eyjan undir
HVERSKYLDI
VERA GALDUR MADEIRA?
Á Madeira trítla ég áfjáð í
leikhúsið til að hlýða á Árstíðir
Vivaldis og horfi dolfallin af aðdá-
un á landslag, sem er klætt skógi
milli fjalis og fjöru. Það er ekki
einhlítt að útskýra þetta, staðir
hafa mismunandi áfrif á okkur og
sumir verða hugstæðari í endur-
minningunni en aðrir. Án þess að
við getum stutt það skynsamleg-
um eða tölulegum rökum, að feg-
urðin sé eilífari þar. Þetta er til-
finningalegs eðlis og ákaflega ein-
staklingsbundið og ég kann ekki á
þessu skýringu, hef bara vissuna
innra með mér.
Sögum ber ekki saman um,
hvernig fund Madeira bar að og
hver hafi komið fyrstur til eyjar-
innar. Sagan segir — og mun vera
sönn — að meðal þeirra fyrstu
hafi verið enskur ævintýramaður,
Robert nokkur Machim ásamt ást-
konu sinni Anne de Arfet. Þau
höfðu fellt hugi saman, foreldrum
Anne til mestu skapraunar. En
ástin varð öllu yfirsterkari og
ásamt nokkrum félögum Machims
ýttu þau nú skipi úr vör og var
ferðinni heitið til Frakklands.
Skipið var varla komið út úr höfn-
inni, þegar foráttuveður skall á og
hraktist skipið af leið. í þrettán
sólarhringa geisaði óveðrið og þau
voru fyrir löngu búin að gefa upp
alla von um að ná nokkurn tíma
landi. Loks hillti undir óþekkt
land, og nokkrum dögum síðar
komu þau inn í lygnan flóa og sáu
að landið var fagurt og blómlegt.
Robert, Anne og nokkrir skipsfé-
lagar fóru í land á lítilli kænu.
Þessi staður heitir síðan Machico,
þar er eitt af mörgum litríkum og
vinalegum þorpum Madeira. Um
nóttina brast á stormur og skipið
Það liggur einhver galdur í loftinu á Madeira.
Fram til þessa hef ég sárasjaldan fundið hjá mér þörf til
að hlýða á klassiska tónlist, ég hef heldur ekki verið hneigð fyrir
skógrœkt og fundizt of mikið af trjám til baga, vegna
þess þau skyggja á landslagið.
Mjúkir dalir umluktir háum fjöllum.
stjórn Portúgala, ýmsir kunnir að-
ilar stigu þar á land og síðar varð
Madeira eins konar áningarstaður
þeirra sem voru á leið til Evrópu
frá Austurlöndum. Kólumbus bjó
á Madeira um hríð eftir að hann
hafði gengið að eiga dóttur eins af
portúgölsku landstjórunum.
Franskir sjóræningjar gerðu at-
lögu að Madeira 1566 en 1580 lenti
eyjan undir stjórn Spánarkon-
ungs, en fékk sjálfstæði sex ára-
tugum síðar eftir byltingu. Tutt-
ugu árum síðar gekk Karl II Eng-
landskóngur að eiga Katrínu af
Braganca og þessi tengsl komu
Madeirabúum ótvírætt til góða og
viðskipti og samskipti þeirra við
Englendinga hafa verið mikil allar
götur síðar.
Það má vera dauður maður sem
verður ekki snortinn af fegurð
Madeira. Landslagið á þessari
hálfhitabeltiseyju er undur dægi-
legt. Þar skiptast á djúpir, mjúkir
dalir og grónar klettasnasirnar
ganga í sjó fram. Blóm upp um öll
fjöll, enda þekkt um víða veröld og
seld út um allan heim. Meðal
þeirra frægustu eru vitaskuld
orkideurnar og paradísarblómin.
Þó svo að Madeirabúar hafi í
gegnum tíðina blandast öðrum —
enda eyjan um margt í alfaraleið
— halda þeir portúgölskum sér-
kennum sínum og eru metnaðar-
gjarnir fyrir hönd síns móður-
lands.
1 Madeiraklasanum eru fimm
eyjar og auk Madeira er byggð á
Porto Santo og segir frá för þang-
að í annarrri grein. Nú búa á Ma-
deira um þrjú hundruð þúsund
manns, þar af liðlega þriðjungur í
Funchal og nágrenni.
Madeira varð til við eldgos fyrir