Morgunblaðið - 02.09.1983, Qupperneq 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 2. SEPTEMBER 1983
Ljósmynd: Árni Johnsen.
Það eru stórvirk tæki sem gullskipsmenn á Skeiðarársandi nota, enda
stórbrotið verkefni sem þeir fást við. Ljósmyndarinn brá sér með krók
kranans upp í 40 m hæð og tók þessa mynd niður yfir hluta af þilinu þar
sem það er 22 metra breitt, en það er hins vegar 60 metra langt. Þeir
horfast þarna í augu kranamaðurinn og Ijósmyndarinn en við þilendann
spjalla nokkrir gullskipsmenn saman.
Þjóðminjavörður um Gullskipið:
„Hollenzk menn-
ingarverðmæti
en ekki íslenzk“
„Þjóðminjasafnið mun senda tvo
fornleifafræðinga að gullskipinu
svonefnda þegar farið verður að
dæla, en safninu ber siðferðileg
skylda til að fylgjast með þessu verki
og aðstoða við það þótt safnið geri
ekki tilkall til eins eða neins úr skip-
inu og ætli sér ekki að taka það í sína
vörzlu, enda er hér um að ræða hol-
lenzk menningarverðmæti og minjar,
en ekki íslenzk þótt skipið falli undir
íslenzk lög,“ sagði Þór Magnússon,
þjóðminjavörður, í samtali við blm.
Morgunblaðið ( gærkvöldi, en Þór
var þá nýkominn af Skeiðarársandi
þar sem hann kvaðst hafa átt góðan
fund með gullskipsmönnum.
Það eru fornleifafræðingarnir
Guðmundur Ólafsson og Halldóra
Ásgeirsdóttir, sem halda á sandinn
um helgina, en Halldóra er sér-
fræðingur í varðveizlu forngripa.
Munu formleifafræðingarnir að-
stoða gullskipsmenn eftir þörfum.
íslenska ríkisstjórnin hefur boð-
ið uppá viðræður milli Hollendinga
og íslendinga um að Hollendingar
eignist skipið. Gullskipið hf. hefur
gert Hollendingum tilboð þar sem
miðað er við að Hollendingar eign-
ist skipið, en greiði leitar- og
björgunarkostnað þess. Er þá mið-
að við að þeir fái flakið sjálft
ásamt öllum skipsbúnaði, þ.á m.
vopnabúnaði, en hins vegar ekki
farm né persónulega muni.
Fjárlagagerðin bygg-
ist á gengisstefnunni
RÁÐHERRAR og ráðgjafar þeirra í
fjárlagafrumvarps- og þjóðhags-
áætlunargerð sátu ríkisstjórnar-
fund í gærmorgun, en ekki fékkst
niðurstaða um grundvöll þann sem
byggja á fjárlagagerðina og með-
fylgjandi efnahagsákvarðanir á. Sú
hugmynd er efst á borðum ráða-
manna að miða skuli fjárlagagerð
við gengi, en að hætt verði að
Útlit fyrir
sigur yfir
Sviss
ÍSLENSKA skáksveitin hafði
hlotið IVi vinning gegn Vi
vinningi Svisslendinga, en
tvær skákir fóru í bið, önnur
betri fyrir íslendinga en hin
tvísýn, þegar Morgunblaðið
hafði fréttir af heimsmeist-
aramóti 26 ára og yngri, sem
haldið er í Chicago, seint í
gærkveldi, en þá var 10. um-
ferð nýlokið.
Skák Margeirs og Gobet á 1.
borði fór í bið og er staðan tvísýn.
Jón L. sigraði Trepp á 2. borði,
eftir að Svisslendingurinn hafði
misstigið sig í byrjuninni. Jóhann
og Zuger gerðu jafntefli á 3. borði,
en skák Elvars og Krahenbuhl á 4.
borði fór í bið og virðist Elvar
hafa betri stöðu.
Kínverjar, sem voru í 2. sætinu
á eftir Rússum fyrir umferðina í
gær virtust vera að tapa stórt
fyrir Vestur-Þjóðverjum, sem
þýðir að Vestur-Þjóðverjar eru að
verða einn helsti keppinautur ís-
lendinga um verðlaunasæti, en fs-
lendingar voru í 3. sæti fyrir um-
ferðina í gær og hafa nokkuð góða
möguleika á að komast upp í 2.
sætið, ef fer sem horfir. Innbyrðis
viðureign Bandaríkjamanna og
Englendinga var í járnum og
Rússar voru að gjörsigra Austur-
ríkismenn, eins og búist hafði ver-
ið við.
©
INNLENT
Munum halda vöku okkar
— segir Pétur J. Eiríksson hjá Samtökum
áhugamanna um endurbætur í húsnæðismálum
„VIÐ HÖFUM ekki fjallað sérstak-
lega um hina nýju lánskjaravísitölu í
þessum hópi,“ sagði Pétur J. Eiríks-
son, hagfræðingur, einn meðlima í
Samtökum áhugamanna um endur-
bætur í húsnæðismálum, í samtali
við blm. Morgunblaðsins, er hann
var spurður um hugmyndir að nýjum
grundvelli að útreikningi lánskjara-
vísitölu.
„Við höfum hins vegar alltaf
lagt áherslu á að við viljum ekki
falla frá verðtryggðum lánum. Við
viljum borga okkar skuldir og við
viljum ekki að ástandið verði eins
og áður, að það sé gengið á sparifé
barna, unglinga og aldraðs fólks.
Við í þessum samtökum höfum
alltaf talið, að þeir sem lána okkur
fjármagnið eigi að fá sitt til baka
aftur. Hins vegar sýnist mér að
það sem nú er verið að gera við
lánskjaravísitöluna sé fyrst og
fremst leiðrétting, þannig að hún
mæli verðbólgu eins og hún er í
rauninni, en ekki eins og hún var,
og það út af fyrir sig er til bóta,“
sagði Pétur.
„Við hittum nefndina, sem fé-
lagsmálaráðherra hefur sett á
stofn til að endurskoða lög um
húsnæðismálastofnun, og ítrekuð-
um kröfur okkar, að við teldum
einu raunhæfu lausnina vera þá,
að lán yrðu hækkuð verulega og
yrðu til lengri tíma, og það virtist
einnig vera sú skoðun sem flestir
nefndarmenn höfðu. Síðan rædd-
um við talsvert um möguleikana á
afturvirkni, sem er stórmál, því að
það er svo margt fólk, sem hefur
lent í verðtryggingu, en ekki notið
þess sem átti að fylgja henni,
þ.e.a.s. lengri lána, og er því í al-
gerum vandræðum," sagði Pétur.
Pétur sagði að þetta hefði verið
jákvæður fundur, það væri aftur á
móti annað mál hvað út úr honum
kæmi. Þeir hjá samtökum áhuga-
manna um endurbætur í húsnæð-
ismálum myndu halda fund á
sunnudaginn kemur. Þeir myndu
halda áfram starfi sínu, hvort sem
það yrði með viðtölum við ráða-
menn eða einhverjum öðrum
hætti. „Það má ekki láta blekkjast
af því, þó viðbrögð séu alls staðar
jákvæð. Það er ákaflega auðvelt að
tefja mál og gleyma síðan að fram-
kvæma þau. Við munum því halda
þessu máli vakandi," sagði Pétur
að lokum.
Ríkisstjórnin stefn-
ir að ákvarðana-
töku á fundi árdegis
rcikna út frá gerðum hlutum.
Ákveðin gengisstefna verði tilkynnt
og síðan verði þjóðin að haga sér í
samræmi við hana. Ríkisstjórnin
kemur saman kl. 9 árdegis og gerðu
menn sér vonir um það í gærkvöldi
að unnt yrði að ganga frá þessari
undirstöðu, svo unnt verði að Ijúka
fjárlagafrumvarpsgerðinni út frá
þeirri forsendu.
Það er ljóst af þeim tölum sem
liggja fyrir, að draga verður veru-
lega saman seglin og er reiknað
með samdrætti á öllum sviðum,
— jafnt í framkvæmdum sem
varðandi rekstur. Samkvæmt
heimildum Mbl. verður ekki reikn-
að með launahækkunum til opin-
berra starfsmanna, nema þá mjög
óverulegum. Nokkuð hefur verið
tekist á um gengisstefnuna. Sumir
vilja að gengi verði ákveðið fast,
en aðrir telja slíkt ekki gerlegt og
hafa ýmis orðtök verið notuð í um-
fjölluninni, svo sem fast gengi,
stöðugt gengi, sem næst stöðugt
gengi o.fl.
Samhliða gerð fjárlagafrum-
varpsins og þjóðhagsáætlunar
hefur verið unnið að lánsfjáráætl-
un. Stefnt er að því að heildar-
upphæð nýrra erlendra lána á ár-
inu 1984 fari ekki yfir 3.500 til
4.000 milljónir króna, en heildar-
upphæð þeirra í ár verður 6.000
milljónir kr., en það nemur 59% af
þjóðarframleiðslu.
Hin nýja stefna í uppbyggingu
fjárlagafrumvarpsins, sem er til
umfjöllunar í ríkisstjórn nú ár-
degis, byggir á stefnuyfirlýsingu
ríkisstjórnarinnar í efnahagsmál-
um en þar segir að festu eigi að
skapa með raunhæfri gengis-
stefnu, sem ásamt aðhaldssamri
fjármála- og peningastefnu myndi
umgjörð ákvarðana í efnahagslíf-
inu. Þar segir einnig: „Að loknum
aðlögunartíma beri aðilar vinnu-
markaðarins ábyrgð á samningum
um kaup og kjör í ljósi hinnar
opinberu stefnu í gengis- og kjara-
málum.“
Alaska:
Mokveiði hjá íslensk-
um laxveiðimönnum
NOKKRIR íslendingar fóru nýlega í
laxveiðitúr til Alaska, í ána Unalak-
leet, en í þá á ganga um fimm millj-
ónir laxa árlega. Blm. Morgunblaðs-
ins náði tali af einum veiðimann-
anna, Hauki Hjaltasyni, fram-
kvæmdastjóra, og lét Haukur vel af
ferðinni, sagði að áin væri gífurlega
gjöful, enda hefðu menn mokveitt:
„Það er ekki óalgengt að yfir
fimmtíu laxar veiðist á dag á
hverja stöng," sagði Haukur. „En
það spillti fyrir ánægjunni að eina
leiðin til að losna við laxinn var að
kasta honum aftur út í á! Það voru
engin tök á að hirða hann í nokkr-
um mæli. Það hefði kostað of langt
ferðalag að koma honum í verð og
laxinn er fljótur að skemmast á
þessum slóðum.
Við fórum saman fimm íslend-
ingar og átta Bandaríkjamenn,
gamlir kunningjar sem hafa veitt
hér á landi mörg undanfarin ár.
Fimm daga börðum við ána, og
notuðum ekkert annað en flugu.
Stærðin á laxinum er svipuð þarna
og við eigum að venjast hér heima,
á bilinu fimm til sextán pund, en
áin er að mörgu leyti áþekk Laxá í
Þingeyjarsýslu, þótt hún sé reynd-
ar töluvert lengri."
Haukur sagði að veiðileyfin
væru ódýr í þessari á, og væri það
ekkert svipað því verði sem íslend-
ingar eiga að venjast í eigin ám.
Hélt hann að ferðin öll hefði kost-
að ámóta mikið og veiðileyfin ein
fyrir jafnmarga daga í íslenskri
laxveiðiá.
Samningar hafa enn
ekki tekizt um leigu
Eddu næsta sumar
„ÞAÐ MÁ í raun segja að málió sé í
bióstöðu, þar sem samningar hafa
ekki tekizt um áframhaldandi leigu
skipsins," sagði Þorkell Sigurlaugs-
son, forstöðumaður áætlanadeildar
Eimskips, í samtali við Mbl. er hann
var inntur eftir því hvort endanleg
ákvörðun hefði verið tekin um áfram-
haldandi farþegaskipsrekstur af
hálfu Eimskips og Hafskips á næsta
sumri.
„Við höfum tekið ákvörðun um
að halda áfram næsta sumar að
ákveðnum skilyrðum uppfylltum.
Þau eru helzt, að við viljum fá
betra verð á skipið, auk þess sem
við þurfum að fá breytt leigutím-
anum, bæði hvað varðar lengd og
tímasetningu," sagði Þorkell.
Þorkell sagði aðspurður, að ekki
væri um að ræða annað skip í verk-
efnið. Á þessum tíma þýddi í raun
ekki að ræða við menn um leigu
skipa. Ekki væru gefin nein svör
fyrr enn nær drægi þeim tíma sem
skipið ætti að sigla. Það væri hins
vegar alltof seint og því yrði að láta
sverfa til stálsins varðandi pólska
skipið á næstu vikum. Tíminn yrði
að leiða í ljós hver niðurstaða
málsins yrði.
Aðsókn að Iðnsýningu ’83:
Stefnir í 70 þús. manns
„Aðsóknin hefur þegar fariö fram
úr björtustu vonum, 55 þúsund
manns hafa greitt inn á sýninguna,
en sennilega hafa hátt í 60 þúsund
séð hana. Ef fram heldur sem horfir
má búast við að sýningargestir verði
alls um 70 þúsund,“ sagöi Sigurjón
Jóhannsson, blaðafulltrúi Iðnsýn-
ingar ’83, en sýningunni lýkur nk.
sunnudag.
Að sögn Sigurjóns virðist fólk
vera ánægt með sýninguna, og
margir sýnendur hafa selt tölu-
vert.
Sýningin er opin í dag frá
klukkan þrjú til ellefu, en húsinu
er lokað klukkan tíu. Um helgina
verður opið frá eitt til ellefu. Eng-
in tök munu vera á því að fram-
lengja sýninguna.