Morgunblaðið - 02.09.1983, Qupperneq 44

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 2. SEPTEMBER 1983
Aftur á íslandi
eftir aldarfjórðung
Mads Jensen (til vinstri) og greinarhöfundur, þegar þeir unnu landbúnaðar-
störf í Lundi í Kópavogi fyrir 26 árum.
eftir Svend Aage
Jensen
„Gjörðu svo vel að setjast til
borðs,“ sagði Geir í Lundi; eftir 26
ár var ég aftur kominn til íslands, og
þetta voru fyrstu endurfundir mínir
og míns þáverandi húsbónda, sem
nú er orðinn 81 árs að aldri. Seint
munu mér líða úr minni þær hjart-
anlegu móttökur, sem mér voru
veittar á heimili Geirs í Lundi. Það
var raunar hið sama upp á teningn-
um, hvar sem við komum á íslandi,
að við nutum alls staðar sérstakrar
gestrisni og vinsemdar.
Allt frá þeim tíma, er ég dvaldi
um hálfs árs skeið við landbúnað-
arstörf hér á landi á árinu 1957, hef-
ur mér verið ofarlega í huga að
leggja fram minn skerf til þess að
efla vináttu og samvinnu milli Norð-
urlanda, og það er von mín, að það
starf eigi sér langa framtíð á kom-
andi tímum.
Til íslands á ný
Minningarnar frá dvöl minni á
íslandi hafa alltaf verið mér kær-
ar, og oft hafði ég verið að velta
því fyrir mér á þeim tuttugu og
sex árum, sem liðin eru frá því ég
hvarf aftur heim til Danmerkur,
hvort ég ætti það nokkru sinni eft-
ir að sjá ísland, þessa perlu Atl-
antshafsins, aftur. Þegar mér því
bárust spurnir af því, að Norræna
félagið í nágrannabæ okkar á
Sjálandi ætlaði að taka þátt í
norrænu vinabæjamóti í Borgar-
nesi, og ég fékk boð um, að ég gæti
tekið þátt í ferðinni, þá var ég svo
sannarlega ekki i vafa eitt einasta
andartak um að ég yrði og skyldi
líka vera með í förinni.
Ég er fullur þakklætis yfir því,
að hafa fengið að vera einn af
þeim níu, sem hlotnaðist þetta
tækifæri, og ég veit líka, að hinir
átta þátttakendurnir frá Valle-
kilde-Herve eru að minnsta kosti
álíka hrifnir yfir að hafa komizt
með í þetta ferðalag.
Sama mætti raunar vafalaust
segja um gestina frá Noregi, Sví-
þjóð og frá Finnlandi, sem voru
með í þessu vinabæjamóti í Borg-
arnesi.
Mótið í Borgarfirði var í alla
staði afar vel heppnað og hið eftir-
minnilegasta. Við munum ávallt
geta talið það til eins minnisstæð-
asta og ánægjulegasta viðburðar í
lífi okkar. Við erum annars full
aðdáunar á öllu því, sem hin 17
sveitarfélög í Mýra- og Borgar-
fjarðarsýslu gerðu, ásamt Nor-
ræna félaginu, fyrir gesti sína frá
hinum Norðurlöndunum. Þá eiga
þeir Húnbogi Þorsteinsson, sveit-
arstjóri og Henry Þór Grans,
tæknifræðingur, formaður Nor-
ræna félagsins á staðnum, auk
fjölda margra annarra aðila,
okkar innilegustu þakkir skildar
fyrir hjartahlýjar móttökur og
nokkra ógleymanlega daga á þess-
um slóðum.
Jafnt í Borgarnesi sem í sveit-
arfélögunum þar í nágrenninu átt-
um við þvílíkri gestrisni og
hjartahlýju að mæta, að erfitt er
að útskýra með orðum, heldur
verður maður að upplifa það sjálf-
ur til þess að skilja að fullu.
Mér er víst óhætt að segja það
fyrir hönd allra þátttakenda, að
það sé okkar einlæga von að slík
vinabæjamót bæjarfélaganna
Borgarness, Pihtipudas, Ullensak-
ers, Átradals og Vallekilde-Horve
verði fastur liður í norrænni sam-
vinnu um langa framtíð.
Á heimaslóðum
Egils og Snorra
Það er annars margs að minn-
ast frá þessu vináttumóti. Þar ber
ef til vill hæst hina sérstæðu ís-
lenzku náttúru — þrátt fyrir rign-
inguna — og það er raunar alveg
ótrúlegt að sjá, hve miklum skógi
hefur þegar verið plantað í Borg-
arfirði og annars staðar, og stór-
kostlegt hvað þessum skógi fer vel
fram og er í örum vexti, og þá
sérstaklega ef miðað er við ástand
þessara mála fyrir 26 árum.
Þá var guðsþjónustan í Borg-
arneskirkju minnisstæð. Þar var
lesið úr ritningunni á öllum hinum
norrænu tungum, og bara það að
heyra kirkjugesti frá öllum Norð-
urlöndum syngja saman „Vor Guð
er borg á bjargi traust," var með
öllu ógleymanlegt, og maður finn-
ur þá hvað bezt, hversu lönd okkar
eru náið tengd hvert öðru með
ósýnilegum böndum, sem ekki
geta brostið.
Þá má heldur ekki gleyma há-
tíðarkvöldinu góða á Hótel Borg-
arnesi, þar sem haldnar voru
margar snjallar og ánægjulegar
ræður, og síðan boðið upp á hina
fjölskrúðugustu norrænu
skemmtidagskrá, sem stóð allt frá
því um áttaleytið um kvöldið og
langt fram yfir miðnætti.
Skemmtu menn sér þar hið bezta.
Ógleymanleg verður lika öku-
ferðin um Borgarfjörð, þar sem
við fengum að kynnast af eigin
raun íslenzkum landbúnaði, iðnaði
og handverki af ýmsu tagi. Alls
staðar sjást mikil umsvif og mikil
athafnasemi, þrátt fyrir hina gíf-
urlegu verðbólgu, og hvarvetna
verður maður svo áþreifanlega var
við allan þann framfarahug, sem
ríkir.
En íslendingar nútímans hafa
heldur ekki gleymt fortíð sinni.
Aftur og aftur erum við minnt á
öll hin margþættu og sterku
tengsl, sem ná alveg aftur til Egils
Skalla-Grímssonar á Borg og til
Snorra Sturlusonar í Reykholti.
Fortíðin svífur vissulega þarna yf-
ir og allt um kring, og hana er líka
að finna undir fótum okkar, eins
og bóndinn á Gilsbakka, Magnús
Sigurðsson, sagði við okkur, þegar
við hittum hann að máli.
Margt svo líkt
með skyldum
En ekki ,má heldur gleyma að
minnast á gestgjafa okkar, sem
hýstu okkur, skandinavísku gest-
ina. Allir virtust gestirnir hverjir
fyrir sig sannfærðir um, að ein-
mitt þeir hefðu fengið beztu
gestgjafana, meðan á dvölinni
stóð. Okkur var tekið af slíkri góð-
vild og með þeim innileika í við-
móti, sem ég get ekki annað en
öfundað fslendinga af. Viðtökurn-
ar voru alls staðar jafn alúðlegar,
hvort sem við gistum heimili í
bænum eða til sveita í nágrenni
Borgarness.
Allt þetta og svo margt fleira
sýnir einstaklega vel, að við Norð-
urlandabúar eigum óhemju margt
sameiginlegt, sem okkur ber að
hlúa að: það lýðræði, sem við
búum við — sem fyrirfinnst í sí-
fellt færri og afmarkaðri hlutum
veraldar, eftir því sem tímar líða
— hugsanatengsl okkar og starf,
menntun okkar og félagslegt kerfi,
ásamt mörgu öðru.
Ég held, að það hafi verið með
dálítilli angurværð og tárum i
augum sem við kvöddum vini
okkar í Borgarnesi. Það voru þjóð-
dansaflokkarnir frá Leikarringen
Rakne, Ullensaker spelemannslag
og Ullrader’n sem gáfu kveðju-
stundinni bæði virðulegan og há-
tiðlegan blæ með því að koma öll-
um þátttakendum til að mynda
stóran hring inni á skólalóðinni i
Borgarnesi, og allir sungu:
„Hver getur siglt, án vinds, vakinn,
hver getur róið, án ára
hver getur skilið við vininn sinn,
óvákins, án tára!“
En við skulum vona, að það
verði eins og Finnarnir sögðu
„neikkemin" — að við sjáumst aft-
ur.
Á gamalkunnum slóðum
Síðustu dagana af viðdvöl okkar
á íslandi dvöldum við svo í
Reykjavík, og ég er satt að segja
alveg forviða á allri þeirri fram-
þróun, sem orðið hefur á staðnum.
íbúatala borgarinnar hefur næst-
um því tvöfaldast á þessum 26 ár-
um, og alls staðar er ennþá verið
að byggja í stórum stíl. Og jafnvel
þótt ýmislegt sé ennþá óklárað hér
og þar að sjá, þá er Reykjavík
ótrúlega falleg og hreinleg borg.
Og það sem mestu máli skiptir,
eins og einn Dananna sagði við
mig, „Hérna er hægt að vera á
ferli á hvaða tíma sólarhringsins
sem er, án þess að þurfa að óttast
um líf sitt og limi.“
Ég hef sjálfur komizt að raun
um þetta, og svo tók ég eftir þessu
sérstaka andrúmslofti, sem ein-
kennir Reykjavík: Oft þegar mað-
ur er úti að spásséra er sagt vin-
gjarnlega „góðan dag“ eða „gott
kvöld“, og þurfi maður að spyrjast
til vegar, þá er oft ekið með mann,
þangað sem maður vill fara.
Það er svo víða hægt að verða
var við þessa samhygð hjá fólki,
jafnt í hversdagslífinu og við há-
tíðlegri tækifæri.
Núna, 26 árum eftir að ég var
um skeið vinnumaður í sveit á ís-
landi, er það raunar margt, sem ég
get öfundað okkar kæru íslenzku
vini af, og þessa dagana hef ég oft
sagt: „Þú hefðir átt að vera kyrr
hér á landi.“ En núorðið á ég mitt
eigið heimili í mínu föðurlandi, og
því held ég heimleiðis aftur, en
með svo margar góðar minningar
sem kjölfestu. Og þegar ég sný
heim aftur, þá er ég sannfærður
um, að það getur bæði verið til
gagns og gleði að halda áfram
norrænni samvinnu, og ég fer héð-
an sem ennþá traustari stuðnings-
maður og meðlimur Dansk-ís-
lenzka félagsins.
Við skulum því vona, að sam-
vinna og gagnkvæmar heimsóknir
eigi enn eftir að eflast á sem flest-
um sviðum; á sviði fimleika,
knattspyrnu, þjóðdansa og mörg-
um fleiri sviðum. Ég er til dæmis
með hjartanlegustu kveðjur með-
ferðis til KR í Reykjavík frá As-
næs Boldklub í Danmörku. Eins er
mér kunnugt um, að þjóðdansar-
arnir frá Ullensaker í Noregi hafa
verið í heimsókn hjá þjóðdönsur-
um hérna í Reykjavík.
Við skulum því óska þessari
samvinnu allra heilla og velfarn-
aðar bæði nú og um alla framtíð.
Hjartanlegar kveðjur og þakkir
til allra okkar íslenzku vina.
Svend Aage Jensen.
Hljóðfæraleikarar úr Ullensker spelemannslag skemmtu á vinarbæjarmótinu í Borgarnesi.
Hljómsveitin Crass kem-
ur fram á friðartónleikum
„Við krefjumst framtíðar!" er yfir-
skrift hljómleika sem haldnir verða í
Laugardalshöllinni 10. september
nk. Þar kemur m.a. fram breska
hljómsveitin Grass auk íslenskra
krafta sem eru Megas, Tolli Morth-
ens, íkarus, Vonbrigði, Ego ásamt
Bubba Morthens, Kukl og leikflokk-
urinn Svart og sykurlaust.
Að sögn aðstandenda þessara
hljómleika eru þeir haldnir í þágu
friðar og til að andmæla stríðs-
rekstri og hervæðingu í heimin-
um. Hljómsveitin Crass er valin
með þetta í huga því að hún hefur
mikið starfað að friðarmálum og
öðrum þjóðmálum í sínu landi, en
þetta verður í fyrsta sinn sem
Crass leikur utan Bretlands.
Götuleikhúsið Svart og sykur-
laust verður með uppákomur víðs-
vegar í Reykjavík frá 6. september
og fram að tónleikunum, en þar
kemur flokkurinn einnig fram. í
tilefni af hljómleikunum verður
gefið út blað þar sem hljómsveitin
Crass verður m.a. kynnt ítarlega.
Að sögn aðstandendanna verður
tekið hart á áfengisneyslu og fólki
umsvifalaust vísað út af hljóm-
leikunum. Verð aðgöngumiða er
kr. 250.
Félagar úr leikhópnum Svart
og sykurlaust, en þeir verða
meó uppákomur víða um bæj-
inn frá 6. þ.m. og fram að tón-
leikunum.