Morgunblaðið - 19.10.1983, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 19. OKTÓBER 1983
45
um gengið út frá hefðbundnum hugmyndum um menntaskólanám
sem fyrirmynd um góða og nauðsynlega „menntun". Öðru hverju
heyrast þó aðrar raddir (t.d. í drögum að endurskoðun á almennum hluta
aðalnámskrár grunnskóla sem gefin voru út af menntamálaráðuneyt-
inu, skólarannsóknadeild, í aprfl síðastliðnum), en þær reynast oft
hjáróma og valda litlum breytingum á starfí skólanna, enda vart við
öðru að búast. Til þess að skólar okkar megi verða betri menntastofnan-
ir, í bestu merkingu orðsins, þarf miklu víðtækari umræðu og umhugs-
un um þau grundvallarsjónarmið sem ríkja í þjóðfélaginu og tengjast
menntun og menningu ... Hvað á þá að samræma í skólastarfí og hvað
má ekki samræma? —
Þessa spurningu lagði Morgunblaðið fyrir þrjá aðila sem starfa að
skólamálum, þau Sigurð Helgason, deildarstjóra í grunnskóladeild
menntamálaráðuneytisins, Björn Jónsson, skólastjóra Hagaskóla og
Kristínu G. Andrésdóttur, skólastjóra Vesturbæjarskólans.
„Fetað í fótspor
pólskra stjórnvalda“
- segja alþýðubandalagsmenn á Vestfjörð-
um um afnám samningsréttarins
„AÐ UNDANFÖRNU hefur bandaríski herinn verið að leita að heppilegum
stað undir herstöð á Vestfjörðum. Þessar athuganir eru með fullri vitund og
vilja íslenskra stjórnvalda en án vitundar og í andstöðu við heimamenn, eins
og samþykkt hreppsnefndar Mýrahrepps ber með sér. Alþýðubandalagið
telur, að útbreiðsla hersetunnar til Vestfjarða sé ógnun við lífshætti Vestfírð-
inga, auk þess að fera stríðshættu og kjarnorkuhættu heim í hérað," segir
m.a. í stjórnmálaályktun kjördæmisráðstefnu Alþýöubandalagsins á Vest-
fjörðum, sem haldin var 10. og 11. september sl.
Björn Jónsson,
skólastjóri
Hagaskóla
Óhjákvæmilegt er annað en að
grunnskólinn beiti sér fyrir „stað-
reyndaöflun", þó hafa verði hugfast
að slæmt er fyrir nemendur jafnt
sem kennara að víkja aldrei frá
kennslubókinni.
Hér er vert að staldra svolftið við
og hugleiða breytilega stöðu nem-
enda í skólakerfinu eftir aldri. Þeg-
ar kemur upp í efstu bekki grunn-
skólastigs, fer nemandinn að kom-
ast tii nokkurs aldurs og öðlast
smám saman þann þroska sem
kenndur er við fullorðinsár. Á þessu
stigi hlýtur grunnskólinn að gerast
hnitmiðaðri og raunsærri á þá stað-
reynd að nemendur hans hverfa
brátt inn á framhaldsskólastig og
síðan út í lífsbaráttu í hörðum
heimi. Heimi þar sem fögur orð og
leg skólasöfn. Skólasöfn þar sem
vinnuaðstaða er fyrir nemendur
jafnt sem kennara og sérmenntað-
ur starfsmaður er til leiðbein-
ingar. Slikur aðbúnaður er nauð-
synlegur til þess að kennarinn geti
örvað nemendur sina til sjálf-
stæðra vinnubragða og umfram
allt til sjálfstæðrar hugsunar.
Samræmd próf hafa mikið verið
til umræðu að undanförnu, bæði
kostir þeirra og gallar. Ég tel að
samræmd próf nái þá aðeins til-
gangi sínum þegar þau eru lögð
fyrir heila aldurshópa með það
fyrir augum að kanna árangur
háleitar hugsjónir eru ekki einhlit
til sjálfsbjargar. Af þessum sökum
er mikill og óhjákvæmilegur munur
á markmiðum yngri og eldri bekkja
grunnskólans.
Eins og ég minntist á i upphafi er
samræming í ýmsum myndum.
Hluti hennar verður til innan
veggja skólans, annað er aðsent.
Aðsend samræming segi ég og á þá
við að hún á sér ekki stað innan
skólans, en er fyrirskipuð í
grunnskólalögunum, meðal annars i
greinavali og námsgögnum.
Samræmdu prófin i 9. bekk gera
það að verkum að kennsla og að-
ferðir kennara um allt land eru
samræmdar að miklu leyti. í þeirri
aðstöðu reynir mest á hæfileika
þeirra við að blanda saman kennslu
beint úr bókinni og utan hennar.
Oft vill kennslan stjórnast nær ein-
göngu af prófunum, en það hlýtur
að verða bæði kennurum og nem-
endum fjötur um fót. Þó er hættu-
legt að fella alla samræmingu inn-
an grunnskólanna niður og reyndar
ekki framkvæmanlegt. Samræming
er góð og nauðsynleg sé hún innan
hóflegra marka. En samræming má
ekki verða til þess að stilla öllum
nemendum upp við sama vegg. Þeir
eru eins misjafnir og þeir eru marg-
ir. Samræming í kennslu sem er
einum til góðs má ekki skaða nám
annars.
skólastarfsins. En samræmd próf
í þeim tilgangi að draga nemendur
í dilka, eins og gert er í 9. bekk
grunnskólans, er skaðlegt og ætti
sem fyrst að afnema þau.
í stað samræmdu prófanna í 9.
bekk þyrfti að leiðbeina kennurum
um sjálfstætt námsmat, sem í
senn væri réttlátt og marktækast
fyrir þá skóla sem taka við nem-
endum að loknu grunnskólanámi.
Jafnframt þarf sérstaka náms-
ráðgjöf í 8. og 9. bekk, til að auð-
velda nemendum að velja sér
framhaldsnám og störf við hæfi.

FYRSTA ORDABÓKIN MÍN
- —i .,Li.i
. ransniNN u vwbson
„Fyrsta orða-
bókin mín“
í þriðju útgáfu
Þessa dagana kemur í bókaversl-
anir ný prentun af hinni þekktu
barnabók „Fyrsta orðabókin mín“
eTtir Richard Scarry, en hún hefur
verið ófáanleg um nokkurn tíma.
Þetta er 3. útgáfa bókarinnar á ís-
lensku. Útgefandi er Setberg.
„Bókin er ætluð litlum börnum,“
segir í frétt frá útgáfunni. „Þar
læra þau nöfn á leikföngum sínum
og sýnt er i máli og myndum hvað
þau gera á leikvellinum eða uppi í
sveit. Þau fara til tannlæknis og í
sædýrasafn og læra að telja, svo
eitthvað sé nefnt. Hvað heita hlut-
irnir í eldhúsinu, í skólanum, í
fjörunni? Svo er alls konar bílar
og tæki. Og hvað skeður þegar
börnin verða stór?“
Freysteinn Gunnarsson annað-
ist útgáfuna, en til skýringar á
texta eru í bókinni um 700 lit-
myndir og teikningar.
„ET - Geim-
dyergurinn“
í bókarformi
BÓKIN „ET — geimdvergurinn
góði“ er komin út hjá Setbergi.
Hún er gerð eftir samnefndri kvik-
mynd Steven Spielbergs, sem sýnd
var hér á landi við miklar vinsæld-
ir mánuðum saman.
„Hin hugljúfa lýsing á samskipt-
um geimbúans ET og drengsins
Elliot greip hugi og hjörtu barna
hér á landi sem annars staðar. Og
fá hafa þau verið börnin sem ekki
sáu kvikmyndina," segir í frétt frá
útgefanda.
Þýðandi er Óskar Ingimarsson,
en bókin er skreytt 50 stórum lit-
myndum.
Um kjaramál var ályktað m.a.:
„Núverandi stjórnvöld hafa gengið
lengra en nokkur önnur í sögu lýð-
veldisins í þá átt að fótumtroða
þau mannréttindi, sem eru horn-
steinar lýðræðis og þingræðis.
Með afnámi samningsréttar og
verkfallsréttar verkalýðsfélag-
anna hafa stjórnvöld fetað í fót-
spor pólskra stjórnvalda ...
Atvinnuleysi og fátækt blasir við
íslenskri alþýðu nema almenning-
ur rísi upp og hrindi af höndum
sér kúgunarlögum íhaldsafl-
anna... “ Um landsbyggðarmál
segir m.a. í stjórnmálaályktun-
inni: „Markaðshyggja stjórnvalda
mun ganga af byggðastefnunni
dauðri. Atvinnurekstur, fram-
leiðsla og þjónusta í hinum
dreifðu byggðum getur ekki keppt
við Stór-Reykjavíkursvæðið, ef
gróðasjónarmiðin ein fá að
ráða ... “
Einnig var mótmælt nýgerðum
álsamningum og segir m.a. að
„með þeim háðungarsamningum,
sem gerðir voru í skrifstofuhöllum
auðhringsins í Sviss, er enn einu
sinni vegið að efnahagslegu
sjálfstæði þjóðarinnar. íslenskur
almenningur er dæmdur til að
greiða skatt til Alusuisse um
óákveðna framtíð..."
Þóninn Guðmundsdóttir, eigandi hinnar nýju verslunar Katel.
Ný verslun við Laugaveg
NÝ VERSLUN hefur verið opnuð að Laugavegi 20b (gengið inn frá Klapp-
arstíg). Verslunin hefur hlotið nafnið Katel, sem er gamalt íslenskt orð yfír
innanstokksmuni. Verslunin hefur á boðstólum gömul afsýrð húsgögn, kola-
ofna eins og þá sem tíðkuðust fyrir u.þ.b. 50 árum, galleríplaköt eftir fræga
listamenn og ýmsar gjafavörur. Einnig er hsgt að fá innrömmuð plaköt á
staðnum. Eigandi hinnar nýju verslunar er Þórunn Guðmundsdóttir.
„Áherslubreytinga er þörf í menntun kennara og skólastjórn-
enda.“ Kristín G. Andrésdóttir, skólastjóri Vesturbæjarskóla.
Ljúflm. MbL/KEE.
landinu, það sést best á samræmdu
prófunum.
í mínum huga þyrfti að aðlaga
skólastarf hvers skóla að þvl um-
hverfi sem hann er staðsettur í.
Þetta táknar að í stað þess að gera
sömu kröfur til allra nemenda á
sama aldri, gerum við krðfur um
sambærileg gæði námstilboða í hin-
um ýmsu skólum, þótt inntak náms-
ins sé mismunandi. Nemendur mega
ekki gjalda þess hvar þeir búa á
landinu, eins og gerist með sam-
ræmdu prófin.
Ljósm. Mbl. — GBerg.
Ný skóbúð á Akureyri
AknrejrL 6. október.
SKÓVERSLUN Axels Ó., sem rekur
nú þegar 2 verslanir í Reykjavfk,
eina í Vestmannaeyjum og eina á
Siglufirði, hefur nú opnað nýja skó-
búð í Skipagötu 5 á Akureyri (þar
sem áður var Versl. Chaplin). Þar er
boðið upp á allar tegundir skófatn-
aðar, m.a. hina vinsælu Puffíns-línu,
sem skóverslunin sjálf reyndar
framleiðir, og má geta þess að veru-
legur hluti þeirrar framleiðslu er
unninn fyrir verslunina hjá skógerð
Iðunnar á Akureyri. Verslunarstjóri
hinnar nýju verslunar er Þórdís
Tryggvadóttir og sést hún á með-
fylgjandi mynd í versluninni.