Morgunblaðið - 29.10.1983, Síða 27

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 29. OKTÓBER 1983
27
„Hið óskiljanlega skiptir
mestu máli í myndlist“
„ÞAÐ MÁ segja aö hér sé saman-
komin mín lífsvinna," sagði Hörður
Ágústsson, listmálari, er blm. Morg-
unblaðsins ræddi við hann í Lista-
safni íslands fyrir skömmu. Yfirlits-
sýning á verkum hans verður opnuð
í dag f Listasafni íslands og verða
þar sýndar um 150 myndir.
„Það er svona sitt lítið af hverju
hérna,“ sagði Hörður. „Elsta
myndin á sýningunni er máluð ár-
ið 1945. Þá mynd málaði ég áður
en ég fór til Parísar, en fremsti
salurinn hérna er tileinkaður Par-
ísarárum mínum. Hér eru myndir
sem ég málaði þar og þá færði ég
oft merka atburði í íslenskt um-
hverfi. Þarna í París var nú mikil
íslendinganýlenda á þessum árum
og ég teiknaði oft íslenska lista-
menn sem bjuggu í París og á
þessari sýningu eru nokkrar af
þeim teikningum.
Eftir Parísardvölina breytti ég
til í minni myndlist og málaði að-
allega myndir, sem skírskotuðu til
— rætt við Hörð
Ágústsson, sem í dag
opnar yfirlitssýningu á
Listasafni íslands
fortíðarinnar. Upp úr 1952 barst
abstraktstefnan til íslands og ég
málaði abstrakt myndir í nokkur
ár, eða til ársins 57. Þá fékk ég nóg
af abstrakt myndum og hóf að
vinna ljóðrænar myndir. Þegar
tók að líða á myndlistarferil minn,
fór ég að huga að einingunni og
grunninum. Grunnurinn er frum-
form og út frá því er hægt að
byggja nýjan heim. Ég byrjaði að
vinna myndir mínar út frá eining-
unni, og málaði grunnfleti. Ein-
ingarnar notaði ég svo til að tákna
hreyfingu. í innsta sal Listasafns-
ins eru myndir, sem ég kalla í
heild „Úr lit- og formsmiðju". Þar
eru myndirnar, sem unnar eru á
framangreindan hátt.“
Hörður Ágústsson er kennari
við Myndlista- og handíðaskóla ís-
lands og hefur kennt þar frá árinu
1962. Hann var einnig skólastjóri
sama skóla um 7 ára skeið. „Ég
var einn af stofnendum tímarits-
ins Birtings,“ sagði Hörður. „Og á
sínum tíma skrifaði ég heilmargar
greinar í það tímarit. Ég skrifaði
aðallega um byggingarlist og ís-
lenska húsverndun. Ég hef alla tíð
kennt og það sem mestu máli
skiptir í myndlist er hið óskiljan-
lega. Margir segja, að trúarlegra
áhrifa gæti í myndum mínum.
Ætli ég teljist ekki frekar trúaður.
Mér finnst sagan um frelsarann
mjög athyglisverð. Hann hlýtur að
hafa verið mjög sterkur byltingar-
maður, úr því sagan um hann lifir
ennþá. Ég heillaðist af sögunni um
frelsarann og byltingarmanninn
og telst sennilega trúaður þess
vegna,“ sagði Hörður Ágústsson
að lokum. Sýning Harða, verður
sem fyrr segir opnuð í dag og
stendur hún til 27. nóvember.
Hörður Ágústsson og dr. Selma Jónsdóttir, forstöðumaður Listasafns íslands, við mynd Harðar, sem hann nefnir „í
vinnuhléi". Myndin er ein þeirra sem hann málaði í París, er hann dvaldist þar við nám. Ljmm. mu./ke
Iðnþing:
„Iðnaðurinn mun ekki taka við
auknu vinnuafli í framtíðinni“
— sagði Ingjaldur Hannibalsson í erindi sínu
„ÞAÐ ER misskilningur, sem oft er
haldið fram hérlendis, að iðnaðurinn
muni koma til með að taka við
auknu vinnuafli á komandi árum. í
ýmsum nálægum löndum fækkar
starfsmönnum í iðnaði hlutfallslega,
og sú þróun verður vafalaust hér á
landi einnig," sagði Ingjaldur
Hannibalsson, forstjóri Iðntækni-
stofnunar fslands, í erindi sem hann
hélt á þingi Landssambands iðnað-
armanna í gær.
Ingjaldur sagði að ástæður
þessarar hlutfallslegu fækkunar
mannafla í iðnaði í ýmsum lönd-
um væru þær miklu tæknibreyt-
ingar sem átt hefðu sér stað á
undangegnum árum: Örtölvan,
vélmenni og nýir fjarskiptamögu-
leikar stuðluðu að þvi að draga
verulega úr umsvifum ýmissa
hefðbundinna iðngreina og
minnka þörfina á mannafla í öðr-
um. Þess í stað fjölgaði mjög í
úpplýsinga- og þjónustustörfum.
Það kom fram í erindi Ingjalds,
að á tímabilinu frá 1963 til 1979
hefði hlutfallstala starfsmanna í
iðnaði á íslandi nokkurn veginn
verið sú sama (tæp 18%). Hins
vegar hefði orðið veruleg fækkun í
landbúnaði (13,7% árið 1963 og
6,9% árið 1979) og nokkur í
sjávarútvegi (16,5% árið 1963 og
14,2% árið 1979). Töluvert hefur
fjölgað hlutfallslega í opinberum
störfum á þessu tímabili (17,2%
árið 1963 og 25,0% árið 1979).
Á Iðnþingi í gær var fjallað sér-
staklega um málefni einstakra
greina innan Landssambandsins
og lögð fram drög að ályktun
þingsins. Þingstörf hefjast klukk-
an 9.00 í dag en þinginu lýkur í
kvöld.
Enn um gæsalappamálið
*
— eftir Oskar Guömundsson, blaðamann
Tilefni svonefnds gæsalappa-
máls, sem segir frá á bls. 17 í
Morgunblaðinu í gær, er þessi
setning í lítilli fregn í Þjóðviljan-
um á fimmtudag: „Jóhanna Sigurð-
ardóttir lýsti yfir einörðum stuðningi
við málið og þakkaði Svavari
kurteislega og af háttvísi fyrir mála-
fylgjuna." Þingmaðurinn, sem hér
um ræðir, telur rangt frá skýrt.
Þjóðviljinn hefur fyrir sitt leyti
viðurkennt í bréfi, að gæsalappir
utanum orðið „þakkaði" hefðu gef-
ið gleggri mynd af ræðu þing-
mannsins. Hefur blaðið boðist
heilshugar til að birta þá leiðrétt-
ingu. Hins vegar hefur þingmað-
urinn ekki þegið boð Þjóðviljans
um birtingu gæsalappanna, né
heldur skýrt frá hvað sé rangt í
ofangreindri undirstrikaðri máls-
grein.
Gæsalappakronikka Morgun-
blaðsins á bls. 17 í gær var í senn
fræðandi og skemmtileg. Enn einu
sinni hefur Morgunblaðið brotið
blað í íslenskri fjölmiðlun. Það
mun nú birta óstyttar ræður af
alþingi, þegar þingmenn eru ósátt-
ir við endursögn Morgunblaðsins
af þeim. Það skal upplýst að marg-
ir stjórnarandstöðuþingmenn eru
ósáttir við stuttar frásagnir Morg-
unblaðsins af ræðum þeirra um
fjárlagafrumvarpið sem lagt var
fram í vikunni. Af því tilefni
munu þeir óska birtingar á óstytt-
um ræðum og mega lesendur
Morgunblaðsins hlakka til.
En áður en að því kemur, ætti
Árvakur hf. að kaupa birtingar-
réttinn á ræðum Álberts Guð-
mundssonar fjármálaráðherra —
og gefa út í bókarformi — „kom-
plett“, með formála eftir Geir
Hallgrímsson stjórnarformann.
Með þökk (engar gæsalappir)
fyrir birtinguna.
F.h. Þjóðviljans.
óskar Guðmundsson blm.
Óskar (iudmundsson er þingfrétta-
maður l'jóóviljans.
„Keppum við íþróttaþætti sjónvarpsins". Frá vinstri: Peter Soby Krist-
ensen, Valgeir Guðjónsson, Ann Sandelin, „hástökkvarinn" og Keld
Jorgensen. Ljésm. Mbl./RAX
„Fólk nær heim
fyrir ensku
knattspyrnuna“
— rætt við aðstandendur „Noröurljósa“,
norræns kvikmyndaklúbbs
„„Vandamálamyndir" er það
fyrsta, sem fólki dettur í hug, þegar
minnst er á norrænar kvikmyndir,
“sagði Valgeir Guðjónsson, er blaða-
maður Morgunblaðsins ræddi við
hann og félaga hans, þá Peter Soby
Kristensen og Keld Jorgensen fyrir
skömmu. Tilefni þessa spjalls við þá
félaga var stofnun norræns kvik-
myndaklúbbs, sem nefnist Norður-
Ijós og hefur það að markmiði að
kynna norrænar kvikmyndir, sem
hafa átt erfitt uppdráttar hér á landi.
„Á tímabilinu 1%5—1975 voru
svokallaðar vandamálamyndir
mikið framleiddar á Norðurlönd-
um,“ sagði Keld Jorgensen. „Mynd-
ir af þessu tagi fjalla aðallega um
félagsleg, andleg og sálarleg
vandamál, þær eru oftast alvarlegs
eðlis og hljóta ekki endilega góðan
endi, eins og fólk vill. Þessi gamla
hugmynd situr enn í fólki, sem er
skiljanlegt, því mjög lítið er sýnt
af norrænum myndum í sjónvarp-
inu. Nú eru norrænar kvikmyndir
með allt öðru sniði. Þær íslensku
myndir, sem framleiddar eru, eru
mjög sambærilegar við aðrar nor-
rænar kvikmyndir. í raun eru ís-
lenskar kvikmyndir miklu líkari
þeim myndum, sem framleiddar
eru á hinum Norðurlöndunum, en
t.d. breskum eða bandarískum."
Ann Sandelin er forstjóri Nor-
ræna hússins. Hún er í fram-
kvæmdanefnd kvikmyndaklúbbs-
ins. „Þegar fram líða stundir," seg-
ir hún, „kemur vel til greina að
setja saman kvikmyndadagskrá
með ákveðnu þema, eða taka fyrir
myndir ákveðinna höfunda. Við
höfum jafnvel rætt um að setja
saman dagskrá með eintómum
unglingamyndum. Eftir að mynd-
irnar hafa verið sýndar hér í Nor-
ræna húsinu, getur fólk fengið þær
leigðar. Þannig gætu skólar tekið
einhverjar myndir á leigu og notað
kennslu“. Sagði hún að dönsku-
kennarafélagið hefði tekið þeirri
hugmynd mjög vel. „Allar kvik-
myndirnar, sem kvikmyndaklú-
bburinn hefur til sýninga, fáum við
leigðar til lengri eða skemmri
tíma,“ sagði Valgeir. „Þetta eru
allt 16 mm filmur og flestir skólar
og sumir einstaklingar eiga ein-
mitt kvikmyndavélar fyrir þessa
filmustærð, eða hafa greiðan að-
gang að þeim.“
„Það er eitt, sem er að gerast og
er að mínu mati mjög athyglis-
vert,“ sagði Valgeir, „og það er að
þessar myndir, sem flokkast undir
vandamálamyndir, voru fram-
leiddar á Norðurlöndum á tímabil-
inu '65—75. Upp úr því fóru Norð-
urlandabúar að einbeita sér meira
að gerð annarskonar mynda. En nú
er einmitt verið að framleiða þess-
ar vandamálamyndir í Ameríku og
Bretlandi. Sjáðu til dæmis „Kram-
er gegn Kramer“, sú mynd er
dæmigerð vandamálamynd. Þann-
ig að segja má að kvikmyndagerð á
Norðurlöndum sé töluvert á undan
þeirri bresku og amerísku.“
Kvikmyndaklúbburinn Norður-
ljós er öllum opinn. Þrenns konar
áskriftarkort er hægt að kaupa
kort. sem kosta 20 kr. fyrir eina
sýningu, 60 krónur fyrir fjórar
sýningar og 100 krónur fyrir átta
sýningar. Myndirnar verða sýndar
í Norræna húsinu á laugardögum
kl. 17.15. „Fyrsta myndin verður
sýnd á laugardaginn kemur (29.
okt.) og hún fjallar um hástökkv-
ara,“ sagði Keld. „Það er kannski
ekki tilviljun að við völdum ein-
mitt mynd um íþróttamann sem
fyrstu myndina, því við keppum
nefnilega við íþróttaþætti sjón-
varpsins, með því að hafa sýn-
ingarnar á þessum tíma.“ „En það
er nú allt í lagi“, greip Valgeir
fram í, „því sýningum lýkur á
skikkanlegum tíma, þannig að fólk
nær alveg ensku knattspyrnunni.“
Sögðust þeir vona að fólk sýndi
klúbbnum áhuga og tóku fram að
væntanlegir klúbbfélagar kæmu til
með að ráða að mestu leyti ferð-
inni, hvað varðaði starfsemina í
framtíðinni. „Starf klúbbsins mið-
ast náttúrulega við að koma til
móts við óskir félagsmanna,“ sagði
Ann Sandelin. „Að lokum getur
farið svo, að ekki verði eingöngu
sýndar myndir frá Norðurlöndum,
heldur frá hvaða landi sem er. Við
teljum að starfsemi klúbbsins geti
stuðlað að betri bíómenningu á ts-
landi og aukið menningartengslin
milli nágrannaþjóðanna." Valgeir
sagði að þar sem klúbburinn væri
ekki farinn að starfa ennþá að
ráði, væri erfitt að gera sér grein
fyrir hvernig starfsemi hans
myndi ganga á komandi árum. „Til
greina kemur að mynda einskonar
umræðuhóp eða hópa, sem hittast
og ræða um kvikmyndir, gerð
þeirra, höfunda o.s.frv., það er
augljóst að svona klúbbar geta
endalaust hlaðið utan á starfsemi
sína. Það fer allt eftir kröfum og
óskum félagsmanna."
Að lokum sögðu þeir að miklu
máli skipti, að hver þjóð gæti hald-
ið uppi virku menningarlífi og Is-
lendingar hefðu ekki ástæðu til að
horfa eingöngu á bandarískar og
breskar kvikmyndir.