Morgunblaðið - 22.12.1983, Blaðsíða 4

44
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 22. DESEMBER 1983
Pils og kjólar sem sýna vel
tískuna 1883. Slóóar voru ein-
íönm á samkvæmiskiólum.
Kvenfatatiskan
Mynd a. var á forsíðu Harper’s Bazaar 1. des 1883.
Dagbúningur, ætlaður ef farið er út af heimilinu. Efnið er brúnt ullarefni og röndótt silki,
rendurnar gullin-brúnar og blá-gráar (þá nýr litur sem nefnist „grande clématite“). Hattur-
inn er úr brúnu flaueli og við eru ljósir rússkinnshanskar.
Mynd b. Jólakjóllinn 1883.
Kjóllinn er íburðarmikill og skrautlegur. Efni er flauel og silki, litir grænn og rauðbleikur. Á
kjólnum eru pífur og blúndur, fellingar og slaufur, í hálsinn er flauels-líning, sem fellur fast
fyrir 100 árum
Það er gaman að virða fyrir sér myndir af fatnaði fyrri tíma.
Fatnaður, eins og svo margt annað, segir okkur sögu frá
liðinni tíð og þar með lífi þeirra sem klæddust þeim.
Fyrir 100 árum voru það framleiðendur í London og
París, sem settu stefnuna, ef svo má að orði komast, Banda-
ríkjamenn og aðrir fylgdu svo í kjölfarið.
Þær konur á íslandi, sem klæddust öðru en þjóðbúningnum,
hafa eflaust tekið tískustraumana frá löndum Evrópu sér til
fyrirmyndar og eftirbreytni, samband landsmanna var það
mikið við umheiminn.
En fyrir 100 árum komu fram að nýju uppstoppaðir púðar
sem komið var fyrir á bakhluta kvenna, til að kjólamir stæðu
út að aftan. Það er óhætt að segja að kvenlíkaminn birtist
ekki í sinni réttu mynd á þeim tíma frekar en öðrum tíma-
bilum, fyrr og síðar, og er með ólíkindum hvernig hægt
hefur verið að hreyfa sig í lífstykki og með gjarðir og púða
til að gera urnmálið meira.
Veturinn 1883
Þegar menn virða fyrir sér
myndir af þeim kvenbúningum,
sem voru nýjasta tíska í vetrar-
byrjun árið 1883, sést glöggt að
ekki hefur verið til fatagerðar-
innar sparað, í pilsin að minnsta
kosti hefur farið mikið efni, þar
er eiginlega hvert lagið utan yfir
öðru. í umsögnum má lesa að
kjólar gátu verið allt að 5 kg að
þyngd, þykkt efnið gat verið á
þyngd við húsgagnaáklæði, ofan
á bættist svo efnismikið laust
pils eða svunta „a la polonaise"
(sem haft var í „follum" að
framan og fest á bakhlutanum),
einnig pífur, perlur, bönd, lausir
kragar, loðskinn og annað til
skrauts.
Það má telja víst að konur
hafi vart klæðst nema með að-
stoð í allt það sem þær þurftu
utan á sig að láta, þær hafa haft
aðra til að vinna fyrir sig eitt og
annað, sem hver nútíma kona
leysir sjálf af hendi, og það var
munur á klæðnaði eftir þjóðfé-
lagsstöðu og efnahag.
fyrstu sýn, en þegar nánar er að
gætt má finna skyldleika.
„Anno“ 1983 er einmitt tímabil
tísku þar sem margt er gert til
þess að kvenlíkaminn sjáist ekki
í réttu sköpulagi, þó ekki séu
notaðar til þess gjarðir og púðar.
Klæðnaður, þar sem hvert lag-
ið er yfir öðru, er nú hæstmóð-
ins, ungu stúlkurnar klæðast
flestar fötum sem eru 2—4 núm-
erum of stór, og drífa jafnvel
upp gamlan vetrarfrakka af
pabba eða afa sem yfirhöfn. Það
er því ekki gott að átta sig á
hvar eru mörk klæðnaðar og
kropps.
Þó þjóðfélagsástæður kvenna
hafi breyst feiknin öll á þeim
eitt hundrað árum, sem hér um
ræðir, gætu sömu eða svipaðar
hvatir legið að baki, þ.e. að vilja
vera meiri en maður er og þá ef
til vill í fleiri en einni merkingu!
Texti: Bergljót Ingólfsdóttir
Ekki er allt sem sýnist
Tískan 1883 og nú 1983 virðist
ekki eiga mikið sameiginlegt við
Myndir eru úr bókinni
Victorian Fashions And Costumes
From Harper’s Bazar 1867—1898.
Útgefandi: Dover Publication Inc.
Mynd a. Yfirhöfn úr flaueli og silki, nokkurskonar slá, samkvæmt Parísartísku októbermánaðar 1983. Eina
skrautið er silkiskúfar á hliðum og að framan.
Mynd b. Dagkjóll frá sama tíma. Hann er bleikur að lit (liturinn kallaður „aurore du Bengale”) úr indversku
útsaumuðu silki. Til skrauts eru blúndur, bönd og blóm.