Morgunblaðið - 18.02.1984, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 18. FEBRÚAR 1984
27
Guðmundur Kristín Eiður Árni Sighvatur Sigríður Dúna Friðjón Guðrún Hjörleifur Jón Baldvin
Hjörleifur um íslandssögutillöguna:
„Upphaf að eins konar galdraofsóknum“
Þjóðsagan eykur hæfni til fást við
vanda nútíðar og framtíðar,
sagði Friðjón Þórðarson
Fá mál hafa fengið meiri umræðu á Alþingi, það sem af er
vetri, en þingsályktunartillaga um eflingu kennslu í íslandssögu.
Fyrri umræðu lauk sl. fimmtudag, á þriðja degi umfjöllunar, eftir
að þingmenn höfðu látið gamminn geysa lungann úr deginum.
Hér á eftir verða lauslega tíundaðir örfáir efnispunktar úr ræð-
um, cfnislega eftir hafðir.
Guðmundur Einarsson (BJ)
sagði m.a. að sá rökstuðningur
tillögumanna að auka þurfi ís-
landssögukennslu til að menn
öðlist trú á landið fæli það í sér
að fólk almennt hafi ekki þessa
trú. Fólk hafi hinsvegar sannað
þessa trú með „þrautseigju sinni
og búsetu í landinu", þrátt fyrir
bág kjör oftlega, lágt hitastig og
rigningasumur. Nær væri að búa
betur að skólastarfi. Tillagan
minnti sig á afstöðu strangs föð-
ur, sem gerði miklar kröfur til
móður sem uppalanda, en væri
sjálfur upptekinn við veraldar-
vafstur.
Kristín Halldórsdóttir (Kvl)
sagði tillöguna neikvæða og
ranga. Hún væri neikvæð í garð
kennara. Aðbúnaður þeirra væri
hvergi nærri nógu góður.
Kennsluhættir hefðu breytzt. Nú
væri lögð meiri áherzla á þekk-
ingarleit en utanbókarkunnáttu.
Umræðan um tillöguna sé hins-
vegar af hinu góða. Hún beini
athygli að þörfu máli, uppeldi og
fræðslu.
Eiður Guðnason (A) taldi gagn-
rýni á tillöguna einvörðungu
byggjast á útúrsnúningum. Til-
lagan gagnrýndi hvorki einn né
neinn. Hún fæli í sér þrjá efnis-
þætti: Að efla kennslu í sögu
þjóðarinnar í grunnskólum, að
glæða þekkingu og skilning nem-
enda á framvindu þjóðarsögunn-
ar, að stuðla að varðveizlu þess
menningarsamfélags sem ís-
lenzk þjóð hefði þróað með sér í
ellefu aldir. Hvað er neikvætt
við þetta? Tillagan fæli í sér
viljayfirlýsingu, sem fremur
ætti að stuðla að bættri starfs-
aðstöðu kennara en hinu gagn-
stæða. t tillögugreininni væri
hvergi stafkrókur gagnrýni á þá
þörfu stétt. Sú staðhæfing væri
tilbúningur Alþýðubandalags og
Kvennalista, sem tvímenntu í
andstöðu við þetta mál. Auk
móðurmálsþekkingar bæri ekki
sízt að leggja áherzlu á að nem-
endur kunni góð skil á landa-
fræði síns eigin lands og sögu
sinnar eigin þjóðar.
Árni Johnsen (S) sagði það ekki
í fyrsta sinn, heldur nokkuð
gegnumgangandi, að þingmenn
Kvennalista væru hallir undir
sjónarmið Alþýðubandalagsins.
Furðu gegndi að til væru þing-
menn sem mæltu í móti tillögu
sem fæti það eitt í sér að efla
kennslu í sögu þjóðarinnar, sem
væri ekki veigalítill hluti af
þjóðararfleifðinni. Sagan og
tungan væru hornsteinar menn-
ingar og sjálfstæðis okkar. Ég
fagna þessari tillögu, sagði Árni.
Sighvatur Björgvinsson (A)
sagði umrædda tillögu fjalla ein-
vörðungu um tvö atriði: 1) aukna
kennslu í íslandssögu á grunn-
skólastigi, 2) að þessi kennsla
auki þekkingu og skilning á
þjóðarsögunni, trú á landið og
varðveizlu menningarsamfélags
okkar. „Ég held að það sé alveg
bráðnauðsynlegt, herra forseti,
að þessi tillögugrein fái að ganga
til atkvæða. Ég sé satt að segja
ekki þann þingmann á þjóðþingi
íslendinga, sem gæti greitt
svona tillögu mótatkvæði."
Ræða Sighvatar fjallaði að meg-
inmáli um skólamál almennt.
Sigríóur I>úna Kristmundsdóttir
(Kvl) spurði m.a. „Hvar eru þeir
menn í fslandssögunni sem að
kynferði eru konur? Eins og ég
hef áður sagt þá þegir íslands-
sagan um alla þessa kvenkyns
menn, öðru nafni konur.“
Friðjón l>órðarson (S) sagði
skoðanir skiptar um það menn-
ingarsamfélag sem við hefðum
verið að þróa í ellefu aldir. Sum-
ir vildu breyta því, aðrir bylta
því. „En ég held að þjóð sem vill
efla sjálfstæði sitt og þjóðarvit-
und uppvaxandi kynslóðar hljóti
að leggja áherzlu á sögu sína,
þar sem þjóðarræturnar liggja.
Sú samanþjappaða reynsla sem í
sögunni felst gerir okkur hæfari
til að takast á við vandamálin,
bæði í nútíð og framtíð."
Guðrún Agnarsdóttir (Kvl) taldi
Eið Guðnason afneita „sérstöðu
þeirri sem lífsreynsla kvenna
færir þeim í menningarlegu og
sögulegu tilliti". — „Réttur
kvenna til að skila sérstakri
lífssýn sinni og menningararfi
inn í þessa menningarheild, sem
við búum við, hlýtur að vera
óskoraður“.
Hjörleifur Guttormsson (Abl)
lauk langri ræðu með þessum
orðum: „Ég sagði hér í fyrradag
— ég vara eindregið við umræðu
eins og hún hefur að hluta til
gengið fyrir sig um endurskoðun
á íslandssögunni og þörfinni á
að bæta þar um. Það er nánast
ekki hægt að líkja því við annað
heldur en upphaf að eins konar
galdraofsóknum, eins og þar hef-
ur verið gengið fram ... Ég vitn-
aði hér til blaðaskrifa, þar á
meðal fjöllesnasta blaðs lands-
ins, Morgunblaðsins, sem vakti
upp þessa umræðu í nóvember
sl. og hefur gengið þar fram með
þeim hætti í skrifum sinum um
það, að sizt er til þess fallið að
tekið verði á þessum málurn"
réttilega.
Jón Baldvin Hannibalsson (A)
talaði að meginmáli um gildi
skólastarfs og menntunar. Hann
vitnaði til dæmisögu: Gefið
hugruðum manni fisk. Það seður
hungur hans. Kennið honum að
veiða. Og þið hafið kennt honum
að sjá sér farborða. Góður skóli
er sá sem kennir nemendum sín-
um að afla sér áframhaldandi
þekkingar.
Eiður Guðnason (A) lauk um-
ræðunni og sagði að í kennslu
ætti að blanda saman því gamla
og nýja og nýta það bezta úr
hvoru tveggja. „Við eigum hins-
vegar ekki að breyta til aðeins
breytinganna vegna. Þjóðarsag-
an er þjóðarreynslan og hún á að
byggja upp hóflegan þjóðar-
metnað, þjóðarvitund og löngun
til að varðveita menningarsam-
félag okkar."
Bókaklúbburinn Veröld:
Bóksalar hafa gengið á hagsmuni
forlaga, neytenda og þeirra sjálfra
„Er bókaforlögin fjögur, Fjölvi, lð-
unn, Setberg og V'aka, stofnuðu
Bókaklúbbinn Veröld á síðastliðnu
ári, var megintilgangurinn að bjóða
neytendum úrval bóka á hagsUeðu
verði. Forlögin töldu þetta sameigin-
lega hagsmuni neytenda og forlag-
anna, sem í heild styrktu stöðu bók-
arinnar f íslensku þjóðfélagi," segir
m.a. í fréttatilkynningu frá Bóka-
klúbbnum Veröld, en tilefni tilkynn-
ingarinnar er samþykkt Félags fs-
lenskra bókaverslana 14. febrúar sl.
um að hætta sölu á 20 bókartitlum
þessara forlaga, sem verið hafa í um-
boðssölu í bókaverslununum.
Ennfremur segir í frétt Verald-
ar:
Félag íslenskra bókaverslana
hefur nú mælst til þess að félags-
í framhaldi af fréttatilkynningu að-
ildarforlaga bókaklúbbsins Veraldar
til fjölmiðla 15. febrúar hafa forlögin
sent öllum bóksölum landsins orð-
sendingu. í henni eru boðaðar að-
gerðir forlaganna gagnvart þeim
bóksölum, sem framfylgja tilmælum
Félags íslenskra bókaverslana frá 14.
febrúar.
„Ágæti bóksali!
Samkvæmt samningi milli Fé-
lags íslenskra bókaútgefenda og
menn þess endursendi flestar þær
bækur er bjóðast í nýjasta frétta-
blaði Veraldar — og þverbrýtur
þannig fyrrgreint samkomulag. Að
vísu er sá fyrirvari hafður á að
bóksölum sé í sjálfsvald sett hvort
þeir verði við þessum tilmælum.
Þær bækur sem Veröld býður fé-
lögum sínum með allt að 30% af-
slætti frá venjulegu verði, hafa
bóksalar heimild til að taka úr sölu
á meðan á tilboðstíma stendur.
Hins vegar hafa bóksalar enga
heimild til að endursenda þær
bækur og taka þær þar með alfarið
úr sölu. Bóksölum ber að hafa þess-
ar bækur til sýnis og sölu eftir að
tilboði lýkur, en tilboðstími er
venjulega 2 til 3 vikur. Er þetta í
fullu samræmi við nefnt samkomu-
lag Félags íslenskra bókaútgefenda
Félags bókaverslana frá síðast-
liðnu hausti sem gildir til 1. júlí
næstkomandi er skýrt tekið fram
að heimilt sé að hafa bækur til sölu
í bókaklúbbum með allt að 30% af-
slætti, um takmarkaðan tíma.
Þetta hafa undirrituð forlög gert
hvað varðar 20 titla í síðasta fé-
lagsbréfi Veraldar. Er þetta í fullu
samræmi við ofangreindan samn-
ing.
Þær bækur sem boðnar eru með
og Félags bókaverslana frá 19.9.
1983. Reglan er aftur á móti sú, að
séu bækur boðnar á meira en 30%
afslætti frá venjulegu verði skuli
útgefendur innkalla bækurnar, ella
endursendi bóksalar þær.
Samþykkt bóksala nú kemur í
kjölfar aðgerða þeirra gegn aðild-
arforlögum Veraldar fyrir síðustu
jól. Margir bóksalar gerðu þá sam-
skiptareglurnar að engu og hættu
sölu á fjölda bóka frá þessum for-
lögum, og sköpuðu forlögunum
þannig fjárhagslegt tjón. Fullyrða
má að bóksalar hafi þannig gengið
bæði á hagsmuni forlaga, neytenda
og þeirra sjálfra — þar sem veru-
leg eftirspurn var eftir mörgum
þessara bóka.
Aðildarforlög Veraldar hafa átt
áratuga löng og ánægjuleg sam-
meira en 30% afslætti hjá Veröld
hafa bóksalar að sjálfsögðu heim-
ild til að endursenda.
Fundur í Félagi bókaverslana
hefur mælst til þess við bóksala að
þeir endursendi þegar í stað allar
bækurnar sem boðnar eru í síðasta
félagsbréfi Veraldar. Teljum við
þessi tilmæli og sérhverja aðgerð
til framkvæmdar tilmælunum
ótvírætt brot á áðurnefndu sam-
komulagi.
skipti við bóksala, og vona að sú
verði raunin eftirleiðis, þó breyttir
þjóðfélagshættir hafi leitt til nýrra
aðferða við dreifingu bóka. Forlög-
in harma að nú skuli svo komið að
þau neyðist ef til vill til að endur-
skoða öll viðskipti sín við þá bók-
sala er endursenda allar þær um-
boðssölubækur er bjóðast Verald-
arfélögum.
Útgefendur hafa skyldum að
gegna gagnvart bóksölum — og
rækja þær. En forlögin telja sig
ekki síður hafa skyldum að gegna
gagnvart neytendum og telja
sjálfsagt að landsmönnum bjóðist
bækur þeirra í verslunum eftir að
tilboðstíma lýkur í Veröld, enda er
slíkt í fullu samræmi við fyrrgreint
samkomulag.
Neðanskráð forlög sætta sig ekki
við að endursendar séu og þar með
teknar úr sölu til frambúðar á al-
mennum markaði þær bækur sem
boðnar eru í félögum í bókaklúbbn-
um Veröld, á því verði sem er í
fullu samræmi við samninginn
milli bóksala og útgefenda frá 19.
sept. 1983. Hafa þau því ákveðið að
innkalla allar umboðssölubækur og
stöðva öll viðskipti við þær bóka-
verslanir sem endursenda um-
ræddar tuttugu bækur.“
Fundur um or-
sakir og for-
varnir gegn
krabbameini
Á FIINDI Kvenfélags Neskirkju,
sem haldinn verður mánudaginn 20.
febr. nk. mun Guðbjörg Andrésdótt-
ir frá Krabbameinsfélagi Rekjavíkur
flytja erindi um orsakir og forvarnir
gegn krabbameini.
Fundurinn hefst kl. 8.30, en er-
indið verður flutt að fundi loknum
um kl. 9.30. Allt safnaðarfólk er
velkomið.
Kabarett
SKÁTASAMBAND Reykjavíkur
gengst á morgun, sunnudag, fyrir
svokölluðum kabarett-degi í skáta-
húsinu að Snorrabraut 60.
Á kabarett-deginum verður
kökubasar, flóamarkaður, kaffi-
veitingar og kabarettatriði, sem
flutt verða nokkrum sinnum yfir
daginn. Kabarett-dagurinn stend-
ur yfir frá kl. 14.00-17.00.
(ílr frétutilkynningu.)
Qrðsending Bókaklúbbsins Veraldar til bóksala:
Stöðvum öll viðskipti við þær bóka-
verslanir sem endursenda bækur