Morgunblaðið - 29.02.1984, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 29. FEBRÚAR 1984
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 29. FEBRÚAR 1984
17
iirgmMaMtii
Utgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 250 kr. á mánuöi innanlands. j lausasölu 20 kr. eintakiö.
Olgan í verka-
lýðshreyfíngunni
Morgunblaðiö hefur leitað
álits þeirra aðila innan
verkalýðshreyfingarinnar sem
á undanförnum árum hafa
verið harðastir í gagnrýni á
forystumenn hreyfingarinnar.
í viðtölum við þessa aðila sem
birst hafa undanfarna daga
kemur fram að úrslitin á fund-
inum í Dagsbrún síðastliðinn
fimmtudag, þegar samning-
arnir voru felldir með tæplega
800 atkvæðum gegn 17, má
fyrst og síðast rekja til þess að
félagsmennirnir eru orðnir
langþreyttir vegna þess sem
gagnrýnendurnir kalla „aum-
ingjaskap forystumannanna"
og beina þeir af því tilefni
spjótum sínum bæði að verka-
lýðsrekendum og flokksbrodd-
um Alþýðubandalagsins.
Efnislega eru þeir kjara-
samningar sem nú hafa verið
gerðir betri fyrir láglaunafólk
en nokkrir samningar um
kaup og kjör sem urðu til á
þeim tæpu fimm árum sem
Alþýðubandalagið átti ráð-
herra í ríkisstjórn, 1978 til
1983. Þeir forystumenn innan
verkalýðshreyfingarinnar eru
því samkvæmir sjálfum sér
sem mæla með þessum samn-
ingum nú með vísan til kjara
hinna verst settu eftir að hafa
stutt alla samninga sem gerðir
voru í tíð vinstri stjórna Al-
þýðubandalagsins. Ber þar
sérstaklega að nefna þau Að-
alheiði Bjarnfreðsdóttur,
Rögnu Bergmann og Bjarna
Jakobsson. Enginn getur með
rökum sakað þetta fólk um
tvískinnung eftir því hvaða
ríkisstjórn er við völd. Öðru
máli gegnir um Guðmund J.
Guðmundsson, formann Dags-
brúnar, forseta Verkamanna-
sambandsins og þingmann Al-
þýðubandalagsins. Hann snýst
nú gegn nýgerðum kjarasamn-
ingum af því að Alþýðubanda-
lagið er utan ríkisstjórnar og
af ótta við öfgamenn úr Fylk-
ingunni, sem ætla sér að nota
verkalýðsfélög í byltingarbar-
áttu fyrir heims-
kommúnismann.
Sami tvískinnungur og ein-
kennir afstöðu Guðmunds J.
Guðmundssonar setur svip
sinn á Alþýðubandalagið og
Þjóðviljann, sem snerist end-
anlega gegn samningunum
eftir að þeir voru felldir í
Dagsbrún. Þar með sáu
kommúnistar sér leik á borði
til að koma illu af stað.
Óskynsamlegustu viðbrögðin í
þessum hráskinnaleik eru þau
að gefa eftir án þess að hafa
efnisleg rök til að skýra und-
ansláttinn. Öfgaöflin ætla
ekki að láta hér staðar numið
innan verkalýðshreyfingar-
innar og Alþýðubandalagsins
eins og Morgunblaðsviðtölin
sýna. Þau munu líta á það sem
vatn á sína myllu að Albert
Guðmundsson, fjármálaráð-
herra, hefur nú gert einka-
samning við þá Guðmund J.
Guðmundsson og Þröst Ólafs-
son, forstjóra Dagsbrúnar, án
samráðs við ríkisstjórn eða
Alþingi. Gegn ólgunni innan
verkalýðshreyfingarinnar og
hættulegum afleiðingum
hennar verða ábyrgir aðilar í
stjórnmálaflokkunum og í röð-
um launþega og vinnuveitenda
að rísa. Kollsteypurnar í efna-
hagslífi þjóðarinnar eru versti
óvinur launafólks og þær hafa
að mestu verið sjálfskaparvíti.
Síst á það við núna að með
launahækkunum verði vandi
þjóðarbúsins og þó sérstaklega
ríkissjóðs leystur.
Fjalakötturinn
Með því að segja afdrátt-
arlaust að Fjalaköttinn
við Aðalstræti megi rífa hafa
borgaryfirvöld kallað fram
viðbrögð sem kunna að leiða
til þess að húsið verði verndað.
Hið sama gerðist þegar Ólafur
Jóhannesson, þáv. forsætis-
ráðherra, tók svipaða ákvörð-
un um húsin á Bernhöftstorf-
unni. Á málinu var tekið og
það leitt til lykta.
Ríkið á húsin á Bernhöfts-
torfunni en Fjalakötturinn er
í einkaeign. Fyrsta skrefið til
að forða húsinu frá niðurrifi
er að kaupa það af eigandan-
um. Morgunblaðið telur óeðli-
legt að áhugamenn um friðun
Fjalakattarins beini sjónum
sínum að borgarsjóði eða rík-
issjóði í von um að þaðan verði
veitt fé til að kaupa Fjalakött-
inn. Þess vegna fagnar blaðið
samþykkt sem gerð var á
fundi Bandalags kvenna í
Reykjavík á dögunum, þar sem
vakið er máls á því hvort efna
megi til samskota í því skyni
að vernda Fjalaköttinn. Þá
gætu áhugamenn um um-
hverfisvernd komið til skjal-
anna og lagt sitt af mörkum
eins og við endurreisn Bern-
höftstorfu, sem fer vel úr
hendi. Torfan er nú orðin bæj-
arprýði.
Til þess að dæmið liggi sem
skýrast fyrir er skorað á
áhugamenn um friðun Fjala-
kattarins að hefja fræðsluher-
*.ferð um menningarlegt gildi
hússins, kaupverð þess og
kostnað við endurbyggingu
þannig að allur almenningur
geti metið það sem hér er í
húfi og lagt síðan sitt af mörk-
um.
Hvað segja þeir um samkomulag fjármálaráðherra og Dagsbrúnar:
Albert Guðmundsson,
fjármálaráðherra:
Samræming á
tekjum starfs-
manna hins
opinbera
Fjármálaráðherra sagði í viðtali við
Mbl. í gær, að með samningi sínum
við Dagsbrún væri hann einvörðungu
að samræma tekjur manna sem ynnu
hlið við hlið hjá því opinbera. Hann
sagði Dagsbrún eina félagið sem ríkið
semdi beint við. Kostnað samkomu-
lagsins sagði Albert í athugun, og
hann kvaðst telja að samningurinn
hefði alls engin áhrif á samningamálin
í heild. Þá sagði hann sveitarfélögin
vel hafa efni á að framfylgja
samkomulaginu og aðspurður sagðist
hann ekki vita til þess að fyrir hendi
væri neinn samstarfssamningur við
sveitarfélög sem vörðuðu launamál.
Albert var fyrst spurður hvort
hann myndi beita sér fyrir sams
konar samningum við önnur stétt-
arfélög sem hefðu sömu stöðu og
Dagsbrún. Hann svaraði: „Það eru
engin önnur félög sem ríkið semur
við. Það er samið við Verkamanna-
sambandið fyrir ríkisstarfsmenn."
Albert sagði að verið væri að vinna
að kostnaðaráætlun vegna samn-
' ingsins en aðspurður um, hvort
samningurinn þyngdi ekki byrði
ríkissjóðs, sem hann hefði lýst yfir
að væri ærin fyrir sagði hann:
„Samningurinn vegur ekki þungt í
öllum þessum umsvifum. Hann er
það léttasta. Það sem aukið hefur
vanda ríkissjóðs er að ríkisstjórnin
samþykkti að fara út fyrir þann
ramma sem fjárlögunum var snið-
inn og það er aðalvandinn, auk þess
viðbótarvanda sem kann að koma
fram við endurskoðun á fjárlaga-
dæminu í heild. Ég á eftir að fá það
uppgefið frá þeim ráðherrum sem
voru á þeim fundi þar sem tilfærsl-
urnar voru samþykktar hvernig þeir
ætla sér að færa þar til.“ Hann var
þá spurður hvar hann ætlaði að
taka peningana til leiðréttinga fyrir
Dagsbrúnarmenn. „Ég er ekki til-
búinn til að svara því. Það er verið
að reikna það út,“ svaraði hann.
Aðspurður um afstöðu meðráð-
herra sinna á ríkisstjórnarfundi í
gærmorgun og bókanir stjórnar-
flokkanna beggja, sagðist fjármála-
ráðherra ekki ræða það sem gerðist
á ríkisstjórnarfundum. Hann sagði
ennfremur: „Ég var heldur ekkert
ánægður þegar þeir tóku ákvarðan-
irnar um daginn í minni fjarveru,
en ég var ekki með neina bókun."
Fjármálaráðherra var sérstak-
lega spurður hvort samningur hans
kæmi ekki til með að bitna á sveit-
arfélögunum. Hann svaraði: „Sveit-
arfélögin hafa notið góðs af öllum
ráðstöfunum ríkisstjórnarinnar í
efnahagsmálum, svo þeir hafa vel
efni á þessu. Fyrir utan að það er
aðeins hluti af starfsmönnum
Dagsbrúnar sem vinna við hlið
sveitarstjórnarstarfsmanna." Al-
bert Guðmundsson sagði í lokin, að
sér væri ekki kunnugt um að í gildi
væri neinn samstarfssamningur við
sveitarfélög um launamál. Samn-
ingur sá væri alveg utan launamála
og sér ókunnur.
Ásmundur Stefáns-
son, forseti ASÍ:
ASI gerir
sömu kröfur
fyrir aðra
„ÉG HELD að þetta hljóti að vera
viljayfirlýsing af hálfu fjármálaráðu-
neytisins gagnvart öllu fólki sem starf-
ar hjá því opinhera en ekki aðeins
Dagsbrúnarfólki. Ég lít svo á að fjár-
málaráðuneytið sé með þessu reiðubú-
ið að gera sambærilegan samning við
allt okkar fólk,“ sagði Ásmundur Stef-
ánsson, forseti Alþýðusambands ís-
lands.
Ásmundur sagði ennfremur: „Við
höfum um langa hríð leitað eftir því
við fjármálaráðuneytið að ná fram
samkomulagi um, að því fólki sem
starfar hjá því opinbera, innan vé-
banda Alþýðusambandsins, verði
tryggð sömu kjör og opinberir
starfsmenn njóta. Það er augljóst á
þessu samkomulagi, sem þarna hef-
ur verið gert, að fjármálaráðuneytið
er nú þeirrar skoðunar að það sé
réttmætt."
Ásmundur sagði að félagar í ASl
væru starfandi út um allt land hjá
því opinbera sem væru í sömu stöðu
og Dagsbrúnarfélagar. Hann sagð-
ist ekki hafa yfirlit yfir hversu
margir þeir væru, en augljóst væri
að ASÍ myndi gera kröfu um að hið
sama yrði látið yfir alla ganga í
þessu tilliti.
Aðspurður um hvort hann teldi
þennan samning fjármálaráðherra
og Dagsbrúnar koma til með að
hafa áhrif á samningsstöðuna al-
mennt sagði hann: „Þarna er í raun-
inni um tvo samningsaðila að ræða.
Samningurinn sem við höfum gert
er við VSÍ, en þarna er um sam-
komulag að ræða við ríkisvaldiö. Ég
tel ekki að þarna sé um beina teng-
ingu að ræða. Ég kann ekki að meta
hversu mikils Dagsbrúnarmenn
meta þetta fyrir sig, en ég tel að
krafan um þetta jafnrétti hafi verið
jafnt uppi hjá þeim félögum sem
hafa samþykkt samkomulagið og
hjá öðrum." Ásmundur sagðist í
lokin fagna sinnaskiptum ráðherra.
Björn Friðfinnsson,
formaður Sambands
ísl. sveitarfélaga:
Ríki taki ekki
slíkar ákvarð-
anir án sam-
ráðs við sveit-
arfélögin
„ÞAÐ er lágmarkskrafa sveitarfélag-
anna aö eigi séu teknar slíkar ákvarö-
anir af hálfu ríkisins án samráös við
sveitarfélögin," sagöi Björn Friö-
finnsson, formaður stjórnar Sam-
bands ísl. sveitarfélaga, m.a., en hann
telur að samningur fjármálaráöherra
og Dagsbrúnar komi til meö aö kalla á
sömu lagfæringar hjá sveitarfélögun-
um, sem geti komið þeim mjög illa .
Björn sagði: „Sveitarfélögin og
ríkisvaldið hafa gert með sér sam-
starfssáttmála, en andi hans er sá
að þessir aðilar hafi samstarf um
stefnuna í fjármálum hins opin-
bera, atvinnumálum og fleira. Skulu
aðilar ræðast við um þau vandamál
sem upp koma. Sveitarfélögin hafa í
þeim samningaviðræðum, sem að
undanförnu hafa farið fram við
opinbera starfsmenn gætt þess að
ganga ekki á undan og gera kjara-
samninga sem komið gætu ríkis-
sjóði illa og sprengt þann ramma
sem ríkið hefur sett fyrir launa-
breytingar sinna starfsmanna.
Sama gildir um samninga við hin
almennu verkalýðsfélög.
Það hlýtur að koma sveitarfélög-
unum afar illa, þegar ríkisvaldið
gerir sérstakt samkomulag um
verulegar launabreytingar hjá
starfsmannahópi sem er mun fjöl-
mennari hjá sveitarfélögunum á fé-
lagssvæði Dagsbrúnar en hjá rík-
inu. Hjá Reykjavíkurborg starfa til
dæmis nú um 500 félagsmenn
Dagsbrúnar, en hjá ríkinu aðeins
147. Þótt ekki sé samið fyrir sveit-
arfélögin beinlínis í samkomulagi
fjármálaráðherra þá kallar samn-
ingur fjármálaráðherra á kröfur
um sömu breytingar hjá starfs-
mönnum sveitarfélaganna á félags-
svæði Dagsbrúnar og reyndar hjá
starfsmönnum innan verkalýðs-
hreyfingarinnar í sömu störfum um
allt land.“
Björn sagði að lokum: „Sveitarfé-
lögin hafa ákveðinn fjárhagsramma
til þess að miða útgjöld sín við og
þau geta ekki gengið á botnlausan
yfirdrátt hjá Seðlabankanum eins
og ríkið, yfirdrátt sem ríkissjóður
virðist nú vera að semja um hækk-
un á við leiðtoga Dagsbrýnar."
Davíð Oddsson,
borgarstjóri:
Erum óbundn-
ir af þessu
samkomulagi
„VIÐ erum alls óbundnir af þessu
samkomulagi. Og þaö er óhætt aö
segja á þessu stigi að það eru engar
fyrirætlanir af okkar hálfu að fara í
sama fariö," sagöi Davíð Oddsson
borgarstjóri í Reykjavík.
Borgarstjóri sagði ennfremur:
„Enn er ekki fullkomlega ljóst hvað
í þessu samkomulagi kann að felast,
því síður er orðið ljóst hvort það
hafi fordæmisgildi og þá hversu víð-
tækt fordæmisgildi það kann að
hafa. Fjármálaráðherra skýrði mér
frá fyrirætlunum sínum snemma í
morgun. Ég lýsti þá þegar mínum
áhyggjum af þessu, þar sem þarna
er með sérstæðum hætti verið að
grípa inn í viðkvæmt ástand á
vinnumarkaðinum.
Ég býst við að Reykjavíkurborg
sé einn stærsti vinnuveitandi
manna sem taka laun samkvæmt
Dagsbrúnartaxta, þó það sé að vísu
breytilegt. Það eru á milli 500 og
upp í 900 menn í vinnu, en borgin á
í raun enga aðild að þessu sam-
komulagi. Viðhorf borgarinnar er
það að hún vill vera í takt við það
sem gerist á almenna vinnumarkað-
inum og telur sig naumast hafa
heimild til að nota skattpeninga al-
mennings til að yfirbjóða það sem
er að gerast.“
Guðmundur J. Guð-
mundsson, formað-
ur Dagsbrúnar:
Albert hefur
sterkar taugar
til Dagsbrúnar
GIJÐMUNDIJR J. Guömundsson
formaöur Dagsbrúnar sagöist fagna
samningnum sem hann gerði við fjár-
málaráöherra í gærmorgun, er blm.
Mbl. ræddi viö hann í gær. Hann
sagði þetta spor í rétta átt og eitt af
þeim atriðum sem Dagsbrúnarmenn
hefðu lengi viljaö fá leiöréttingu á.
Guðmundur sagöi að þrátt fyrir ára-
langa vináttu hans og fjármálaráö-
herra teldi hann þaö ekki ástæöu þess
að samningurinn hefði náöst, fremur
mætti rekja hann til þeirrar staö-
reyndar að fjármálaráðherra heföi
sjálfur unnið á eyrinni öll sín ungl-
ingsár og heföi hann því skilning á
stööu verkamanna í Dagsbrún.
Guðmundur var fyrst spurður
hvort hann gerði sér grein fyrir
hversu miklar kjarabætur fælust í
umræddum samningi. Hann svar-
aði: „BSRB heldur því fram að
þarna sé enginn munur á. Ef það er
rétt þýðir þetta enga hækkun. Hins
vegar er þetta ekki stór hópur hjá
ríkinu, ekki eins stór og hjá Reykja-
víkurborg." Hann sagði ennfremur
að ekki væri nokkur einasta leið að
reikna lagfæringar þessar til pen-
inga. Ýmislegt kæmi þarna til svo
sem aldurshækkanir, desember-
uppbót, verðtryggður lífeyrissjóður
o.fl.
Hann var einnig spurður hvort
samningur þessi þýddi, að Dags-
brún myndi þrýsta á um frekari
kjarabáetur fyrir félaga sína. Hann
svaraði: „Já, það sem þetta nær auð-
vitað, en staðan er nú dálítið mis-
jöfn. Ég tel að þetta sé spor í þá átt
að samræma taxta Dagsbrúnar
töxtum annarra hliðstæðra félaga.
Það sem við höfum lagt svo ríka
áherslu á er að við erum ekki ein-
göngu óánægðir með þennan samn-
ing ASÍ, heldur tókum við alltaf og
alla tíð fram að ASÍ færi ekki með
nein sérmál okkar. Það eru fjölmörg
atriði sem óhjákvæmilegt er að fá
leiðréttingu á, eins og þetta atriði.“
Guðmundur tiltók sérstaklega að
gagnvart Verslunarmannafélagi
Reykjavíkur væri Dagsbrún lengi
búin að þrýsta á varðandi starfsald-
urshækkanir.
Guðmundur sagðist telja að
samningurinn kæmi ekki til með að
kosta ríkið miklar fjárfúlgur en
Reykjavíkurborg kannski meiri.
Aftur á móti næði samningurinn
aðeins til ríkisins, fjármálaráðherra
gæti ekki samið fyrir Reykjavíkur-
borg. Guðmundur sagði í lokin: „Ef
einhver spyr hvort þetta sé vegna
vinskapar okkar Alberts þá erum
við búnir að vera nánir vinir í yfir
20 ár. Ég held samt sem áður, að
hvorugur geti breytt hinum eitt eða
neitt. Það eina sem eitthvað
kannski spilar inn í það að Albert er
vinsamlegur; bæði fellst á þessi rök
og gengur að samningi, er að hann
hefur kannski sterkari taugar til
Dagsbrúnar vegna þess að hann
vann öll sín unglingsár á eyrinni og
var í snapvinnu hjá verkamanna-
skýlinu. Hann þekkir því af eigin
raun verkamannavinnu og stöðu
verkamannsins."
Halldór Ásgríms-
son sjávarút-
vegsráðherra:
Trúi ekki
að ráðherra
semji án
þess að vita
um kostnað
„ÉG HAFÐI ekki heyrt um þcnnan
samning fyrr en rétt fyrir hádegi í
morgun og ég tel hann mjög óheppi-
legan,“ sagöi Halldór Ásgrímsson
sjávarútvegsráöherra sem gegndi
störfum forsætisráðherra á ríkis-
stjórnarfundi í gærmorgun, en stjórn-
arflokkarnir létu báöir bóka athuga-
semdir vegna samnings fjármálaráö-
herra og Ilagsbrúnar þar sem þeir
gera fyrirvara á samþykki ríkisstjórn-
ar og krefjast nánari skýringa á inni-
haldi samningsins.
Halldór sagðist líta svo á samn-
inginn, að hann gengi út á að halda
áfram að semja. Hann sagðist að-
spurður ekki hafa trú á að hann
kæmi til með að sprengja samninga
þá sem í gangi væru, en sagði hann
mjög óheppilegan þar sem tiltölu-
lega fáir Dagsbrúnarmenn væru í
vinnu hjá ríkinu og málið varðaði
fremur aðila eins og Reykjavíkur-
borg og það fyndist sér óeðlilegt.
Hann sagði síðan: „Ég hef beðið
um upplýsingar um hvaða þýðingu
þessi samningur hefur. Það er út af
fyrir sig sjálfsagt að kanna þessi
mál eins og þarna er gert ráð fyrir,
en aðalatriði er að ekki sé gengið
lengra en í almennum kjarasamn-
ingum."
Þá sagði ráðherrann aðspurður
um hvort kostnaðaráætlun samn-
ingsins lægi fyrir, að hann hefði
ekki trú á að fjármálaráðherra væri
þarna að gera samning án þess að
vita hvað hann kostaði, til viðbótar
því að vera að gera samning án þess
að láta samstarfsflokk hvað þá
heldur samstarfsaðila í ríkisstjórn
vita. „Það finnst mér nokkuð langt
gengið", sagði hann.
Hann var í lokin spurður, hvort
hann teldi þennan atburð geta haft
áhrif á stjórnarsamstarfið. „Ég get
ekkert sagt um það. Það er að
sjálfsögðu mál Sjálfstæðisflokksins
að standa við stefnu rílásstjórnar-
innar og okkar af okkar hálfu. Við
höfum gert það og munum gera það
og ég vænti þess að Sjálfstæðis-
flokkurinn geri það líka."
Á aöalfundi Verzlunarráðs í gær; Frá vinstri: Höröur Sigurgestsson, forstjóri, dr. Þorvaldur Gylfason, prófessor, Árni Árnason, framkvæmdastjóri
Verzlunarráös, Haraldur Sveinsson, sem var fundarstjóri, og Ragnar Halldórsson í ræöustól.
Stjórnmálamenn veiti ekki
forskriftir að kjarasamningum
Aöalfundur Verzlunarráösins:
— sagöi Ragnar Halldórsson, sem var endurkjörinn formaður
RAGNAR Halldórsson, forstjóri, var
endurkjörinn formaöur Verslunar-
ráðs íslands á aöalfundi þess í gær.
Jafnframt var lýst úrslitum í stjórn-
arkjöri.
I ræðu við upphaf aðalfundarins
sagði Ragnar Halldórsson, að fé-
lagsmenn Verslunarráðsins vildu
hvorki sækja til stjórnmálamanna
vernd gegn samkeppni né sérstaka
fyrirgreiðslu, heldur almenn
starfsskilyrði og frjálsræði til að
ná árangri. Við viljum, að stjórn-
málamenn marki leikreglurnar, en
taki ekki þátt í leiknum. Stjórn-
málamenn eiga ekki að vasast í
atvinnurekstri. Það er okkar hlut-
verk, sagði Ragnar Halldórsson og
bætti við að stjórnmálamenn ættu
heldur ekki að standa í kjara-
samningum, veita forskriftir að
gerð þeirra eða rifta þeim með
lögum. Það væri hlutverk atvinnu-
rekenda að semja um kaup og kjör
við verkalýðshreyfinguna og
þeirra beggja væri ábyrgðin, ef
rangt væri staðið að samningum.
Haraldur Sveinsson, fram-
kvæmdastjóri, var fundarstjóri á
aðalfundi Verslunarráðsins en er-
indi fluttu dr. Þorvaldur Gylfason,
prófessor, sem ræddi um verka-
lýðsfélögin og stjórnmálin, dr.
Arthur Shenfield, prófessor, sem
fjallaði um atvinnulífið og stjórn-
málin og Guðmundur H. Garð-
arsson, sem ræddi um undirbún-
ing að stofnun Framfarasjóðs ís-
lands hf.
1 aðalstjórn Verslunarráðs ís-
lands til næstu tveggja ára voru
kjörnir, auk Ragnars Halldórsson-
ar: Hörður Sigurgestsson, Hjalti
Geir Kristjánsson, Ólafur B.
Thors, Eggert Hauksson, Hjörtur
Hjartarson, Jóhann J. Ólafsson,
Gísli V. Einarsson, Friðrik Páls-
son, Ragnar Kjartansson, Indriði
Pálsson, Gunnar Ragnars, Vil-
hjálmur Ingvarsson, Sigurður
Gunnarsson, ólafur O. Johnson,
Ólafur B. ólafsson, Halldór Jóns-
son, Albert Guðmundsson og Val-
ur Valsson.
f varastjórn voru kjörin: Arndís
Björnsdóttir, Gunnar Ásgeirsson,
Pálmi Jónsson, Ólafur Stephen-
sen, Hilmar Fenger, Þorvaldur
Guðmundsson, Kristmann Magn-
ússon, Gunnar M. Hansson, Eben-
ezer Ásgeirsson, Ólafur Haralds-
son, Júlíus S. Ólafsson, Þórður
Ásgeirsson, Björn Theódórsson,
Kristján Jóhannsson, Gunnar Jó-
hannsson, Pétur Ó. Nikulásson,
Gunnar Helgi Hálfdánarson,
Kristján Loftsson og Guðlaugur
Bergmann.
Dr. Þorvaldur Gylfason, prófessor:
Ekki tilefni til sérstakrar bjartsýni
þótt kjarasamningum sé stillt í hóf
DR. IKIRVALDUR Gylfason, prófess-
or, sagöi á aöalfundi Verzlunarráðs
íslands í gær, aö tiltölulega hófsam-
leg niöurstaða kjarasamninganna,
sem nýlega voru undirritaðir gæfu því
miður ekki tilefni til sérstakrar
bjartsýni aö öllu ööru óbreyttu, þegar
tekiö væri miö af reynslu undanfar-
inna ára.
Þótt grunnkaupshækkunum
hefði oft verið stillt í hóf í sam-
ræmi við ástandið í þjóðarbú-
skapnum og greiðslugetu fyrir-
tækjanna, ekki sízt í illu árferði
eins og t.d. 1975 og 1976, hefði for-
ysta verkalýðsfélaganna iðulega
misst þolinmæðina skömmu síðar
og knúið fram kauphækkanir, sem
hlutu að valda annaðhvort atvinnu-
bresti eða nýrri verðbólguhryðju.
Skýrt dæmi um þessa tilhneigingu
væri að finna í kjarasamningunum
frá 1977, þegar árferði fór aftur
batnandi en þá var samið um miklu
meiri kauphækkanir en atvinnu-
vegirnir þoldu og auk þess um fulla
verðtryggingu þeirra kauphækk-
ana. Dr. Þorvaldur Gylfason sagði,
að ef verkalýðshreyfingin missti
þolinmæðina á næsta ári eða þar-
næsta, gæti allt farið á sömu lund
og 1977.
í erindi sínu, sem fjallaði um
verkalýðshreyfinguna og stjórn-
málin sagði Þorvaldur Gylfason, að
reynsla undanfarinna ára hér
heima og erlendis benti til þess, að
tilraunir til kaupfrystingar eða
tekjustefna yfirleitt gætu ekki ein-
ar sér leitt til varanlegs árangurs í
baráttunni við verðbólguna, heldur
sæki kauphækkanir fyrr en varir í
sama horf.
Aðhald í peningamálum, fjár-
málum rikisins og gengismálum
væri líklegra til að draga varanlega
úr verðbólgu, en sá árangur gæti
verið dýru verði keyptur í sam-
drætti þjóðarframleiðslu og versn-
andi atvinnuástandi, ef verka-
lýðshreyfingin væri ófús að hjálpa
til með því að stilla kaupkröfum í
hóf.
Hins vegar sagði dr. Þoravaldur
Gylfason, að aðhaldsaðgerðir af
þessu tagi væru vænlegri til árang-
urs, ef þær væru kynntar almenn-
GUÐMUNDUR H. Garöarsson
kynnti hugmynd um stofnun Fram-
farasjóös Islands í ræöu á aðalfundi
Verzlunarráös fslands í gær, en
nefnd á vegum Verzlunarráösins hef-
ur unnið aö útfærslu þessarar hug-
myndar. í ræöu sinni sagöi Guð-
mundur H. Garöarsson, að Framfara-
sjóöi íslands væri ætlaö aö styrkja
cinkarcksturinn og færa hann á ný í
forystusveit í sókn þjóöarinnar til
bættra lífskjara.
Tilgangur slíks félags gæti verið
að efla einkareVsturinn í landinu
óháð atvinnugreinum, sagði ræðu-
maður, og hvetja einstaklinga til
að fjárfesta í atvinnulífinu. Til að
vinna að þessu markmiði mundi
sjóðurinn hafa milligöngu um út-
vegun áhættufjármagns og lána til
ingi, verkalýðsfélögum og vinnu-
veitendum með löngum fyrirvara
til að tryggja að þessir aðilar hefðu
góðan tíma til umhugsunar og und-
irbúnings.
Þorvaldur Gylfason sagði í lok
ræðu sinnar, að eiginlegt neitun-
arvald verkalýðshreyfingar og
samtaka vinnuveitenda hlyti að
leiða hugann að því hvort ekki væri
tímabært að endurskoða núverandi
löggjöf um stéttarfélög og vinnu-
einkafyrirtækja, fjárfesta í slíkum
fyrirtækjum og beita sér fyrir nýj-
ungum í atvinnulífinu.
Guðmundur H. Garðarsson
sagði, að hlutafé félags sem þessa
þyrfti að vera a.m.k. 10 milljónir
króna og hluthafar ekki færri en
100. Hann minnti á, að Verzlunar-
ráðið hefði ásamt öðrum beitt sér
fyrir stofnun Fjárfestingarfélags
íslands á sínum tíma. Starfsemi
þess hefði á ýmsan hátt gefizt vel,
þótt allar aðstæður til starfrækslu
þess hefðu ekki ver$ eins og>bezt
yrði á kosið.
Guðmundur H. Garðarsson sagði
undirbúningsnefndina ekki hafa
tekið endanlega afstöðu til þess,
hvort rétt væri að efla Fjárfest-
ingarfélagið enn frekar eða efla
deilur í því skyni að treysta sam-
bandið milli verkalýðsfélaga og
fyrirtækja og til þess að tryggja
meira jafnvægi milli raunveru-
legra áhrifa þessara aðila á fram-
vindu efnahagsmála og ábyrgðar
þeirra gagnvart almenningi. Þegar
öllu er á botninn hvolft gætu skipu-
lagsbreytingar af þessu tagi reynzt
bezta vopnið í baráttunni við verð-
bólguna, sagði dr. Þorvaldur Gylfa-
son.
nýtt félag, sem gæti veitt einka-
rekstrinum eindregnari stuðning
en Fjárfestingarfélagið, sem bæði
samvinnuhreyfingin og ríkisvaldið
eiga aðild að. Sumir teldu nauð-
synlegt, að tvö slík félög a.m.k.
væru starfandi vegna samkeppni
og samanburðar.
Miklar umræður urðu á aðal-
fundi Verzlunarráðsins í framhaldi
af ræðu Guðmundar H. Garðars-
sonar og var þar m.a. rætt um
starfsemi Fjárfestingarfélags ís-
lands hf. Að umræðum loknum var
samþykkt ályktun, þar sem stjórn
Verzlunarráðsins var falið að halda
áfram undirbúningi að stofnun
Framfarasjóðs, sem hefði það hlut-
verk að vera frumkvöðull og alhliða
fjárfestingarfélag í þágu einka-
rekstrarins.
Guðmundur H. Garðarsson:
Framfarasjóður til að efla
einkarekstur og atvinnulíf