Morgunblaðið - 29.02.1984, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 29. FEBRÚAR 1984
Hafnarverkamenn í Tallin, höfuðborg Eistlands, en keppni hefur verið milli fyrirtækja í Sviþjóð og Finnlandi
um framkvæmdir við höfnina.
ið í skilum með stríðsskaðabæt-
ur. Þessi iðnaður hefur síðan náð
markaðsstöðu í Sovétríkjunum.
Af pólitískum „vináttu“-ástæð-
um hafa Finnar séð sér hag í að
halda uppi verulegum viðskipt-
um við Sovétmenn og þannig
hafa þeir getað baktryggt sig
pólitískt. En hinn efnahagslegi
ávinningur hefur líka verið veru-
legur. Finnar hafa haft forskot
þegar um viðskipti við Sovét-
menn er að ræða og það er ósköp
eðlilegt.
Hin breytta afstaða Sovét-
manna gagnvart Johnson-fyrir-
tækinu vekur spurningar um það
hvort Sovétmenn muni af póli-
tískum ástæðum fremur kjósa
að verzla við Finna en Svía þeg-
ar um búnað vegna framkvæmda
á landgrunninu er að ræða.
Verði sú raunin eru vandamál
framundan.
Varasöm stefna
Þegar pólitískar ástæður hafa
neikvæð áhrif á efnahagslífið
kemur ævinlega til álita hvort
hvika skuli frá pólitískum
markmiðum til að létta and-
rúmsloftið og skapa nýjan við-
skiptagrundvöll. Þetta er vara-
söm stefna. Sé látið undan póli-
tískum þrýstingi einu sinni verð-
ur síðan erfitt að ákveða hvar
mörkin skuli vera. Séu pólitísk
sjónarmið látin ráða getur það
líka orðið dýrkeypt. Sé unnt að
halda pólitík og viðskiptahags-
munum aðskildum er það til
mikilla bóta. Enginn skyldi ráð-
leggja sænsku stjórninni að gera
ekki þær ráðstafanir sem hún
telur nauðsynlegar vegna
átroðnings sovézkra kafbáta í
því skyni að bæta samkeppnis-
aðstöðu sænskra fyrirtækja á
sovézkum markaði. En Svíar
hafa ekki skapað þetta vanda-
mál — það hefur verið gert í
Moskvu.
Norðmenn eru farnir að íhuga
möguleika á aukinni þátttöku í
verkefnum á landgrunni Sovét-
manna. Sjö norsk fyrirtæki, sem
hafa sameinazt um stofnun
fyrirtækisins BOCONOR, hafa
uppi áætlanir um framkvæmdir
á landgrunni Sovétmanna í Bar-
entshafi. Þessar áætlanir eru til
athugunar í Moskvu og er búizt
við að afstaða verði tekin til
þeirra í vor eða sumar.
Norska stjórnin hefur lagt
blessun sína yfir þessar ráða-
gerðir BOCONOR svo fremi sem
starfsemin verði í samræmi við
venjulegar viðskiptareglur og í
samræmi við þær reglur sem í
gildi eru innan OECD og
COCOM, þeirrar nefndar á veg-
um NATO sem metur viðskipti
með verðmæti er hafa hugsan-
lega hernaðarþýðingu. Sovét-
menn hafa óskað eftir pólitískri
yfirlýsingu af hálfu Norðmanna
sem iögð verði til grundvallar
hugsanlegri samvinnu á þessu
sviði. Norska stjórnin hefur ekki
Ijáð máls á því og það er að öll-
um líkindum skynsamleg af-
staða. Með þvf er því fyrirfram
hafnað að sjónarmið eins og þau
sem Novosti túlkar í sambandi
við áðurnefnda samkeppni Finna
og Svía um hafnarframkvæmdir
í Tallin eigi rétt á sér.
Talið er að norsk fyrirtæki,
sérhæfð í landgrunnsborunum,
hafi sérstöðu varðandi sam-
keppnishæfni á sovézkum mark-
aði. Norðmenn hafa unnið braut-
ryðjendastarf við vinnslu auð-
linda á hafsbotni. Horfur eru á
því að þeim takist innan tíðar að
sigrast á vandamálum sem
orsakast af ís, auk þess sem þeir
standa sérlega vel að vígi vegna
landfræðilegrar nálægðar við
Sovétríkin og í því sambandi
mun nálægðin við eigin vinnslu-
svæði út af vesturströndinni
auðvelda viðhald og aðra þjón-
ustu.
Þetta þýðir þó ekki að hægt sé
að ganga að því sem vísu að
viðskipti við Norðmenn verði
ofan á. Á vissum sviðum standa
þeir betur að vígi en aðrir í þess-
ari samkeppni þegar um beina
viðskiptahagsmuni er að ræða.
En cf þessi samkeppni fær á
sig pólitískan lit er ástæða til að
vera á varðbergi. Afstaða Nov-
osti til framkvæmdanna í Tallin
skýrir það mál betur en flest
annað.
Arne Olar Brundíland er sérfræö-
ingur í öryggis- og afvopnunarmál-
um við norsku utanríkismálastofn-
unina í Osló.
Þessi blessuð börn
Leiklist
Ólafur M. Jóhannesson
Þessi blessuð börn.
Sjónvarpsleikrit eftir Andrés Ind-
riðason.
Leikstjóri: Lárus Ýmir Óskarsson.
Tónlist: Hjálmar H. Ragnarsson.
Leikmynd: Baldvin Björnsson.
Hjónin eru skilin og konan sit-
ur eftir með átta ára soninn en
til stendur að selja ibúðina og af
því tilefni mæta eldri hjón að
líta á eignina. Frúin greinilega
af þeirri kynslóð kvenna er
heima sat og næsta nákvæm í
mati sínu á húsnæðinu en karl
þegir. Stráksi fer undan í flæm-
ingi og lætur hugann reika til
þess tíma er allt var i himna lagi
á heimilinu. Mamman sussar á
hann i tíma og ótíma milli þess
er hún lýkur upp vistarverum
heimilisins fyrir væntanlegum
kaupendum. Púnktur og basta.
Fannst sumum sem leikritið
væri rétt að byrja þegar þvi
lauk, en því miður, lýsingin að
framan fangar fullkomlega efn-
isþráð nýjasta islenska sjón-
varpsleikritsins: Þessi blessuö
börn eftir Andrés Indriðason.
Ég verð að segja alveg eins og
er að ég skil ekki til hvers er
verið að eyða filmu í stundar-
fjórðungslangt eintal miðaldra
konu sem komin er til að kíkja á
íbúð. Kannski Andrés Indriða-
son hafi haft Hamlet í huga þeg-
ar hann samdi þessar einræður.
Sjálfur segist höfundur hafa
skrifað þetta leikrit til að
skyggnast inn í hugarheim
barnsins. Enda leikritið samið á
ári barnsins ’79. Slyngur leik-
stjóri hefði ef til vill getað sýnt á
eftirminnilegan hátt inní hug-
skot átta ára snáðans áeiw’'
hrekst undan hinum ofurná-
kvæma gesti og þrasandi móður,
fram og aftur um íbúðina æ
dýpra inní eigið hugskot. En fáir
eru spámenn í eigin föðurlandi
og þótt Lárus Ýmir Óskarsson
hafi dansað í frægðarsölum hins
víðlenda Svíaríkis, þá verður
honum rækilega fótaskortur.
Kannski var dansgólfið of
þröngt, í það minnsta tókst hon-
um ekki að nýta sér rýmið í þá
veru að skapa sannfærandi
mynd af þeim skilnaðarheimi
sem barnið lifir í. Það er ekki
nóg að sýna fólk brosandi niðrí
Laugardal við myndatökur og
síðar heima í íbúð að þrasa um
vídeotæki og hurðaleysi.
Annars var einræða kerlingar
svolítið skondin og rétt einsog
klippt út úr raunveruleikanum,
en það var jú allt og sumt. Tón-
list Hjálmars H. Ragnarssonar
var einnig sérlega áheyrileg og
leikmyndin lagleg.
Hitt er öllu gleðilegra að búið
er að selja þetta leikrit Andrésar
Indriðasonar til frænda vorra í
Svíþjóð, Danmörku og Noregi.
Og segiði svo að frændur séu
frændum verstir! Svona undir
lokin má ég til með að geta þess
að góður listvinur hringdi í mig
að lokinni útsendingu þessa nýj-
asta sjónvarpsleikrits Andrésar
Indriðasonar og bað mig að
koma eftirfarandi á framfæri
við sjónvarpið: Hvernig dettur
ykkur í hug að fara svona með
skattborgarana? Það myndi ekki
hvarfla að frjálsum leikhóp útí
bæ að setja upp jafn efnisrýrt
verk. Ég held að ég geri þessi orð
listvinarins að mínum og vona
að þeir hjá sjónvarpinu svari
ekki bara ... snúrrí ... púrrí.
Kvennaframboðið í Reykjavík:
Hafnar tillögum um
afkomutryggingu
MORGUNBLAÐINU hefur borizt
eftirfarandi yfirlýsing frá Kvenna-
framboðinu í Reykjavík:
„Kvennaframboðið í Reykjavík
ítrekar mótmæli sín gegn efna-
hagsráðstöfunum ríkisstjórnar-
innar. Þær hafa haft í för með sér
stórfellda eignatilfærslu frá
launafólki til atvinnurekenda og
leitt til meiri kjaraskerðinga en
launafólk hefur mátt þola sl.
30—40 ár. Þessar kjaraskerðingar
hafa bitnað harðast á láglauna-
fólki, og enn aukið efnalegt mis-
rétti í þjóðfélaginu. Jafnframt
hefur þessi efnahagsstefna haft í
för með sér sívaxandi atvinnu-
leysi.
Konur hafa sérstaklega orðið
fyrir barðinu á þessari stefnu, þar
sem þær eru fjölmennasti lág-
launahópur landsins og á konur
líta ráðamenn og atvinnurekendur
sem varavinnuafl, sem sjálfsagt sé
að senda heim eða kveðja út á
vinnumarkaðinn að þeirra henti-
semi. Kvennaframboðið gerir þá
kröfu að í kjarasamningunum
verði kaupmáttarskerðingar launa
endurheimtar og styður þá kröfu
Félags bókagerðarmanna og
starfsmanna Álversins á því sviði.
Jafnframt gerir Kvennaframboðið
þá kröfu að launataxtar lægstu
launa verði hækkaðir og að aftur
verði tryggt að einhvers konar
dýrtíðarbætur komi á laun.
Kvennaframboðið hafnar hug-
myndum um afkomutryggingu,
sem lausn á smánarlegum kjörum
láglaunahópa. Vinna skapar arð
og þeim sem arðsins njóta ber að
greiða laun fyrir hann. Kvenna-
framboðið skorar á samning-
anefndir launafólks að láta ekki
deigan síga í komandi baráttu, og
nota öll tiltæk ráð til þess að
endurheimta sjálfsagðan rétt
launafólks í landinu til mannsæm-
andi launa fyrir vinnu sína.“
Odýr
bambushúsgögn
Bambusstól m/pullu kr. 1.857,-,
Bambusstóll m/pullu kr. 2.245,-
Hringborð kr. 2.218,-
Speglar, verð frá kr. 1.245,-