Morgunblaðið - 29.05.1984, Síða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 29. MAÍ 1984
flltotQm Utgefandi nfrlðfrft hf. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Aöstoöarritstjóri Björn Bjarnason.
Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guðmundsson, Björn Jóhannsson, Árni Jörgensen.
Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson, Ágúst Ingi Jónsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Að-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 250 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 20 kr. eintakið.
Ólafur
Jóhannesson
Olafur Jóhannesson var
stjórnmálamaður sem
hafði lag á því að beina mál-
um til þeirrar áttar að það
væri að lokum undir honum
komið að höggva á hnútinn.
Hann vildi halda öllum dyr-
um opnum á meðan andstæð
sjónarmið voru að mótast og
skýrast. Þá hafði ólafur oft
og tíðum hægt um sig en lét
síðan til skarar skríða af
þunga og varð tæplega hagg-
að eftir að hafa tekið
ákvörðun og kynnt hana opin-
berlega. Til marks um þetta
er hvernig hann náði sam-
komulagi í síðara sinn sem
hann var forsætisráðherra
um lögin um stjórn efna-
hagsmála sem síðan eru jafn-
an kölluð Ólafslög. Vegna
þess að ólafur lagði sjaldan
spilin á borðið fyrr en á síð-
ustu stundu skapaðist oft um
hann stjórnmálaspenna á
meðan hann var ráðherra
1971 til 1983. Ekki fór heldur
á milli mála að hann réð því
sem hann vildi innan Fram-
sóknarflokksins þau ár sem
hann fór þar með for-
mennsku, 1968 til 1979.
í stjórnmálasögu líðandi
stundar hefur áttundi áratug-
urinn verið kenndur við
Framsóknarflokkinn. Á þeim
áratug var ólafur Jóhannes-
son „sterki" maður flokksins
og stóð í stafni hvort heldur
tekist var á um efnahagsmál
eða landhelgismál. Sem
dómsmálaráðherra beitti
hann sér fyrir margvíslegum
lögbótum meðal annars því að
Rannsóknalögregla ríkisins
var sett á fót 1977.
Lesendum Morgunblaðsins
er ljóst að blaðinu líkaði ekki
allt sem gerðist í stjórnmál-
unum á framsóknaráratugn-
um. Líklega var blaðið þó síst
sammála þeirri stefnu ríkis-
stjórnar Ólafs Jóhannesson-
ar, 1971 til 1974, að gera ís-
land varnarlaust í áföngum.
Þau áform náðu ekki fram að
ganga og þegar Ólafur Jó-
hannesson varð utanríkisráð-
herra í ársbyrjun 1980 sýndi
sig strax að hann ætlaði siður
en svo að láta aftur að vilja
Alþýðubandalagsins í varnar-
og öryggismálum. Raunar
gerðist sá sögulegi atburður
þegar Ólafur myndaði annað
ráðuneyti sitt síðsumars 1978
að kommúnistar settust í
fyrsta sinn í ríkisstjórn sem
hvorki hafði þá stefnu að
hrófla við aðildinni að NATO
né hreyfa við hernum. í emb-
ætti utanríkisráðherra ávann
Ólafur Jóhannesson sér virð-
ingu allra lýðræðissinna með
því að standa fast gegn öllum
firrum alþýðubandalags-
manna.
Fyrstu árin eftir lagapróf
vann Ólafur Jóhannesson
lengst af lögfræðistörf fyrir
Samband íslenskra sam-
vinnufélaga. Frá 1947 var
hann í aldarfjórðung prófess-
or við lagadeild Háskóla ís-
lands. í Háskólanum skilaði
hann ævistarfi sem sérhver
kennari þar getur verið full-
sæmdur af. Hann samdi vís-
inda- og kennslurit í stjórn-
lagafræði og stjórnarfarsrétti
sem lögð eru til grundvallar
við kennslu enn þann dag í
dag og verða vafalaust svo
lengi sem ekki verður gjör-
breyting á íslenskum stjórn-
arháttum.
Alþingi íslendinga verður
svipminna við fráfall ólafs
Jóhannessonar. Hann var
aldursforseti þingsins og
hafði vegna stjórnmála-
reynslu og yfirburða þekk-
ingar á stjórnlögum meiri sýn
en aðrir þingmenn yfir þau
grundvallaratriði sem ráða
mestu um réttan framgang
mála á þingi.
Framsóknarflokkurinn
kveður nú öflugasta forystu-
mann sinn um árabil. Innan
flokksins lagði ólafur Jó-
hannesson áherslu á að hann
væri miðflokkur en ekki
vinstri flokkur. Verður fróð-
legt að sjá hver tekur það
merki upp núna. í síðustu
kosningum var Ólafur Jó-
hannesson eini frambjóðandi
Framsóknarflokksins sem
náði kjöri í Reykjavík og
Reykjaneskjördæmi þar sem
tæplega 60% þjóðarinnar býr.
Þar er nú skarð fyrir skildi.
Á síðasta ári kom út af-
mælisrit helgað Ólafi Jóhann-
essyni sjötugum. Meðal þeirra
sem í bókina rita er Ágúst
Þorvaldsson, flokksbróðir
ólafs og samþingsmaður um
langt skeið. Ágúst segir mcðal
annars: „ólafur Jóhannesson
á það sameiginlegt með
fremstu stjórnmálamönnum
íslendinga fyrr og síðar að
vinna lífsstarf sitt og ná sigr-
um með vopnum mannvits,
sanngirni og samningum.
Söguþekking hans, lögspeki,
hófsemi og þjóðhollusta hafa
gert hann sigursælan." Morg-
unblaðið þakkar ólafi Jó-
hannessyni samfylgdina með
því að árétta þessi orð.
VORMYNDIR ÚR SV
Sauðburður stendur nú yfir víðast hvar á landinu, sums staðar er hann nærri búinn sveitinni hafa j
en í harbýlli sveitum að hefjast. Þetta er mikill annatími hjá sauðfjárbændum, yfírleitt vel. Þ
sérstaklega þar sem ær bera á húsi. Folöldin eru einnig að fæðast og börnin í Hreppum á döj
Þau Árni Þór Hiln
lömbum í hlöðunni
Katrín Jónsdóttir á Högnastöðum með nýkastað folald.
Hulda Hrönn Stefánsdóttir í Hrepphólum sýnir Ijósmynt
tvö forustulömb.
Craig Sherry, 1. stýrimaður á Rainbow Hope:
„Ætli lausnin verði ekki
einhvers konar málamiðlunu
„FERÐIN gekk í einu og öllu að óskum. Viö fengum fínt veður en reyndar var
mikil þoka þegar nær dró landinu. Þegar við höfðum siglt í tvo sólarhringa
tilkynntum við, að ætlunin væri að leggjast að bryggju hér í Njarðvík kl. 6 að
morgni þess 28. Siglingin tók 9 sólarhringa en áætlun okkar stóðst fyllilega enda
er Rainbow Hope gott sjóskip," sagði Craig Sherry, 1. stýrimaður á skipinu, er
blm. Mbl. ræddi viö hann, þar sem skipið lá við bryggju í Njarðvíkurhöfn.
Lestun og losun var þá í fullum gangi og ráðgert var að skipið héldi áleiðis til
Bandaríkjanna síðdegis í dag.
Ekki fullfermi
Rainbow Hope var ekki með full-
fermi í þessari fyrstu ferð. Sagðist
Sherry ekki vita nákvæmlega
hversu mikill farmurinn hefði verið
í tonnum talið en tæplega 90% alls
lestarrýmis hefði verið nýtt. Skipið
er aðeins fjögurra ára gamalt, hét
áður Amazonia, og hafði legið ónot-
að á annað ár þegar ákvörðunin um
íslandssiglingarnar var tekin. Ell-
efu manna áhöfn er á Rainbow
Hope.
„Ég hef ekki nokkrar áhyggjur af
því að skipið nái ekki að standa sig i
slæmum veðrum þegar kemur fram
á vetur. Það hefur fengið að reyna
ýmislegt á stuttri ævi. Annars verð-
ur tíminn bara að leiða það í ljós
hvort við fljótum eða sökkvum,"
sagði Sherry brosmildur.
— Hver er afstaða þín til lag-
anna umræddu frá 1904, þar sem
segir að séu bandarísk skip fyrir
hendi til þess að annast flutninga
fyrir herinn skuli þau hafa for-
gangsrétt á þeim?
„Ég hef í raun afskaplega lítið að
segja um þessi lög. Lög eru lög og á
meðan þau eru í gildi ber að fylgja
þeim. Við Bandaríkjamenn erum
mjög gjarnir á að fylgja öllum lög-
um og reglugerðum til hins ýtrasta
og ætlumst þá til þess að aðrir geri
slíkt hið sama. Hvað óánægju ís-
lensku skipafélaganna varðar get ég
vel skilið hana. Auðvitað reynir
hver og einn að halda í sitt, en menn
geta ekki búist við að fá að sitja að
sínu samkeppnislaust eins og reynd-
in hefur verið með Eimskipafélagið
lengst af.“
— Eruð þið þá ekki að komast í
þá sömu aðstöðu, þ.e. að sitja einir
að flutningunum?
„Vissulega má segja svo. Við er-
um hins vegar að gera það af því að
bandarísk lög kveða svo á um að sé
bandarískt skip reiðubúið að annast
þessa flutninga skuli það fá þá.
Sjáðu til, íslendingar myndu vafa-
lítið hugsa nákvæmlega eins ef þeir
væru með herstöð í Bandaríkjunum.
Þeir myndu tæpast sætta sig við að
bandarísk skip önnuðust flutninga
þangað. Flytjið þið ekki t.d. allan
ykkar fisk sjálfir til Bandarikj-
anna? Ég hef líka haft spurnir af
því, að bæði Hafskip og Eimskip séu
með erlend leiguskip og erlendar
áhafnir í þokkabót. Hér er því ekki
verið að vernda atvinnu íslenskra
farmanna. Svo við víkjum aðeins að
herstöðinni í Keflavík má e.t.v.
segja að Bandaríkjamenn njóti þar
velvildar íslenskra yfirvalda en
hinu ber hins vegar ekki að neita, að
vera hersins hér skapar ykkur at-
vinnu sem þið getið illa verið án.
Þetta er spurning um samkomulag.
Báðir aðilar njóta góðs af þessu
fyrirkomulagi."
Engin fyrirstaða
— Áttu von á því að Rainbow
Hope haldi uppi siglingum til fs-
lands um ókomna framtíð?