Morgunblaðið - 29.05.1984, Qupperneq 34

38 ‘
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 29. MAÍ 1984
Dagatal
fylgiblaóanna
ALLTAF A HUÐJUDÖGUM
IMMA
«2»
ALLTAFÁ FIMMTUDÖGUM
Alltaf á fóstudögum
ALLTAF A LAUGARDÖGUM
ALLTAFA SUNNUDÖGUM
sAa
OG EFNISMEIRA BLAÐ!
Fimm sinnum í viku fylgir
auka fróóleikur og skemmtun
Mogganum þínum!
|lto0ttitUfikíib
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir GUÐM. HALLDÓRSSON
• •
Ongþveiti í Bólivíu
LÝÐRÆÐISÞRÓUN í Bólivíu er í hættu vegna verkfalla, sem staðið hafa
vikum saman, lamað atvinnulíf og samgöngur og ógnað sparnaðarstefnu
stjórnarinnar. Hálfgert stjórnleysi ríkir og sumir telja að þróunin stefni í
átt til herbyltingar eða uppreisnar.
Seðlabanki landsins hefur ver-
ið lokaður og ríkisnámurnar
hafa verið óstarfhæfar síðan
verkföllin hófust þegar gengið
var fellt um 75% (upphaflega
átti að fella það um 250%). Allar
niðurgreiðslur voru afnumdar,
kaupgjaldsvísitalan tekin úr
sambandi og verð hækkaði veru-
lega á matvælum og benzíni.
Fargjöld hækkuðu einnig.
Tilgangurinn er að ná sam-
komulagi við erlenda lánar-
drottna, Alþjóðagjaldeyrissjóð-
inn (IMF) og Alþjóðabankann,
sem hefur að mestu hætt stuðn-
ingi sínum við Bólivíu, þar sem
stjórnin hefur ekki staðið i skil-
um. Erlendar skuldir námu 4,4
milljörðum dala í árslok 1983 og
samið verður um frest á greiðslu
á einum milljarði dala, sem Bóli-
víumenn skulda bandarískri
fyrirtækjasamsteypu.
Verkalýðshreyfingin, COB,
neitar að semja nema efna-
hagsráðgjafar stjórnarinnar
segi af sér og efnahagstillögur
hreyfingarinnar verði sam-
þykktar. COB hefur hafnað til-
boði um 100% kauphækkun, sem
mundi hækka lágmarkslaun í kr.
2.500, og krefst 300—400%
hækkunar og frystingu greiðslna
á erlendum skuldum.
Benzínbirgðir eru á þrotum og
búizt er við að samgöngur stöðv-
ist. Námur í einkaeign eru að
stöðvast vegna truflana á af-
greiðslu lána, fjármagnsstreymi
og greiðslum fyrir útflutning.
Leiðtogar COB hafa boðað
hungurverkfall til að krefjast
breytinga á efnahagsstefnunni,
sem þeir kalla „samsæri gegn fá-
tækt þjóðarinnar og hin raun-
verulega ógnun við lýðræðis-
þróunina". COB kveðst andvíg
sparnaðarráðstöfununum, þar
sem þær þjóni hagsmunum IMF,
og segir „glæp að greiða erlendar
skuldir er verkamenn svelti".
Vegna andstöðunnar hefur
stjórnin undirbúið útgáfu til-
skipunar um umsátursástand,
sem veita mun hernum vlðtæk
völd. Stjórnin telur ráðstafan-
irnar nauðsynlegar til að hafa
hemil á verðbólgunni, sem var
300% í fyrra og hefði kannski
orðið 2.000% 1984, ef ekkert
hefði verið gert.
Hernan Siles Zuazo forseti
kallar neyðarráðstafanirnar „til-
raun til þjóðarviðreisnar". Hann
sagði að þótt Bólivíumenn hefðu
samþykkt að greiða erlendar
skuldir sínar mundu endur-
greiðslurnar „takmarkast af
þeirri þörf að neyða ekki þjóðina
til að færa meiri fórnir".
Flavio Machicado fjármála-
ráðherra afhenti lausnarbeiðni
sína vegna þess aö andstaöan
hefur gert honum ókleift að
framfylgja efnahagsstefnunni,
en Siles forseti tók hana ekki til
greina.
Siles tók við 1982 eftir 18 ára
stjórn hersins og situr í forsæti
samsteypustjórnar mið- og
vinstriflokka. Bólivía er auðugt
land frá náttúrunnar hendi, en
samdrátturinn í heiminum og
erfíðleikar innanlands hafa gert
þjóðina snauða. Verðlækkun hef-
ur orðið á aðalútflutningsvör-
unni, tini, og á öðrum málmum
um leið og vextir á lánum hafa
hækkaö.
Flokkur jafnaðarmanna, MIR,
sagði sig úr stjórn Siles í janúar
í fyrra og þar með missti forset-
inn traustustu og nánustu
bandamenn sína. Síðan hefur
Siles reynt að fá MIR aftur til
þátttöku í stjórn, en án árang-
urs. Leiðtogi MIR, Jaime Paz-
Zamora, hefur þó áfram gegnt
starfi varaforseta.
* ÁSáA' '
\
■ íi. <
Siles forseti
Frá Bólivíu
MIR er annar stærsti stjórn-
arflokkurinn og hafði sex ráð-
herra. Nýju ráðherrarnir voru
flestir úr flokki Siles, MNRI.
Flokkur kommúnista, PCB, hef-
ur haft ráðherra verkalýðsmála
og námamála. Frá byrjun hafa
verið miklar innanflokksdeilur í
fjórða stjórnarflokknum, flokki
kristilegra demókrata, UDP,
sem hafði upphaflega tvo ráð-
herra.
MIR vildi meiri áhrif í stjórn-
inni og sakaði Siles um „valda-
einokun", þar sem hann hafði
ekki flokkinn með í ráðum þegar
hann skipaði stuðningsmenn
sína í mikilvæg embætti.
óbreyttir flokksmenn höfðu líka
gagnrýnt flokksforystuna fyrir
þátt hennar í hinum óvinsælu
efnahagsráðstöfunum stjórnar-
innar. MIR er orðinn öflugasti
stjórnmáiaflokkur Bóliviu og
nýtur mikils stuðnings, jafnt í
borgum og sveitum.
Þremur mánuðum siðar sögðu
þrír ráðherrar af sér á sama
tíma og ekkert miðaði í viðræð-
um stjórnarinnar og verka-
manna, sem lögðu undir sig tin-
námur og aðalstöðvar ríkis-
námafélagsins Comibol.
Mario Velarde Dorado utan-
ríkisráðherra sagði af sér vegna
vægs hjartaáfalls. Zenon Barri-
entos Mamami landbúnaðar-
ráðherra vildi „snúa aftur til að
strita við hlið smábænda" og
Javier Lupo Gammara iðnaðar-
og viðskiptaráðherra kvaðst
hafa sagt af sér af fjölskyldu-
ástæðum.
COB krafðist þess að fá aðild
að ríkisstjórninni, en samkomu-
lag náðist ekki og það tók Siles
tvo mánuði að endurskipuleggja
stjórnina. Jafnframt lagði COB
fram áætlun þá um neyðarráð-
stafanir í efnahagsmálum, sem
hún hefur enn á oddinum og hún
vakti þá sem nú ugg kaupsýslu-
manna og herforingja.
Stjórnin, sem Siles myndaði,
var hægrisinnaðri en tvær fyrri
stjórnir hans. Ráðherrum kristi-
legra demókrata var fjölgað úr
tveimur í þrjá og kommúnistar
héldu sínum ráðherraembætt-
um. Aðrir ráðherrar, sem voru
18 alls, voru úr MNRI, flokki Sil-
es.
Stjórnin neyddist til að segja
af sér í desember í kjölfar alls-
herjarverkfalls og eftir storma-
samar umræður í efri deild
þingsins, þar sem miðjumenn og
hægrimenn báðu ráðherra að
réttlæta 60% gengisfellingu og
aðrar aðgerðir.
í apríl tilkynnti Roberto Jord-
an Pando, skipulagsmálaráð-
herra í fjórðu stjórn Silesar og
einn nánasti ráðgjafi hans, að
hann mundi segja af sér vegna
ágreinings um breytingar á
sparnaðarstefnunni. Siles vildi
mynda stjórn á breiðari grund-
velli með þátttöku MIR. Jordan
Pando sagði að MIR mundi færa
hana of langt til vinstri.
Þá hafði MIR samþykkt skil-
yrði flokksins fyrir stjórnar-
þátttöku. Eitt það helzta var að
MIR fengi mikilvæg ráðherra-
embætti. MIR krafðist einnig
breytinga á efnahagsáætluninni
og tók undir kröfu COB um
brottvikningu efnahagsráðu-
nauta forsetans.
Áður hafði Frederico Alvarez
Plata innanríkisráðherra sagt að
stjórnin segði líklega af sér til að
búa í haginn fyrir endurskipu-
Iagningu á sparnaðarstefnunni
og framkvæmd hennar. Nokkr-
um dögum síðar var skýrt frá
gengisfellingunni og verðhækk-
ununum. Verkföllin hófust 12.
apríl og síðan hefur ríkt öng-
þveiti, sem ekki verður séð fyrir
endann á.