Morgunblaðið - 29.05.1984, Blaðsíða 36

40
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 29. MAÍ 1984
Enginn er óskeikull
Skák
Margeir Pétursson
ÞAÐ sýndi sig á stórmótinu í
London um daginn að jafnvel allra
sterkustu stórmeistarar og sjálfur
heimsmeistarinn eiga sínar veiku
hliðar og verða að gæta þess að
stýra ekki taflinu jnn í stöður, sem
eiga ekki við þá. Á mótinu í Lond-
on voru t.d. Sovétmennirnir Karp-
ov heimsmeistari og Lev Poiugaj-
evsky báðir í mjög góðu formi, en
komst þó hvorugur hjá því að tapa
skák, Akkillesarhæll þeirra beggja
sagði til sín.
Bobby Fisher hefur oft verið
talinn fjölhæfasti skákmaður
allra tíma og svo virtist sem
hann gæti teflt allar stöður vel.
En ofurkapp hans varð honum
stundum fjötur um fót, í við-
kvæmum stöðum tefldi hann
stundum of stíft til vinnings og
kollkeyrði sig. Á hinn bóginn
fékk hann oft vinninga úr stöð-
um þar sem aðrir hefðu verið
búnir að semja jafntefli. Af
sterkustu skákmönnum heims í
dag, þeim Karpov og Kasparov,
er það að segja að upp á síðkast-
ið hafa þeir lagt áherzlu á að
verða sem fjölhæfastir. Karpov
er farinn að tefla hvassar en áð-
ur og í einvígjum sínum við
Korchnoi og Smyslov spreytti
Kasparov sig stundum á því að
verjast í óvirkri stöðu. Báðir
hafa náð frábærum árangri i
þessum nýju hlutverkum sínum.
Hæpin peðsrán eiga
ilia við Karpov
Karpov nýtur sín bezt í stöð-
um þar sem hann getur sótt að
veikum hlekk í stöðu andstæð-
ingsins í rólegheitum og fært sér
í nyt óviðjafnanlegan stöðuskiln-
ing sinn og tækni. Hins vegar
fellur honum illa að taka á sig
veikieika og menn hans lenda
sjaldan í stöðu þar sem þeir fá
ekki að gegna hlutverki sínu.
Karpov lætur einmitt bezt að
refsa andstæðingum sínum fyrir
slík mistök.
í skák hans við Filippseying-
inn Eugenio Torre á mótinu í
London lenti hann þó einmitt í
slíkri aðstöðu eftir að hafa hirt
peð. Ef til vill hefur hann van-
metið andstæðing sinn, sem var
næstneðstur á mótinu þegar
skákin var tefld, en Karpov var
hins vegar efstur. Svo einkenni-
lega vildi til að þessi eina tap-
skák Karpovs á mótinu var jafn-
framt eina vinningsskák Torres.
Hvítt: Torre (Filippseyjum)
Svart: Karpov (Sovétríkjunum)
Nimzo-indversk vörn
1. d4 — Rf6, 2. c4 — e6, 3. Rc3 —
Bb4, 4. e3 — c5, 5. Rge2
Stórmeistarar nútimans forð-
ast það eins og heitan eldinn að
fá tvípeð á c-línuna. Það hefur
mikið vatn runnið til sjávar síð-
an sjálfsagt var talið að leika 4.
a3 til að fá biskupaparið.
5. — cxd4, 6. exd4 — 0—0 7. «3 —
Be7, 8. d5 — exd5, 9. cxd5 —
Bc5!?
Áður var hér oftast leikið 9. —
He8, en þetta er vortízkan.
10. b4 — Bb6, 11. Ra4 — d6
Skákin Miles — Jón L. Árna-
son, í Osló í apríl tefldist: 11. —
He8, 12. Rxb6 - axb6, 13. d6 -
Re4, 14. Bb2 - Rc6, 15. g3 -
Re5,16. Bg2 - Rc4,17. Dd4! með
mun betri stöðu á hvítt.
12. Rxb6 — axb6, 13. Rg3
Annar möguleiki er 13. g3 —
He8, 14. Bg2 - Bg4, 15. Be3 -
Rbd7,16. h3 - Bf5, 17. 0-0 með
heldur betri stöðu fyrir hvítan,
Miles — Adorjan, Wijk aan Zee í
janúar.
13. — He8+, 14. Be2 — He5!?
Til greina kom einnig að
sækja að peðinu á d5 með öðrum
hætti: 14. — Ra6,15. Bb2 — Rc7,
því hrókar eiga ekki heima á
miðborðinu í fremstu víglínu.
15. Bb2 — Hxd5, 16. Dcl!
Eftir þetta á svarti hrókurinn
á d5 engan reit til að flýja á. Þó
peðið hafi að vísu ekki verið
beinlíns eitrað, bragðast það
Peðsrán Karpovs dró dilk á eftir
sér.
a.m.k. eins og grænt kjöt með
finnskum kartöflum.
16. — Rc6, 17. 0—0 — Re5, 18.
De3 — Be6, 19. h3 — b5
19. — Hc8 var e.t.v. skárra.
20. Hacl — Bd7, 21. Hfel - Hc8?
Svarta staðan myndi senni-
lega eiga vel við Korchnoi, sem
vanur er að seilast í peð af mis-
jöfnum gæðaflokkum og verjast
síðan af þrautseigju. Karpov er
hins vegar of bráður á sér við að
létta á stöðunni og fær fljótt
tapað tafl.
22. Hxc8 — Dxc8
23. f4! — Rg6
Ef 23. - Rc4, þá 24. Bxc4 -
Dxc4, 25. De7!
24. Bxf6 — gxf6, 25. Bf3 — Dc4,
26. Bxd5 — I)xd5, 27. Re4-- Kg7
Svartur hefur tapað skipta-
mun en hörmungar hans eru þó
ekki á enda:
Fórnirnar rugluðu Polugajevsky í
ríminu.
28. Rxf6! — Kxf6, 29. Dc3+ —
Re5
Þvingað því ekki gekk 29. —
Kf5,30. g4+ - Kxf4,31. De3 mát.
30. fxe5+ — dxe5, 31. Hfl+ —
Ke6, 32. Dc2 - e4, 33. Dc3 — f5,
34. Dg7 — Dd2, 35. Dxh7 —
De3+, 36. Kh2 — Dg5, 37. h4 —
Dg4, 38. Dh6+ — Ke5, 39. Dg5 —
Dxg5, 40. Hxg5 — e3, 41. g6 —
Kf6, 42. Kg3 — Be6, 43. Kf4 — e2,
44. Hel — Bc4, 45. g7 og Karpov
gafst upp. Torre er þar með
kominn í hóp hinna fáu, sem
unnið hafa heimsmeistarann
tvisvar, hinir eru Timman, Miles
og að sjálfsögðu Korchnoi.
Gegn Polugajevsky á
að tefla djarft
Svoezki stórmestarinn Lev
Polugajevsky varð í öðru sæti á
mótinu í London ásamt Murray
Chandler, sem kom eftirminni-
lega á óvart. Sterkasta hlið Polu-
gajevskys er mikil byrjanaþekk-
ing hans og hann er sérfræðing-
ur í að vinna skákir með þvi að
„tefla eftir nótum“. Andstæð-
ingar hans fá þá aldrei mögu-
leika. En hann hefur oft á tíðum
látið mótherja sína slá ryki í
augu sín með frumlegri og
djarfri táflmennsku. Ungi enski
stórmeistarinn Speelman gerði
sér fyllilega grein fyrir þessum
veikleika Polugajevskys er hann
mætti honum í London. Rétt
eins og í skákinni á undan var
þetta eina vinningsskák Speel-
mans og eina tap Polugajevskys.
Einkennilega tilviljun.
Hvítt: Polugajevsky (Sovét)
Svart: Speelman (Englandi)
Nimzo-indver.sk vörn
1. d4 — Rf6, 2. c4 — e6, 3. Rf3 —
b6, 4. Rc3 — Bb4, 5. Dc2
Önnur leið til að forðast tvípeð
á c-línunni.
5. — Bb7, 6. a3 — Bxc3+, 7. Dxc3
— a5, 8. b3 — 0—0, 9. e3 — d6,
10. Bd3 — Rbd7, 11. Bb2 — De7,
12. 0—0 — Re4, 13. Dc2 — f5, 14.
Rel!?
Hvítur hefði getað tryggt sér
örlítið betri stöðu með því að
leika 14. Rd2, en Polugajevsky
vill meira.
14. — Dg5, 15. Bcl!? — Dg6,16. f3
— Rg5, 17. h4 — Re4!?
Eftir 17. — Rf7,18. e4 stendur
hvítur greinilega nokkru betur.
Ef nú strax 18. fxe4 — fxe4, 19.
Be2 þá 19. — Dg3! og hvítur get-
ur ekki losað um sig.
18. h5 — Dxh5, 19. fxe4 — fxe4,
20. Bxe4 — Hxfl+, 21. Kxfl —
HÍ8+, 22. Bf3
Þvingað því ef: 1) 22. Rf3 —
Dhl+, 23. Kf2 - Dh4+, 2) 22. Kgl
- Dh4, 23. Bxb7 - Dxel+, 24.
Kh2 — Hfl með mátsókn.
22. — e5, 23. Ke2?
Polugajevsky hefur vanmetið
svörtu sóknina og yfirsést næsti
leikur svarts. Mun betra var 23.
Kgl! - Dh4, 24. De2 - e4, 25.
Bg4, þó svartur hafi spil fyrir
manninn eftir 25. — Rf6, 26.
Be6+ — Kh8, þá hótar hann 27.
- Rh5 og 28. - Rg3.
23. — Hxf3!!, 24. gxf3 — e4, 25.
d5?
Skárra var 25. Kdl — exf3, 26.
Df2 — Rf6, 27. d5, en eftir 27. —
Bc8! hefur svartur þó mun meira
en næg færi fyrir skiptamuninn.
25. — exf3+, 26. Rxf3 — Re5, 27.
De4 — Bc8!, 28. Bd2
eftir 28. Kf2 — Bf5! vinnur
svartur samstundis.
28. Bf5!, 29. Df4 — Rxf3, 30. e4 —
Re5+, 31. Kfl — Bh3+, 32. Kgl
— Dg6+ og hvítur gafst upp.
Námstefna um almanna-
varnir á vegum NATO
Kynning á hlutverki Almannavarna f náttúruhamfórum
Hér á landi var í vikunni haldin
námstefna á vegum aðildarlanda
NATO er bar yfirskriftina: Hlutverk
almannavarna í náttúruhamfórum og
annarri friðarvá. Það voru Almanna-
varnir ríkisins sem veg og vanda
höfðu af námstefnunni hér á landi.
Þáttakendur voru frá ellefu NATO-
ríkjum og frá skrifstofu NATO i
Bríissell. Fyrirlesarar voru þó aðal-
lega frá íslandi.
Guðjón Petersen, framkvæmda-
stjóri Almannavarna, sagði á
blaðamannafundi í gær að mark-
miðið með þessari námstefnu hefði
verið að kynna hlutverk almanna-
varna í náttúruhamförum. „Það
má segja að fjölbreytileiki náttúru-
aflanna hér á landi sé meiri en hjá
hinum NATO-ríkjunum, að undan-
skildum hinum víðfeðmu Banda-
ríkjum. ísland er því kjörið land til
ráðstefnu um náttúruhamfarir og
aðgerðir almannavarna í slíkum
tilvikum," sagði Guðjón Petersen.
„Á námstefnunni kynntum við
uppbyggingu almannavarnakerfis-
ins hér á landí og hvað aðhafst yrði
ef náttúruhamfarir yrðu. Við fór-
um til dæmis með þátttakendurna
til Ileimaeyjar og útskýrðum fyrir
þeim þar hvernig starfi okkar var
háttað meðan á eldgosinu stóð. Þá
kynntum við þeim einnig starfsemi
Rauða krossins hér á landi og
hjálparsveitanna.
Lokaþátturinn á námskeiðinu
var síðan kynning á því, sem kalla
mætti langtímavarnir gegn nátt-
úruhamförum, en það er áætlun
um fyrirbyggjandi aðgerðir að svo
miklu leyti sem slíkt er fram-
kvæmdanlegt. Þessar aðgerðir
byggjast til dæmis á því að reisa
varnargarða þar sem snjóflóða-
hætta er mikil eða hætta á jökul-
hlaupum sem gætu eyðilagt mann-
virki. Einnig geta þessar fyrir-
byggjandi aðgerðir byggst á því að
kanna hvar áhættuminnst er að
reisa mannvirki og mikilvægar
byggingar. ísland er á svonefndu
rift zone-belti, eða gliðnunarbelti,
og því ætíð hætta á að mikilvæg
mannvirki verði reist á stöðum þar
sem t.d. sprungur eru undir."
Guðjón nefndi einnig að á Suður-
landi hefðu mikilvægar byggingar
verið reistar áður en kannað hefði
verið hvort um áhættusvæði væri
að ræða og gæti því komið á daginn
að undir þessum byggingum væru
sprungur. Sagði hann að það
ástand gæti skapast að miklir
jarðskjálftar ættu sér stað og
margt fólk slasaðist, og á sama
tíma eyðilegðist spítali vegna þess
að hann hefði verið reistur þar sem
sprungur væru undir.
„Það er líka galli á almanna-
varnakerfinu hér á landi að allir
stærstu og best útbúnu spítalarnir
eru reistir á svipuðum stað og það
býður hættunni heim. Þá þarf
einnig að gera meiri kröfur til
mannvirkja sem reist eru á
áhættusvæðum," sagði Guðjón.
Aðspurður um hvort þessi
námstefna væri merki þess að Is-
Guðjón Petersen, framkvæmdastjóri
Almannavarna rfkisins.
land væri farið að taka meiri þátt í
samstarfi NATO-þjóðanna sagði
hann: „Þetta er í fyrsta sinn sem
almannavarnakerfi NATO heldur
fund hér á landi en áður hafa tvær
námstefnur verið haldnar í öðrum
löndum og sóttum við íslendingar
þær báðar.
Samstarf við hinar þjóðirnar í
þessum efnum er nauðsynleg því
þær hafa yfir að ráða margvísleg-
um tækjabúnaði, sem við getum
fengið afnot af ef við þurfum á að
halda. Má í því sambandi nefna
færanlegan spítala, sem að öllu
jöfnu er staðsettur í Vestur-Þýska-
landi, og auðvelt yrði að flytja
hingað til lands kæmi upp sú staða
að sjúkrahús yrðu óstarfhæf ein-
hverra hluta vegna.
Þá höfum við einnig fengið boð
um það frá Norðurlöndunum að
senda menn þangað til þjálfunar.
Samvinna þessara þjóða kemur
öllum vel því þær hafa yfir að ráða
þekkingu, sem hægt er að miðla á
milli þeirra. Við íslendingar höfum
átt sæti í almannavarnanefnd
NATO og einnig höfum við verið
þátttakendur í almannavarna-
nefndum á vegum Sameinuðu þjóð-
anna.“
Guðjón sagði að lokum að brýn-
ast í starfi almannavarna væri að
geta aukið fræðslu og þjálfun
manna til að geta tekist á við af-
leiðingar náttúruhamfara. „Við
höfum vissulega menn sem eru vel
þjálfaðir í sínu starfi og yrðu kali-
aðir út yrðu náttúruhamfarir en
þessa menn yrði einnig að þjálfa til
að takast á við slíkt."
„Annað verkefni sem er aðkall-
andi er að setja upp um allt land
fjarskiptakerfi, sem er þráðlaust
og væri því hægt að nota þótt yrði
símsambands- og rafmagnslaust."