Morgunblaðið - 17.02.1985, Blaðsíða 42

42 B
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 17. FEBRÚAR 1985
ÚE ■ ■ IHI rvrMyNDANNA
Nastassia Kinski
Háskólabíó:
PARIS.TEXAS
7
Meistaraverk Wim Wenders og Sam Shepards
egar íslandsvinurinn Wim
Wenders kom meö nýj-
ustu kvikmynd sína, .Par-
is, Texas“, glóövolga úr
klippigræjunum og frumsýndi hana
á kvikmyndahátíöinni í Cannes síö-
astliöíö vor, pá ruku menn upp til
handa og fóta og sögöu aö hér
væri komiö eitt glæsilegasta lista-
verk kvikmyndanna síöari árin.
Myndin hlaut Gullpálmann 1984.
Wim Wenders stóö ekki einn aö
myndinni. Maöurinn sem stjórnaöi
myndatökuvélinni heitir Robby
Múller. Stærstu hlutverkin eru í
höndum Harrys Dean Stanton,
sem leikur Travis, Deans Stock-
well, sem leikur Walt, og Nastössju
Kinski, sem leikur Jane. Handritiö
samdi Wim í samvinnu viö leikrita-
skáldiö Sam Shepard.
.Paris, Texas" er „road movie";
þaö er aö segja, hún fjallar um
flakk. Sam Shepard byggöi hand-
ritiö á smásagnasafni sínu „Motel
Chronicles". Travis hefur lagt upp í
fjögurra ára langa leit aö sínum
innra manni. Hann hefur veriö
týndur allan þennan tíma. Um þaö
bil sem myndin hefst, staulast
Travis inn á bensínstöö í miöri
eyðimörk Arizona. Bróðir hans,
Walt, og mágkona, Jane, búa í Los
Angeles; þau hafa tekiö aö sér son
Travis. Fjölskyldan sameinast eftir
þessi fjögur ár. En Ódysseifsferö
Travis er ekki lokiö; hún er í þann
veginn aö hefjast.
Titill myndarinnar er óvenju-
legur. Wenders og Shepard eru aö
sýna fram á aö firringin og angist-
in, sem fólk stendur andspænis í
sinni jarönesku tilveru. er ekki svo
ólík, hvort sem fólk kemur upp úr
bandarískum eöa evrópskum jarö-
vegi.
Wenders
Wim Wenders er tæplega fer-
tugur og hefur hann unniö aö
kvikmyndalist í um þaö bil tuttugu
ár. Hann starfaöi einvöröungu í
heimalandi sínu viö gerö fyrstu
mynda sinna. Meöal þeirra eru „Im
Lauf der Zeit" (Flakkarinn) og „Der
Amerikanische Freund". En síðan
1978 hefur Wenders mikiö unnið í
Bandaríkjunum, var m.a. fjögur ár
aö gera „Hammett" fyrir Francis
Coppola.
Wenders lítur á myndir sínar
sem heimild um tímann sem hann
lifir. Hann segist bera ábyrgö á öllu
fyrir framan myndavél sína, fólkinu
og landslaginu. „Ég nýt þess aö
horfa i vélina og uppgötva nýja
hluti. Þannig vann ég aö „Paris,
Texas". Wenders er Þjóöverjl, en
hann telur aö það sem hann hefur
upplifaö á feröum sínum um Amer-
íku gefi honum nóg til aö sýna
rétta mynd af landinu og fólkinu.
Shepard
Sam Shepard er af mörgum tal-
inn fremsta leikritaskáld Banda-
ríkjanna um þessar mundir. Á tutt-
ugu ára ferli hefur hann samiö
fjörutíu leikrit og einþáttunga.
Shepard hefur sér í lagi veriö um-
hugaö um hinar skörpu andstæöur
sem birtast í vestri gamla tímans
og vestri nútímans. I „True West",
sem er eitt þekktasta verk hans,
fjailar hann um biliö milli minn-
inganna um fortíöina og auön og
ömurleika nútímans. Ein persónan
í „Fool for Love" hefur ekkert
merkilegra aö gera en aö lemja
rúm meö svipu í ódýru hótelher-
bergi. i „The Unseen Hand" kemur
útlagi gamta tímans inn í nútímann
og uppgötvar aö þaö er ekki leng-
ur hægt aö ráöast á járnbrauta-
lestir meö ópum og byssuhvellum.
Þaö sem gerist, þegar þessar
persónur komast aö siikum og
þvílíkum ,7íun á lífinu sem þær
vildu gjarnan lifa og því sem þær
neyöast til aö horfast i augu viö,
hefur yfirleitt illt í för meö sér.
Líf Sams Shepard sjálfs hefur
einkennst af álíka leit aö sínum
innra manni. Æska hans einkennd-
ist af örbirgö. Hann hefur smám
saman unniö sig upp á viö og nú er
svo komiö aö hann er ekki einasta
snjallt og rómaö leikritaskáld,
heldur einnig virtur og eftirsóttur
leikari. Meöal mynda sem hann
hefur leikið í eru „Frances", „The
Right Stuff" og nú síöast í
„Country", sem stóra ástin í lífi
hans, Jessica Lange, átti allan
heiöurinn af.
HJÓ
Beðið eftir ÓSKARI
Nú líggja Óskarsverðlaunaútnefningar fyrir, en verölaunin veröa af-
hent meö pompi og prakt um mánaöamótin marz/apríl nk. Aö venju
b«öa menn spenntir eftir úrslitunum, ekki síður hér á landi en úti i
heimi, því það er rós í hnappagatiö að státa af þeirri mynd sem verður
kosin mynd ársins.
A Passage To India hlaut einnig ellefu útnefningar. Hér er leikstjórinn
David Lean ásamt Sir Alec Guinness.
Tvær myndir hlutu flestar út-
nefningar; ellefu hvor: „Amadeus",
sem Háskólabíó mun sýna, og „A
Passage To India", sem Regnbog-
inn mun sýna. Sú fyrrnefnda fjallar
um síöustu ár Mozarts og var
byggö á leikriti Peters Shaffer. Sú
siðarnefnda fjallar um Indverja og
breska valdhafa eftir heimsstyrj-
öldina fyrri, byggö á bók E.M. For-
ster.
Tvær myndir hlutu sjö útnefn-
ingar: „The Killing Fields", sem
fjallar um bandarískan fréttaritara
í Kambódíu, (Háskólabíó mun sýna
þá mynd áöur en langt um líöur);
og „Places in the Heart", sem fjall-
ar um lifsbaráttu bóndakonu i Tex-
as á kreppuárunum (Stjörnubió á
sýningarréttinn).
Þá hlaut mynd Normans Jewi-
son, „A Soldier's Story" alls fjórar
útnefningar, en sú mynd greinir frá
morömáli og svörtum hermönnum
í heimsstyrjöldinni síöari.
Fimm karlleikarar í aöalhlut-
verkum eru útnefndir: F. Murray
Abraham, hann leikur Salieri í
„Amadeus"; Tom Hulce, hann leik-
ur sjálfan Amadeus i samnefndri
mynd; Sam Waterston, leikur
fréttamanninn í „The Killing
Fields"; Jeff Bridges, leikur í „Star-
man"; og Albert Finney, en hann
leikur aöalhlutverkiö i „Under the
Volcano". Finney var einnig út-
nefndur í fyrra, þá fyrir leik sinn í
„The Dresser", sem nýlega var
sýnd í Stjörnubíói.
Þá er komiö aö kvenleikurunum.
Fimm eru útnefndar, en fjórar
þeirra hafa áöur fengiö Óskars-
verölaun. Þær eru: Vanessa Red-
grave, fyrir „The Bostonians"
(Regnboginn); Sally Fields, fyrir
„Places in the Heart" (Stjörnubíó);
Jessica Lange, fyrir „Country"
(Bíóhöllin); og Sissy Spacek, fyrir
Kvikmyndin Amadeus hlaut alls
ellefu útnefningar. Hér er Tom
Hulce í hlutverki Wolfganga Ama-
deus Mozart.
„The River" (Laugarásbíó). Fimmta
leikkonan er Judy Davis, fyrir leik
sinn í „A Passage To India", en
hún hefur ekki hlotið útnefningu
áöur.
Aö lokum eru þaö leikstjórarnir,
sem allir hafa fengiö Óskarsverö-
laun áöur: Woody Allen fyrir mynd
sína „Broadway Danny Rose";
Robert Benton fyrir „Places in the
Heart"; en hann geröi Kramer
gegn Kramer; Milos Forman fyrir
„Amadeus", hann hlaut Óskars-
verölaun 1975 fyrir Gaukshreiðriö;
og aö lokum gamli jaxlinn og snill-
ingurinn David Lean fyrir „A Pass-
age To India", en meöal mynda
sem hann hefur gert eru Brúin yfir
Kwai-fljótiö og Zhivago læknir.
HJÓ