Morgunblaðið - 02.06.1985, Blaðsíða 67

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 2. JÚNÍ1985
67
Vinnudeilur - alþjóðleigur samanburöur meðaltal áranna 1974-1981
Þýskaland_
Noregur__
Japan___
Danmörk_____
Heimrld ILO. Yeer Book o» Labour Statittics SvÍþjóð —
Tapaöir vinnudagar á hverja
1000 vinnandi
retland
LFinnland
—Bandaríkin
___Frakkland
Tapaðir vinnudagar — töpuð verðmæti
Tapaðir vinnudagar vegna vinnudeilna í árunum 1974—1981 á hverja eitt
þúsund starfsmenn voru flestir á Ítalíu, samkvKmt alþjóðlegum samanburði,
eða 1.320. íslendingar koma fast á hæla ítala með 1.041 vinnudag. Bretar,
sem þykja hlutgengir í verklollum, eru ekki hálfdrættingar á við landann;
hafa aðeins 439 tapaða daga á tímabilinu.
yóru skertar þjóðartekjur, m.a.
vegna aflabrests og verðfalls sjáv-
arvöru erlendis, og þung greiðslu-
byrði erlendra skulda, ásamt
Umabundnu verðbótabanni á laun.
Markmiðið, jafnvægi í viðskipt-
um við útlönd, er hinsvegar jafn-
fjarri nú og þá ríkisstjórnin tók
við. Þar hefur henni heldur betur
órugðizt bogalistin.
Atvinnuleysi — tapaðir
vinnudagar
Þjóðhagsstofnun spáði í upphafi
síðastliðins árs 2% atvinnuleysi
miðað við fjölda á vinnualdri. At-
vinnuleysi jókst hinsvegar úr 1%,
sem það var 1983, í 1,3% 1984.
Skráðir vóru 385 þúsund atvinnu-
•eysisdagar á öllu landinu. Það
jafngildir því að að meðaltali hafi
1-500 manns verið á atvinnuleys-
isskrá allt árið. Þegar þessar tölur
eru skoðaðar verður að hafa í
Þuga, að fiskveiðar og fiskvinnsla
jágu að mestu niðri um land allt í
janúar og febrúar 1984, vegna erf-
'ðleika í sjávarútvegi, en 37% at-
vinnuleysisdaga féllu til þá.
Atvinnuleysi hér 1984,1,3%, var
þó nánast ekkert í samanburði við
allt að 10% atvinnuleysi víða í
V-Evrópu. Tapaðir vinnudagur
vegna verkfalla vóru hinsvegar
ófáir. Árið 1984 var ár stórra
vinnustöðvana. Menn minnast
verkfalls opinberra starfsmanna,
verkfalls bókagerðarmanna (og
verkbanns á blaðamenn), verkfalls
í sláturhúsum o.fl. Vinnustöðvun
af þessum sökum svarar til 30 þús-
und glataðra vinnudaga. Vinnu-
tapið var þó enn meira en þessi
lala segir til um. Hún spannar að-
eins þá sem þátt tóku í verkföll-
um, en tíundar ekki vinnutap ann-
arra, sem vinnustöðvanir bitnuðu
á. Þessir skráðu vinnustöðvunar-
dagar fela fremur í sér tapaða
kaupgreiðsludaga launþega en
vinnutap þjóðfélagsins í heild.
Hvernig stöndum við íslend-
ingar þá að vígi í alþjóðlegum
samanburði, varðandi tapaða
vinnudaga í verkföllum? Ef tekið
er árabilið 1974—1981 hefur að-
eins ein þjóð, ítalir, glutrað niður
fleiri vinnudögum. Að þeim frá-
töldum höfum við „glæsta" for-
ystu í töpuðum vinnudögum. Tap-
aðir vinnudagar, meðaltal á ári
þetta tímabil, á hverja þúsund
starfsmenn:
• ítalir 1.320 dagar
• íslendingar 1.041 dagur.
• Bretar 439 dagar
• Finnar 433 dagar.
Það eru ekki framantaldar
„verkfallsþjóðir", sem náð hafa
hvað mestum efnahagslegum (né
kjaralegum) árangri á tilteknu
árabili. Þar fara fyrir þjóðir eins
og Japanir með 73 tapaða vinnu-
daga á hverja 1.000 starfsmenn,
Norðmenn með 60, V-Þjóðverjar
með 32, Austurríkismenn og
Svisslendingar með aðeins 2 hvor
þjóð.
Efnahagslegar framfarir, sem
Þyggjast ekki hvað sízt á stöðug-
leika 1 atvinnulifinu, verða ekki
sóttar til ófriðar í þjóðarbúskapn-
um. Sú er reynsla okkar sem allra
annarra.
Framvindan 1985
í þjóðhagsspá fyrir árið 1985,
sem unnin var á síðari hluta liðins
árs, er reiknað með því að útflutn-
ingsframleiðsla sjávarafurða auk-
izt um 1% í ár, og útflutnings-
framleiðslan í heild um 0,5%.
Varðandi viðskiptakjör var spáð
3% verðhækkun „á báðar hliðar
vöruviðskipta reiknað í erlendri
mynt“. Þessi spá var byggð á „lík-
um aflabrögðum og í áætluninni
fyrir árið 1984“ sem og því að hjól
atvinnulífsins snúizt með eðli-
legum hætti. Engu að síður stóð
þessi sama þjóðhagsspá til 3.400
m.kr. halla á viðskiptajöfnuði við
útlönd 1985, eða svipaðs halla og á
sl. ári.
í fjárlagafrumvarpi fyrir árið
1985, eins og það var lagt fram,
var miðað við að kauptaxtar verði
að meðaltali um 5% hærri 1985 en
þeir vóru í árslok 1984. { þessu
felst um 10% meðalhækkun kaup-
taxta milli áranna 1984 og 1985.
Þjóðhagsstofnun spáði, miðað við
framangreint, sem og „að gengi
krónunnar verði á árinu 1985
haldið innan 5% marka frá árs-
lokagengi 1984“, að „verðhækkun
frá upphafi til loka árs 1985 gæti
orðið nálægt 9% .. “.
Þessar tölur, sem Þjóðhags-
stofnun byggði spár á síðla liðins
árs, falla lítt að þeirri framvindu,
sem nú er séð að nokkru, þ.e. varð-
andi launa- og verlagsþátt hennar.
Verðlagsþróunin liggur ekki eins
ljós fyrir og sérfræðispár stóðu til.
Slíkar spár eiga það raunar sam-
merkt með veðurspám að rætast
sjaldan alfarið. Engu að síður er
mikilvægt, að þjóðin haldi vöku
sinni gegn nýrri verðbólguöldu.
Stöðugleiki í efnahagslífi og friður
á vinnumarkaði eru forsendur
þess að hér sé hægt að vekja
grósku í atvinnustarfsemi, þ.e.
auka þjóðartekjur og kaupmátt
iauna í landinu.
VSÍ hefur gert viðmælendum
sínum tilboð sem kom þeim í opna
skjöldu; vonandi ánægjulega á
óvart. Stjórnmálaöfl, sem beinlín-
is nærast á ófriði í þjóðarbú-
skapnum, hafa að vísu allt á horn-
um sér eins og fyrridaginn. Þau
eiga hinsvegar ekki að ráða ferð.
Sá verðbólgukostur, sem óróaöflin
bjóða, er ekki fýsilegur. Við höfum
þegar fengið okkur fullsödd á óða-
verðbólgu liðins áratugar, sem
hæst reis raunar 1983 — í endaðan
ráðherrasósíalisma. Við höfum
heldur ekki efni á að sitja á bekk
með þeim þjóðum, sem glutra
niður flestum vinnudögum. Það er
kominn tími til að við drögum
réttan lærdóm af dýrkeyptri
reynslu, bæði okkar og annarra.
Hallgrímskirkja:
Ferð aldraðra
til Egilsstaða
ÁKVEÐIÐ hefur verið að fara í fjög-
urra daga ferð á Egilsstaði dagana
23.-26. júní næstkomandi á vegum
starfs aldraðra í Hallgrímskirkju.
Lagt verður af stað á sunnu-
dagsmorgun með flugvél til Egils-
staða, en eftir hádegi verður ekið í
kringum Lagarfljót. Á mánudag
verður farið til Borgarfjarðar
eystri og daginn eftir til Reyðar-
fjarðar og Fáskrúðsfjarðar. Mið-
vikudag er haldið til Seyðisfjarðar
og þá um kvöldið snúið aftur til
Reykjavíkur. Búið verður á gisti-
húsinu Egilsstöðum eins og i
fyrra, en sú ferð tókst mjög vel.
Allir lífeyrisþegar eru velkomnir í
þessa ferð.
Fimmtudaginn 13. júní verður
farin dagsferð um Reykjanes,
Njarðvíkur, Hafnir og Grindavík.
Nánari upplýsingar um þessar
ferðir gefur safnaðarsystir, Dóm-
hildur Jónsdóttir, í símum 10745
og 39965.
Fréttatilkynning.
meginþorra
þjóöarinnar
daglega!
Auglýsinga-
síminn er224 80
Aöalstrnti 4. Bankastrasti 7.
Sumar í
Herrahúsinu
Mikiö úrval af sumarfatnaöi
í Ijósum litum