Morgunblaðið - 23.06.1985, Síða 20

20 B
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 23. JÚNÍ 1985
I
Á slóðum
Ferðafélags
tslands
Vanur ferðamaöur þarf
oft ekki annað en líta á
landakort til að geta gert
sér nokkra hugmynd um
það svæði sem hann ætlar
sér að ferðast um. Fyrst lít-
ur hann að sjálfsögðu á
hnattstöðuna og fær þá
strax miklar upplýsingar
um hitafar landsins, þar
næst er að líta á afstöðu til
sjávar og síðan að gefa
gaum að þéttleika hæðalín-
anna, þar næst hæðatölur,
örnefni, firði, dali o.s.frv.
Allt þetta gefur ferða-
manni upplýsingar sem
hann getur notfært sér á
ýmsan hátt, svo sem til að
velja og hafna eða þá að
löngun kviknar til að kynna
sér af eigin raun ýmsa þá
staði, sem sýndir eru á
kortinu. Og svo má bæta
því við að hvarvetna þar
sem mannlíf hefur verið í
landi, t.d. 1100 ár eins og
hér á íslandi, þar sem þjóð-
in á skráðar sagnir um
mannlíf og annað líf, tröll
og hulda vætti, sem í raun
og sannleika eru persónu-
gervingar náttúruaflanna,
þar má alls staðar eitthvað
finna sem getur orðið góð-
um ferðamanni til fróðleiks
og viðbótar við útsýn til að
skapa unað og góðar minn-
ingar að lokinni ferð.
Nú skulum við leita í korta-
bunkanum, þangað til við finnum
kort af Austurlandi. Við breiðum
úr kortunum og þá hljóta sjónir að
beinast að misskiptingu hálendis
og láglendis, breðir flóar og röð
þröngfjarða, víðáttumikil heiða-
lönd vestan Lagarfljóts en snar-
hækkandi fjöll með þéttum hæða-
línum, e.t.v. 50—60 línur að hverj-
um tindi, austan fljóts. Nú eru 20
m á milli hæðarlína og kemur þá í
ljós að yfir 60 fjöll ná 1100 m hæð
í Austfjarðafjallgarðinum en alls
munu 150 fjöll ná 1000 m hæð eða
þar um bil. Hinir eiginlegu Aust-
firðir skerast allir inn í fjallgarð-
inn en Fljótsdalshérað skilur
hann frá meginhálendi landsins,
nema þar sem hann tengist
Vatnajökli. Austfjarðafjallgarð-
urinn nær því frá Vatnajökli og
endar í Ósfjöllum austan við Hér-
aðsflóa. Héraðsmegin eru fjöllin
ávöl og sorfin undan firnajöklum
margra ísalda og þar má mjög
víða finna góðar gönguleiðir til
efstu tinda. Fjarðamegin eru víð-
ast hvassbrýndir tindar með gif-
urlegu hamraflugi, sem Aust-
fjarðaþokan á stundum erfitt með
að yfirgefa, nema þegar suðvestan
eða vestan átt með glaða sólfari
leikur yfir fjörðum, Legi og heiða-
löndum Austurlands.
Nyrstu flóarnir þrír á Austur-
landi: Bakkaflói, Vopnafjörður og
Héraðsflói eru í raun réttri fram-
hald norðlensku fjarðanna og
í Hallormsstaðaskógi.
Gömlu leiðirnar
milli Héraðs og
fjarða á Austurlandi
Eyvindarárdalur — Eskifjarðar-
heiði — Eskifjörður. Ekið er frá
Egilsstöðum inn Eyvindarárdal að
brúnni á Slenju, sem er litil en
ströng þverá og fellur í Eyvindar-
ána. Þar hefst gangan eins og leið
liggur inn Tungudal upp á Eski-
fjarðarheiði og síðan niður dalinn
til Eskifjarðar. Þessi leið var afar
fjölfarin á einokunartimanum eða
frá 1602 til síðustu áratuga átj-
ándu aldar. Þá versluðu Héraðs-
menn við kaupmenn í Stóru-
Breiðuvík í Helgustaðahreppi
fyrir utan Eskifjörð en eftir það
við kaupmenn á Eskifirði nokkuð
fram eftir 19. öldinni. Gönguleiðin
er vel greiðfær, enda liggur raf-
lína um dalina til Eskifjarðar. Af
heiðinni má ganga upp á Fönn og
þaðan hvort heldur vill niður í
Fannardal í Norðfirði eða þá yfir
á Mjóafjarðarheiði og þá áfram til
Seyðisfjarðar eða niður í Mjóa-
fjörð. Enginn skyldi þó leggja á
Fönn nema í heiðbjartri vestan
átt, því voðalegt er að fá þar þoku
og villast út á flughamrana milli
fjarðanna. Gönguleið um Eski-
fjarðarheiði er u.þ.b. 20 km. og
liggur hæst í um 560 m hæð og
sést þar enn vel hin gamla, afar
trausta vegagerð frá því um og
fyrir síðustu aldamót. Við sjáum
hvolfskálarnar í Kambfellinu, sem
líkjast skotum þeim, sem gerð eru
fyrir líkneskjur fornra stórhýsa
(Henderson).
Þórdalsheiði — Reyðarfjörður.
Gengið er inn Þórudal, sem er
einn af þverdölum þeim er liggja
tl austurs frá Skriðdal, beygt til
vinstri inn í Brúðardal og haldið
upp að Hvalvörðu, þar sem fer að
halla niður í Áreyjadal til Reyð-
arfjarðar. Gönguleiðin er álíka
löng og Eskifjarðarheiðarleiðin og
liggur hæst í 498 m hæð, en er föst
undir fót og víða má enn sjá glögg
merki um vegagerð á leiðinni.
Skriðdælingar og Fljótsdælingar
fóru Þórdalsheiði til að versla í
Stóru-Breiðuvík og á Eskifirði en
síðan héldu þeir út með Reyðar-
firði norðanverðum. Skriðdæl-
ingar fóru einnig þessa leið til að
versla á Reyðarfirði. Austan Brúð-
ardalsins gnæfir Tröllafjallið
(Skessan) en við það fjall er kennt
Skessulagið, sem greina má i
Austfjarðafjöllum allt frá Beru-
firði norður fyrir Reyðarfjörð.
Hér er það í um 500 m hæð og
hefur fallið sem helský á svipaðan
hátt og svarta berglagið sem ligg-
ur ofan á allri Þórsmörkinni.
Áin Jóka fellur eftir Þórudal en
beint áframhald hans er Stafsheið-
ardalur og um hann liggur göngu-
leið beina línu í Norðurdalinn í
Breiðdal. Sú leið er sjaldan farin
nema af gangnamönnum en mun
vera nokkurs virði fyrir náttúru-
skoðara og steinasafnara. Hún er
ekki torfær.
Öii nefnist heiðarvegurinn, sem
liggur frá Víðigróf innst í Suður-
dal í Skriðdal og niður í fjarðar-
botninn i Berufirði. Hún er nú
greiðfær fyrir fjórhjóladrifsbíla
um hásumarið en er góð gönguleið
— eftir Sigurð
Kristinsson
verður ekki frekar um þá rætt að
sinni en nú þrengjum við sjónsvið-
ið og beinum því einkum að mið-
hluta Áustfjarðafjallgarðsins, sér
í lagi að gömlu leiðunum milli
Héraðs og fjarða. Þær voru fjöl-
farnar á fyrri öldum, þótt nú hafi
þær sumar fallið í gleymsku. Hér-
aðið er hafnlaust og því urðu íbúar
þess að leita til fjarða f verslunar-
erindum og er til mikið af sögnum
um atvik og ferðir í misjafnri færð
á þessum leiðum. Reyðarfjörður er
lengstur Austfjarðanna og inn frá
honum gengur mikið dalakerfi til
Héraðs en sumir dalanna tengjast
einnig dölum sem liggja til ann-
arra fjarða og snúum við okkur nú
að þessum leiðum hverri fyrir sig.
Sá háttur verður á hafður að rekja
allar leiðirnar frá Héraði eða nán-
ar tiltekið frá miðpunkti þess —
Egilsstöðum, sem er aðalflughöfn
svæðisins en þaðan liggja einnig
allar leiðir til fjarðanna, þ.e.a.s.
eins og þær eru farnar nú.
í Benifirði