Morgunblaðið - 30.07.1985, Qupperneq 19

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 30. JtJLl 1985
19
„Gimli var alíslenskur
bær fram að aldamótum“
Rætt við Vestur-íslendinginn Helga Austmann, fyrrverandi aðstoðarlandbúnaðarráðherra Manitoba
„ÞEGAR ég bjó í Winnipeg var ég nærri búinn að tapa íslenskunni en nú bý
ég í Gimli og þar eru góðar aðstæður til þess að halda málinu við,“ sagði
Helgi Austmann, fvrrverandi aðstoðarlandbúnaðarráðherra Manitoba-fylkis
í Kanada, er blaðamaður átti við hann stutt spjall á dögunum.
Helgi var staddur í heimsókn kom til fyrirheitna landsins í
hér á landi einu sinni sem oftar vestri frá Setbergi á Fellum í
ásamt konu sinni, Lillian Árna- Borgarfirði eystra, en móðurfólk-
son, og það fór ekki hjá því að það ið frá Viðidalstungu í Húna-
vekti nokkra aðdáun blaðamanns vatnssýslu. Kona hans Lillian er
hve góða íslensku hann talar, þó einnig af íslensku bergi brotin
af íslensku foreldri sé, því hann er eins og föðurnafnið bendir til,
fæddur og uppalinn í Kanada og dóttir Guðmundar Árnasonar úr
kom ekki til Islands fyrr en á full- Húnavatnssýslu og sænskrar
orðinsárum. konu hans.
„Ég er fæddur í Manitoba og „Við höfum verið að heimsækja
einnig foreldrar mínir, Halldór ættingja okkar hér á landi,“ segir
Ágúst Austmann og Hanna Sig- Helgi. „Og nú vitum við af svo
valdason," segir Helgi Austmann. mörgum að við gætum hæglega
„Það var alltaf töluð íslenska á verið hér í marga mánuði án þess
heimilinu þegar ég var barn. Þá að komast yfir að hitta þá alla.
var engum elliheimilum til að Við erum búin að fara hringinn
dreifa og því bjuggu afar og ömm- umhverfis landið og heimsækja
ur, fædd á fslandi, á flestum mikið af fólki. Það er okkur afar
heimilum." mikils virði að hafa þessar rætur
Föðurfólk Helga Austmann hér á fslandi og þó að konan mín
Helgi Austmann
tali ekki islensku þá skilur hún
talsvert í henni. Við eigum tvö
börn, sem alltaf eru að fá meiri og
meiri áhuga á fslandi og ég vonast
til að geta komið með þau með
mér hingað næst.“
Helgi Austmann hefur um ára-
tuga skeið verið frammámaður í
landbúnaðarmálum Manitoba.
Eins og áður sagði er hann fyrr-
verandi aðstoðarlandbúnaðarráð-
herra fylkisins, en sú staða er
skipuð fagmanni frekar en stjórn-
málamanni. Einnig á hann sæti í
stjórnarnefnd háskólans í Mani-
toba og hefur starfað mikið að
málefnum landbúnaðardeildar
háskólans. „Faðir minn var bóndi
í Manitoba og ég bjó með honum
þangað til ég fór í háskóla," segir
Helgi þegar hann er spurður um
störf sín að landbúnaði í Kanada.
„Ég lagði fyrst stund á landbún-
aðarfræði í Kanada en tók síðan
magisters- og doktorsgráðurnar í
Bandaríkjunum. Síðan hafa af-
skipti mín af landbúnaðarmálum
aðallega verið á sviði upplýsinga-
þjónustu og kennslu fyrir ungt
fólk og bændur í landinu. Einnig
hef ég verið ráðgjafi við ýmis
fyrirtæki á sviði landbúnaðar og
ferðast talsvert um heiminn sem
ráðgjafi á vegum ríkisstjórnar
Kanada. Það síðasttalda geri ég
ennþá, en ég hætti sem aðstoðar-
ráðherra landbúnaðarmála árið
1979 eftir tíu ára starf. Þá fannst
mér komið nóg og var farið að
langa að gera eitthvað annað.“
Helgi hefur haft nokkur sam-
skipti við bændur á Islandi, hefur
m.a. tvisvar skipulagt hópferðir
félaga í Búnaðarfélagi íslands til
Gimli. „Gimli var eiginlega alís-
lenskur bær fram að aldamótum.
Þegar íslendingar komu þangað,
árið 1875, fengu þeir leyfi til að
setja upp lítið þing og Gimli var
kallað „The Repuplic of New Ice-
land“, eða „Lýðveldið Nýja ís-
land“. Árið 1887 víkkaði Mani-
toba-fylkið út landamæri sín
þannig að þau náðu yfir Gimli,
sem varð við það „The Municipal-
ity of Gimli“. En það er svipuð
eining og íslensk sýsla, bara
minni. Núverandi stjórnskipulag
á Gimli á því eitthundrað ára af-
mæli eftir tvö ár, 1987,“ sagði
Helgi Austmann. „Og ég var ein-
mitt að enda við að ræða það við
þá í Búnaðarfélaginu, að nú væri
kominn tími til að skipuleggja
nýja hópferð íslenskra bænda til
Gimli á hundrað ára afmælinu.“
Um kropp-
inn, kyn-
líf og ást
Erlendar bækur
Jóhanna Kristjónsdóttir.
Janne llejgaard, Krop & Kærlighed
Útg. Modtryk 1985.
Kynlífsfræðslu skal, lögum
samkvæmt, veita í skólum, þegar
unglingar eru komnir á vissan ald-
ur. Ekki finnst mér ótrúlegt að sú
fræðsla komi mjög flatt upp á
ungmennin: einhvern veginn er
það svo að frá unga aldri gera
flestir sér einhverjar og misjafn-
lega skýrar hugmyndir um þennan
stóra þátt í lífi manneskjunnar.
Bók Janne Hejgaard sem ég hef
nýlega lesið og kom út í síðasta
mánuði er áreiðanlega ágætis
lesning, bæði fróðum sem síður
fróðum unglingum. Farið er kurt-
eislega en haglega með þetta efni
sem mörgum finnst erfitt að ræða
um. { formála segir að bókin
skyldi einkum lesin af unglingum
14—16 ára og síðan er kaflinn Om
sex — hvad er det fróðlegur og
læsilegur. Börn og unglingar segja
síðan frá fyrstu kynlífsreynslu
sinni, smekklega skrifaður kafli af
höfundi og einlægni unglinganna
til fyrirmyndar. Kafli er um kyn-
færi, getnaðarvarnir og einnig eru
þættir í bókinni, þar sem hommar
og lesbíur tjá sig. Fjallað er um
kynsjúkdóma, klámrit og kvik-
myndir og margt fleira sem allt er
unnið af viðkunnanlegri hrein-
skilni. Mikið af vönduðum mynd-
um eftir Preben Kirkholt auka
enn á gildi bókarinnar.
V^terkurog
kJ hagkvæmur
auglýsingamiðill!
VTÐ TRÚUM ÞVÍ EKKI
*

Við trúum þvíekki oð þú viljir bíða mánuðum saman
eftir hœstu ávöxtun sparifjár þíns.
Þess vegna bjóðum við hœstu vexti Innlánsreiknings
með Ábót strax á fimmtudaginn á alltþað fésem
þú leggur inn fyrir mánaðamót.
Að hika er sama og að tapa.
Á VAXTATINIXNN MEÐ OKKUR
UTVEGSBANKINN
RÁÐGJAFINN VÍSAR VEGINN