Morgunblaðið - 06.10.1985, Síða 5

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGAR 6. OKTÓBER1985
B 5
Þegar sjálfvirk* síminn var tekinn í notknn í Reykjavík 1932 og sfmastúlknrnar i Miðstöö uröw éþarfar. vor þær kvaddar meö virktum, eins og sjá má á
blómakörfunum og öðrum gjefum sem sendar voru til þeirra. Myndin er tekin í Reykjavík þegar þær hættu kl. 24 1. desember. Aftasta röö frá vinstri: Guórún
Siguröardóttir, Svanhvít Guðmundsdóttir, Vilborg Vilhjálmsdóttir, Asta Thorstensen, Ingibjörg Þóröardóttir, Unnur Benediktsson, Frföa Bjarnhjeöins,
Dagmar Jónsdóttir, Sigríöur Árnadóttir, Karitas Jónsdóttir, Ókunn, Unnur Eggertsdóttir, Gyöa Þóröardóttir. Ókunn, Svava Zoega. Kristín Björnsdóttir,
Helga Kalmann. Sonja Morthensen, Margrét Finnbogadóttir, Þorbjörg Guðmundsdóttir, Lilja Siguröardóttir, Jenny Guðbrandsdóttir. Miðröö vinstri: Ebba
Gísladóttir, Dagmar Dahlmann, Nanna Helgadóttir, Guörún Guðjónsdóttir, Sigríöur Jónsdóttir, Elín Sigurðardóttir, Asta Björnsdóttir, Elín Hafstein, Katrín
Helgadóttir, Eyþóra Thorarensen, Helga Finnbogadóttir, Auöur Pálsdóttir, Vilborg Ólafsdóttir, Magnús Þórláksson, næturvöröur, Elín Ellingsen, Steinunn
Helgadóttir, Þóra Þorsteinsdóttir, Unnur Bjarnadóttir. Fremsta röö frá vinstri: Hólmfriöur Jónsdóttir, Inga Pálsdóttir, Unnur Þorsteinsdóttir, Ágústa
Hallgrímsson, Ebba Bjarnhéöins, Ingibjörg Ólafsdóttir, Lára Jóhannsdóttir, Anna Jónsdóttir, Matthildur Petersen, Herdís Maja, Ágústa Forberg, Ásta
Jóhannesdóttir Briem, Gróa Dalhoff, Kristín Sigurðardóttir, Elín Melsted, Torfhildur Dalhoff.
maður eins og þátttakandi í at-
burðunum. Við vorum komin í nýja
Landsímahúsið. Ég kom á vakt
klukkan tvö og var sett á vestur-
borðið á stöðinni, en þaðan voru
línurnar upp í Borgarnes og að
bænum Straumsfirði. Sími var á
bænum. Vitanlega lágu allir á
línunni, því þetta var svo mikill
atburður. Og allir blaðamenn voru
að leita frétta. Fljótlega kom fram
að allir mundu hafa farist. Því
andrúmslofti sem þá ríkti gleymi
ég ekki.
Jú, vitanlega lágu allir á línunni
og þá veitti ekki af að vera höstug-
ur og hrópa „Út af línunni", annars
heyrðist ekkert. Oft þurfti maður
að bera á milli. Einhvern tíma var
verið að reyna að fá mann til að
meðganga barn, en einhverjar
vöflur voru á honum. Ein síma-
stúlkan lenti í því að þurfa að bera
á milli, en við hinar fylgdumst
með í spenningi. Mundi þetta nú
takast? Lokst sagði hún: Hvað er
þetta maður, meðgangið þér! Og
það tókst. Hann segir já, hrópaði
símastúlkan upp yfir sig. Og við
fögnuðum allar.
Við skrifðum undir þagnarheiti
þegar við byrjuðum á símanum um
að segja aldrei frá því sem maður
heyrði og það var tekið alvarlega.
Var ákaflega sterkt í manni að
þegja. En maður heyrði oft sagt:
Þetta kemur frá stelpunum á Stöð-
inni! En ég man ekki eftir neinum
leiðindum af því tagi.
Það þótti mjög gott að vinna á
Stöðinni á þessum árum og var
viðburður allt fram að heimsstyrj-
öldinni ef einhver hætti, nema ef
hún gifti sig. En 1932 kom sjálf-
virki síminn í Reykjavík og ekki
var hægt að bæta nema fáum af
þeim sem þá misstu vinnuna á
annars staðar. Það var fyrsta
skrefið í að útrýma stúlkunum á
Stöðinni.
Lítill óöur til
símastúlkunnar
Að tala vel í síma er talsvert mikil Iist,
tökum nokkur dæmi — þau varasömu fyrst:
Vertu ekki heimarík né hörkutól í svörum,
hafðu gát á orðunum, er streyma af þínum vörum.
Vertu ekki hikandi né hverful, góða mín,
hafðu traust á eigin getu — þetta er línan þín.
Sístreymandi orðaflaumur ekki reynist vel,
„Æðibuna “ getur talað hraustan dreng í hel.
Láttu ekki þreytuna þjaka hug og mál,
þú, sem ert á tali við lifandi sál.
Starfið þitt lifandi og listrænt í senn,
lát ei sem þú talir við steindauða menn.
Varast skaltu meinfýsinn og hortugan hreim,
hroki í svörum er sem eitur í bein.
Óþolinmæði engan leysir vanda,
erfitt reyndist mörgum að glíma við þann fjanda.
Nú er von þú spyrjir, heillavina mín.
„Hvernig skal hún vera, símastúlkan þín ?“
Hún skal vera háttvís með hlýjuorð á vör,
hiklaus í svörum, örugg og snör.
„Brosandiu rödd hennar bera skal til þín
boðin, sem þig vantar — þetta er stúlkan mín.
Með greind og Ijúfu sinni hún greiðir vanda þinn,
svo gaman er að hringja á vinnustaðinn minn.
Jón Bjarklind.
Afskaplega
fínt og
eftirsótt
starf
Vifttal við
Ástu Björns-
dóttur
Ásta Björnsdóttir var ein af stelp-
unum á Stööinni meöan þær af-
greiddu öll númer í Reykjavík í
Miöstöö. Byrjaöi þar voriö 1926.
„Þetta þótti afskaplega fínt, besta
starf sem stúlkur gátu fengið", segir
hún. „Þegar ég útskrifaðist úr
Kvennaskólanum 4. maí langaði mig
óskaplega til aö koraast í Miöstöö.
Mamma fór til Magnúsar Guö-
mundssonar atvinnumálaráðherra
og ég var ráðin. Dugöi ekki minna,
þetta var svo eftirsótt. Ég var ekki
nema 17 ára gömul og fannst erfitt
að byrja þarna. Maöur byrjaði á að
læra aö segja: „Miöstöö," og eftir
að hafa gefjð númerið sagöi maöur
„Til“ eöa „Á tali". Gróa Dalhoff var
yfir annarri vaktinni, en Ágústa
Erlendsdóttir yfir hinni. Og ég átti
hauka í horni þar sem voru Þórdís
Daníelsdóttir, Eyþóra Thoroddsen
og síöar Kristín Björns. Á nóttunni
var Magnús blessaður Þorláksson á
vakt einn og hann vakti margan
manninn í borginni á morgnana."
„Þeir sem hringdu voru misjafn-
ir og við þekktum allar hver var
þægilegur og kurteis og hver
óþægilegur. Við máttum auðvitað
ekki verða óþægilegar á móti. Og
höfum ekki verið það, því okkur
var oft mikið þakkað. Fyrirtæki
sendu okkur blóm, gosdrykki,
konfekt og þessháttar með þakk-
læti fyrir góða þjónustu. En ekki
áfengi, nema 1932 þegar sjálfvirka
sambandið kom á og stúlkurnar
voru að hætta. Þá var sent kampa-
vín.
Þegar við fengum 15 mínútna
hlé einu sinni á dag þá fórum við
gjarnan út og gengum rúntinn í
Austurstræti. Mættum mörgum
sætum mönnum. Þá var Mensa upp
á sitt besta og þar voru þeir oft
skáldin Tómas Guðmundsson,
Sigurður Grímsson o.fl. Og við
litum í búðir. Við vorum með 75
krónur í laun á mánuði, sem þótti
gott. Var heilmikið hægt að fá
fyrir það. Ég held að verkamenn
hafi haft um 209 kr. Maður fór því
í helstu búðirnar i Austurstræti,
til Egils Jaeobsens sem enn er til
og til Haraldar Árnasonar. Stúlk-
urnar á símanum voru margar
ungar og glæsilegar i þá daga og
mikið móðins í bænum. Þær voru
mikið boðnar út, og fóru oft, saman
í boð. En Hjörtur (Hjartarson
kaupmaður á Bræðraborgarstíg 1)
bjargaði mér, því ég var trúlofuð.
Það var ekki til siðs að trúlofaðar
stúlkur væru á einhverju flandri.
En oft langaði mig,“ segir Ásta og
hlær. „Ég varð því að hætta á
símanum þegar ég gifti mig. Það
kom af sjálfu sér. Enn það þótti
ekki viðeigandi að giftar konur
ynnu úti. Ég varð að gifta mig
með konungsleyfi, því ég var svo
ung og pabbi varð meira að segja
að skrifa fyrir mig undir kaup-
málann sem við hjónin gerðum.
Tímarnir eru svo ótrúlega breyttir.
En ég hefi hakiiö sambandi við
stelpurnar á Stöðinni, við höfum
nokkrar verið reglulega í sauma-
klúbb og síðar spilaklúbb og aðrar
hittast sjaldnar. En við höldum
hópinn. Andrúmsloftið á vinnu-
staðnum var svo sérlega létt og
kátt. Alltaf jafn gaman að hitta
þær hinar. Þetta eru yfirleitt svo
sérstaklega hressar konur, sumar
komnar um áttrætt. Þetta sam-
band sem myndaðist skilja ekki
aðrir. Þegar ég tala um stelpurnar
á Stöðinni, spyrja krakkarnir:
Hvaða Stöð ertu að tala um? En
á þeim tíma fór það ekki fram
hjá neinum, enda þurftu allir á
aðstoð okkar að halda.
Þegar ég byrjaði á stöðinni var
Forberg landssímastjóri og Guð-
mundur Hlíðar bæjarsímastjóri.
Síminn var í gamla húsinu í Póst-
hússtræti og gluggarnir okkar í
miðstöð sneru í suður og austur, út
að pósthúsinu. Landssíminn var
norðan megin í húsinu og gangur
á milli. Ég bar óttablandna virð-
ingu fyrir þeim sem þar unnu. Þær
voru í einhverjum æðri flokki, að
mér fannst. Enda var þeirra starf
mjög vandasamt. Þær þurftu að
hafa bein í nefinu til að brjótast
í gegn með símtölin fyrir sína
kúnna. Það var mikið að gera hjá
okkur og vandasamt líka, en ef við
vissum ekki númer sem við vorum
beðnar um höfðum við varðstjór-
ana í bakhöndinni. í rauninni er
kannski ekki frá svo mörgu að
segja sem varðar aðra en okkur,
sem allar munum hve skemmtilegt
var að vera á Stöðinni.
— E.Pá.
Hópur símameyja, myndin tekin í Þjóöleikhúskjallaranum veturinn 1957.
Aftasta röð frá vinstri: Sigríður Jóhannsdóttir frá Húsavík, Ragnheiöur Jónasdóttir, Ásdís Vilhelmsdóttir, Lilja
Howser, Doris Blummenstein, Guörún Skúladóttir, Keflavík, Þóra Marinósdóttir, Elva Ólafsdóttir. 3. röö frá
vinstri: Petrína Magnúsdóttir, Rósa Gunnarsdóttir, Jakobína Stefánsdóttir, Álfhildur Jóhannsdóttir, Inga Þorláks-
dóttir, Dóra Laufey Siguröar, Guðrún Agnars, Svanborg Daníelsdóttir. 2. röö frá vinstri: Erna Guðjónsdóttir,
Margrét Ársælsdóttir, Guöfinna Gyða Guðmundsdóttir, Jóhanna Laura Hafstein, Lára Lárusdóttir, varöstjóri, Ásta
Friðjónsdóttir, Hólmfríður Þórhallsdóttir, Þórunn Pétursdóttir, Selma Júlíusdóttir, Málfríður Jónsdóttir, Unnur
Kristjánsdóttir, Maria Kröyer, Erna Kristinsd. Fremsta röö: Guörún Ingveldur Guöjónsdóttir, Auður Pálsdóttir,
Benny Hannesdóttir, Guðrún Pálsdóttir, Ásthildur G. Steinsen, Jóhanna Antonsdóttir, Guðný Kagnheiöur Hjartar-
dóttir.