Morgunblaðið - 06.10.1985, Side 9

>HOM
____________________MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGAR 6. OKTÓBER1985_
Óvinirnir eru Jane Fonda, Jimmy Carter og sjón-
varpsstödvarnar sem sökuö eru um aö hafa tap-
aö Víetnamstyrjöldinni
SJÁ: GERVIGARPAR
B 9
✓------^ MMIKR OF FORTHNE NRKiLZIRK
Th» JouimI Ol Advraluin*
VIETNAM
Frá Hue: engin viðbrögd.
UMFERÐARMÁL
Telja nútímabílinn
hálfgerða slysagildru
Bílar, sem tölvur hafa hannað
með það fyrir augum að gera
þá léttari og sparneytnari, standa
sig yfirleitt vel í venjulegum ör-
yggisprófunum en þegar kemur til
raunverulegs áreksturs hættir
þeim til að brotna illa. Kemur
þetta fram í athugun, sem slysa-
rannsóknadeild háskólans í Birm-
ingham í Englandi hefur gert.
Dr. Murray Mackay, yfirmaður
rannsóknanna, sagði á ráðstefnu
skurðlækna í London, að langflest
dauðaslysin stöfuðu af því, að
málmumgjörðin legðist að sætun-
um. Breytti þá litlu um þótt bíl-
belti væru notuð.
Á skurðlæknaráðstefnunni, þar
sem m.a. var fjallað um skýrslu
breska heilbrigðisráðuneytisins
um árangurinn af lögleiðingu bíl-
beltanna, talaði einnig Ian Neil-
son, starfsmaður á rannsóknastofu
samgöngumálaráðuneytisins, og
lagði hann mikla áherslu á, að
framleiðendur styrktu bílhliðarn-
ar. f skýrslunni, sem unnin var af
hópi manna undir stjórn skurð-
læknis frá Belfast, kemur fram,
að bílbeltin hafa dregið úr dauða-
slysum og alvarlegum slysum um
allt að fjórðungi en hins vegar
hlutu fleiri ökumenn alvarleg höf-
uðmeiðsl, heilaskemmdir, áverka í
andliti og höfuðkúpubrot. Áverk-
um á hálsi og brjósti fjölgaði einn-
ig. Sagði Neilson, að bílbeltin
hefðu minnkað slysahættuna um
40% en hitt væri annað mál, að
þau mætti vafalaust bæta því að
engin breyting hefði orðið á þeim
Í20ár.
Dr. Mackay benti á, að lögreglan
þyrfti að ganga betur eftir því, að
bílbeltalögunum væri fylgt. Frá
1983 hefðu 7.000 manns verið
dæmdir fyrir að brjóta þau en
langflestir dómanna hefðu aðeins
verið til málamynda. Aðeins 83
hefðu verið dæmdir fyrir að hafa
barn undir 14 ára aldri bílbeltis-
laust í framsæti. Meðal þeirra, sem
ekki nota bílbeitin, eru sendibif-
reiða- og flutningabílstjórar flest-
ir, fólk á bílum, sem eru eldri en
frá árinu 1976, og aldraðir menn.
Mackay sagði, að bílbelti í aftur-
sæti ættu að geta dregið enn frekar
úr slysunum, en þau, sem nú eru
notuð, eru svo illa gerð, að hætta
er á, að þau auki meiðsl í kviði og
á hrygg.
Bifreiðaárekstrar kosta Breta
2,5 milljarða punda á ári hverju
en dr. Mackey sagði, að árlega
væri aðeins varið hálfri milljón
punda til rannsóknastarfs og fyr-
irbyggjandi aðgerða.
— ANDREW VEITCH
fyrra, þegar bandarískir sjón-
varpsmenn voru að reyna að fylgj-
ast með blaðamannafundi, sem
Svetlana, dóttir Stalíns, hélt eftir
að hún sneri aftur heim (þeir fengu
ekki að fara inn i salinn), komust
þeir að raun um, að einhver hafði
losað um handbremsuna á bílnum
þeirra þannig að hann hafði runnið
niður hæð og rekist á ljósastaur.
Liklegt er, að söknuður bresku
blaðamannanna sex, sem reknir
voru frá Moskvu, hafi verið dálítið
blendinn. Allir áttu þeir þó góða
vini í borginni og hafa heim með
sér minningar um þá innilegu
gestrisni, sem er einkennandi fyrir
Rússa. Allir eru þeir líka reiðir
yfir því að hafa verið reknir burt
frá þessum vettvangi, sem gerir
meiri kröfur til blaðamannsins en
nokkur annar.
— MARTIN WALKER
um þessar mundir fær skýra inn-
sýn inn í horfinn heim, þar sem
einræðisherrar drottnuðu í glæstri
tign. Keisarahöllinni ríkir auð og
tóm og þar getur að líta í hálf-
rökkrinu leifar af súlu sem fall-
byssukúla hefur eyðilagt.
Rætur fíkjutrés hafa grafið sig
inn í vegg á leiksviði þar sem tígr-
isdýr og fílar börðust fyrrum til
að gleðja augu þjóðhöfðingjanna.
Grasbreiður þekja nú gömlu og
glæsilegu hallargarðana. Vatna-
liljur breiða úr sér í tjörnum og
virkisgröfum.
Nguyen vn Nhi er aðstoðarfram-
kvæmdastjóri stofnunar sem sér
um varðveizlu sögulegra minja í
Hue. Að sögn hans vinna nú um
100 manns, þar af 15 sérfræðingar
að endurbyggingu á mannvirkjun-
um, auk þess sem þeir reyna að
hamla gegn stöðugri ásókn nátt-
úruafla og tímans tannar.
Eina framlagið sem UNESCO
hefur veitt til þessarar starfsemi
er bárujárn sem sett hefur verið
til bráðabirgða yfir 15 hof, hallir
og skála. í sumum byggingum hafa
verið reistar nýjar súlur. Tré-
klæðning hefur verið látin á veggi
og reynt hefur verið að lagfæra
þðk með því að klæða þau tígul-
steinum sem fundizt hafa í öðrum
rústum. Þá hefur verið reynt að
bæta úr skemmdum sem orðið
hafa af völdum sprengja og byss-
ukúlna hinna stríðandi herja.
Helztu mennningarverðmætin í
Hue eru á tæplega tveggja fer-
mílna svæði innan borgarmúranna
en ennfremur í hæðum og giljum
suður af henni þar sem sjö keisar-
ar af 13 létu reisa sér voidug graf-
hýsi.
Glæsihallirnar
eru að verða
að ruslahaugum
Keisaraborgin forna Hue í
Víetnam er meðal helztu
þjóðardýrgripa þar í landi og jafn-
vel um víða veröld. Hún liggur nú
undir skemmdum og er talið að
hernaður Víetnama í Kambodíu
eigi stóran þátt í því að tilraunir
til að bjarga henni hafa ekki borið
tilætlaðan árangur.
Fellibyljir, hvítmaurar, hita-
beltisgróður og vopnaskak hafa
valdið óbætanlegu tjóni á hofum,
höllum og skálum sem eitt sinn
voru taldar merkustu menjar um
list og menningu í Víetnam.
Árið 1981 hafði UNESCO, Menn-
ingarmálastofnun Sameinuðu
þjóðanna, forgöngu um að stofnað-
ur yrði sjóður til að bjarga þessum
„meistaraverkum í borgarlist" eins
og komizt var að orði. Að mati
stofnunarinnar hefði kostað um
200 milljónir að endurbyggja eða
lagfæra skemmdir á 17 helztu
glæsiverkum borgarinnar. Fjórum
árum síðar er orðið ljóst að við-
brögð við þessu frumkvæði stofn-
unarinnar eru „nánast engin" svo
að notuð séu orð Pierre Pritchard
ráðunauts.
„Hið forna hof Borobodur á Jövu
var endurreist í krafti alþjóðlegs
átaks," sagði Cu Huy Can, menn-
ingarmálaráðherra Víetnams, fyr-
ir skemmstu í viðtali. „Hvers
vegna gegnir öðru máli um Hue?“
bætti hann við.
Ráðherrann áréttaði að Ví-
etnömum væri mjög umhugað um
að fá fjárhagsaðstoð erlendis frá,
en eigi að síður ynnu þeir að smá-
vægilegum lagfæringum sem byrj-
að hefði verið á árið 1975 eftir að
kommúnistar fóru með sigur af
hólmi í Víetnamstríðinu.
Sá sem leggur leið sína til Hue