Morgunblaðið - 15.10.1985, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLADIÐ, ÞRIÐJUDAGUR15. OKTÓBER1985
Morgunbladiö/Bjarni
Starfsfólk Álafossverslunarinnar í Reykjavík ásamt iðnaðarráóherra með 29,3 metra langan trefil á milli sín.
*
Alafoss:
Þrjú hundruð manns prjón-
uðu lengsta trefil í heimi
og tnannlegan hátt. Enn á hundrað
ára afmæli Kjarvals hefur ekki
farið fram verulegt listrænt mat
á verkum hans, hann er enn ást-
mögur á sínu sviði, og umheimur-
inn hefur ekki enn komist í kynni
við verk hans nema að litlu leyti.
Einn góðan veðurdag verður það
vonandi önnur saga. Kjarval er það
stórkostlegur málari í bestu verk-
um sinum, að heimurinn getur
ekki látið sem ekkert sé. Það er
ógerlegt. Eitt áþreifanlegasta
dæmi um mikilleika málarans
Kjarvals er, hve tímalaus hann er
i list sinni. Stílar og ismar koma
honum ekkert við, hann fer sínar
eigin götur og þær leiða til eins
takmarks — litasinfóníu með
miklu skáldlegu ívafi, málverks
allra tíma og engra isma. Enda
sagði hann oftar en einu sinni: Það
er fullkomið ævistarf að vera
maður.
Ein er sú endurminning tengd
Kjarval, sem er mér minnisstæð-
ari en aðrar. Það var þegar fundum
okkaV bar saman í síðasta skipti.
Það var í Lækjargötunni síðla dags
í dumbungsveðri. f fylgd með
honum var maður, sem ég þekkti
ekki. Meistrinn var þreytulegur og
tekinn nokkuð í andliti, beinber
og úfinn. Hann hafði bognað að-
eins í baki, annars var hann eins
glæsilegur og hann átti vanda til.
Það var mikið sjónarspil. Hann
hélt mikla ræðu um allt og ekki
neitt, látalætin leyndu sér ekki.
Svo bauð hann upp á harðfisk og
flatkökur með brennnivínstári —
og hrosshár í flöskunni. Það var
sko smukt, min gamle ven. Það er
sko gilligogg í lagj. Ekki veit ég
af hverjju, en það komst einhvern
veginn inn í huga mér þarna á
stundinni að þetta væri í seinasta
sinn sem ég sæi stórmennið, vin
minn Kjarval. Ég þakkaði gott
boð, við tókumst í hendur, og það
var einkennilegur glampi í augum
gamla mannsins. Því að það var
gamall maður og lúinn, sem veifaði
hatti sínum í kveðjuskyni, er hann
vatt sér inn i Austurstræti og
strunsaði með vin sinn við hlið
vestur götuna — vestur götuna,
þar sem hann hafði verið álíka
landamerki og sjálfur Landsbank-
inn í meira en mannsaldur. Það
myndaðist áþreifanlegt tóm, þar
sem gamli maðurinn hafði staðið
og ég skynjaði einhvernn veginn,
að ekkert væri eftir nema tómið.
Valtýr Pétursson
Eftirmáli
Eiginlega er mér skylt að segja
frá því, hvernig það gekk að koma
þessum linum saman um meistara
Kjarval. Það gekk nefnilega ekki
slysalaust.
Yfirskilvitlegir hlutir fóru allt í
einu að gerast. Tölvan varð óþæg
og gerði mér grikk eftir grikk,
meðan vinnslan fór fram. Efnið
var svo víðfemt, að valið varð að
nokkurs konar martröð, og hver
textinn eftir annan varð til og
þurrkaðist út jöfnum höndum,
þannig að eftir mikla vinnu var
sama og ekkert eftir af fyrstu
textunum. Þannig gekk það nokkra
daga, en svo var eins og hugur
minn uppljómaðist, og mér fannst
meistarinn allt í einu standa að
baki mer og reka upp hláturs-
hviður. Um leið varð ég sann-
færður um, að gamli maðurinn
vildi hafa putana í þessu fyrirtæki,
og ég gerðist enn varfærnari við
tölvuvinnsluna.
En viti menn! Enn áttu textar
eftir að hverfa, og afraksturinn
varð sama og enginn. Enn breytti
ég um efni, og þá gerðist undrið.
Eftir miklar tilfæringar og um-
stang varð greinarstúfurinn til í
þeirri mynd, sem hann birtist hér,
og sá gamli hætti að hlæja. Jæja,
hugsaði ég, hann er þá loksins
orðinn sáttur við textann, eða
tókst mér á einhvern hátt að plata
þann gamla. Mér fannst samt
áfram afmælisbarnið vera við-
statt, og ég fór varlega í það að
skrifa þessar línur sem eftirmála.
En hvernig svo sem í þessum mál-
um liggur, er ég sannfærður um,
að ég mun styrkjast í trúnni á
annað líf, og ef til vill verður orðið
yfirskilvitlegt loks fullt merkingar
fyrir mér, enda brúkaði meistar-
inn það oft og óspart. Svona getur
farið fyrir jafn jarðbundum ver-
aldargosum og Valtý Péturssyni.
V.P.
HINUM árlegu Alafoss-dögum, sem
að þessu sinni voru helgaðir Alafoss-
garni og eiginleikum þess, lauk á
laugardaginn. Iðnaðarráðherra
Sverrir Hermannsson lauk við
lengsta trefil, sem vitað er til að
hafi verið prjónaður í heiminum og
standa vonir til þess að lengd trefíls-
ins fáist skráð sem heimsmet í
heimsmetabók Guinness. Trefíllinn
varð 29,3 metrar í Alafossbúðinni í
Reykjavík og 24,5 metra trefill var
prjónaður í Verslun Sigurðar Guð-
mundssonar á Akureyri. Rúmlega
þrjú hundruð manns tóku í prjónana
í Reykjavík og á þriðja hundrað á
Akureyri.
Að sögn Einars Egilssonar
verslunarstjóra Alafossverslunar-
innar í Reykjavík sýndi fólk mik-
inn áhuga á að fá að taka f prjón-
ana og myndaðist oft biðröð þeirra,
sem vildi komast að. Hver og einn
gat valið bæði lit á garni, munstur
Iðnaðarráðherra Sverrir Hermanns-
son leggur síðustu hönd á lengsta
trefíl í heimi.
og lengd þess, sem hann vildi
prjóna. Trefillinn verður fyrst um
sinn hafður til sýnis í versluninni
við Vesturgötu þar sem hann nær
enda á milli i versluninni. Það var
Dóra Diegó verslunarstjóri hjá
Alafoss, sem átti hugmyndina að
treflinum.
Frá miðvikudegi til föstudags
var í gangi getraun um endanlega
lengd treflanna í verslunum í
Reykjavík og á Akureyri. Tvö-
hundruð tóku þátt í getrauninni I
Reykjavík og nítíu á Akureyri.
Þeir, sem komast næst endanlegri
lengd fá garn í peysu að launum.
I viðurkenningarskyni fyrir fram-
lag karlmanna, sem tóku í prjón-
ana þrátt fyrir takmarkaða kunn-
áttu hefur Alafossbúðin í Reykja-
vík ákveðið að gangast fyrir
prjónanámskeiði fyrir karlmenn
samhliða námskeiði fyrir konur á
næstunni.
Peningamarkaðurinn
GENGIS- N
SKRANING
Nr. 194 —14. október 1985
Kr. Kr. Toll-
Ein. Kl.09.15 Kaup Sala gengi
Dollari 41,450 41370 41340
SLpund 58^69 58,738 57,478
Kan.dollari 30^294 .30382 30,030
Dönsk kr. 4,3062 43186 43269
Norskkr. 5,2412 5,2564 5,1598
Ssnskkr. 5,1913 53063 5,1055
Fi. mark 7,2675 7,2885 7,1548
Fr.franki 5,1204 5,1353 5,0419
Belg. franki 0,7707 0,7730 0,7578
Sv.franki 19,0443 19,0995 18,7882
Holl. gyllini 13,8515 13,8916 13,6479
V-þ. mark 15,6150 15,6602 153852
ÍLlíra 0,02314 0,02321 0,02278
Austurr. sch. 23219 23384 2,1891
PorL escudo 0,2551 0,2558 0,2447
Sp. peseti 0,2560 03568 03514
Jap.yen 0,19265 0,19321 0,19022
írskt pund 48,300 48,439 47333
SDR (Sérst 44,1148 43,4226
dráttarr.) 43,9873
BeJ. franki 0,7644 0,7666 7
INNLÁNSVEXTIR:
Sparisjóðtbækur__________________ 22,00%
Sparisjóðsreikningar
með 3ja mánaða uppsögn
Alþýöubankinn................ 25,00%
Búnaðarbankinn.............. 25,00%
Iðnaðarbankinn.............. 23,00%
Landsbankinn................ 23,00%
Samvinnubankinn............. 25,00%
Sparisjóöir................. 25,00%
Utvegsbankinn.............. 23,00%
Verzlunarbankinn............ 25,00%
meó 6 mánaða uppsögn
Alþýðubankinn............... 30,00%
Búnaðarbankinn.............. 28,00%
lönaðarbankinn.............. 28,00%
Samvinnubankinn............. 30,00%
Sparisjóðir................. 28,00%
Útvegsbankinn............... 29,00%
Verzlunarbankmn............. 31,00%
með 12 mánaða uppsögn
Alþýðubankinn .............. 32,00%
Landsbankinn.................31,00%
Útvegsbankinn............... 32,00%
Innlánsskírteiní
Alþýðubankinn................ 28,00%
Sparisjóöir.................. 28,00%
Verðtryggðir reikningar
miðað við lánskjaravísitölu
með 3ja mánaða uppsögn
Alþýðubankinn.................. 130%
Búnaðarbankinn................ 1,00%
lönaöarbankinn................ 1,00%
Landsbankinn.................. 1,00%
Samvinnubankinn............... 1,00%
Sparisjóðir................... 1,00%
Útvegsbankinn................. 1,00%
Verzlunarbankinn............. 2,00%
með 6 mánaða uppsögn
Alþýðubankinn................. 3,50%
Búnaöarbankinn................ 3,50%
Iðnaöarbankinn................ 3,50%
Landsbankinn.................. 3,00%
Samvinnubankinn............... 3,00%
Sparisjóöir................... 3,00%
Utvegsbankinn................. 3,00%
Verzlunarbankinn.............. 3,50%
Ávisana- og hlaupareikningar:
Alþyöubankinn
— ávísanareikningar......... 17,00%
— hlaupareikningar.......... 10,00%
Búnaðarbankinn................ 0,00%
Iðnaðarbankinn................ 8,00%
Landsbankinn................. 10,00%
Samvinnubankinn................8,00%
Sparisjóðir.................. 10,00%
Útvegsbankinn................. 8,00%
Verzlunarbankinn............. 10,00%
Stjömureikníngar: I, II, III
Alþýðubankinn..................9,00%
Safnlán — heimilislán — IB-lán — plúslán
með 3ja til 5 mánaða bindingu
Iðnaðarbankinn............... 23,00%
Landsbankinn................. 23,00%
Sparisjóðir.................. 25,00%
Samvinnubankinn.............. 23,00%
Utvegsbankinn................ 23,00%
Verzlunarbankinn............. 25,00%
6 mánaða bindingu eða lengur
Iðnaðarbankinn............... 26,00%
Landsbankinn................. 23,00%
Sparisjóöir.................. 28,00%
Útvegsbankinn................ 29,00%
Innlendir gjakteyrisreikningar:
Bandaríkjadollar
Alþýðubankinn..................8,00%
Búnaðarbankinn..................730%
Iðnaðarbankinn.................7,00%
Landsbankinn...................730%
Samvinnubankinn.............. 7,50%
Sparisjóöir....................8,00%
Útvegsbankinn................ 7,50%
Verzlunarbankinn..............7,50%
Sterlingspund
Alþýðubankinn................ 11,50%
Búnaðarbankinn...............11,00%
Iðnaöarbankinn............... 11,00%
Landsbankinn.................11,50%
Samvinnubankinn............. 11,50%
Sparisjóöir.................. 11,50%
Útvegsbankinn............... 11,00%
Verzlunarbankinn............ 11,50%
Vestur-þýsk mörk
Alþýðubankinn................. 4,50%
Búnaðarbankinn............... 4,25%
lönaðarbankinn................4,00%
Landsbankinn................. 4,50%
Samvinnubankinn................4,50%
Sparisjóðir...............:.... 4,50%
Utvegsbankinn..................4,50%
Verzlunarbankinn.............. 5,00%
Danskar krónur
Alþýðubankinn................. 9,50%
Búnaöarbankinn............... 8,00%
Iðnaðarbankinn............... 8,00%
Landsbankinn................. 9,00%
Samvinnubankinn.............. 9,00%
Sparisjóðir.................. 9,00%
Útvegsbankinn................ 9,00%
Verzlunarbankinn............ 10,00%
ÍJTLÁNSVEXTIR:
Almennir víxlar, torvextir:
Landsbankinn................ 30,00%
Útvegsbankinn............... 30,00%
Búnaðarbankinn.............. 30,00%
Iðnaðarbankinn.............. 30,00%
Verzlunarbankínn............ 30,00%
Samvinnubankinn.............. 30,00%
Sparisjóðirnir............... 30,00%
Viðskiptavíxlar
Alþýðubankinn................ 32,50%
Landsbankinn....... ........ 32,50%
Búnaðarbankinn.............. 32,50%
Sparisjóðir................. 32,50%
Yfirdráttarlán af hlaupareikningum:
Landsbankinn.................31,50%
Útvegsbankinn................ 31,50%
Búnaðarbankinn.............. 31,50%
Iðnaðarbankinn................31,50%
Verzlunarbankinn............. 31,50%
Samvinnubankinn...... ....... 31,50%
Alþýöubankinn................ 31,50%
Sparisjóðirnir............... 31,50%
Endurseljanleg lán
fyrír innlendan markað_____________ 27,50%
lán i SDR vegna útflutningsframl.9,50%
Skuldabréf, almenn:
Landsbankinn................. 32,00%
Útvegsbankinn................ 32,00%
Búnaðarbankinn............... 32,00%
Iðnaðarbankinn............... 32,00%
Verzlunarbankinn............. 32,00%
Samvinnubankinn.............. 32,00%
Alþýðubankinn................ 32,00%
Sparisjóðirnir............... 32,00%
Viðskiptaskuldabréf:
Landsbankinn................. 33,50%
Búnaðarbankinn............... 33,50%
Sparisjóðirnir............... 33,50%
Verðtryggð lán miðað við
lánskjaravísitölu
i allt að 2% ár........................ 4%
lengur en 2% ár...................... 5%
Vanskilavextir........................ 45%
Óverðtryggö skuldabréf
útgefin fyrir 11.08.'84............ 32,00%
Lífeyrissjódslán:
Lífeyrissjóður starfsmanna ríkisins:
Lánsupphæö er nú 350 þúsund krónur
og er lániö visitölubundiö með láns-
kjaravisitölu, en ársvextir eru 5%.
Lánstími er allt aö 25 ár, en getur veriö
skemmri, óski lántakandi þess, og eins
ef eign sú, sem veð er i er lítilfjörleg, þá
getur sjóöurinn stytt lánstímann.
Greiöandi sjóösfélagar geta sótt um
lán úr lífeyrissjóönum ef þeir hafa greitt
iöngjöld til sjóösins í tvö ár og þrjá
mánuöi, miöaö viö fullt starf. Biötími
eftir láni er sex mánuöir frá því umsókn
berst sjóönum.
Lífeyriaajóður verzlunarmanna:
Lánsupphæö er nú eftir 3ja ára aöild aö
lífeyrissjóðnum 192.000 krónur, en fyrir
hvern ársfjóröung umfram 3 ár bætast
viö lániö 16.000 krónur, unz sjóösfélagi
hefur náö 5 ára aöild aö sjóönum. Á
tímabllinu frá 5 til 10 ára sjóösaölld
bætast við höfuöstól leyfilegrar láns-
upphæðar 8.000 krónur á hverjum árs-
fjóröungi, en eftir 10 ára sjóðsaöild er
lánsupphæöin oröin 480.000 krónur.
Eftir 10 ára aöild bætast við 4.000 krón-
ur fyrir hvern ársfjóröung sem líöur. Því
er í raun ekkert hámarkslán í sjóönum.
Höfuöstóll lánsins er tryggöur meö
lánskjaravísitölu, en lánsupphæöin ber
nú 5% ársvexti. Lánstíminn er 10 til 32
ár aö vali lántakanda.
Þá lánar sjóöurinn með skilyrðum
sérstök lán til þeirra, sem eru eignast
sína fyrstu fasteign og hafa greitt til
sjóösins samfellt í 5 ár, kr. 525.000 til
37 ára.
Lánskjaravísitala fyrir október
1985 er 1266 stig en var fyrir sept-
ember 1239 stig. Hækkun mitli mán-
aöanna er 2,18%. Miöaö er við vísi-
töluna 100 í júní 1979.
Byggingavísitala fyrir október til
desember 1985 er 229 stig, og er þá
miöaöviö 100íjanúar 1983.
Handhafaskuldabréf í fasteigna-
viöskiptum. Algengustu ársvextir eru
nú 18—20%.
Sérboð
Óbundiðfé
Sparisjóðir.Trompreikn: ..
Iðnaðarbankinn:2)........
Bundiðfé:
Búnaöarb., 18mán.reikn:
1) Vaxtaleiörétting(úttektargjald)er1,7%hjáLandsbankaogBúnaöarbanka.
2) Tværúttektir heimilaðará hverju sex mánaða tímabili án, þes aö vextir lækki.
Nafnvextir m.v. óverðtr. verötr. Hötuðatóln- Verðtrygg. fnnhirvaxta
kjör kjör tímabil vaxtaáári
7-34,0 1,0 3mán. 1
22-34,6 1,0 1mán. 1
7-34,0 1,0 3mán. 1
22-31,0 3,5 3mán. 4
22-31,6 1-3,0 3mán. 2
27-33,0 4
32,0 3,0 1mán. 2
28,0 3,5 1mán. 2
36,0 3,5 6mán. 2