Morgunblaðið - 19.01.1986, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR19. JANÚAR1986
Fyrir mér
er
söngurinn
þroskaleið
— segir söngkonan og kennarinn
Þuriður Baldursdóttir á Akureyri,
í viðtali við Fríðu Proppé blaðamann
„NEI, ÉG ER ekkert skyld Kristjáni Jóhannssyni söngv-
ara eða hans fólki, svo ég viti. Ég er af eyfirsku bænda-
fólki, fædd og uppalin á Syðra-Hóli í Eyjafirði. Ég er
ennfremur Þingeyingur, get rakið ættir mínar til hinnar
þekktu Hraunkotsættar,“ svaraði viðmælandi okkar,
söngkonan og kennarinn Þuríður Baldursdóttir, er við
heimsóttum hana á heimili hennar að Einholti 12a á
Akureyri. Þuríður söng nýverið í útvarpi og vakti söngur
hennar athygli þeirra sem vit hafa á. Svar hennar hér
að framan er við spurningu blaðamanns, sem hugleiddi
hvort það væri tilviljun að margir góðir söngvarar eru
frá Akureyri, eða hvort þessi snilligáfa Iiggi í norðlensk-
um ættum. Þuríður segist sjálf „aðeins þokkalegur
áhugamaður“ í sönglistinni. Raddsviðið segir hún vera
mezzó, jafnvel fremur alt. Auk þess að vera húsmóðir
og móðir tveggja barna stundar hún söngkennslu við
Tónlistarskólann á Akureyri, er nú við það í hálfu starfi.
Þuríður bauð upp á te og
heimabakað og aðspurð um upp-
haf söngferils síns sagði hún: „Eg
byijaði seint og mest fyrir tilvilj-
un. Ég var orðin 22 ára þegar ég
hóf söngnám og líklega hefur það
bjargað mér að hafa þá aldrei
verið í kór. Ég bjó á þeim tíma í
Reykjavík og var í einkatímum.
Til Akureyrar flutti ég árið 1971,
kunni aldrei við mig fyrir sunnan."
Það lá beint við að spyija,
hvemig áhugi á að læra að syngja
vaknar á þessum aldri, en áður
en færi gafst var Þuríður þotin
fram í eldhús að útbúa meira
tevatn. Það var eins og henni
hefði dottið þetta sama framhald
í hug því hún hélt áfram, óspurð:
„Þó að ég hafí ekki byijað fyrr
að læra þá hef ég sungið allt frá
bamæsku. Pabbi og mamma
sungu mikið við vinnuna. Það er
tilvalið að syngja við vinnu í sveit.
Þá var mikið hlustað á útvarpið
í sveitinni. í því var mikið af góðri
sígildri tónlist og sem betur fer
engin rás tvö. Auðvitað hefur
þetta haft áhrif í uppvextinum."
Söngnám er
eilífðarnám
— Þú nefndir að það hefði
bjargað þér að hafa aldrei verið
í kór. Þýðir það að þínu mati að
söngur í kór skemmi fremur en
bæti raddir?
„Sú hætta er alltaf fyrir hendi
að þjálfun sé ekki rétt og að fólk
festist í ákveðnu fari, sem erfíðara
er að ná því úr en að þjálfa það
frá upphafi. Góður kór er dásam-
legt hljóðfæri, en hann verður
aldrei góður nema fólkinu líði vel
í honum og viti hvað það er að
gera. Þess vegna er raddþjálfun
svo nauðsynleg.
í söngkennslu þarf að byija á
byijuninni. Þegar bam fæðist
grætur það og hlær og það beitir
réttri aðferð við öndun. Síðar
tökum við upp rangar aðferðir og
það tekur mikinn tíma að ná
grundvallaratriðunum í söng-
kennslu. Þess vegna er svo nauð-
synlegt að þessi þráður frá fæð-
ingu slitni aldrei. Mér þykir til
dæmis ætíð miður að heyra fólk
segja frá því, að það hafi byijað
hjá þessum eða hinum söngkenn-
aranum og að því hafí síðan
ekkert miðað fyrr en það hóf nám
hjá einhveijum öðrum — þá hafí
þetta fyrst farið að ganga. Söng-
kennsla er þannig, að forvinna
tekur gífurlegan tíma, ekki sízt
þegar nemendur koma úr kórum.
Fyrst þarf að ná trúnaðarsam-
bandi og fyrstu vikumar geta
farið í sífelldar endurtekningar.
Annars er söngnám eilífðamám.
Við emm alltaf að fínna nýja fleti
og þróa söng okkar."
Tónlist á ekki upp á
pallborðið hjá fólki
— Þitt eigið nám. Hvað tók við
eftir einkatímana í Reykjavík?
„Ég er fyrst og fremst móðir
og húsmóðir og lít eiginlega ekki
á mig sem söngkonu heldur sem
þokkalegan áhugamann. Ég hef
þó reynt að fara á námskeið er-
lendis árlega og jú, ég má ekki
gleyma því, ég fékk hálft ár fyrir
sjálfa mig og nam þá söng í Vínar-
borg. Það tekur sinn tíma að ala
upp böm og fertug húsmóðir úti
á landi hefur ekki marga mögu-
leika. Ég er nú í hálfri stöðu við
að kenna, þó ég sé réttindalaus.
Ástæðan er sú, að það vantar
tónlistarkennara og söngkennara.
Ég er með um tíu nemendur og
ensk stúlka sem kennir einnig
söng við Tónlistarskólann er með
álíka marga.
Tónlist á ekki upp á pallborðið
hjá fólki. Fólk skilur ekki nauðsjm
og gildi tónlistar. Það er til dæmis
mjög sjaldgæft að böm fái
„sprautuna" á réttum tíma til að
læra að syngja. Hér á Akureyri
vantar til dæmis tilfinnanlega
alvörubamakór. Hér em aðeins
Með nemanda í kennslustund.
skólakórar, sem starfa takmark-
að.
Varðandi afstöðu almennings
þá fínnst mér fólk oft rugla
saman, eða það greinir ekki á
milli, hvort söngur er góður, hvort
röddin er tæknilega góð eða hvort
lagið er bara gott. Ég held að
ókunnugleikinn varðandi þetta
valdi því, að fólk dæmi söngvara
oft ranglega. Þeim sé því á stund-
um hampað óverðugum og í móti
séu þeir dæmdir ranglega."
Misskilningur að til
sé laglaust fólk
— Eitthvað þarf þó fólk að
hafa til að bera til að helja söng-
nám? Hefði til dæmis nokkm
breytt fyrir þann sem telur sig
vitalaglausan að hafa stundað
söngnám í æsku?
„Þetta er algengur misskilning-
ur að til sé laglaust fólk. Auðvitað
em raddir mismunandi en þetta
má þjálfa eins og allt annað. Það
geta allir lært að syngja. En ég
tel að fyrst og fremst þurfí hugar-
farsbreyting til að koma. Tónlist-
amám er svo til ekkert í almenn-
um skólum og undirstaða söngs-
ins sem annars tónlistamáms er
að kunna að lesa nótur. Þetta
ætti ekki að vera eins mikið mál
og talið er í dag. Það skiptir áreið-
anlega einnig miklu máli að böm
aiist upp við tónlist — að þetta
komi af sjálfu sér sem eðlilegur
þáttur í lífí hvers einstaklings."
— Hvað er það sem söngurinn
gefur fólki umfram það sem annar
tjáningarmáti gefur að þínu mati?
Færð þú til dæmis meira út úr
því að syngja en „raularinn" sem
„hummar" með útvarpstónlist?
„Söngurinn gefur andlega út-
rás. Þú gefur um leið af sjálfum
þér, tjáir líðan og tilfínningar.
Söngvarinn þarf ekki að fara á
næsta bar og segja frá sjálfum
sér. Hann syngur frá sér og gefur
um leið. Við eigum okkar góðu
tíma og slæma tíma. Ég er ékki
frá því að slæmu tímamir gefí
jafnmikið og þeir góðu. Þegar
mér tekst illa upp þá skynja ég
sjálfa mig, tilfínningar mínar,
betur eftir en áður.“
Krislján Jóhannsson
toppurinn í dag-
Þuríði var mikið niðri fyrir er
hún ræddi stöðu tónlistamáms
hérlendis og álit almennings á
þeim málum. Ég spurði því, hvort
ekki mætti greina framför þrátt
fyrir þetta og hvort við ættum
ekki nokkuð góða söngvara, að
ekki sé talað um ef notuð er
algeng mælieining — „miðað við
manníjölda".
„Jú, vissulega hefur nokkuð
miðað og viðhorf hafa breyst. Við
eigum hér fyrir norðan nokkrar
góðar raddir. Af þekktum íslend-
ingum er Kistján Jóhannsson
toppurinn okkar í dag. Hann hefur
enda fómað miklu fyrir sönginn
og náð árangri í samræmi við
það. Fyrir konur, sem jafnframt
eru eiginkonur og mæður, tel ég
málið vera það, að þær standa
aldrei jafnfætis körlum. Það er
einfaldlega þannig, að það em
Morgfunblaðið/Skapti Hallgrimsson
gerðar meiri kröfur til kvenna í
daglegu lífí.“
Er ekki að sækjast
eftir stórum hlutum
— Framtíðin, hvað varðar söng-
inn. Sérðu fyrir einhver tækifæri
fyrir söngkonu hér á Akureyri?
„Það er nú ekki um auðugan
garð að gresja, ekki hér fremur
en í Reykjavík. Óperan er að mér
skilst í kröggum og ef Þjóðleik-
húsið færir upp em margir um
hvert hlutverk. Hér á Akureyri tel
ég að Leikfélagið gæti til dæmis
sett upp óperettur. Þær em að
sumu leyti ekki eins vandmeð-
famar og ópemr og ég held að
það mundi borga sig fyrir leik-
félagið að setja upp a.m.k. eina
slíka. Þeir hafa fremur kosið að
setja upp leikrit með söngvum.
Þar er um annan hlut að ræða. Ég
sé ekki fyrir mér neina stóra
hluti, enda er ég ekki að sækjast
eftir slíku.“
Þægilegri samvemstund yfír
tebollum var lökið og er við tygj-
uðum okkur til brottferðar spurði
ég: „Áttu þér ekki draum eins og
títt er um þá sem taka virkan þátt
í listsköpun?
„Auðvitað býr í mér, eins og
öllum öðmm, löngun til að fá að
njóta mín. Mig langar að gera
skemmtilega hluti, en það em
mörg ljón í veginum. En kjami
málsins er fyrst og fremst sá, að
fyrir mér er söngurinn þroskaleið.
Sú ögun sem þarf til að geta
gengið að sjálfum sér eins og
hljóðfæri er gífurleg og kennir
manni að þekkja sjálfan sig.“