Morgunblaðið - 08.02.1986, Síða 33

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 8. FEBRÚAR 1986
33
Páll Guðmundsson
bóndi, Fit - Minning
Fæddur 22. júlí 1893
Dáinn 30. janúar 1986
Nú lýkur degi. Sól er sest.
Nú svefnfrið þráir jörðin mest.
Nú blóm og fuglar blunda rótt,
og blærinn hvíslan Góða nótt
Gúðs ffiður sigri foldarrann.
Guðs friður blessi sérhvern mann.
Kom, engill svefnsins, undurfljótt
og öllum bjóð þú góða nótt
Hvíl hjarta rótt. Hvfl höndin þreytt.
Þér himins styrk fær svefninn veitt.
Hann gefur lúnum þrek og þrótt.
Ó, þreytti maður, sof nú rótt.
(Vald. V. Snævarr.
í dag verður til moldar borinn
elskulegur afí minn, Páll Guðmunds-
son, Fit undir Vestur-EyjaQöllum.
Afí fæddist að Fit þann 22. júlí
1893 og var því á 93. aldursár þegar
kallið kom. Þetta er hár aldur og
margt hægt að gera á svo langri
ævi, enda er óhætt að segja að afí
hafí ekki setið auðum höndum um
ævina frekar en aðrir sem byggðu
og ræktuðu upp landið fyrir okkur
unga fólkið.
Afí var einkasonur hjónanna
Guðmundar Einarssonar bónda að
Fit undir Vestur-Eyjaíjöllum og
konu hans, Vigdísar Pálsdóttur. Afí
ólst upp í foreldrahúsum en við svip-
legt fráfall föður síns tók hann við
búinu að Fit á unga aldri eða aðeins
18 ára gamall. Arið 1915 giftist
hann Steinunni Einarsdóttur og átti
með henni þrjú böm,
Eggert, Ásdísi og Olaf. Einar Sigur-
jónsson heimilismaður að Fit kom
með móður sinni, Steinunni. Stein-
unn lést ung að árum árið 1922 og
giftist afí því aftur árið 1924 Jó-
hönnu Ólafsdóttur frá Núpi í sömu
sveit. Afí og amma eignuðust átta
böm, Vigdísi og Markús, bæði látin,
Guðmund, Ólafíu, Guðstein, Sigríði,
Viggó og Þórdór.
Amma lést í mars 1982 og höfðu
þau lifað saman í hjónabandi í fímm-
tíu og átta ár og öll árin að Fit í
Eyjafjallasveit.
Engum getum þarf að því að leiða,
að oft hefur verið eífitt að ala upp
svo stóran bamahóp á fyrstu bú-
skaparárum afa og ömmu, því að
ekki var nú mikið um hin veraldlegu
gæði í þá daga, ekki dráttarvélar,
rafmagn hvað þá meira.
Ég hef oft velt því fyrir mér
hvemig hægt var að ala upp flölda
bama og framkvæma allt það sem
þurfti að gera varðandi búið eins og
allar athafnir fólks nú á dögum
virðast háðar ýmiss konar aðkeyptri
þjónustu, nefndum og ráðum þegar
framkvæma þarf.
Fólkið undir Eyjafjöllum hefur
alla tíð verið samhuga um að byggja
sveitina sem best og ekki lét afí sitt
eftir liggja. Mér er tjáð af mér eldri
mönnum að hann hafí verið fyrstur
bænda að plægja á vorin og stundað
jarðrækt á sumrin samhliða megin-
starfinu, búskapnum.
Afí var talinn góður bóndi og hirti
bú sitt vel og fór svo vel með skepn-
ur að orð fór af. Ætla má að hægt
sé að rekja þetta til þess að hann
hóf búskap mjög ungur og einnig
það að hann er af svokallaðri alda-
mótakynslóð.
Þarfasti þjónninn var mikilvægur
á þessum tíma. Meðan afí stundaði
búskap átti hann fjöldann allan af
hestum og oftast fimm til átta góða
reiðhesta. Hann átti jarpan hest,
mikinn gæðing, sem hann unni
mikið. Á baki slíks hests og í góðra
vina hópi hlýtur að hafa verið glatt
á hjalla og ekki síst ef vasapeli var
í hnakktöskunni. Afí var talínn góð-
ur og skemmtilegur félagi, glettinn
og spaugsamur þegar því var að
skipta.
Við bamabömin og bamabama-
bömin eigum góðar minningar um
afa og ömmu frá æsku og unglings-
árunum. Við flest áttum því láni að
fagna að fá að vera í sveit að Fit á
sumrin. Það var oft líflegt í sveitinni
að Fit, mikið um gestagang, en ég
man betur eftir rólegu stundunum,
þegar við afí sátum einir og ræddum
um heima og geima. Hann virtist
alltaf líta á þennan strákpatta sem
jafningja sinn og svaraði öllum
spumingum hans um lífið og tilver-
una af alúð. Sérstaklega hafði ég
gaman af að heyra afa segja frá
því hvemig hans líf var þegar hann
var ungur. Og alltaf var byggðin
undir Eyjafjöllum efst í huga hans,
það var það svæði sem hann unni.
Það var einkennandi í fari afa hve
vel hann fylgdist með hinu daglega
lífi þjóðarinnar og myndaði sér skoð-
anir um ýmis málefni. Hann afí var
mikill sjálfstæðismaður og var ein-
dreginn stuðningsmaður Ingólfs
heitins Jónssonar á Hellu.
Árið 1934 fór amma að kenna
sjúkdóms, sem lagði hana í rúmið
1953. í um þrjá áratugi var hún
rúmföst vegna lömunar. Um svipað
leyti og amma lamast flytjast Sig-
ríður, dóttir afa og ömmu, og eigin-
maður hennar, Baldur Ólafsson, að
Fit og he§a búskap með afa. Aðdáun
vekur hve afí og annað heimilisfólk
að Fit hjálpaðist við að annast ömmu
jafnframt daglegum störfum við
búskapinn.
Þegar afi hætti búskap um 1960
hefur hann tvímælalaust verið búinn
að skila sínum hluta í framförum
þjóðarinnar, sem hafa orðið á þess-
um árum. I stuttu máli varð afí að
beijast áfram í gegnum lífíð við
misjafnar aðstæður, fátækt æskuár-
anna, kreppu millistríðsáranna og
uppsveiflu í þjóðlífínu eftir stríð.
Æviár sín var afí ósnortinn af lífs-
gæðakapphlaupi og pijáli nútímans
enda einn af þeim, sem vildi ekki
skulda neinum neitt heldur hafa sitt
á þurru og velferð íjölskyldunnar
og annarra í sveitinni setti hann
ofar eigin hag.
Afí var aldrei spar á að láta eitt-
hvað af hendi rakna til þeirra sem
með þurftu og var hann frekar veit-
andi en þiggjandi um ævina.
Ævisaga afa verður ekki rakin
lengra hér, en síðustu árin naut
hann félagsskapar heimilisfólksins á
Fit öðrum fremur, það er Sigríðar
Baldurs og Einars, ásamt ungu ábú-
endunum á Fit, Ölafi Baldurssyni,
frú og bömum. Afi vildi hvergi vera
annars staðar en á Fit og sem betur
fer fékk hann að vera þar til að
hann veiktist og var fluttur á fjórð-
ungssjúkrahúsið á Selfossi. Afí fékk
góða aðhlynningu þar, við þökkum
fyrir.
Ævi afa er nú á enda og eftir
geymast minningar í hugum okkar
allra um ókomna tíð. Páll afí er
farinn á vit æðri tilverustiga þar sem
viðeigum öll eftir að hittast.
Ég kveð afa og ömmu með trega
og megi Guð blessa þau að eilífu.
Langri ævi er lokið. Eftir lifir
minningin ein.
Guðmundur Pálmi Kristinsson
ÚrsfítinráÓin;
wnaur
^9 _
crsigunregarmn
Urskurður reiknimeistara bank-
anna liggurnú fyrir:
Bónusreikningur Iðnaðarbankans
gaf hæstu ávöxtun árið 1985aföllum
sérboðum banka og sparisjóða sem
bundin voru 6 mánuði eða skemur.
Eigendur Bónusreikninga:
Tilhamingju:
0 jðnaðarbankinn