Morgunblaðið - 22.04.1986, Qupperneq 4

MOKfílTNBLAfllD, ÞhlÐJUDAGUR22)ÁPRÍL1986:'
„Tölur Grænlend-
inga fjarri lagi“
— segir Halldór Ásgrímsson sjávarútvegsráðherra
HINAR nýju kröfur Grænlendinga sem urðu til að slitnaði upp úr
viðræðum íslendinga, Norðmanna og Grænlendinga um skiptingu
loðnuveiðanna byggjast á þeirri skoðun Grænlendinga að 34-35%
af loðnustofninum séu utan islensku lögsögunnar. Samkvæmt því
ættu Islendingar að fá 65-66% veiðanna í sinn hlut í stað 85% sem
verið hefur og 80-81% sem íslendingar hafa verið tilbúnir til að
lækka sig í. Islenska viðræðunefndin telur að þessar tölur Grænlend-
inga fái ekki staðist og telja að aðeins 10-20% loðnunnar sé utan
íslensku lögsögunnar, allt eftir því hvort miðað er við veiðanlegan
stofn eða heildarstofn.
„Þetta kom okkur mjög á óvart.
Tölur Grænlendinga eru ijarri lagi.
Við höfum aldrei heyrt þennan tón
áður,“ sagði Halldór Asgrímsson
sjávarútvegsráðherra þegar leitað
var álits hans. „Það er mjög slæmt
að svona skyldi hafa farið því við
viljum ná samkomulagi við Græn-
lendinga og höfum viljað leggja
okkur fram við það. Þegar við skild-
um eftir næstsíðasta viðræðufund
voru kröfur samningsaðila aðeins
um 4% umfram það sem til skipta
var. Ég hafði ástæðu til að ætla
að hægt yrði að ná samningum á
þeim grundvelli á fundinum í Kaup-
mannahöfn en þá kom einn samn-
ingsaðilinn með nýjar kröfur og
vitnaði til talna sem ekki fá stað-
ist.“
Grimms—æ vintýri
filmað hérlendis
Leikstjórinn bandarískur en leikarar íslenskir
HÉR á landi er stödd Nietzhka
Keene, 33 ára bandarískur kvik-
myndaframleiðandi og leikstjóri,
til þess að gera kvikmynd eftir
einu Grimms-ævintýranna. Hún
hyggst nota íslenska leikara að
öllu leyti en annað starfsfólk
verður bæði íslenskt og erlent.
Ekki hefur enn verið skipað í
hlutverkin.
Nietzhka Keene fékk Fullbright-
dvalarstyrk til kvikmyndagerðarinn-
ar — „án hans hefði ég ekki getað
komið," sagði hún — en að öðru leyti
fjármagnar hún myndina líkt og ís-
lenskir kollegar hennar, þ.e.a.s. með
lánum ogsparifé.
Myndin mun heita „Reynitréð" í
íslenskri þýðingu, „þar sem engin
einitré eru á Islandi en sagan heitir
„Einitréð“,“ sagði Nietzhka. Hún er
tilbrigði við stefíð um vondu stjúp-
móðurina. Nietzhka samdi handritið
sjálf. Þess má geta, að hún hefur
háskólapróf í þjóðfræðum, „og ég
dái Grimms-ævintýrin," segir hún.
Að sögn Nietzhka, verður myndin
tekin í sveitinni, þó sem mest í ná-
grenni Reykjavíkur til þess að halda
kostnaði niðri. Ef til vill verður einn
hluti myndarinnar tekinn í Mývatns-
sveit og ein tvö atriði við Reynisfjall.
Myndin verður svarthvít. „Ég er
mjög hrifín af svarthvítum mynd-
um,“ sagði Nietzhka. „Þær hafa
verið vanmetnar á undanfömum
árum en ég held, að þær séu nú að
fá uppreisn, t.d. fyrir tilstilli Woody
Allen. Myndina, sem ég er að byrja
á, hef ég alltaf séð fyrir mér sem
svarthvíta. Sagan er gömul — eigin-
lega aldurslaus — og í lit yrði hún
of nútímaleg."
Tökur munu heljast eins fljótt og
hægt er og vonast Nietzhka til þess,
að hægt verði að taka myndina til
sýningar í júní á næsta ári. Enn er
óráðið hvort íslendingum gefst kost-
ur á að sjá hana.
Leó Júlíusson fyrrverandi
prófasturá Borglátinn
var í mörg ár prófastur Borgfirð-
inga og Mýramanna.
Fyrri kona Leós var Gunnlaug
Magnússon Baldvinsdóttir. Eftirlif-
andi kona hans er Anna Sigurðar-
dóttir frá Akranesi. Þau eignuðust
tvö böm, Nínu og Sigurð Öm.
LEÓ Júlíusson, fyrrverandi pró-
fastur á Borg á Mýrum, lést síð-
astliðinn föstudag, 66 ára að
aldri.
Séra Leó fæddist 20. október
1919 í Bolungarvík. Foreldrar hans
Við opnun Kjarvalssýningarinnar í Kunstforeningen í Kaupmanahöfn; Einar Hákonarson, stjórnar-
formaður Kjarvalsstaða og formaður sýningarnefndarinnar, Lisbeth Schliiter, forsætisráðherrafrú,
sem opnaði sýninguna, og Hans W. Weinbergar, formaður Kunstforeningen.
Kjarvalssýning opnuð
í Kaupmannahöfn
Jónshúsi, Kaupmannahöfn.
SÝNING á verkum Jóhannesar Kjarval hefur verið opnuð í salar-
kynnum Kunstforeningen á Gammel Strand 48. Frú Lesbeth
Schliiter, eiginkona forsætisráðherrans, opnaði sýninguna að
viðstöddu miklu fjölmenni. Mun sýningin, sem er farandsýning,
verða sett upp á öllum Norðurlöndunum á einu ári, næst á Svea-
borg i Finnlandi. Starfsmann Kjarvalsstaða og Listasafns íslands
hafa skipulagt sýninguna samt Norrænu listamiðstöðinni í Svea-
borg.
Við opnunina f gær talaði for-
maður Kunstforeningen, Hans
W. Weinberger, fyrstur og sagði
sýninguna hina stærstu hér í landi
á verkum frægasta málara íslend-
inga. Félag hans hefði tekið á
dagskrá að hafa röð íslenzkra
málverkasýning og auðvitað var
byrjað á meistara Kjarval, einnig
vegna 100 ára afmælis hans sl.
ár. Sagði formaðurinn, að næst
yrði sýning á verkum ungra ís-
lenzkra listamanna til að auka
þekkingu Dana á nútfmalist á ís-
landi. Winberger þakkaði þeim
mörgu, sem höfðu lagt hönd á
plóginn við að koma þessari víð-
feðmu sýningu á fót, þ. á m.
Norrænu listamiðstöðinni á ís-
landi og einkaaðilum í Danmörku,
sem lánað hafa myndir; þeim, sem
aðstoðuðu með þekkingu sinni svo
sem Niels Reumert og Tryggva
Ólafssyni listmálara; og með fjár-
hagsaðstoð, þ.e. Bröste hf., sjóði
Jóhönnu og Carls Sæmundsens
stórkaupmanns; og Flugleiðum
fyrir flutning málverkanna til
Danmerkur. Þá minntist fonnaður
Kunstforeningen Einars Ágústs-
sonar sendiherra og vottaði samúð
vegna hins sviplega ráfalls hans
og þakkaði ómetanlega aðstoð
hans við undirbúning sýningar-
innar.
Næstur talaði Einar Hákonar-
son listmálari og lýsti ánægju
sinni með að sýningin væri orðin
að veruleika. Þakkaði hann frú
Lisbeth Schlúter þátt hennar í
tilurð sýningarinnar, en hana bar
á góma við opinbera heimsókn
dönsku forsætisráðherrahjónanna
til íslands fyrir 2 árum. Rakti
Einar æviatriði Kjarvals og vitn-
aði í orð hans. Endaði hann mál
sitt með ósk um, að fólk á Norð-
urlöndum myndi kunna að meta
list hins þjóðlega íslenzka list-
málara.
Frú Lisbeth Schlúter sagðist
gleðjast yfír að fá tækifæri til að
opna þessa fallegu sýningu, en
hún hefði alltaf haft áhuga á list
Jóhannesar Kjarvals og vissi líka,
að bezt væri að upplifa hana í
réttu umhverfi, þ.e. á íslandi.
Vitnaði forsætisráðherrafrúin í
Hávamál og kvaðst að lokum
vona, að sem flestir Danir mættu
kynnast Islandi í pensildráttum
Kjarvals, og lýsti sýninguna opna.
Á Kjarvalssýningunni eru 14
málverk í eigu Listasafns Islands,
15 í eigu Kjarvalsstaða, 3, sem
Listasafn alþýðu á og 2 úr Seðla-
bankanum, auk vatnslitamynda
og teikninga. Þá eru þar 20 mál-
verk í einkaeigu hér í Danmörku,
sem auðvitað auka á breidd sýn-
ingarinnar og gildi hennar, að
ógleymdu stóra listaverkinu, sem
prýðir danska þjóðþingið. Alls eru
um 90 myndir á sýningunni. Hún
verður opin til 18. maí. Sýningar-
skráin er mjög vönduð, prentuð í
Finnlandi og prýdd mörgum lit-
myndum.
Nk. miðvikudagskvöld kl. 20
mun Tryggvi Ólafsson listmálari
tala um Kjarval, vin sinn og læri-
föður, í sýningarsal og miðviku-
daginn 7. maí.kl. 18 heldur Hrafn-
hildur Schram listfræðingur erindi
með litskyggnum um Jóhannes
Kjarval. G.L. Ásg.
Pálmar Kristinsson formaður Verktakasambandsins:
Vegaframkvæmdir eru
óvenju hagstæðar nú
voru Sigurður Júlíus Sigurðsson
formaður þar og Anna Guðfínna
Guðmundsdóttir kona hans. Hann
varð stúdent frá Menntaskólanum
á Akureyri 1941, lauk guðfræði-
prófí frá Háskóla íslands 1945 og
stundaði framhaldsnám í trúar-
heimspeki og trúarlífssálfræði
1951—52. Hann var settur til préd-
ikunarstarfa í Hálsprestakalli sum-
arið 1944 og var sóknargrestur í
Hofsprestakalli í Alftafírði
1945—46, búsettur á Djúpavogi.
Leó var sóknarprestur á Borg á
Mýrum í 35 ár, 1946-81. Hann
VERKTAKASAMBAND íslands fór fram á fund með Þorsteini Páls-
syni fjármálaráðherra í gærmorgun til þess að svara ummælum hans
í Morgunblaðinu á sunnudaginn. Þar segir ráðherrann m.a. að ekki
komi til greina að breyta fjárlögum eða lánsfjárlögum þessa árs til
þess að fara eftir tillögum Verktakasambandsins um auknar vegafram-
kvæmdir á árunum 1986—1988.
Pálmar Kristinsson, formaður
Verktakasambands íslands, sagði
að á fundinum hefði Þorsteini Páls-
syni fjármálaráðherra verið bent á
að þessar tillögur frá Verktakasam-
bandinu væri tilkomnar af tveimur
meginástæðum. í fyrsta Iagi blasti
við algjört hrun í þessari atvinnu-
grein á árinu og í öðru lagi væru
þessar framkvæmdir óvenju hag-
stæðar nú í ár vegna lækkunar á
olíuverði. Ódýrara asfalt í slitlag og
olía á tækin myndi lækka kostnað
við framkvæmdimar verulega.
Fjármálaráðherra var einnig bent
á að ekki yrði um erlendar lántökur
að ræða, heldur yrði aflað lánsfjár-
magns hér innanlands með skulda-
bréfasölu. Verktakasambandið hafi
í samvinnu við Kaupþing lagt mat
á þetta og er talið að óverulegar líkur
séu á að um samkeppni við ríkissjóð
á verðbréfamarkaðinum verði að
ræða, eins og íjármálaráðhera hefur
haldið fram. Einnig væri bent á þá
fjármögnunarleið að gjald af bensíni
til vegagerðar yrði aukið ef svo færi
að bensínverð lækki meira en orðið.
„Það var ljóst af máli fjármálaráð-
herra að hann einblínir mjög á af-
komu ríkissjóðs á þessu ári og það
hversu háar lántökur ríkissjóðs
verða sem hlutfall af þjóðarfram-
Ieiðslu," sagði Pálmar. „Hann taldi
ekki ástæðu til að breyta ákvörðun
ríkisstjómarinnar frá því í haust
þrátt fyrir að það blasir við hrun í
þessari atvinnugrein og þrátt fyrir
að þessar framkvæmdir eru óvenju
hagstæðar nú miðað við það sem
áður var. Við bentum á að þetta
hefði strax mjög jákvæð áhrif á
afkomu ríkissjóðs vegna minna við-
halds á vegum. Við bentum á að
endutgreiðslur lánanna eru miðaðar
við langtímaáætlun, þannig að það
á ekki að breyta neinu fyrir ríkissjóð.
Það er hinsvegar ljóst að ef ekki
verður ráðist í þessar framkvæmdir
núna heldur farið eftir tímaáætlun-
um, sem nú gilda, þá verða þessar
framkvæmdir miklu dýrari. Það
skiptir hundruðum milljóna eða millj-
örðum króna. Þá þarf að endurreisa
þessa atvinnugrein í lok áratugsins,
stofna ný fyrirtæki og endurþjálfa
mannskap. Það er Ijóst að steindauð
og gjaldþrota fyrirtæki skapa enga
hagsæld fyrir ríkissjóð".
Pálmar sagði að tugir fyrirtækja
væru nú þegar orðin gjaldþrota. En
vegna þess að í sumar verða verkefni
á stangii munu þau halda áfram að
auka gjaldþrotið þar til í lok sumar-
ins er þau verða gerð upp. Þetta
væri komið út í algjöra endaleysu.