Morgunblaðið - 13.08.1986, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 13. ÁGÚST 1986
Bandaríkin:
Ihugað að
herða efna-
hagsbann
gegn Kúbu
Washington, AP.
RONALD Reagan, forseti Banda-
ríkjanna, íhugar nú að herða
efnahagsbann á Kúbu til þess að
þrýsta á um að samviskufangar,
sem lengi hafa verið í fangelsum,
verði látnir úr haldi, að því er tals-
maður Hvita hússins, Larry
Speakes, sagði í gær.
Speakes sagði að ekki væri búið
að taka endanlega ákvörðun um þetta
en forsetinn hefði málið til athugun-
ar. Sagði hann að Kúbumenn hefðu
undanfarið reynt að skjóta sér fram-
hjá banninu og til athugunar væri
hvemig hægt væri að koma í veg
fyrir það.
Indland:
Eitur verður
átta að bana
Nýju Delhí, AP.
ÁTTA meðlimir sömu fjölskyldu
létust sl. sunnudag eftir að hafa
neytt eitraðs dufts við helgiathöfn.
Lögreglan í Nýju Delhí sagði að
kunningi fjölskyldunnar hefði sagst
kunna ráð til þess að sveinbam fædd-
ist og hefði hann útvegað hvítt duft
er hann sagði blessað af heilögum
manni.
Viðræðum risaveldanna lokið:
Samkomulag
um fréttaleynd
Kotlikovo, Moskvu, Genf, AP.
VIÐRÆÐUM helstu samningamanna Bandaríkjamanna og Sovét-
manna um afvopnun lauk í gær eftir tveggja daga fundi. Hvorugur
aðili vildi greina frá árangri viðræðnanna, sem haldnar voru í Kot-
likovo, útborg Moskvu, ef einhver var. Að sögn Gennady Gerasimovs,
talsmanns sovéska utanrikisráðuneytisins, sagði að stjórnin væri enn
að íhuga hvort framlengja ætti einhliða bann við kjarnorkutilraun-
um. Vestur-þýsk stjórnvöld hafa fagnað tillögum Sovétmanna um
að rannsaka leiðir til að fylgjast með að kjarnorkutilraunabann verði
haldið og segja að sovéska stjórnin hafi þar nálgast gamalt deilu-
mál af ábyrgð.
AP/Símamynd
Viktor Karpov, einn helsti samningamaður Sovétmanna, tekur á
móti Richard Perle, aðstoðarutanríkisráðherra Bandaríkjanna, við
upphaf fundar risaveldanna í Kotlikovo í Sovétríkjunum í gær.
Yfirmaður bandarísku sendi-
nefndarinnar, Paul Nitze, yfirgaf
Moskvu í gær án þess að halda
blaðamannafund um viðræðumar
og Gerasimov sagði á blaðamanna-
fundi að viðræðumar hefðu verið í
trúnaði og Sovétmenn ætluðu að
virða það. „Ég get aðeins sagt að
við vonum að þessum fundi hafi
ekki lokið án árangurs. Við skulum
vona að hann hafi áhrif á þau mál,
sem rædd voru — fækkun kjam-
orkuvopna," sagði talsmaðurinn.
Viðræður þessar um kjarnorku-
vopn og geimvarnir voru haldnar
með það að meginmarkmiði að und-
irbúa leiðtogafund risaveldanna.
Sendiherra Vestur-Þýskalands í
Sviss, Henning Wegener, sagði á
þingi fjörutíu þjóða um afvopnun í
Genf að tillaga Sovétmanna frá 22.
júlí um að skiptast á umfangsmikl-
um upplýsingum um jarðskjálfta til
George Shultz, utanríkisráðherra Bandaríkjanna:
Berum ekki lengur ábyrgð
á öryg'gi Nýja-Sjálands
San Fraucisco, AP.
UTANRÍKISRÁÐHERRA Bandaríkjanna, George Shultz, sagði
eftir fund Anzus-bandalagsins í gær að Bandaríkjastjórn bæri ekki
lengur ábyrgð á öryggi Nýsjálendinga. Þetta kom einnig fram í
sameiginlegri yfirlýsingu Shultz og Bills Hayden utanríkisráðherra
Ástralíu eftir viðræður þeirra, en þar segir að þeir séu sammála um
að vera fastir fyrir gegn stefnu Nýsjálendinga um að neita að heim-
ila skipum, sem eru kjarnorkuknúin eða búin kjarnorkuvopnum, að
leita til hafnar á Nýja-Sjálandi.
Fulltrúum Nýsjálendinga, sem
hafa átt aðild að Anzus-bandalag-
inu, var ekki boðið til fundarins,
en þeir hafa ekki tekið þátt í starfi
bandalagsins síðan i fyrra. Þá lýsti
David Lange forsætisráðherra
Nýja-Sjálands yfir því að banda-
rískum skipum, sem væru með
kjarnorkuvopn, væri óheimilt að
koma þar til hafnar.
Lange kvaðst í gær harma þá
ákvörðun Bandaríkjamanna að bera
ekki lengur ábyrgð á vömum Nýsjá-
lendinga, en ítrekaði jafnframt að
stefna stjómar sinnar hefði ekkert
breyst í þessu máli. Hann bætti því
við að nýsjálenska þingið mundi
staðfesta stefnu sína á næstunni
með því að samþykkja lög um bann
við komu skipa með kjamorkuvopn
til Nýja-Sjálands.
GENGI
GJALDMIÐLA
George Shultz, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, sagði eftir fimm
klukkustunda fund fulltrúa Banda-
ríkjamanna og Ástrala í San
Francisco að Nýsjálendingar hefðu
í raun hætt aðild sinni að bandalag-
inu, a.m.k. um stundarsakir.
Ástæðan væri sú að þeir hefðu neit-
að að viðurkenna þá stefnu
Bandaríkjastjómar að gefa ekki upp
hvort bandarísk skip væm búin
kjamorkuvopnum eða ekki.
Shultz og ástralskir embættis-
menn hvöttu þó Nýsjálendinga að
breyta stefnu sinni í þessu efni.
George Shultz, utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna.
Bandaríski utanríkisráðherrann
bætti því við að Anzus-bandalagið
væri jafntöflugt og áður, enda þótt
Nysjálendingar tækju ekki lengur
þátt í starfsemi þess. Ástralski ut-
anríkisráðherrann, Bill Hayden; tók
í sama streng. Hann sagði að Ástr-
alíumenn hefðu skilning á stefnu
Bandaríkjamanna um skip með
kjamorkuvopn og teldu að afstaða
Nýsjálendinga stefndi öryggishags-
munum Ástralíu og Nýja-Sjálands
í hættu.
Anzus-bandalagið var stofnað
árið 1951, og halda Bandaríkja-
menn því fram að stefna Nýsjálend-
inga brjóti í bága við samkomulag
ríkjanna þriggja. Lange hefur neit-
að því. Hins vegar sagði hann í gær
að Nýsjálendingar hygðust halda
áfram að virða skuldbindingar sínar
í vamar- og öryggismálum í Suður-
Kyrrahafi, og bætti því við að ef
til vill mundu Bandafikjamenn sjá
kosti þess, þótt síðar verði.
Suður-Afríka:
London, AP.
BandarikjadoIIar
hækkaði
Engan bilbug að
finna á Botha
gær gagnvart öllum helstu gjald-
miðlum heims nema breska
sterlingspundinu og gullverð
lækkaði lítillega.
Síðdegis í gær kostaði sterlings-
pundið 1,4835 dollara (1,4835), en
annars var gengi dollarans þannig,
að fyrir hann fengust: 2,0715 vest-
ur þýsk mörk (2,0562); 1,6762
svissneskir frankar (1,6530)
6,7425 franskir frankar (6,6800)
2,3395 hollensk gyllini (2,3175)
1.425,75 ítalskar límr (1.413,50)
1,3907 kanadískir dollarar (1,3845)
og 154,70 japönsk jen.
J óhannesarborg, AP.
í GÆR flutti Botha ræðu á landsþingi suður-afríska Þjóðarflokks-
ins, en það er í fyrsta sinn í fjögur ár sem Botha ráðfærir sig við
flokk sinn. 1 ræðu sinni sagði Botha m.a. að S-Afríka myndi ekki
láta þvinga sig til eins eða neins, hún yrði ein og óstudd að leita
lausnar á vanda sínum.
Á landsþingi flokksins sitja um
3000 manns, en ekki er búist við
miklum sviptingum á því. Botha
varði stefnu sína og sagði að „hin
alþjóðlega herferð" gegn Suður-
Afríku væri ein „stærsta pólítíska
fölsun 20. aldar“. „Við emm
eflaust engu betri [en aðrir], en
við emm engan veginn verri [en
aðrar þjóðir].“ Hann sagði að eng-
inn Suður-Afríkani óskaði eftir
refsiaðgerðum, en bætti við að ef
þeir þyrftu að líða þær til þess að
mega halda „frelsi, réttlæti og
reglu", þá myndu þeir þola þær.
Hann vændi vestrænar ríkis-
þess að unnt væri að fylgjast með
að bann við kjarnorkutilraunum
yrði haldið væri af hinu góða.
Ágreiningur hefur verið um
hvemig fylgjast skuli með að banni
verði framfylgt, en vestrænar þjóð-
ir og hlutlausar halda fram að
tækninni hafi fleygt svo fram að
hægur vandi sé að fylgjast með.
Delaware:
200 ár
áhafs-
botni
Lewes, Delaware, AP.
FLAKI skips er hvílt
hefur á hafsbotni undan-
farin 200 ár, úti fyrir
strönd Delaware í
Bandaríkjunum, var lyft
upp á yfirborð sjávar sl.
mánudag. Búist er við
að fjársjóður finnist um
borð.
Veður gerði björgunar-
mönnum erfitt um vik að
lyfta briggskipinu HMS De-
braak upp, en það tókst að
lokum. Kevin McCormick, er
stjórnar verkinu, sagði að
taka myndi 2 til 3 vikur að
fara í gegnum það sem safn-
ast hefði á botn skipsins, þar
sem reiknað er með að fjár-
sjóðurinn sé. Álitið er að
hann geti verið jafnvirði 5 til
500 milljóna bandarikjadala.
Unnið hefur verið að því að
ná skipinu upp síðan árið
1984 og hafa um 600 gull-
og silfurpeningar fundist þar
auk ýmissa muna.
Skipið var upphaflega í
eigu Hollendinga en Eng-
lendingar hertóku það árið
1795 og notuðu það til þess
að hrella spænsk og frönsk
skip er sigldu um Karíbahaf,
þar til því var sökkt árið
1798.
stjórnir og íjölmiðla um tvískinn-
ung og sagði að Suður-Afríku
væri gjaman lýst sem hræðilegra
ríki en Sovétríkin væru. „í sömu
herbúðum er almennt umburðar-
lyndi gagnvart Berlínarmúmum,
harðstjóm kommúnista í Póllandi,
Afganistan [og fleiri löndum, sem
of langt mál væri að telja].
Baráttan í Suður-Afríku er ekki
barátta milli hvítra og svartra,
heldur hugmyndafræðileg barátta
milli þeirra sem styðja raunveru-
legt frelsi og stöðugleika og þeirra
sem vilja koma á sósíalísku ein-
ræðisríki."
Botha sagðist ekki myndu ræða
við róttæk öfl landsins og á hann
þar við „Afríska þjóðarráðið",
ANC. Að undanfömu hafa ríki
Evrópubandalagsins hvatt Botha
til þess að ræða við fulltrúa ANC
og þá sérstaklega leiðtoga þess,
Nelson Mandela, sem situr í fang-
elsi.
Hófsamir leiðtogar blakkra,
þ.á.m. Zulu-höfðinginn Mangosut-
hu Buthelezi, hafa krafíst lausnar
hans og þess að Mandela taki
ásamt þeim þátt í viðræðum um
nýja stjómarskrá landsins, þar sem
svertingjar fengju stjómmálarétt-
indi. Suður-afrísk stjómvöld hafa
boðist til þess að leysa Mandela
úr haldi vilji hann afneita ofbeldis-
aðgerðum ANC, en til þess hefur
hann ekki fengist.